Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11003 przypisów.
komandir (ros.) — dowódca wojskowy. [przypis edytorski]
Komandoführer (niem.) — dowódca komanda więźniarskiego. [przypis edytorski]
komandoführer (z niem.) — szef komanda więźniarskiego. [przypis edytorski]
komandor Eugeniusz Pławski (1895–1972) — oficer Marynarki Wojennej, przed wojną dowodził m.in. Dywizjonem Okrętów Podwodnych, w latach późniejszych pełnił także funkcję dowódcy ORP „Piorun” i ORP „Dragon”, od 1944 do 1945 szef sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej. Służbę zakończył w stopniu komandora. Po wojnie na emigracji w Kanadzie. [przypis edytorski]
komandoria a. komturia — jednostka administracyjna w zakonach rycerskich. [przypis edytorski]
komandoria — komandoria a. krzyż komandorski; drugi stopień orderów wielostopniowych. [przypis edytorski]
Komandor — postać z legendy o Don Juanie. Według jednej z wersji (podanie doczekało się wielu interpretacji tak literackich, jak i operowych) Komandor zginął z ręki Don Juana, w pojedynku o honor córki, Donny Anny. Zmarłemu wystawiono posąg, potem dla żartu wezwany przez Don Juana na ucztę. Zaproszona figura przybyła i zabrała uwodziciela do piekła. [przypis edytorski]
komandor Św. Ludwika — osoba odznaczona Orderem Świętego Ludwika drugiej klasy (komandoria), nadawanym za zasługi wojenne. [przypis edytorski]
komando Wagner — chodzi prawdopodobnie o komando (grupę więźniów wyznaczonych do wykonania konkretnej pracy) pracujące dla firmy Wagner, budującej drogi obozowe. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: grupa więźniów obozu koncentracyjnego wykonujących pracę przymusową. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: w obozie koncentracyjnym grupa więźniów, wykonujących pracę przymusową. [przypis edytorski]
komando — w gwarze obozowej: zgrupowanie więźniów na czas pracy w drużynę roboczą. [przypis edytorski]
komando (z niem.) — drużyna robocza, złożona z więźniów obozu. [przypis edytorski]
koma — przecinek; chodzi dalej o okresy zdania, jego logiczne części. [przypis edytorski]
koma (przestarz.) — przecinek. [przypis redakcyjny]
Komarę — Komorno, twierdza przy ujściu rzeki Wag do Dunaju. [przypis redakcyjny]
Komarno — miejscowość na pd.-zach. od Lwowa; hetman Sobieski rozgromił tam wojska tatarskie 10 października. [przypis redakcyjny]
Komarow, Wissarion Wissarionowicz (1838–1907) — ros. publicysta, redaktor; pułkownik armii ros., monarchista, zagorzały zwolennik idei zjednoczenia Słowian pod patronatem Rosji; współpracownik Murawjowa, redaktor dziennika „Russkij Mir”; uczestnik wojny serbsko-tureckiej, podczas której otrzymał stopnień generała armii serbskiej; po powrocie do Rosji wydawał własne pisma: „Swiet”, „Zwiezda”, „Russkij wiestnik”. [przypis edytorski]
komaryński, właśc. kamarinskaja — bardzo szybki rosyjski taniec ludowy. [przypis edytorski]
komata (z gr.) — znaki pisarskie. [przypis redakcyjny]
komat (muz.) — bardzo drobna, trudna do uchwycenia różnica między dźwiękami niemal tej samej wysokości. [przypis edytorski]
komatule — rodzaj morskich bezkręgowców należących do szkarłupni, pokrojem przypominających gwiazdy. [przypis edytorski]
kombatant (daw.) — wojownik, żołnierz. [przypis edytorski]
kombatant — tu dosł. z fr. combattant: towarzysz broni. [przypis edytorski]
kombinacja — tu daw.: jednoczęściowa bielizna damska, majtki połączone z koszulką na ramiączkach. [przypis edytorski]
kombineza — dziś: kombinezon. [przypis edytorski]
kombinezka (daw.) — jednoczęściowa bielizna damska, halka przedłużona doszytymi szortami. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Komedia Francuska — Comédie-Française, francuski teatr narodowy. [przypis edytorski]
Komedia Francuska (fr. Comédie-Française) — francuski teatr narodowy znajdujący się w Paryżu. [przypis edytorski]
komedialnia — teatr. [przypis redakcyjny]
Komedia ludzka — cykl powieści i opowiadań francuskiego pisarza Honoriusza Balzaka składający się z ponad 130 utworów, pokazujący życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa, pisany w latach 1829–1848. [przypis edytorski]
Komedia ludzka — cykl powieści i opowiadań, których autorem jest Honoré de Balzac (1799–1850). [przypis edytorski]
komediant (daw.) — aktor; tu: pogardliwe określenie aktora. [przypis edytorski]
komediantko — ze względy na rytm czytamy ten wyraz tak, by miał 5 sylab (komedyjantko). [przypis edytorski]
Komedia o człowieku, który pojął żonę niemowę — Komedia ta, wedle kanwy zostawionej przez Rabelais'go, napisana została przed kilkunastu laty na nowo przez Anatola France [1908; Red. WL]. [przypis tłumacza]
Komedia Piekła, Czyśćca i Raju — Non v'acorgete voi che noi siam vermi/ Nati a formar l'angelica farfalla/ Che volla alla giustizia senza schermi? (Dante, Czyściec, pieśń X, w. 123). [przypis tłumacza]
komedia ta nie przestaje być komedią — Pierwotny tytuł brzmiał: Mizantrop, czyli żółciowy kochanek. [przypis tłumacza]
Komedia Włoska (fr. Comédie-Italienne) — paryski teatr, gdzie grywano sztuki i opery włoskie. [przypis edytorski]
komedię o człowieku, który pojął żonę niemowę — Z kanwy tej napisał przed kilkoma laty Anatol France komedię pod tymże tytułem (wyszła w druku po polsku w przekł. tłumacza niniejszego dzieła). [przypis tłumacza]
komedii Tartufe, jeszcze nieprzedstawianej publicznie — Pierwsze przedstawienie trzech aktów Świętoszka miało charakter dworski, tym samym prywatny. [przypis tłumacza]
Komedya Boska — porównaj wstęp do włoskiego wydania Komedyi, napisany przez Eugeniusza Camerini (Milano 1891). Porównaj też Krauza, który szczególnie szeroko uwzględnia i rozpatruje wpływ sztuki na Danta. [przypis autorski]
Komendant — Józef Piłsudski (1867–1935), dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w czasie I wojny światowej organizator Legionów, naczelnik państwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918, wycofał się z polityki w roku 1922, by w 1926 przejąć władzę w wyniku tzw. przewrotu majowego. [przypis edytorski]
komendant obozu — komendantem obozu w latach 1940–1943 był SS-Obersturmbannführer Rudolf Höß; kolejni funkcjonariusze SS pełniący tę funkcję to: Obersturmbannführer Arthur Liebehenschel w l. 1943–1944 oraz Sturmbannführer Richard Baer w l. 1944–1945. [przypis edytorski]
Komendant świeżego powietrza, [w oryg.: le Commandant de la campagne] — był to tytuł, jakiego używał Teodor Poli. [przypis autorski]
komendarstwa (forma lm) — stanowiska zlecone. [przypis redakcyjny]
komenda — [tu:] oddział. [przypis redakcyjny]
komendy — konkury, zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy — zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
komentarz do Diophanta — komentarz do Arytmetyki Diofantosa (215–299), działającego w Aleksandrii wybitnego gr. matematyka, który zajmował się metodami rozwiązywania równań algebraicznych. [przypis edytorski]
komentarz — objaśnienie. [przypis autorski]
komeraż (daw.) — intryga, plotka. [przypis edytorski]
komeraż (daw.) — złośliwa plotka, obgadywanie. [przypis edytorski]
komeraż (daw.) — złośliwa plotka. [przypis edytorski]
komeraże — plotki, intrygi. [przypis redakcyjny]
komersant (z ros.) — handlowiec. [przypis edytorski]
komers — regularne spotkania studentów, połączone z piciem piwa lub wina. [przypis tłumacza]
komers — studenckie przyjęcie, zabawa. [przypis edytorski]
komes — dostojnik dworski bądź zarządca okręgu. [przypis edytorski]
komes — tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd. [przypis edytorski]
kometa grożący — dziś r.ż.: kometa grożąca. [przypis edytorski]
Kometa — opowiadanie zainspirowane pojawieniem się komety Halleya wiosną 1910. Wzbudziło ono powszechny niepokój z powodu przewidywanego znacznego zbliżenia się komety do Ziemi oraz wykrycia w jej warkoczu cyjanu, silnie trującego gazu. [przypis edytorski]
kometa — w dawnej polszczyźnie wyraz ten występował w rodzaju męskim. [przypis edytorski]
kom her (jid.) — chodź tu. [przypis edytorski]
komicje a. komicja (łac. comitia) — w starożytnym Rzymie zgromadzenia ludu, które w okresie republiki wybierały urzędników oraz uchwalały ustawy (leges). [przypis edytorski]
komięga — flisacki statek rzeczny, pozbawiony masztu, poruszany za pomocą wioseł, używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
komięga (przestarz.) — starop. wiosłowy statek rzeczny. [przypis edytorski]
komięga — statek wiosłowy używany do transportu towarów. [przypis edytorski]
komiega a. komięga (daw.) — statek używany przez flisaków do spławiania zboża: pozbawiony masztów, czworoboczny i dość obszerny środek transportu rzecznego; krypa. [przypis edytorski]
komiega a. komięga — flisacki statek rzeczny, pozbawiony masztu, poruszany za pomocą wioseł, używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
komiega — statek rzeczny do spławiania zboża. [przypis redakcyjny]
komiliton — sprzymierzeniec, wspólnie walczący. [przypis redakcyjny]
komiliton — towarzysz broni. [przypis redakcyjny]
komiliton (z łac., daw.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac., przestarz.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komin (daw.) — piec kuchenny. [przypis edytorski]
komin (daw.) — piec z paleniskiem do gotowania. [przypis edytorski]
Komintern — Międzynarodówka Komunistyczna, w skrócie Komintern (ros. Коммунистический интернационал, Kommunisticzjeskij internacionał), międzynarodowa organizacja zrzeszająca partie komunistyczne. [przypis edytorski]
Komintern (skrótowiec z ros.) — Międzynarodówka Komunistyczna, zw. też Trzecią Międzynarodówką, organizacja międzynarodowa założona w 1919 w Moskwie przez kilkanaście partii i ruchów komunistycznych, z inicjatywy Włodzimierza Lenina; miała na celu propagowanie idei komunistycznych i przygotowanie światowej rewolucji; rozwiązana w 1943 przez Józefa Stalina. [przypis edytorski]
komiśny chleb a. komiśniak (niem. Kommissbrot) — ciemny, razowy chleb z mąki żytniej. [przypis edytorski]
komiśny (rzad.) — wojskowy; taki, jaki przydziela się żołnierzom. [przypis edytorski]
komisant a. faktor — pośrednik, osoba lub firma zajmujące się komisem towarów. [przypis edytorski]
komisant — człowiek sprzedający (lub kupujący) przedmioty na rzecz zleceniodawcy, ale we własnym imieniu, za co pobiera określoną prowizję; dawniej: agent handlowy, przedstawiciel przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
Komisariat Rządu na m. st. Warszawę — organ rządowy zarządzający Warszawą w latach 1919–1939; Warszawa nie wchodziła wówczas w skład województwa warszawskiego, nie była też powiatem, ale stanowiła odrębną jednostkę administracyjną; Komisarz Rządu był przedstawicielem rządu (podlegał Ministrowi Spraw Wewnętrznych) oraz władzą przełożoną dla zarządu miejskiego. [przypis edytorski]
komisarz — administrator dóbr. [przypis edytorski]
komisarz — administrator, urzędnik do specjalnych zleceń. [przypis redakcyjny]
komisarze nasi — byli to z Litwy: Jerzy Hlebowicz, starosta żmudzki, Krzysztof Zawisza, marszałek w. litewski i Cyprian Brzostowski, referendarz; z Korony: Hieronim Wierzbowski, wojewoda sieradzki, i Stanisław Sarbiewski, wojewoda mazowiecki, brat jezuity, poety Macieja. [przypis redakcyjny]
komisarze targowi — dozorowali cen i sądzili spory między kupcami a kupującymi. [przypis tłumacza]
komisarzów — dziś popr. forma D. lm: komisarzy. [przypis redakcyjny]
Komisarz policji — w nieprzetłumaczonym fragmencie (Paralipomena): Policjant. [przypis edytorski]
komisarz targowy (agoranómos) — wykonywał policję targową w najszerszym zakresie. Wyznaczał taryfę maksymalną, stwierdzał wagę chleba, rozstrzygał spory między kupcami a kupującymi, wzbraniał nieuprawnionym dostępu na targowisko, pobierał czynsze za stanowiska targowe i przepisaną „akcyzę” od pewnych towarów. Energia i sprężystość komisarzy targowych dawała się nieraz we znaki przekupniom, a czasem mogła być niemiła i dla kupujących (por. z Wyprawy Cyrusa V 7, o komisarzu targowym Zelarchu). Obywateli karali grzywną, niewolników, a może i obcych, chłostą. W czasach późniejszych nadzór nad cenami zboża i wagą chleba objęli komisarze zbożowi (sitofylakes), już i dawniej ustanowieni celem kontroli handlu zbożem. [przypis tłumacza]
komisarzy radomskich i deputatów trybunalskich — osobne sejmiki „deputackie” wybierały co roku deputatów do trybunału koronnego. Trybunał był sądem odwoławczym najwyższej instancji od wyroków sądów ziemskich i grodzkich, nadto sądem pierwszej instancji w sprawach przeciw starostom i urzędnikom grodzkim o naruszenie obowiązków przy wymiarze sprawiedliwości. Przewodniczył mu wybierany przez deputatów marszałek. Trybunał skarbowy, urzędujący w Radomiu, składał się z wybieranych na każdym sejmie senatorów oraz z deputatów, obieranych zazwyczaj na sejmikach relacyjnych. Pociągał on do odpowiedzialności poborców i tych wszystkich, na których ciążył zarzut przywłaszczenia sobie grosza publicznego, wyrokował w sprawach zatargów pomiędzy obywatelami a wojskiem, badał rachunki wojskowe itd. Trybunał radomski został zniesiony przez Konstytucję sejmu konwokacyjnego 1761 r., a atrybucje jego przekazano utworzonej wtedy Komisji Skarbowej. [przypis redakcyjny]
komisa — zlecenia. [przypis redakcyjny]
Komisch. Ein „Doppelwertung System”. Haben Fürstin… (niem.) — Śmieszne. „Podwójny system wartościowania”. Słyszała pani o czymś takim, księżno? [przypis edytorski]
Komisja do Badania Problemu Płazów, do której zostaną zaproszeni również dwaj delegaci Płazy (…). W ten sposób Płazy osiągnęły najwyższe w owym czasie międzynarodowe uznanie swego istnienia — W papierach Povondry zachowało się trochę niewyraźne zdjęcie z gazety, na którym obaj delegaci Płazów wychodzą po schodkach z Jeziora Genewskiego na Quai du Mont Blanc, żeby wyruszyć na posiedzenie Komisji. Wydaje się więc, że byli oficjalnie zakwaterowani w samym Lac Léman.
Co się tyczy genewskiej Komisji do Badania Problemu Płazów, wykonała ona ogromną i pożyteczną pracę głównie przez to, że starannie wystrzegała się wszystkich drażliwych problemów politycznych i ekonomicznych. Zasiadała permanentnie przez wiele lat i odbyła ponad tysiąc trzysta posiedzeń, na których pilnie debatowano o międzynarodowym ujednoliceniu nazewnictwa dla Płazów. W tym względzie panował bowiem okropny chaos. Oprócz naukowych nazw takich jak Salamandra, Molche, Batrachus i tym podobne (które to określenia zaczęły być odbierane jako niegrzeczne), proponowano całe mnóstwo innych. Płazy miano nazywać Trytonami, Neptunidami, Tetydami, Nereidami, Atlantami, Oceanikami, Posejdonami, Lemurami, Pelagami, Litoralami, Pontykami, Batydami, Abyssami, Hydrionami, Żandemerami (Gens de Mer [fr.: „Ludzie Morza”; red. WL]), Sumarynami i tak dalej. Komisja do Badania Problemu Płazów miała z tych wszystkich nazw wybrać najodpowiedniejszą i zajmowała się tym gorliwie i sumiennie aż do samego końca Wieku Płazów, jednak nie doszła do ostatecznej i jednomyślnej konkluzji.
[przypis autorski]
Komisja geologiczna w r. 1827 (…) — ob[acz:] raport Ulmana, „Dzien[nik] Wil[eński]” r. 1827. [przypis autorski]
Komisja Policji — dziś Spraw Wewnętrznych. [przypis redakcyjny]
komisja radomska — przedstawiona wyżej w rozdz. V. [przypis redakcyjny]
Komisja Skarbowa — naczelny urząd skarbowy; były dwie Komisje Skarbowe, osobna dla Korony i osobna dla Litwy; w każdej przewodniczącym był podskarbi. [przypis redakcyjny]
