Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

rajfurską funkcję — funkcję stręczyciela, ułatwiającego innym nierząd. [przypis edytorski]

rajfurstwo (daw.) — stręczycielstwo. [przypis edytorski]

rajfurzenie (daw.) — stręczycielstwo. [przypis edytorski]

rajfurzyć (daw.) — stręczyć. [przypis edytorski]

rajko (gw.) — swat, człowiek pośredniczący w zawarciu małżeństwa; por. raić: polecać, swatać. [przypis edytorski]

Rajmund de Sabunda — lekarz i teolog, ur. w Barcelonie; nauczał teologii w uniwersytecie w Tuluzie, gdzie też umarł ok.r. 1432. Napisał: Theologia naturalis sive liber creaturarum, De natura hominis. [przypis autorski]

Rajmund Lulle — również głośny mistrz sztuk tajemnych w XIV w. [przypis tłumacza]

Rajmund Sebond — hiszpański lekarz, teolog i filozof zażywający wzięcia w pierwszej połowie XV wieku (około r. 1430). Traktat jego O teologii naturalnej ukazał się w druku w Strasburgu w r. 1496. [przypis tłumacza]

Rajons — postać z legend arturiańskich, wróg króla Artura; jego imię zapisywano jako Ryons, Rience lub Ryence; u Malory'ego jest on królem Północnej Walii, Irlandii i „wielu wysp”. [przypis edytorski]

Raj otwarty dla Filagii za pomocą stu dewocyj do Matki Boskiej, łatwych do wykonaniaParadisus apertus Philagia per centena pietatis erga Dei matrem exercitia, Straub 1636; książka ta cieszyła się dużą popularnością: do roku 1678 miała kilkanaście wydań, m.in. łacińskie, włoskie i niemieckie. [przypis edytorski]

Raj — Poeta w pierwszej części swojej Boskiej Komedii nadał piekłu kształt ogromnego lejka, na dnie którego pogrążony jest Lucyfer, pierwszy archanioł, który pychą zgrzeszył przeciwko Bogu. Czyściec wyobraził sobie w kształcie góry konicznej [koniczny — stożkowy; red. WL], na wierzchołku której raj ziemski umieścił, skąd dusza oczyszczona i uzupełniona pokutą wznosi się do nieba. Raj niebieski zamykać będzie dziewięć sfer, na które pociągany i prowadzony przez Beatrycze jako symbol teologii, czyli nauki bożej, szczeblować [szczeblować — iść po stopniach, wspinać się; red. WL] będzie koleją, to jest: Księżyc, Merkury, Wenus, Słońce, Mars, Jowisz, sfera gwiazd stałych, Primum Mobile i Empireum. [przypis redakcyjny]

rajtaria (hist. wojsk.) — ciężkozbrojna kawaleria. [przypis edytorski]

rajtaria — jazda regularna, złożona z drobniejszej szlachty i ludzi wolnych. [przypis redakcyjny]

rajtaria — lekka jazda. [przypis edytorski]

rajtaria — średniozbrojne wojsko konne, posługujące się w walce głównie bronią palną. [przypis edytorski]

rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. [przypis redakcyjny]

rajtarskie — konne, ubrane na sposób niemiecki. [przypis redakcyjny]

rajtaryą — dziś popr. pisownia: rajtarią; rajtaria: jazda, kawaleria. [przypis edytorski]

rajtar (z niem. Ritter — jeździec), żołnierz konny. [przypis edytorski]

rajtpejcza (z niem.) — pejcz używany do konnej jazdy. [przypis edytorski]

rajtpejcz (z niem.) — pejcz używany do konnej jazdy. [przypis edytorski]

rajtrok — dawny surdut z rozciętymi połami używany do jazdy konnej. [przypis edytorski]

rajtrok — marynarka do jazdy konnej. [przypis edytorski]

rajtrok — marynarka używana przeważnie w jeździectwie, posiadająca większe rozcięcie z tyłu, by zapewnić swobodę ruchów podczas jazdy konnej. [przypis edytorski]

rajtrok (z niem.) — dawny surdut z rozciętymi połami używany do jazdy konnej. [przypis edytorski]

rajtszula (daw.) — szkoła jazdy konnej. [przypis edytorski]

rajtszula (daw.) — szkoła jazdy konnej; ujeżdżalnia. [przypis edytorski]

rajtszula — ujeżdżalnia. [przypis redakcyjny]

Raj utracony — poemat epicki Johna Miltona z 1667 r. [przypis edytorski]

Raj utracony — poemat epicki w 12 księgach autorstwa angielskiego poety Johna Miltona (1608–1674), opowiadający o buncie aniołów pod wodzą Szatana oraz o upadku i wygnaniu pierwszych ludzi z raju. [przypis edytorski]

rajzbret — deska kreślarska. [przypis edytorski]

rajzbret (z niem.) — deska kreślarska, do której przymocowywano papier; rysownica. [przypis edytorski]

rajz — książkowa nazwa tego ptaka jest remiz. Należy do wróblowatych, podobny do sikory, tylko mniejszy. [przypis autorski]

rajzownicy — podróżujący. [przypis edytorski]

rakalis — menk.: marintojas. [przypis edytorski]

rakalis — netikėlis. [przypis edytorski]

Raka! — obelżywe słowo biblijne (zob. Mt 5,22). [przypis edytorski]

rakarz — człowiek zajmujący się wyłapywaniem bezpańskich psów, hycel; tu pogard.: łajdak, łotr. [przypis edytorski]

rakarz — człowiek zajmujący się wyłapywaniem bezpańskich psów, hycel; tu pogard.: oprawca. [przypis edytorski]

rakarz (daw.) — hycel. [przypis edytorski]

rakarz (przen.) — łajdak, łotr. [przypis edytorski]

rak, co to chodził po drożdże — w ludowej opowiastce rak został posłany po drożdże do ciasta na nadchodzące święta Bożego Narodzenia. Zanim dotarł do sklepiku i wrócił, była już Wielka Sobota, dzień przed Wielkanocą. Kiedy gospodyni zaczęła mu wytykać powolność, rak potknął się na progu i stłukł niesione naczynie z drożdżami. [przypis edytorski]

Rakiet — Profesor na fakultecie prawnym w Poitiers. [przypis tłumacza]

rak — narzędzie do rozcinania kas pancernych. [przypis edytorski]

Rakocy — Jerzy II Rakoczy, książę siedmiogrodzki (1648–1660). [przypis redakcyjny]

Rakoczy — Jerzy II Rakoczy, właśc. II. Rákóczi György (1621–1660), książę Siedmiogrodu, lennik Turcji w Mołdawii i Wołoszczyźnie. Protestant, sojusznik Szwedów w okresie potopu. [przypis edytorski]

Rakoczy — Rakoczy, książę Siedmiogrodu, wzniecił na Węgrzech powstanie przeciw Austrii; pobity w końcu, schronił się do Turcji, gdzie umarł w r. 1735. [przypis tłumacza]

Rakotis — wioska egipska w miejscu, gdzie Aleksander Wielki założył Aleksandrię; stała się egipską dzielnicą miasta. [przypis edytorski]

Rakowi, który już wszystko ogniem swoim pali — podczas gorących letnich dni, gdy Słońce jest w zodiakalnym znaku Raka (20 czerwca – 22 lipca). [przypis edytorski]

Rakowski, Christian, właśc. Stanczew (1873–1941) — bułgarski działacz komunistyczny, później polityk radziecki. W 1938 skazany w pokazowym procesie moskiewskim na 20 lat więzienia, rozstrzelany. [przypis edytorski]

Rakowski, Konrad (1875-1916) — krakowski krytyk teatralny, sportretowany w 1899 r. przez Stanisława Wyspiańskiego. [przypis edytorski]

Rak przyjął (…) Słońce — Słońce weszło w znak Raka (tj. nastało lato). [przypis edytorski]

rak świstnie — powiedzenie: jak rak świśnie, a ryba piśnie, czyli nigdy. [przypis edytorski]

Rakszasa (mit. ind.) — demon-ludojad, tytan, rodzaj złośliwego, złego ducha, złośliwy potwór-olbrzym grasujący po zapadnięciu zmierzchu i żywiący się surowym mięsem, także ludzkim. [przypis edytorski]

Rakszas — Demon zły. [przypis autorski]

Rakszas (mit. ind.) — złośliwy potwór-olbrzym grasujący po zapadnięciu zmierzchu i żywiący się surowym mięsem, także ludzkim. [przypis edytorski]

Rakuszanin (daw.) — Austriak [przypis edytorski]

ramadan — dziewiąty, święty miesiąc kalendarza muzułmańskiego; podczas ramadanu wiernych obowiązuje ścisły post od świtu do zmierzchu, posiłki spożywane są po zachodzie słońca. [przypis edytorski]

Ramajana — epos sanskrycki, przedstawiający dzieje Ramy (siódme wcielenie boga Wisznu), jego brata Lakszmany, żony Ramy Sity (porwana przez demona Rawanę na wyspę Lankę) oraz ich wiernego towarzysza Hanumana. [przypis edytorski]

Ramajana — staroż. epicki poemat indyjski, przypisywany legendarnemu mędrcowi Walmikiemu. [przypis edytorski]

Rama — jedno z wcieleń boga Wisznu, postrzegane jako Bóg Najwyższy w hinduizmie. [przypis edytorski]

Rama — miasto biblijne położone na Wyżynie Judejskiej nieopodal Lod. Dokładna lokalizacja miasta nie jest znana. [przypis edytorski]

Rama (mit. ind.) — jedno z wcieleń boga Wisznu, postrzegane jako Bóg Najwyższy w hinduizmie. [przypis edytorski]

Ramazan jest to wielki post turecki; Bajram wielkie święto które obchodzą na kształt naszego karnawału. O zachodzie słońca, początek Bajramu ogłasza się wystrzałem z harmaty; potem trwają całą noc illuminacje meczetów i wystrzały wiwatowe różnej broni. [przypis autorski]

ramazanowy — ramadanowy, związany ze świętem kończącym Ramadan, miesiąc postu w kulturze muzułmańskiej. [przypis edytorski]

ramazan (tur.; arab.: ramadan) — dla wyznawców islamu jest to okres wielkiego postu, obchodzony jest zawsze w dziewiątym miesiącu księżycowego kalendarza muzułmańskiego, przypadającym na sierpień i wrzesień zachodniego kalendarza gregoriańskiego. [przypis edytorski]

Rambald — rycerz gaskoński, później renegat. [przypis redakcyjny]

Rambam (Majmonides) — skrót imienia rabi Mosze Ben Majmon (w Polsce znanego jako Majmonides), średniowiecznego filozofa racjonalisty oraz wybitnego lekarza. [przypis tłumacza]

Rameau, Jean-Philippe (1683–1764) — kompozytor i teoretyk muzyki okresu baroku, autor oper, baletów i utworów klawesynowych. [przypis edytorski]

Rameau, [Jean-Philippe (1683–1764)] — słynny muzyk francuski w XVIII w. [teoretyk muzyki i kompozytor, jego pierwsza opera, Hippolyte et Aricie, wystawiona 1 października 1733, odniosła wielki sukces, a swoim nowatorstwem formy zapoczątkowała ożywiony spór krytyków; red. WL]. [przypis tłumacza]

Rameau, Jean-Philippe (1683–1768) — francuski kompozytor i teoretyk muzyki okresu baroku, autor oper, baletów i utworów klawesynowych; najwybitniejszy muzyk francuski XVIII w. [przypis edytorski]

Rameau, [Jean-Philippe] (1683–1768) — najwybitniejszy muzyk francuski XVIII wieku. [przypis tłumacza]

Ramesses-sa-Ptah — Ramzes Siptah (1197–1191 p.n.e.), zmarły stulecie wcześniej faraon XIX dynastii, objął tron w wieku 14 lat. Rządy w jego imieniu sprawowała macocha, Tauseret, która została jego następczynią jako ostatni władca tej dynastii. W XIX w. uważano, że Siptah to imię władcy XX dynastii, Ramzesa XI. [przypis edytorski]

Rameswaram — miasto w indyjskim stanie Tamilnadu, na wyspie Pamban, stanowiące ważne centrum pielgrzymek hinduistycznych, jedno z najświętszych miejsc hinduizmu. [przypis edytorski]

Rameswaram — miasto w południowych Indiach, gdzie wg tradycji zamanifestował się bóg Śiwa; jedno z najświętszych miejsc hinduizmu. [przypis edytorski]

Rameszwaram a. Rameswaram — tamilskie miasto w Indiach, na wyspie Pamban; jedno z miejsc świętych, cel pielgrzymek hinduistycznych; wraz z Badrinath, Dwarką i Świątynią Dźagannatha w Puri stanowi jedno z tzw. Ćar dham, tj. czterech świętych miejsc. [przypis edytorski]

ramienica — gatunek wodorostu. [przypis edytorski]

ramionóm — dziś popr. forma C. lm: ramionom. [przypis edytorski]

ramiony (daw.) — dziś popr. forma N. lm: ramionami. [przypis edytorski]

ramiony (daw. forma) — dziś N.lm: ramionami. [przypis edytorski]