Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 444 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24906 przypisów.
scientiam (łac.) — nauka. [przypis redakcyjny]
scientibus loquor (łac.) — do świadomych mówię. [przypis redakcyjny]
Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polityk rzymski z okresu II wojny punickiej. [przypis redakcyjny]
scirocco (wł.) — suchy, gorący wiatr wschodni i południowy. [przypis redakcyjny]
scjatyka — ischias, choroba objawiająca się napadami bólu na tylnej stronie nogi od bioder ku piętom. [przypis redakcyjny]
scjencjach — naukach, umiejętnościach. [przypis redakcyjny]
scripta (łac.) — pisma. [przypis redakcyjny]
scripta, lauda (łac.) — pisma, uchwały sejmikowe. [przypis redakcyjny]
scripulum (łac.) — mała złota moneta, równająca się trzeciej części złotego denara, czyli aureusa. [przypis redakcyjny]
Scylla, Charybda — zdradliwe skały w cieśninie messyńskiej. [przypis redakcyjny]
Scylla (mit. gr.) — potwór morski w postaci psa o sześciu pyskach i dwunastu przednich łapach, mieszkający pod skałą w morzu i ściągający żeglarzy ze statków. [przypis redakcyjny]
Scylla — szczekający potwór o 12 nogach, 6 szyjach (Odyseja XII, 63). [przypis redakcyjny]
Scypio — Jędrzej Scipio, dworzanin, chorąży wendeński. [przypis redakcyjny]
Sczyść siebie dnem gęstszego sita — [tj. przesiej się przez gęste sito; red. WL] Przez to powszechne, a pełne prawdy porównanie, poeta wyraża myśl następującą: św. Jan niezadowolony ogólnym objaśnieniem miłości, żąda od poety więcej jasnych i szczególnych powodów, przez które dusza jego i umysł zwróciły się do tej wzniosłej miłości. [przypis redakcyjny]
sėdo, ama — reikia, sėdas, ima. [przypis redakcyjny]
Sędzia — „Obrusitiel” — artykuł ten, którego wielką część zajmuje streszczenie powieści Pokrowskiego i wyjątki z niej, drukowany był w sześciu odcinkach „Nowej Reformy”, od 10 do 16 kwietnia 1892 r. (Nr. 83–88). Tylko ostatni odcinek jest podpisany: literami M. E. — Podobnych inicjałów (mianowicie: Maur. Eż.) użył Żeromski drukując w tem piśmie nieco wcześniej dwa Szkice etnograficzne; były to nowele: I. Do swego Boga (20 marca 1892 r., Nr. 66) i II. Poganin (25 marca 1892 r., Nr. 70), później wcielone do zbioru Rozdziobią nas kruki, wrony. Jeszcze wcześniej (15–17 lipca 1890 r.) był ogłoszony w „Nowej Reformie” (Nr. 160–162) Niedobitek („Wspomnienie. Nakreślił Stefan Omżerski”). – Do artykułu Sędzia – „obrusitiel” odnoszą się następujące słowa listu Żeromskiego do narzeczonej z 17 kwietnia 1892 r.: „Wyszedł w sześciu numerach B-w [t. j. Blednow], zapłacono zań dwadzieścia kilka reńskich”… [przypis redakcyjny]
sędzia pokoju — sędzia najniższej instancji; należały do niego sprawy cywilne mniejszej wagi i drobne wykroczenia. [przypis redakcyjny]
Sędzia ten ogon skręcił z osiem razy — Obraz ten Minosa porównaj z obrazem jego, jaki nakreślił poeta na początku Pieśni V. [przypis redakcyjny]
sędzic — syn sędziego. [przypis redakcyjny]
sędzie — dziś popr. forma M. lm: sędziowie. [przypis redakcyjny]
sękowaty (starop.) — twardy. [przypis redakcyjny]
sępem stawać — tu: przeciwstawiać się, walczyć. [przypis redakcyjny]
s'è scumbinato (wł.) — rozbiło się. [przypis redakcyjny]
seccatore (wł.) — człowiek natarczywy, nachalny. [przypis redakcyjny]
second view (ang.) — powtórny widok, przeczucie. [przypis redakcyjny]
secretarius legationis (łac.) — sekretarz poselstwa. [przypis redakcyjny]
secretiora (łac.) — bardziej poufne rzeczy. [przypis redakcyjny]
secure (łac.) — bezpiecznie. [przypis redakcyjny]
securitas (łac.) — zapewnienie. [przypis redakcyjny]
securitatis — bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
securitatis (łac.) — bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
securus (łac.) — pewien. [przypis redakcyjny]
Seczyn — też: Szecsény, miasto z zamkiem nad rzeką Ipolą na Słowacji. [przypis redakcyjny]
sedem belli (łac.) — podstawę wojny. [przypis redakcyjny]
sedem (łac.) — siedzibę. [przypis redakcyjny]
sedenterii — życia siedzącego, spokojnego. [przypis redakcyjny]
Sed et his dabit Deus finem! Speravi in Te et non confundar (łac.) — Lecz i tym położy Bóg koniec. Ufałem Tobie i nie zawiodę się. [przypis redakcyjny]
Sed non satiata (łac.) — nienasycona. [przypis redakcyjny]
Sed quis est et laudctbimus eum (łac.) — Lecz któż to jest? a pochwalimy go! [przypis redakcyjny]
Sed si forte horum (…) finitur — Ale jeżeli cię przypadkiem przeraża niejasność tego dyskursu, podam ci jego streszczenie. Od najdawniejszych czasów istnieją w miłości cztery różne stopnie: Pierwszy polegający na daniu nadziei. Drugi na użyczeniu pocałunku. Trzeci na syceniu się uściskami. Czwarty na oddaniu całej osoby. [przypis redakcyjny]
Sedyte i mowczyte (z ukr.) — siedźcie i milczcie. [przypis redakcyjny]
See Division II of Chapter V. [przypis redakcyjny]
Seggio di Nido — patrycjat Neapolu dzielił się na rodzaj korporacji, tzw. seggi. Najstarszymi i najbardziej wpływowymi były Seggio di Nido i Seggio-Capuana. [przypis redakcyjny]
seguela (łac.) — następstwo. [przypis redakcyjny]
seguito (z wł.) — świtę, orszak. [przypis redakcyjny]
sejdwaserem — może niem. Scheidewasser: kwas saletrzany. [przypis redakcyjny]
Sejmiki Gospodarskie — stanowiły w sprawach administracji, funduszów publicznych, rozkwaterowania i wyżywienia wojska w każdej ziemi. [przypis redakcyjny]
sejmikowych — W wydaniach dotychczasowych błędnie: sejmowych. [przypis redakcyjny]
sejm konwokacyjny — sejm podczas bezkrólewia, zwoływany przez prymasa dla załatwienia pilnych spraw. [przypis redakcyjny]
sejm nieustanny — ulubiona myśl Staszica, wysunięta już w Uwagach, str. 54 n., rozwinięta w Poprawach i Przyd., tamże, str. 208 nn.; podjęta w początku Sejmu Czteroletniego przez Szczęsnego Potockiego (30 października 1788), wniosek jego wówczas nie przeszedł z powodu opozycji stronnictwa patriotycznego i hetmańskiego, obawiających się, iż stracą podstawę do obalenia Departamentu Wojskowego. [przypis redakcyjny]
sejm w Grodnie — rozpoczął się 14 grudnia 1679 r. pod laską Franciszka Sapiehy koniuszego litewskiego. [przypis redakcyjny]
sekatura (z wł.) — dokuczliwość, prześladowanie. [przypis redakcyjny]
sekiel (daw.) — dobry koń. [przypis redakcyjny]
sekiel (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
sekiel — dobry koń. [przypis redakcyjny]
seksta, nona — szósta, dziewiąta, dwie z godzin kanonicznych, poświęconych obowiązkowej modlitwie. [przypis redakcyjny]
sekta „czerwonych kołpaków” — Buddyzm zepsuty przez naleciałości demonologiczne. [przypis redakcyjny]
sektatorowie — zwolennicy. [przypis redakcyjny]
Sekuła i Rakowiec — osady podmiejskie koło Siedlec. [przypis redakcyjny]
sekundant — pośrednik i świadek uczestnika pojedynku; przed walką ustalał jej warunki z sekundantem przeciwnika. [przypis redakcyjny]
sekunda — tu: odwód. [przypis redakcyjny]
sekundować — towarzyszyć, opiekować się. [przypis redakcyjny]
sekundować — wspierać. [przypis redakcyjny]
sekundować (z łac.) — pomagać, towarzyszyć. [przypis redakcyjny]
sekundować (z łac. secondo, secundare: pomagać, towarzyszyć) — ochraniać, bronić. [przypis redakcyjny]
sekundowany — wspomagany. [przypis redakcyjny]
sekutnica Rozalina — Rozalina ślubowała dziewictwo bogini miłości i dlatego ze wzgardą traktuje zaloty Romea; w oryg. pale hard–hearted wench, czyli: blada o nieczułym sercu dziewczyna. [przypis redakcyjny]
sekwensem iść (starop.) — [następować] jedno po drugim. [przypis redakcyjny]
sekwens (starop.) — ciąg. [przypis redakcyjny]
sekwestr (daw.) — zajęcie, więzienie. [przypis redakcyjny]
sekwestr (daw.) — zarząd. [przypis redakcyjny]
sekwestrować — przejąć w zarząd własny; tu: wziąć w zastaw. [przypis redakcyjny]
Seleucja — miasto nad Orontesem w Syrii (dziś w ruinach). [przypis redakcyjny]
Selma — siedziba królów Morwenu. [przypis redakcyjny]
Semele — córka Kadmusa, która z Jowisza urodziła Bachusa. Junona przez zazdrość prześladowała za to cały ród Kadmusa, a szczególnie jej siostrę Ino, mamkę Bachusa. Atamas, mąż jej, rozwścieklony gniewem pozabijał jej dzieci. Tak była ukarana nienawiść macosza, z jaką Ino dzieci z pierwszej żony Atamasa prześladowała. [przypis redakcyjny]
semen (daw.) — Kozak na czyjejś służbie. [przypis redakcyjny]
semen — Kozak na czyjejś służbie. [przypis redakcyjny]
semenowie (z tur.) — wyborowe wojsko, tu: nazwa kozaków pod rotmistrzem Kobyłeckim. [przypis redakcyjny]
semen — żołnierz z gwardii przybocznej sułtańskiej (pierwotnie: myśliwy sułtański). [przypis redakcyjny]
semestr — rok akademicki dzieli się na semestry, obejmujące określone wykłady i ćwiczenia, których zaliczenie jest niezbędne przy zgłoszeniu się do egzaminu. [przypis redakcyjny]
Sena — miasto Siena w Toskanii. [przypis redakcyjny]
Sena — rzeka Sekwana (tak XIV 105, w. 5) we Francji. [przypis redakcyjny]
senatorem że został starosta — starostowie nie mieli prawa zasiadania w senacie, aby więc zostać senatorem, starosta musiał otrzymać któryś z wyższych urzędów: kasztelana, wojewody, ministra. [przypis redakcyjny]
senatorowie do prawodawstwa należeć nie mogą — był to również postulat Deputacji do popr. Rządu, umieszczony w Zasadach; wywołał namiętne spory w Sejmie; stąd nacisk Staszica. [przypis redakcyjny]
Senatorska — ulica wiodąca z placu Zamkowego na plac Bankowy; w czasie wojny była bardzo zniszczona, obecnie odbudowana. [przypis redakcyjny]
senatus consilium (łac.) — radę senatu. [przypis redakcyjny]
senatus consilium (łac.) — uchwałę senatu. [przypis redakcyjny]
senatus consulta (łac.) — uchwały senatu. [przypis redakcyjny]
senatus populusque Romanus (łac.) — senat i lud rzymski. [przypis redakcyjny]
sendomirskiej — zwyczajnie: sandomierskiej. [przypis redakcyjny]
Seneka (4–65) — filozof rzymski, znany z surowych zasad, jakie głosił. [przypis redakcyjny]
sen Jakuba — [w biblijnej Księdze Rodzaju] o drabinie prowadzącej do nieba. [przypis redakcyjny]
sen leniwy — bożek snu, Hypnos, jest leniwy, bo zjawia się dopiero tuż przed świtem. [przypis redakcyjny]
sen obłudny — sen zwodniczy, fałszywy. [przypis redakcyjny]
Se noi invitiamo (…) le piante — Jeżeli Imć Pan Kaktus, albo Imć Pan Oset zaproszony zostanie do naszego ogrodu, gdzie będziemy go wychowywali cierpliwie i poważnie, przekonywając go, że wszystkie złośliwe zwierzęta są daleko, po niedługim czasie któryś z członków rodu uzna za dogodne pozbyć się nieznośnych kolców i nabierze uprzejmiejszych obyczajów… Wielkiego wysiłku ze strony tych roślin potrzeba, by wytworzyć wszystkie te żądła; kiedy więc usunięta będzie konieczność tego wysiłku, roślina stanie się łagodniejsza i uleglejsza, i energia jej będzie mogła być użyta do jednego z pożytecznych celów, do których służą rośliny. [przypis redakcyjny]
Se non e vero e bene trovato (wł.) — Jeżeli to nie jest prawda, jest dobrze wymyślone. [przypis redakcyjny]
sen przyjmie — sprowadzi sen. [przypis redakcyjny]
sensible (fr.) — tu: przemawiający do uczucia. [przypis redakcyjny]
sensim (łac.) — nieznacznie, powoli. [przypis redakcyjny]
sentencja (daw., z łac.) — zdanie. [przypis redakcyjny]
