Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161199 przypisów.
traktat — tu: ugoda, zgoda. [przypis edytorski]
traktat — tu: ważna umowa międzynarodowa. [przypis edytorski]
Traktatu przymierza formalnego nikt nie oglądał i nikt nigdy zapewne oglądać nie będzie. Zresztą, chociażby traktat, podpisany przez rosyjskiego i francuskiego ministra spraw zewnętrznych istniał, to przez izbę francuską nie ratyfikowany, żadnej nie ma wartości. Ważniejszą jest konwencya w roku zeszłym pomiędzy Anglią a Francyą zawarta. [przypis autorski]
traktat utrechcki (1713) — traktat pokojowy zawarty w Utrechcie (Holandia), kończący hiszpańską wojnę sukcesyjną (1701–1714), na mocy którego Filip V (wnuk Ludwika XIV) zachował tron Hiszpanii wraz z koloniami, zrzekając się jednocześnie praw do tronu Francji, zaś Ludwik XIV zrzekł się praw dynastycznych do Hiszpanii, co miało zapewnić zachowanie równowagi sił w Europie. [przypis edytorski]
traktat wersalski — główny traktat pokojowy kończący I wojnę światową, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, państwa sprzymierzone i stowarzyszone. Wszedł w życie 10 stycznia 1920 r. [przypis edytorski]
traktat w Fontainebleau (11 kwietnia 1814) — podpisany w pałacu Fontainebleau, ok. 60 km od Paryża, między cesarzem Napoleonem I a reprezentantami Austrii, Rosji i Prus, na mocy którego pokonany przez koalicję Napoleon tracił władzę nad Cesarstwem Francuskim i otrzymywał władzę nad wyspą Elbą jako suwerennym księstwem; artykuł XIX tego traktatu stwierdzał, że wojska polskie, które są na służbie Francji, będą miały swobodę powrotu do własnego kraju z zachowaniem broni i ekwipunku, a także prawa do przyznanych odznaczeń i związanych z nimi rent. [przypis edytorski]
traktat w Nankinie (1842) — zakończył tzw. pierwszą wojnę opiumową, pomiędzy Wlk. Brytanią a Chinami; na jego podstawie Chiny musiały otworzyć pięć dużych portów dla europejskich statków i przekazać Brytyjczykom Hongkong. [przypis edytorski]
traktaty palczyńskie — w pierwszej połowie listopada 1665 r. nastąpiło zawieszenie broni pod Palczynem. [przypis redakcyjny]
traktat zawarty (…) z przyczyny Finlandii — Finlandia była wówczas częścią królestwa Szwecji; podczas III wojny północnej Rosja zaatakowała terytorium Finlandii, pokonując armię, a następnie flotę szwedzką (1714). [przypis edytorski]
traktat z Genueńczykami — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od r. 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska pod przywództwem Pasquale Paoliego. Uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755), napisaną w języku włoskim. W traktacie z Versailles zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]
traktat z Saint-Clair-sur-Epte — zawarty w 911 pomiędzy zachodniofrankijskim królem Karolem III Prostakiem z dynastii Karolingów francuskich a wodzem Normanów (wikingów) Haraldem Rollonem; nadawał Rollonowi opanowane przez niego ziemie w północnej części królestwa (zwane Normandią) w zmian za przyjęcie chrześcijaństwa i uznanie Karola III swoim seniorem. [przypis edytorski]
trakt — droga bita, szlak komunikacyjny. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia — podrzędna jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernia — restauracja, zwł. podrzędna. [przypis edytorski]
traktiernia (z wł. trattoria) — jadłodajnia. [przypis edytorski]
traktiernik — restaurator a. szynkarz; właściciel i gospodarz restauracji z winiarnią. [przypis edytorski]
traktierniów — jadłodajni. [przypis redakcyjny]
traktor wielokonny — tj. traktor o mocy wielu koni mechanicznych; dawniej moc wyrażano w koniach mechanicznych (1 KM = ok. 735 W), jednostce wymyślonej w celu porównania mocy maszyn parowych z koniem. [przypis edytorski]
traktować (daw.) — negocjować. [przypis edytorski]
traktować — tu: częstować. [przypis edytorski]
traktować — tu: negocjować. [przypis edytorski]
traktować — tu: pertraktować, prowadzić rozmowy. [przypis edytorski]
traktować — tu: prowadzić układy. [przypis edytorski]
traktowanie — negocjacje. [przypis edytorski]
traktowanie — tu: pertraktowanie. [przypis edytorski]
traktowanie — tu: rozmowy, negocjacje, układanie się (przygotowujące traktat, umowę). [przypis edytorski]
traktowanie z kim (daw.) — tu: rozmowy, negocjacje, prowadzące do wspólnych uzgodnień (niekiedy zapisywanych w formie traktatu). [przypis edytorski]
trakt — tu: sposób. [przypis redakcyjny]
traktywa (starop.) — lekarstwo. [przypis redakcyjny]
tralka (archit.) — profilowana kolumienka podtrzymująca poręcz balustrady. [przypis edytorski]
Tralles — silna twierdza w Karii (południowo-zachodnia Azja Mniejsza) na północ od rzeki Meander. [przypis tłumacza]
tram — belka. [przypis edytorski]
tram (daw.) — belka, deska. [przypis edytorski]
tram — dolna belka wiązania dachowego. [przypis edytorski]
tram — duża belka biegnąca pod pułapem. [przypis edytorski]
tram — duża belka, kloc drewna, pień. [przypis edytorski]
tram — główna belka pozioma w konstrukcjach drewnianych; w odniesieniu do okrętów używa się zazwyczaj określenia reja lub bom. [przypis redakcyjny]
Trammer, [w:] Materiały komisji kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej…, s. 157. [przypis autorski]
tramontana — w klimacie śródziemnomorskim: wiatr północny (wiejący od gór, przez góry, tj. przez Alpy). [przypis edytorski]
tramontana (wł.) — wiatr północny. [przypis redakcyjny]
tramposo (hiszp.) — oszust. [przypis edytorski]
tram — pozioma belka, na której opierają się słupy podtrzymujące dach. [przypis edytorski]
tramp — włóczęga. [przypis autorski]
tram (starop.) — belka. [przypis edytorski]
tram (starop.) — belka; tu: nawiązanie do frazy biblijnej (Mt 7,3). [przypis edytorski]
tram (starop.) — belka; tu: przetworzenie zwrotu z Biblii (Nowego Testamentu): „Widzisz trzaskę w oku brata swego, tramu w oku swoim nie obaczysz” (w przekł. ks. Wujka). [przypis redakcyjny]
tram (starop.) — legary piwniczne, belka; w prostocie owych czasów na belkach znaczono dług, pokąd nie był zaspokojony. [przypis redakcyjny]
tramwaj pneumatyczny — daw. typ tramwaju poruszanego sprężonym powietrzem. [przypis redakcyjny]
Trani — miejscowość niedaleko Brindisi. [przypis edytorski]
tranki (starop.) — trunki. [przypis redakcyjny]
transakcja (daw.) — rozprawa. [przypis redakcyjny]
transakcja — rozprawa. [przypis redakcyjny]
transakcja — tu: układ. [przypis redakcyjny]
transakcya — przebieg wojny. [przypis edytorski]
Transawia — zakłady zbrojeniowe; jeden z tzw. „szopów” na terenie getta warszawskiego, zlokalizowany w płd. jego części, przy ul. Stawki w okolicach Umschlagplatz. [przypis edytorski]
Transcendentalna nauka o zmysłach musiałaby (…) należeć do pierwszej części wiedzy o pierwiastkach — to znaczy, iż ma tu utworzyć pierwszą część Transcendentalnej nauki o pierwiastkach poznania; drugą częścią tejże nauki jest Logika. [przypis tłumacza]
transcendentalnego (…) użycia — właściwie: transcendentnego. [przypis tłumacza]
transcendentalne pytania — właściwie: transcendentne. [przypis tłumacza]
transcendentalny (filoz.) — wykraczający poza granice umysłu (rozumu), dotyczący apriorycznych form poznania. [przypis edytorski]
Transcendentalnym jest użycie pewnego pojęcia — właściwie: transcendentnym. [przypis tłumacza]
transcendentalny — przekraczający poznanie zmysłowe, pozazmysłowy, nadnaturalny. [przypis edytorski]
transcendentalny — przekraczający poznanie zmysłowe. [przypis edytorski]
transcendentalny — tu: wychodzący poza granice doświadczenia, nadnaturalny. [przypis redakcyjny]
transcendentalny [użytek] — właściwie: transcendentny. [przypis tłumacza]
Transcendentalny wykład pojęcia czasu — § 5 jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
transcendentalny — wykraczająca poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną za pomocą zmysłów. [przypis edytorski]
transcendentalny — wykraczający poza rzeczywistość poznawalną zmysłami. [przypis edytorski]
transcendentny — wykraczający poza codzienną rzeczywistość, pozazmysłowy. [przypis edytorski]
transcendent — sfera nadprzyrodzona. [przypis edytorski]
transcendować (z łac.) — przekraczać. [przypis edytorski]
transcurramus solertissimas nugas — Precz z subtelnymi dociekaniami (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 117; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
transfiguracja — przemiana. [przypis redakcyjny]
transfiguracja (z łac.) — przemiana (w teologii katolickiej: przemiana hostii w ciało i krew Chrystusa). [przypis edytorski]
Transfixerunt (łac.) — Ewangelia św. Jana 19, 37: „Przebodli”. [przypis tłumacza]
transformator — urządzenie zmieniające parametry prądu elektrycznego. [przypis edytorski]
transformista (z łac. transformatio: przekształcenie) — aktor szybko zmieniający za kulisami kostium i charakteryzację, grający kilka ról w jednym przedstawieniu. [przypis edytorski]
transformizm — darwinowska teoria ewolucji. [przypis redakcyjny]
transfundować — przelewać. [przypis redakcyjny]
transito (łac.) — dosłownie: przechodzę; oznacza przechodzenie lub przejazd bez zatrzymania się. [przypis edytorski]
transito (łac.) — tu: to, co przechodzi. [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł. „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 r. we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do roku 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (1949 r. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
Transjordania — dosł.: „kraj za Jordanem”; emirat utworzony w 1921 we wsch. części terytorium mandatowego Palestyny na Bliskim Wschodzie; terytorium to pozostawało pod administracją Wielkiej Brytanii do 1946, kiedy ogłosiło niepodległość jako Królestwo Transjordanii (od 1949 Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). [przypis edytorski]
transkrypcja — tu: przetworzenie, wykorzystanie materiału historycznego w celach literackich. [przypis edytorski]
Translationis (łac.) — przeniesienia. [przypis edytorski]
translokacja (z łac.) — przeniesienie. [przypis edytorski]
transmisja (daw. techn.) — układ transmisji mocy, przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja (daw., techn.) — układ transmisji mocy; układ przenoszący energię silnika do napędzanych urządzeń. [przypis edytorski]
transmisja — tu: pas transmisyjny. [przypis edytorski]
transmutacja (łac. transmutatio: zamiana) (daw.) — przemiana, przeobrażenie, przekształcenie. [przypis edytorski]
transpiracja — tu dosł. z fr.: pocenie się. [przypis edytorski]
transpirować (daw.) — pocić się; dziś o roślinach: wydzielać wodę w postaci pary wodnej. [przypis edytorski]
transponować — przenosić z jednej dziedziny do innej, dostosowując do niej. [przypis edytorski]
transponować (z łac.) — przekładać. [przypis edytorski]
transporta — dziś popr. forma M. lm: transporty. [przypis edytorski]
transporta — dziś: transporty, towary do przewiezienia. [przypis redakcyjny]