Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158409 przypisów.
ὰ μεν πολλοις δοκει ταυτά γε ειναι φαμέν (gr.) — to, co się powszechnie wydaje, takie jest (por. Arystoteles, Etyka nikomachejska X 2). [przypis edytorski]
à ma table (fr.) — przy mym stole. [przypis edytorski]
Á mon seul désir (fr.) — dla mojego jedynego pragnienia. [przypis edytorski]
à Mr le Dauphin, et quand il sera un peu grand (fr.) — Delfinowi, a kiedy będzie trochę większy; Delfin: następca tronu Francji. [przypis edytorski]
ἄνεμος, Acc. ἄνεμον, anemos, anemon (gr.) — wiatr. [przypis edytorski]
αντιχειρ — transkr.: antixeir. [przypis edytorski]
ándres klerykowiajoj — żart. określenie, zbudowane według zasad słowotwórstwa i odmiany gr.: mężowie klerykowscy. [przypis edytorski]
à notre Grand d'Espagne qui baise et rebaise un milion de fois son aimable mouche, et moi tout autant la belle Mimi, la bécasse, le cher ortolan (fr.) — do naszego Granda Hiszpańskiego, który całuje i całuje na nowo po tysiąc razy swoją miłą muszkę, a ja tyleż samo moją piękną Mimi, bekasa [gąskę], drogiego ortolana [odmiana trznadla]. [przypis edytorski]
à outrance (fr.) — do ostateczności, przesadnie. [przypis edytorski]
à outrance (fr.) — do przesady. [przypis edytorski]
απλώς, absolute — bezwzględnie. [przypis edytorski]
ἀποθανεῖν (gr.) — umrzeć (bezokolicznik aorystu strony czynnej); tu: śmierć samobójcza. [przypis edytorski]
à Paris — w Paryżu. [przypis redakcyjny]
à part (fr.) — oprócz, z wyjątkiem, tu: z boku. [przypis edytorski]
à peu près (fr.) — mniej więcej. [przypis edytorski]
à propos de bottes (fr.) — nie na temat (dosł.: na temat butów). [przypis edytorski]
à propos (fr.) — a odnośnie tej kwestii… [przypis edytorski]
à propos (fr.) — co się tyczy, w związku z; wyrażenie wprowadzające nowy temat w nawiązaniu do czegoś. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — nawiasem mówiąc, przy okazji. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — odnoszący się do tematu, tu: aktualny, na czasie. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — przy okazji. [przypis edytorski]
á propos (fr.) — przy sposobności, w związku z tematem. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — przy sposobności, w związku z tematem. [przypis edytorski]
á propos (fr.) — w odniesieniu do poruszanego tematu. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — w odniesieniu do. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — wyrażenie wprowadzające temat wypowiedzi. [przypis edytorski]
à propos (fr.) — w związku z tym, nawiasem mówiąc. [przypis edytorski]
á quatre épingles — dosłownie: na 4 śpilki, — znaczy, że nic w stroju nie brakło do elegancyi. [przypis autorski]
à qui portez-vous ces gâteaux, monsieur (fr.) — komu niesie pan te ciastka, panie. [przypis edytorski]
à quoi bon les richesses (fr.) — po co bogactwa. [przypis edytorski]
αριστον μετρον — ariston merton: najlepsza miara; por. Diogenes Laertios, Kleobulos [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 93. [przypis tłumacza]
à rebours (fr.) — na odwrót. [przypis edytorski]
à rebours (fr.) — na odwrót. [przypis edytorski]
à rebours (fr.) — na opak, na odwrót. [przypis edytorski]
à rebours (fr.) — na opak, na odwrót; także: tytuł powieści Joris-Karla Huysmansa (1848–1907), fr. pisarza i krytyka sztuki, skandalisty, który w À rebours (1884; pol. tłum. Na wspak) w osobie gł. bohatera, diuka des Esseintes, sportretował „dekadenta doskonałego”, powieść zyskała rozgłos podczas procesu przeciwko Oscarowi Wilde'owi w 1895 r., ponieważ oskarżyciel odwołał się do niego jako przykładu literatury „sodomicznej”. [przypis edytorski]
à rebours (fr.) — na opak. [przypis edytorski]
à Rogenouff (fr.) — w Rożnowie. [przypis edytorski]
ἄστυ (gr.) — miasto; w Attyce: Ateny, centralna część miasta-państwa (polis) w przeciwieństwie do okolicznych wiosek, portów i innych terenów. [przypis edytorski]
À sa Majesté le Roi Amatifou d'Assinie (fr.) — Do Jego Królewskiej Mości Amatifu z Assini. [przypis edytorski]
à son aise (fr.) — dobrze, wygodnie. [przypis edytorski]
à son pays (fr.) — do swego kraju. [przypis edytorski]
à toute volée (fr.) — ze wszystkich dział. [przypis edytorski]
à tout prix (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]
à tout prix (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]
à tout prix — za wszelką cenę (franc.). [przypis autorski]
à tout Seigneur tout honneur (fr.) — każdemu według zasług. [przypis edytorski]
à trois rubis (fr.) — na trzy rubiny. [przypis redakcyjny]
à tue-tête (fr.) — na całe gardło. [przypis edytorski]
á vol d’oiseau (fr.) — w linii prostej; tu prawdop. błędnie użyte w dosł. znaczeniu „z lotu ptaka”. [przypis edytorski]
à vol d'oiseau (fr.) — z lotu ptaka. [przypis edytorski]
à vol d’oiseau (fr.) — z lotu ptaka. [przypis edytorski]
αὐτουργός τις τῆς φιλοσοφιας (gr.) — ten, kto wykonał samodzielnie pracę filozoficzną. [przypis edytorski]
âzâd — wolny. [przypis autorski]
A1kon — mityczny bohater grecki, znakomity łucznik, celnym strzałem zabił węża, który oplatał już jego syna, a strzała nawet nie drasnęła chłopca. [przypis redakcyjny]
Aa — Chensu, 2. nom Dolnego Egiptu, ze stolicą w Chem (powieści: Sochem, gr. Letopolis), ok. 30 km na północny zachód od Memfis. [przypis edytorski]
Aa — kochanego pana Leona — w domyśle: witam. [przypis edytorski]
A Apollo każe mi wyrocznią… — mitologia klasyczna uważała wszelką ekstazę, a więc równie szał, jak i natchnienie wieszcze, za „opętanie przez bóstwo”, zwłaszcza przez Apolla, patrona poetów i wszystkich wróżbiarzy, np. Pytii w Delfach (por. okrzyk wpadającej w szał wieszczy Kasandry w Odprawie Kochanowskiego: „Po co mnie próżno, srogi Apollo, trapisz”). Menechmus udaje zatem, że jest w tej chwili w mocy Apolla i jego tylko rozkazy wykonuje. [przypis tłumacza]
Aarhusen — miasto na wsch. wybrzeżu Jutlandii nad Kategatem. [przypis redakcyjny]
Aaronici — ród żydowski wywodzący się w linii męskiej od biblijnego Aarona, brata Mojżesza, namaszczonego na pierwszego arcykapłana; mężczyźni z rodu Aarona, należącego do plemienia Lewitów, tworzyli w społeczeństwie osobną grupę kapłanów (kohenów), naczelnikiem rodu był każdorazowy arcykapłan. [przypis edytorski]
Aaronowi — Mickiewiczowi. [przypis redakcyjny]
Aaron — postać biblijna, starszy brat i pomocnik Mojżesza; z polecenia Boga namaszczony przez Mojżesza na pierwszego arcykapłana Izraela. [przypis edytorski]
Aaron — starszy brat Mojżesza i jego pomocnik (Wj 6,20). Pomógł Mojżeszowi wyprowadzić Izraelitów z Egiptu (Wj 6,26–27). [przypis edytorski]
Aar — właść. Aare, rzeka w Szwajcarii. [przypis edytorski]
abacaxi — odmiana ananasu. [przypis autorski]
Abacja — kurort w Chorwacji na półwyspie Istria. [przypis edytorski]
a baczyszli, iż cię szczęście wzniosło (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: a jeśli uważasz (zauważysz), że cię szczęście wzniosło. [przypis edytorski]
Aba Długi — tak nazywano go z powodu wysokiego wzrostu. [przypis tłumacza]
Abadonna — imię zbuntowanego anioła w wierszu Wasilija Żukowskiego (1783–1852): dowodzi upadłymi aniołami w wojnie przeciwko Bogu, zostaje wygnany na ziemię i pragnie popełnić samobójstwo, jednak jest nieśmiertelny; również imię tytułowego bohatera powieści Nikołaja Polewoja (1796–1846) z roku 1834. [przypis edytorski]
Abadonna — w Mesjadzie Friedricha Gottlieba Klopstocka (1724–1803) diabeł żałujący za swoje grzechy i współczujący cierpieniu Chrystusa. [przypis edytorski]
aba (hebr.) — tata, ojciec. [przypis edytorski]
a Bajka wzięła pióro (…) — przed tym zdaniem opuszczone: Sophie stieg die Treppe hinauf, tj. Zofia weszła na schody. [przypis edytorski]
abakus — daw. przyrząd do liczenia, deska z wyżłobionymi rowkami na poszczególne grupy jednostek liczbowych, używany przez staroż. Greków i Rzymian, w Europie do XVIII w. [przypis edytorski]
ab anno 163 secundo (łac.) — od roku 1632. [przypis edytorski]
ab antiquo (łac.) — od dawna. [przypis redakcyjny]
ab antiquo (łac.) — z dawna. [przypis redakcyjny]
A bas la calotte! (fr.) — precz z klerem! [przypis redakcyjny]
Abbadie, Jacques (1654–1727) — francuski protestancki duchowny i teolog, znany z traktatów religijnych; po cofnięciu we Francji edyktu nantejskiego wyjechał do Berlina, ostatecznie osiadł w Irlandii. [przypis edytorski]
abbas centum villarum (łac.) — opat stu wiosek; ma to oznaczać potęgę i bogactwo opata klasztoru w Tyńcu. [przypis edytorski]
Abbas Wielki (1571–1629) — znakomity administrator i wojownik. [przypis autorski]
abbate (wł.) — tu: księżulek. [przypis edytorski]
abbé (fr.) — ksiądz. [przypis edytorski]
abbé (fr.) — ksiądz; stąd daw. labuś: księżulek. [przypis edytorski]
abbé (fr.) — ojciec, ojczulek (o księdzu). [przypis edytorski]
abbé (fr.) — opat; ksiądz. [przypis edytorski]
Abbe de peu de sens (fr.) — ojczulek (ksiądz) o małym rozumie. [przypis edytorski]
Abbia — non abbia — ma sempre abbia!… (wł.) — gra słów wykorzystująca nazwę kościoła/pałacu i znaczenie czasownika avere, dosł: „czy ma czy nie ma — ale zawsze/jednak ma!”. [przypis edytorski]
Abbott, Robert Segenstake (1870–1940) — prawnik, redaktor i wydawca afroamerykański, potomek wyzwoleńców; w 1905 r. ufundował tygodnik „The Chicago Defender”, które osiągnęło największy zasięg ze wszystkich czasopism będących w posiadaniu czarnoskórych obywateli Stanów Zjednoczonych; Abbott był również organizatorem w 1929 r. pierwszej parady i pikniku Bud Billiken, największej w Stanach parady Afroamerykanów, odbywającej się dotąd corocznie w drugą sobotę sierpnia w Chicago, Illinois. [przypis edytorski]
abcasy — obcasy, napiętki. [przypis redakcyjny]
abcugi — potrącenia. [przypis redakcyjny]
Abdank a. Awdaniec — średniowieczny ród rycerski. [przypis edytorski]
abdank — zwolnienie ze służby wojskowej (z niem. habe Dank: dziękuję). [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Abd ar-Rahman I (731–788) — emir al-Andalus (muzułmańskich posiadłości na Płw. Iberyjskim) w latach 756–788, założyciel dynastii Umajjadów kordobańskich. [przypis edytorski]
Abd El-Kader a. Abd al-Kadir (1808–1883) — emir arabski; w latach 1832–1847 był przywódcą walk niepodległościowych i prowadził dżihad przeciwko Francuzom kolonizującym Algierię i Maroko. [przypis edytorski]
Abdel-Kader — Abd al-Kader (1808–1883), emir arabski, przywódca walk plemion Algierii z kolonizacją francuską; tu przen.: wojownik. [przypis edytorski]
Abdera — starożytne miasto greckie. Mieszkańcy Abdery mieli opinię tępych i ograniczonych prowincjuszy. [przypis edytorski]
Abdera — starożytne miasto greckie w Azji Mniejszej nad M. Egejskim. [przypis edytorski]
Abderrahman — Abderrahman I, założyciel (755 r.) niezależnego kalifatu w Kordobie, twórca sławnego pałacu Alkazar w Sewilli i meczetu w Kordobie. [przypis redakcyjny]
abderycki — związany z Abderą, greckim miastem, którego mieszkańcy uchodzili za głupców i prostaków. [przypis edytorski]
Abdolonimie (…) zachowaj te wszystkie cnoty, które cię dzisiaj na tron wyniosły — przemówienie powyższe jest niemal dokładnym przekładem z Kwintusa Kurcjusza, który w dziele De rebus gestis Alexandri Magni opisuje w ten sposób powołanie na tron sydoński młodego i ubogiego ogrodnika Abdolonima. [przypis autorski]
abducendus (…) currandus est — Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes] VI, 35. [przypis tłumacza]
