Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7904 przypisów.
Najrozkoszniejszą dziewkę widzę, Trywultyą Margaretę — są to jednak dwie osoby: Trywultia i Margareta. [przypis redakcyjny]
najrychlej — najszybciej. [przypis edytorski]
najrychlejszy — najszybszy; tu: najwcześniejszy. [przypis edytorski]
najść (daw., gw.) — znaleźć. [przypis edytorski]
najść (daw.) — natknąć się na coś a. kogoś, znaleźć. [przypis edytorski]
najść (daw.) — znaleźć. [przypis edytorski]
najść (gw.) — znaleźć. [przypis edytorski]
najść się (daw.) — znaleźć się. [przypis edytorski]
najść się (daw.) — znaleźć się; tu: 3. os.lp cz. przysz.: najdzie się. [przypis edytorski]
najść (starop.) — znaleźć; 3.os.lp cz. przysz. najdę: znajdę. [przypis edytorski]
najść — znaleźć, spotkać; tu: 3.os.lm cz. przesz.: naszli. [przypis edytorski]
najśliczniejsza zaś ze wszystkich jest maleńka — Katarzyna Branicka, późniejsza żona Adama Potockiego. [przypis redakcyjny]
Najświętsa Panna Ludźmirska — Kazimierz Przerwa-Tetmajer urodził się właśnie w Ludźmierzu. [przypis edytorski]
najświętsi muszą wciąż trwać w obawie i drżeniu (…) jak powiada św. Paweł o sobie samym — 1 Kor 2, 3. [przypis tłumacza]
Najświętszej Panny — święto Narodzenia Najświętszej Marii Panny obchodzone 7 września. [przypis redakcyjny]
Najświeższe zaś próby ogólnej charakteryzacji współczesnego przełomu literacko-artystycznego (…) przyznanie się do niezdolności określenia inaczej jak przez analogię — Miriam Modernizm i „poszukiwacze arcydzieł”, s. 111. [przypis autorski]
najsampered (ukr.) — najpierw. [przypis edytorski]
najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]
najsamprzód a. nasamprzód (daw.) —najpierw. [przypis edytorski]
najsamprzód a. nasamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]
najsamprzód (daw.) — najpierw; przede wszystkim. [przypis edytorski]
najsamprzód (daw.) — najpierw. [przypis edytorski]
najsamprzód (daw.) — wpierw, najpierw. [przypis edytorski]
najsamprzód — dziś popr.: nasamprzód. [przypis edytorski]
Naj sia poprobujut (z ukr.) — Niech się zmierzą. [przypis edytorski]
najsilniejszem (…) twórczem — daw. forma Msc. i N. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: najsilniejszym, twórczym. [przypis edytorski]
najskomplikowańszy — dziś popr. forma: najbardziej skomplikowany. [przypis edytorski]
najskończeniej (daw.) — najdoskonalej. [przypis edytorski]
najskrytsza — najpełniejsza. [przypis redakcyjny]
najsłabszą [część wojska] — prawe skrzydło, przeciw któremu stało lewe nieprzyjaciela, nie bardzo groźne. Sam Epaminondas dzierżył tym razem także lewe tebańskie, ale ustawił je jeszcze głębiej niż na 50 ludzi i sformował z nich klin. [przypis tłumacza]
Najsławniejsza niegdyś piękność chodziła teraz z twarzą zakrytą, osłonioną kwefem zakonnym… — Szajnocha, op. cit., IV, s. 145. [przypis autorski]
najsłodszymi słowy (starop. forma N. lm) — dziś: najsłodszymi słowami. [przypis edytorski]
najsnadniej (daw.) — najłatwiej. [przypis edytorski]
najsnadniejszy (daw.) — najłatwiejszy. [przypis edytorski]
najsromotniejsza z chorób — syfilis. [przypis tłumacza]
najstarożytniejszem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś końcówka tożsama z r.m.: -szym; stopień wyższy i najwyższy tworzymy jako formę złożoną: najbardziej starożytny. [przypis edytorski]
Najstarszą ze wszystkich społeczności i jedyną przyrodzoną jest rodzina… — ze wszystkich związków ludzkich jedynie rodzina jest wytworem praw natury: rezultatem przyrodniczej konieczności. Żadne inne więzy nie krępują człowieka w przedspołecznym stanie: człowiek jest z natury zupełnie wolny i niezależny. Nie można więc legitymować społecznej zależności człowieka naturą ani też dopatrywać się w rodzinie prawzoru prawnych społeczeństw. Niemniej, jak już z poprzednich twierdzeń wynika, społeczeństwo uprawnione nie będzie mogło być społeczeństwem gwałcącym naturę człowieka. By być społeczeństwem prawnym, będzie musiało uwzględnić wolną naturę człowieka. [przypis tłumacza]
najstarsza głowa — tu: starszy brat. [przypis edytorski]
Najstarsza klątwa (…) stygmat bratniego mordu — piętno Kaina, w Biblii pierwszego mordercy, zabójcy swego brata, Abla. [przypis edytorski]
najstarszego syna, następcę tronu — tj. syna cesarza Aleksandra II, Mikołaja Aleksandrowicza Romanowa (1843–1865), który niespodziewanie zapadł na gruźlicę i mimo dwuletniej kuracji w Nicei zmarł. [przypis edytorski]
najstarszych karpi — dziś popr.: najstarsze karpie. [przypis edytorski]
najstarszyś — skrót od: najstarszy [jeste]ś. [przypis edytorski]
Najstarszy syn siódmego Inki, którego imię zapowiadało w języku peruwiańskim fatalność swej epoki — Nazywał się Yahuar Huacac Inca, co oznaczało dosłownie Inka Płaczący krwią. [przypis autorski]
najstraszliwszymi męki — dziś popr. N.lm: (…) mękami. [przypis edytorski]
Najszlachetniejsi — ustęp cały do końca jest echem rozpraw sejmowych nad sprawą starostw (luty — marzec 1789). [przypis redakcyjny]
najszlachetniejszemu narodowi pod słońcem — ὑφ᾽ ἡλίῳ πάντων προύχοντες εὐγενείᾳ (Niese), προύχειν δοκοῦντες (Dindorf). [przypis tłumacza]
najszorstszy — dziś: najbardziej szorstki. [przypis edytorski]
najtajemniejszy — dziś popr. forma: najbardziej tajemny. [przypis edytorski]
najtęgszy — dziś popr.: najtęższy (tj. najsilniejszy, najpotężniejszy). [przypis edytorski]
najtęższy — najsilniejszy. [przypis edytorski]
najtyczanka a. nejtyczanka (od niem. Neu-Titschein) — rodzaj bryczki; czterokołowy pojazd konny na resorach, z kozłem z przodu, wyplatanym nadwoziem i podwyższeniem z tyłu, często na resorach (co niwelowało podskoki pojazdu przy jeździe po nierównym terenie) oraz wyposażony w budę chroniącą przed niepogodą, czasem wyściełany wewnątrz i wyposażony w ochronne fartuchy dla osłonięcia nóg przed zimnem w czasie jazdy. Nazwa pochodzi od zniekształconej z niemiecka czeskiej miejscowości Nowy Jiczyn (Nový Jičín), gdzie bryczki takie wytwarzano. [przypis edytorski]
najtyczanka — rodzaj bryczki (nazwa od miasta Neu-Tischein). [przypis redakcyjny]
najtypowszy — dziś popr.: najbardziej typowy. [przypis edytorski]
najupartszy — dziś tylko: najbardziej uparty. [przypis edytorski]
najwątpliwsze — dziś: najbardziej wątpliwe. [przypis edytorski]
najwabniejszy — ten, który dodaje najwięcej powabu, wdzięku; najbardziej twarzowy. [przypis redakcyjny]
najważniejsza — daw. forma oznaczająca: najważniejsze jest, aby. [przypis edytorski]
Najważniejsze (…) zagadnienia — najważniejszym zagadnieniem jest pytanie, czy przedsięwzięta rzecz się uda. Dla wiedzy ludzkiej niedostępna znajomość przyszłości, pytać o nią trzeba bogów. [przypis tłumacza]
Najweselsze i najpogodniejsze komedie jego powstały też po druku sonetu 138 — Creizenach w Geschichte des Neueren Dramas, t. V („die Entfaltung des glücklichsten Humors”). [przypis tłumacza]
najwewnętrzniejszy — dziś popr. forma: najbardziej wewnętrzny. [przypis edytorski]
najwiarogodniejszy — dziś: najwiarygodniejszy, najbardziej wiarygodny. [przypis edytorski]
najwięcej despotycznym — dziś popr.: najbardziej despotycznym. [przypis edytorski]
najwięcej podobał mu się — dziś: najbardziej podobał się. [przypis edytorski]
najwięcej — popr. stopień najwyższy przymiotników tworzony jest z użyciem: najbardziej. [przypis edytorski]
…najwięcej się ludziom podoba, którą pośród śpiewaków najnowsza moda przynosi — Odyseja I 351–352. [przypis edytorski]
najwięcej uwagę jego zwracały — dziś: najbardziej uwagę (…) zwracały. [przypis edytorski]
największą koniecznością dla wolnych jest hańba publiczna — powtarzany później aforyzm. [przypis tłumacza]
Największa część starożytnych mniemała (…) popierając to podobieństwem dzieci do rodziców — Plutarch, O odwlekaniu kary przez bogów, 19. [przypis tłumacza]
największe dobro wszystkich, które powinno być celem wszelkiego prawodawczego systemu (…) sprowadza się ono do dwóch głównych przedmiotów: wolności i równości… — według Russa zatem wolność obywateli (w znaczeniu poprzednio ustalonym) nie tylko jest warunkiem prawności ustroju państwowego, ale nadto jest warunkiem siły państwa, jego spójności, gdyż ustrój dopuszczający zależności pewnych jednostek od poszczególnych jakichś osób, wyłącza te jednostki od zsolidaryzowania swych interesów z państwem: w ich interesie leży wówczas wyzwolić się, a nie pracować dla cudzej wyłącznie korzyści. Że równość (przedmiotowa powszechność woli powszechnej) jest warunkiem wolności, dowodził Russo w poprzednich rozdziałach (zwłaszcza ks. II, rozdz. IV), wspomniał również, że będzie jedynie fikcyjną równością bez równości rzeczywistej, zwłaszcza majątkowej. Stąd zadaniem prawodawstwa powinno być staranie o utrzymanie wśród obywateli tej faktycznej równości majątkowej, kulturalnej itd., oraz zapobieganie powstawaniu zbyt wielkich różnic. [przypis tłumacza]
największem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: największym. [przypis edytorski]
Największe między światłami świętymi — Światłość Marii, która tu po swoim słońcu, to jest po Chrystusie, jest największą gwiazdą. [przypis redakcyjny]
największe niezgrabstwo — dziś: największa niezgrabność. [przypis edytorski]
największe odkrycia w dziedzinie życia owadów mógł poczynić uczony, który nie rozporządzał żadnym laboratorium, żadnym przyrządem — zapewne odniesienie do pracy Darwina Fertilisation of Orchids by Insects (O zapładnianiu storczyków przez owady, 1862), w której rozwinął zagadnienie zależności ewolucyjnych między roślinami a zapylającymi je owadami. [przypis edytorski]
największy drab ze wszystkich Kings i obłudny Tatar — Ludwik Filip i car Mikołaj I. [przypis redakcyjny]
Największy filozof w świecie na desce aż nadto szerokiej (…) — Por. Montaigne, Próby. I. 20; II, 12. [przypis tłumacza]
największy interes dzieła — tu: najbardziej interesujący aspekt dzieła. [przypis edytorski]
Największym dobrem, jakie stąd płynie, jest nie to, że w ten sposób dochodzi się do ograniczenia łajdactw, ale to, że wzbudza się cześć dla bezinteresowności i szacunek dla ubóstwa, gdy ono jest owocem prawości — por. w Projekcie konstytucji dla Korsyki: „Zamiast czynić z zarządu dochodów publicznych zyskowny zawód, trzeba, przeciwnie, zrobić z niego próbę zasługi i uczciwości młodych obywateli; trzeba, by zarząd ten był, że tak powiem, nowicjatem służby publicznej i pierwszym stopniem prowadzącym do urzędów. Myśl tę poddało mi porównanie administracji szpitala paryskiego — a każdy zna jej łupiestwo i rozbójnictwo — z administracją szpitala w Lyonie, dającą przykład porządku i bezinteresowności, niemający może równego w świecie całym. Skądże pochodzi ta różnica? Czy lyończycy sami przez się więcej są warci niż paryżanie? Nie, ale trzeba przejść przez ten urząd zarządcy i trzeba zacząć od dobrego sprawowania go, by móc zostać ławnikiem i wójtem, gdy tymczasem w Paryżu zarządcy trudnią się tym zawodowo przez całe życie; urządzają się tak, żeby wyciągnąć możliwie największą korzyść z zajęcia, niestanowiącego dla nich żadnej próby, ale tylko dającego stanowisko, zarobek, zawód, związany, że tak powiem, z innymi zawodami. Są pewne posady, co do których tak się już utarło, że zajmujący je będą uzupełniać swą płacę prawem okradania ubogich. A niechaj nikt nie sądzi, że praca ta wymaga więcej doświadczenia i wiadomości niż ich mieć mogą młodzi ludzie; wymaga ona tylko ruchliwości, do której się szczególnie nadają. Ponieważ są zazwyczaj mniej skąpi, mniej twardzi w zdzierstwach niż ludzie starsi, z jednej strony wrażliwi na nędzę ubogich, z drugiej silnie zainteresowani w tym, by dobrze spełniać funkcję, która ma dla nich stanowić próbę, więc postępują właśnie tak, jak to odpowiada istocie rzeczy”. [przypis redakcyjny]
największym wrogom — Spartanom i Persom. Lacedemończycy rzeczywiście kazali go zabić, ale na czas przestrzeżony, uciekł do Tissafernesa. [przypis tłumacza]
największym zaszczytem dla Tytusa było to, że sam rodzic wyjechał z miasta naprzeciw niego — „Wszczęło się podejrzenie, jakoby się odstrychnął od ojca i wschodnie dla siebie państwo oderwać zamyślał, co jeszcze więcej pomnożył odjazdem swoim do Aleksandrii, gdzie na poświęceniu w Memfis woła Apisa z przepaską się królewską na głowie pokazał… Z tych przyczyn pospieszywszy ku Włochom… zjechał niespodzianie cesarza, zawstydzając tym sposobem płoche o sobie wieści: »Otóż przybyłem, rzekł, ojcze, przybyłem«”. (Swetoniusz, Żywot Tytusa V, przekł. Kwiatkowskiego). [przypis tłumacza]
Największy padół zalany wodami — Morze Śródziemne. [przypis redakcyjny]
największy pomiędzy wielkimi zbawcami — Zeus. [przypis redakcyjny]
największy Priamida — mowa o Hektorze. [przypis edytorski]
najwiętsze (starop. forma) — dziś: największe. [przypis edytorski]
najwiętsze (starop. forma) — największe. [przypis edytorski]
najwiętszy (starop. forma) — największy. [przypis edytorski]
najwnętrzniejszy — dziś: najbardziej wewnętrzny. [przypis edytorski]
najwnętrzniejszy — najwewnętrzniejszy; dziś popr. st. najwyższy przymiotnika: najbardziej wewnętrzny. [przypis edytorski]
najwspanialsze — βασιλικώτατα, königlichen (? superl. Cl.). [przypis tłumacza]
najwyborowszy — dziś: najbardziej wyborowy. [przypis edytorski]
najwykształceńszy — dziś popr. stopień najwyższy: najbardziej wykształcony. [przypis edytorski]
najwykształceńszym — dziś popr.: najbardziej wykształconym. [przypis edytorski]
najwyraźniéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
najwyraźniejsze z nich to tych siedem, tylko te mają głos — mowa o siedmiu greckich samogłoskach: α, ε, η, ι, ο, υ, ω. [przypis edytorski]
najwyszejszy (gw.) - najwyższy. [przypis edytorski]
Najwytrzymalsze, najmężniejsze w końcu ulegały, przyznawały się do wszystkich obrzydliwości, wymieniały swoich niby wspólników, a czyniły to w rozpaczliwym przeświadczeniu…. — Görres, op. cit., s. 563. [przypis autorski]
najwyuzdańszy — dziś: najbardziej wyuzdany. [przypis edytorski]
Najwyższą zasadą tejże możliwości [wszelkich oglądów] ze względu na rozsądek jest, że wszelka rozmaitość oglądu ulega pierwotnie-syntetycznej jedności apercepcji — przestrzeń i czas i wszystkie ich części są to oglądy: więc poszczególne wyobrażenia wraz z całą rozmaitością, jaką w sobie zawierają (zobacz Estetykę transcendentalną), a zatem nie pojęcia tylko, przez które odnajduje się taż sama świadomość nie jako zawarta w wielu wyobrażeniach, lecz wiele wyobrażeń jako zawartych w jednym, a zatem jako złożonym, więc jedność świadomości jako syntetyczną, ale przecie pierwotną. Ta poszczególność oglądów jest ważna w zastosowaniu (Zobacz § 25). [przypis autorski]
Najwyższe dobro zwano „El'' na ziemi — Święty Izydor mówi w swoich wywodach etymologicznych: Primum apud Hebreos Dei nomen El dicitur: secundum nomen Eloi est. [przypis redakcyjny]
najwyższej (starop. forma) — dziś: najwyżej. [przypis edytorski]
najwyższej (starop. forma) — najwyżej. [przypis edytorski]
