Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5214 przypisów.
Regulus — Marek Atyliusz Regulus, żyjący w III w. p.n.e. rzym. konsul i przywódca wojskowy w czasach I wojny punickiej, bohater rzym., stawiany za wzór patriotyzmu i cnoty, przede wszystkim wierności danemu słowu; doprowadziwszy do zwycięstwa Rzymian nad Kartagińczykami dostał się do niewoli, następnie uwzględniony w wymianie jeńców podczas układów pokojowych, obiecał wrócić do niewoli, jeśli układy nie przyniosą skutku, zaś dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, ponieważ korzystniejsze dla jego ojczyzny było wznowić wojnę; zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie miał być uwięziony w skrzyni, którą nabijano gwoździami; jego dzieje opisane zostały przez Appiana, Senekę, Tertuliana, Diodora i in., nie wszystkie jednak źródła potwierdzają legendę męczeńskiej śmierci Regulusa. [przypis edytorski]
Regulusowie — ród rzymski, do którego należał m.in. Marek Atyliusz Regulus, konsul z 267 i 256 p.n.e., dowódca w czasach I wojny punickiej, wzór patriotyzmu i wierności danemu słowu; wzięty do niewoli przez Kartagińczyków został zwolniony na dane przez siebie słowo, że w Rzymie wynegocjuje dla nich pokój albo powróci do niewoli; dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, przekonując rodaków, że korzystniejsze będzie kontynuowanie wojny ze słabnącym przeciwnikiem; zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie zginął zamęczony. Jego dwaj synowie zginęli w obronie ojczyzny: Marek, konsul roku 227, poległy w bitwie z Hannibalem pod Kannami, oraz Gajusz, konsul roku 225, poległy w zwycięskiej bitwie z Galami pod Telamonem. [przypis edytorski]
Regulus, właśc. Marcus Atilius Regulus (III w. p.n.e.) — konsul i przywódca wojskowy w czasach I wojny punickiej, bohater rzym., stawiany za wzór patriotyzmu i cnoty, przede wszystkim wierności danemu słowu; doprowadziwszy do zwycięstwa Rzymian nad Kartagińczykami dostał się do niewoli, następnie uwzględniony w wymianie jeńców podczas układów pokojowych, obiecał wrócić do niewoli, jeśli układy nie przyniosą skutku, zaś dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, ponieważ korzystniejsze dla jego ojczyzny było wznowić wojnę. Zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie miał być więziony w skrzyni, którą nabijano gwoździami, głodzony oraz pozbawiany snu (w tym celu podobno odcięto mu powieki), a w końcu został ukrzyżowany. Dzieje Regulusa opisane zostały przez Appiana, Senekę, Tertuliana, Diodora i in., nie wszystkie jednak źródła potwierdzają legendę męczeńskiej śmierci Regulusa. [przypis edytorski]
Regulus, właśc. Marcus Atilius Regulus (III w. p.n.e.) — rzym. konsul i dowódca w czasach I wojny punickiej, wzór patriotyzmu i wierności danemu słowu; wzięty do niewoli przez Kartagińczyków został zwolniony na dane przez siebie słowo, że w Rzymie wynegocjuje dla nich pokój albo powróci do niewoli; dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, przekonując rodaków, że korzystniejsze będzie kontynuowanie wojny ze słabnącym przeciwnikiem; zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie zginął zamęczony. [przypis edytorski]
Regulus, właśc. Marek Atyliusz Regulus (III w. p.n.e.) — rzymski konsul i dowódca w czasach I wojny punickiej, wzór patriotyzmu i wierności danemu słowu; wzięty do niewoli przez Kartagińczyków został zwolniony na dane przez siebie słowo, że w Rzymie wynegocjuje dla nich pokój albo powróci do niewoli; dotarłszy do Rzymu, odradzał zawarcie traktatu, przekonując rodaków, że korzystniejsze będzie kontynuowanie wojny ze słabnącym przeciwnikiem; zgodnie z danym słowem powrócił do Kartaginy, gdzie zginął zamęczony. [przypis edytorski]
Re Harmachis (gr.), Re Horachte — „Re [jako] Horus Horyzontów”, połączenie jednego z naczelnych egipskich bogów, bóstwa słońca w pełni dnia, Re, z Horachte, czyli Horusem w jego solarnym (słonecznym) aspekcie. Używane na określenie przejawu boga-słońca podróżującego po niebie. W czasach reformy Echnatona imię Re Horachte występuje jako element oficjalnego opisowego tytułu jedynego boga Atona, często skracanego do określenia Ra-Horus-Aton. [przypis edytorski]
Reichsbanner Schwarz-Rot-Gold — organizacja weteranów I wojny światowej, popierająca demokratyczne wartości związane z Republiką Weimarską. [przypis edytorski]
Reichsdeutsche — „Niemiec Rzeszy”, oficjalny termin używany w Republice Weimarskiej i III Rzeszy w odniesieniu do obywatela niemieckiego zamieszkałego w Rzeszy. [przypis edytorski]
reichsdeutsch (z niem.) — obywatel Rzeszy, rdzenny Niemiec. [przypis edytorski]
Reichstag — nazwa parlamentu niemieckiego; także: potoczna nazwa wzniesionego w 1894 budynku będącego siedzibą Reichstagu (właśc. Reichstagsgebäude). [przypis edytorski]
Reichswehra — niemieckie siły zbrojne Republiki Weimarskiej i III Rzeszy, istniejące w latach 1921–1935. [przypis edytorski]
Reichswehra — siły zbrojne Republiki Weimarskiej i III Rzeszy, istniejące w latach 1921–1935; następnie Reichswehrę rozwiązano, tworząc Wehrmacht. [przypis edytorski]
reifikacja — traktowanie pojęcia abstrakcyjnego jak rzeczy materialnej; w socjologii: traktowanie procesu społecznego tak, jakby pochodził z zewnątrz i nie był efektem działań społecznych, np. traktowanie normy społecznej jak prawa natury. [przypis edytorski]
reiicit (…) percurrit — Vergilius, Aeneida VIII, 387 i Lucretius, De rerum natura I, 33. [przypis tłumacza]
Reimarus, Hermann Samuel (1694–1768) — niemiecki filozof, deista, prekursor badań nad kwestią Jezusa historycznego; w swoich esejach, częściowo opublikowanych po jego śmierci przez G. Lessinga, kwestionował historyczność objawienia i cudów biblijnych. [przypis edytorski]
reiment, dziś regiment — pułk wojska. [przypis redakcyjny]
Reims (geogr.) — miasto w płn.-wsch. części Francji, słynne z katedry Notre-Dame de Reims. [przypis edytorski]
Reims — miasto w płn.-wsch. Francji, ok. 160 km od Paryża. [przypis edytorski]
Reinach, Joseph (1856–1921) — francuski polityk, dziennikarz i pisarz niemiecko-żydowskiego pochodzenia; prowadził kampanię prasową w obronie Dreyfusa. [przypis edytorski]
Reinach, Joseph (1856–1921) — francuski polityk, dziennikarz i pisarz niemiecko-żydowskiego pochodzenia; prowadził kampanię prasową w obronie Alfreda Dreyfusa. [przypis edytorski]
rein arische paradizie (zniekszt. niem.) — czystym aryjskim raju. [przypis edytorski]
Reina (z łac. regina) — królowa. [przypis redakcyjny]
reine Fingermusik (niem.) — czysta muzyka palców. [przypis edytorski]
Reineke — por. Reineke Fuchs (1794) Johanna Wolfganga Goethego; epos satyryczny w polskim tłumaczeniu Leopolda Staffa pt. Lis przechera. [przypis edytorski]
Reinhardt, Max, właśc. Goldmann (1873–1943) — pochodził z Wiednia, wybitny niemiecki reżyser i aktor. Po przewrocie hitlerowskim wyjechał do Paryża, od 1938 r. w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
re intellecta in verbis simus faciles (łac.) — rzecz zrozumiałą łatwo wyrazić słowami; parafraza zdania Cycerona z dzieła O najwyższym dobru i złu II, 52. [przypis edytorski]
Reipublicae emolumentum (łac.) — Rzeczypospolitej korzyść. [przypis redakcyjny]
reisender (niem.) — podróżnik; tu: reprezentant handlowy. [przypis edytorski]
reisender (z niem. Reisende) — podróżujący, pasażer; tu: komiwojażer. [przypis edytorski]
Reitman, Ben Lewis (1879–1943) — amerykański anarchista, doktor medycyny, lekarz ubogich („the hobo doctor”), potomek żydowskich imigrantów z Rosji, związany z Emmą Goldman. [przypis edytorski]
reja — poprzeczne drzewce przymocowane do masztu jednostki żaglowej; do rei przyczepiano prostokątny żagiel tzw. rejowy. [przypis edytorski]
reja — poprzeczne drzewce przymocowane do masztu, u dołu których przyczepiano żagiel. [przypis edytorski]
reja — poprzeczny drąg masztowy utrzymujący żagle. [przypis redakcyjny]
reja — poziome drzewce omasztowania statku. [przypis redakcyjny]
reja — poziome drzewce przymocowane do masztu, służące do mocowania górnego brzegu żagla. [przypis edytorski]
reja — poziome drzewce, u dołu którego mocowany jest żagiel. [przypis edytorski]
rej, bomów i gafów — drewn przy maszcie do rozwieszania żagli. [przypis autorski]
rej (daw.) — korowód. [przypis edytorski]
rej (daw.) — korowód taneczny. [przypis edytorski]
rejd (żegl.) — reda, obszar morski znajdujący się przed wejściem do portu. [przypis edytorski]
rejencja (daw.) — regencja. [przypis edytorski]
rejentalny (daw.) — notarialny. [przypis edytorski]
rejentalny — sporządzony lub poświadczony przez rejenta. [przypis edytorski]
rejent (daw.) — notariusz. [przypis edytorski]
rejent (daw.) — notariusz. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
rejent (daw.) — notariusz, urzędnik sporządzający akty prawne na żądanie zainteresowanych, np. testamenty. [przypis edytorski]
rejent (daw.) — notariusz, urzędnik sporządzający akty prawne na żądanie zainteresowanych. [przypis edytorski]
rejentka (daw.) — regentka. [przypis edytorski]
rejent Roguin — [postać występuje też w innej powieści Balzaka; red. WL] Cezar Birotteau. [przypis tłumacza]
rejent — urzędnik. [przypis edytorski]
rejestra — dziś popr. forma B. lm: rejestry. [przypis edytorski]
rejestr a. regestr — spis, wykaz. [przypis redakcyjny]
rejestr arianismi — spis spraw o należenie do sekty arian, występujących przeciw wierzeniu w Trójcę św. [przypis redakcyjny]
Rejestr Arianismi — zespół ustaw związanych z wygnaniem i karaniem arian. W momencie przedstawianym w utworze ustawy te miały ponad 100 lat. [przypis edytorski]
„Rejestr pojęć”, w którym usiłowałem oględnie co do pojęć i wyrazów zestawić opracowane przez Spinozę pojęcia, ogarniając też pojęcia złożone — We Francji jest obecnie w opracowaniu staraniem towarzystwa „Société des amis de Spinoza” „Index Spinozanus” na wzór Bonitza „Index Aristotelicus”. zob. „Chronicon Spinozanum” t. IV, 255. [przypis tłumacza]
rejestr — tu: wykaz towarów pobranych na kredyt.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]
rejestrzyk, lub: regestrzyk — zdrobniale: rachunek. [przypis redakcyjny]
rejmentarz — regimentarz, w dawnej Polsce wódz, zastępujący hetmana. [przypis redakcyjny]
rejment (daw.) — regiment. [przypis edytorski]
rejment — regiment. [przypis edytorski]
Rej, Mikołaj (1505–1569) — polski poeta, tłumacz i prozaik renesansowy. [przypis edytorski]
Rej, Mikołaj (1505–1569) — renesansowy poeta i prozaik, tłumacz i teolog ewangelicki. [przypis edytorski]
rejów — dziś popr.: rej; reja — poziome drzewce, do którego umocowany jest żagiel. [przypis edytorski]
Rejtan, Tadeusz (1742–1780) — uczestnik konfederacji barskiej, poseł ziemi nowogródzkiej na Sejm Rozbiorowy (1773–1775), zgodnie z instrukcjami otrzymanymi w swoim okręgu starał się „bronić całości Polski”; wraz z innymi posłami próbował nie dopuścić do zatwierdzenia traktatu rozbiorowego przez zawiązaną na sejmie konfederację pod przewodnictwem księcia Adama Ponińskiego, a gdy to się nie powiodło, Rejtan miał własnym ciałem zagrodzić drogę posłom wychodzącym z sali obrad (scena ta znana jest z obrazu Jana Matejki Rejtan); po sejmie Rejtan wrócił na Litwę i według tradycji popadł w obłęd, a następnie popełnił samobójstwo z rozpaczy. [przypis edytorski]
rejterada (daw.) — odwrót, ucieczka. [przypis edytorski]
rejterada — odwrót, ucieczka. [przypis edytorski]
rejterada — ucieczka, odwrót. [przypis edytorski]
rejterada — ucieczka. [przypis edytorski]
rejterada — ucieczka [przypis edytorski]
rejterować — uciekać; wycofywać się (o wojsku). [przypis edytorski]
rejterować — wycofywać się, uciekać. [przypis edytorski]
rejwach (gw.) — hałas. [przypis edytorski]
rejwach — hałas. [przypis edytorski]
rejwach — hałas, zamieszanie. [przypis edytorski]
rejwach (pot.) — hałas, zgiełk. [przypis edytorski]
rejwach — zamęt, hałas. [przypis edytorski]
rejwach — zgiełk, hałas, rozgardiasz. [przypis edytorski]
rejwach — zgiełk, zamieszanie. [przypis edytorski]
rej wodzić (daw.) — przewodzić; por. wodzirej. [przypis edytorski]
rej wodzić (daw.) — przewodzić. [przypis edytorski]
rej wodzić — przewodzić; por. wodzirej. [przypis edytorski]
Rej — zapewne Jędrzej Rej, wyprawiony w r. 1638 w poselstwie do Holandii celem odzyskania bezprawnie zabranych okrętów królewskich. [przypis redakcyjny]
rekapitulować (z łac.) — streszczać. [przypis edytorski]
rek — drążek do ćwiczeń. [przypis edytorski]
reklamować (z fr.) — odzyskiwać. [przypis edytorski]
rekognicja (z łac. recognitio: rozpoznanie) — kwit, potwierdzenie. [przypis edytorski]
rekognoscencja (daw., z łac.) — rozpoznanie, badanie; tu raczej: zrozumienie. [przypis edytorski]
rekognoscencja (z łac.) — rozpoznanie; zwiady. [przypis redakcyjny]
rekognoskować (daw.) — badać, rozpoznawać okolicę dla celów wojskowych. [przypis edytorski]
rekognoskować (daw., z łac. recognosco) — poznawać na nowo, przypominać sobie, rozpoznawać; badać. [przypis edytorski]
rekognoskować (daw., z łac.) — rozpoznawać, badać, zwłaszcza okolicę. [przypis edytorski]
rekognoskować (z łac. recognosco) — rozpoznać, zbadać, przeglądać. [przypis redakcyjny]
rekognoskowali — rozpoznawali, badali. [przypis redakcyjny]
rekolekcja (z łac.) — rozwaga. [przypis redakcyjny]
rekolekcje — czas skupienia się i rozmyślania nad stanem swojej duszy. [przypis redakcyjny]
rekolekcje — w kościele katolickim nauki połączone z mszą, służące pogłębieniu życia religijnego i odnowie moralności. [przypis edytorski]
rekolekcyja — późniejsza rozwaga. [przypis redakcyjny]
rekoligować się — namyślić się. [przypis redakcyjny]
rekoligować się — rozważyć. [przypis redakcyjny]
rekoligować się (z łac.) — pomiarkować się. [przypis redakcyjny]
