ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | botanika | francuski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia rzymska | niemiecki | portugalski | potocznie | rosyjski | rodzaj żeński | włoski

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 702 przypisów.

В перед (ros., wym.: w pieriod) — naprzód. [przypis edytorski]

враги человъка домашні его(ros., daw. pisownia sprzed reformy 1918 r.) — wrogami człowieka są jego domownicy. [przypis edytorski]

выведетъ (ros., daw. pisownia sprzed reformy 1918 r.) — wywnioskuje, zrozumie, wydedukuje. [przypis edytorski]

V-16 — najprawdopodobniej mowa o sterowcu. [przypis edytorski]

Vásquez, Gabriel (1551–1604) — hiszpański jezuita, autor i wykładowca teologii moralnej. [przypis edytorski]

Vásquez, Gabriel (1551–1604) — hiszpański teolog jezuicki, autor i wykładowca teologii moralnej m.in. w Madrycie i Rzymie, cieszył się wielkim uznaniem współczesnych. [przypis edytorski]

va banque (fr.) — formuła używana w karcianych grach hazardowych; (grać) na całość, o wszystko. [przypis edytorski]

va banque (fr.) — o cały bank, o wszystko; formuła używana w grach hazardowych. [przypis edytorski]

va banque (fr.) — w grach hazardowych zakład o wartości całej posiadanej przez gracza puli. [przypis edytorski]

Va bene, va bene, signora! (wł.) — Dobrze, dobrze proszę pani! [przypis edytorski]

Va bene, va bene (wł.) — dobrze, dobrze. [przypis edytorski]

Va bene (wł.) — dobrze. [przypis edytorski]

vacans (łac.) — wolne miejsce, wakat. [przypis edytorski]

Vacationes cras (łac.) — jutro wakacje. [przypis edytorski]

vacat (łac.; 3 os. lp. cz. ter.) — wolny. [przypis edytorski]

vacat (łac.) — wakat, wolne stanowisko. [przypis edytorski]

vaco, vacare (łac.) — brakować, być pustym; tu 3.os. lp cz.ter. vacat: jest nieobsadzone, pozostaje wolne. [przypis edytorski]

vaco, vacare (łac.) — być wolny, niezajętym; tu 3 os. lp cz.ter. vacat: jest wolna, nieobjęta. [przypis edytorski]

Vacquerie i Meurice — oddani wielbiciele Wiktora Hugo, młodsi od niego o 16–17 lat: Auguste Vacquerie (1819–1895): dziennikarz i pisarz; Paul Meurice (1818–1905): powieściopisarz i dramaturg. [przypis edytorski]

vacuum (łac.) — pustka, próżnia. [przypis edytorski]

vade mecum (łac.) — dosł. chodź ze mną; por. vademecum: przewodnik (po jakimś obszarze geograficznym, miejscowości itp.). [przypis edytorski]

vade retro (łac.) — idź precz; początek frazy: Vade retro, satanae! (idź precz, szatanie!). [przypis edytorski]

Vade retro, satanae! (łac.) — idź precz, szatanie! [przypis edytorski]

vadium a. wadium (z łac.) — zaliczka wpłacana przed transakcją (zwłaszcza przed przetargiem), kaucja. [przypis edytorski]

vadium (łac.) — dziś spolszczone: wadium; kwota zabezpieczenia, wpłacana oferentowi jako warunek udziału w aukcji, mająca zapewniać wiarygodność majątkową i dobrą wolę każdego z uczestników; po zakończeniu aukcji wadium jest zwracane. [przypis edytorski]

Värmlandia a. Värmland, a. Wermelandia — historyczna prowincja w środkowej Szwecji. [przypis edytorski]

vae misero mihi! (łac.) — biada mi, nieszczęsnemu! [przypis edytorski]

vae soli (łac.) — biada samotnemu. [przypis edytorski]

vagabundos e revolucioneiros, popr.: …revolucionários (port.) — włóczędzy i rewolucjoniści. [przypis edytorski]

vaga-lume (port.) — potoczna portugalska nazwa chrząszczy z rodzin Elateridae, Phengodidae i Lampyridae zdolnych do bioluminescencji (wytwarzania światła). [przypis edytorski]

Vain espoir! (fr.) — Próżna nadzieja! [przypis edytorski]

Val d'Aoste (fr.) — Dolina Aosty, kraina hist. w płn.-zach. Włoszech. [przypis edytorski]

Val de Grâce — świątynia rzymskokatolicka ufundowana przez królową Annę Austriaczkę (1601–1666), żonę Ludwika XIII (1601–1643), w geście wdzięczności za urodziny (po 23 latach małżeństwa) jej syna, następcy tronu, przyszłego Ludwika XIV (1638–1715); fundacja była aktem wdzięczności dla Marii Dziewicy oraz dla wspierających stale królową benedyktynek, które miały klasztor w bezpośrednim sąsiedztwie nowego, wspaniałego, pałacowego kościoła, usytuowany przy bulwarze Port-Royal 74, w V dzielnicy Paryża. [przypis edytorski]

Valdemorillo — miasto położone w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Madryt; w czasie hiszpańskiej wojny domowej znajdowało się tutaj centrum działań armii republikańskiej podczas słynnej bitwy pod Brunete. [przypis edytorski]

Valéry, Paul (1871–1945) — francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną, przedstawiciel tzw. poezji czystej. [przypis edytorski]

Valéry, Paul (1871–1945) — francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną. [przypis edytorski]

Vale et me ama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie. [przypis edytorski]

vale et me ama (łac.) — bądź zdrów/zdrowa i kochaj mnie. [przypis edytorski]

Vale et me amantem redama (łac.) — Bądź zdrów i kochaj mnie wzajemnie. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]

Vale (łac.) — bądź zdrów. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bywaj, bywaj zdrów (forma pozdrowienia) [zwyczajowa formuła pożegnalna łacińskich listów; red. WL]. [przypis edytorski]

vale (łac.) — bywaj zdrów, żegnaj. [przypis edytorski]

valentão (port.) — zabijaka, drab, awanturnik. [przypis edytorski]

Valentia, Gregorius de (łac.: Grzegorz z Walencji; ok. 1550–1603) — hiszpański jezuita, autor i wykładowca teologii scholastycznej m.in. w Ingolstadt i Rzymie; uhonorowany przez papieża Celestyna VIII tytułem „doktora doktorów”. [przypis edytorski]

Valentino, Rudolf (1895–1926) — włoski gwiazdor filmowy z czasów kina niemego. [przypis edytorski]

Valerius Maximus (I w. n.e.) — rzym. pisarz, autor poczytnego w starożytności i średniowieczu zbioru uporządkowanych tematycznie anegdot o słynnych czynach i powiedzeniach Factorum et dictorum memorabilium libri novem, w którym korzystał z dzieł pisarzy rzymskich i greckich. [przypis edytorski]

Valerius Maximus powiada tak — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]

Valerius Maximus — Valerius Maximus, De institutis antiquis. [przypis edytorski]

valet-de-place (fr.) — służący, który oferuje swoje usługi przyjezdnym, głównie jako przewodnik, posłaniec itp. [przypis edytorski]

Valladolid — miasto w Hiszpanii, obecnie stolica wspólnoty autonomicznej Kastylia i León. [przypis edytorski]

Valla, Lorenzo (ok. 1406–1457) — włoski humanista, filozof i filolog, twórca filologicznej krytyki tekstu. [przypis edytorski]

Vallecas — dawna miejscowość w pobliżu Madrytu, na południe od miasta; od 1950 włączona do tej metropolii. [przypis edytorski]

Valmont, pani de Tourvel — bohaterowie epistolarnej powieści Niebezpieczne związki. [przypis edytorski]

Valois, Henri de (1603–1676) — francuski filolog i historyk; badacz i redaktor starożytnych tekstów związanych z historią chrześcijaństwa. [przypis edytorski]

Valona (wł.) — Wlora, miasto w Albanii, na wybrzeżu Adriatyku. [przypis edytorski]

Valparaiso — miasto w środkowym Chile. [przypis edytorski]

vamos (hiszp.) — chodźmy. [przypis edytorski]

V. An.(1.) Ad. M.(2.) Mi. Al. A.inc.(3.) A.Pg. M.de. C.(4.) G.(5.) A.ur.(6.) — Ten ciąg skrótów odpowiada wcześniejszej liście: „Wirginia (Kubly), Angela (Pietragrua), Adela (Rebuffel), Melania (Guilbert), Mina (von Griesheim), Aleksandra (Petit), Angelina, której nigdy nie kochałem (Bereyter), Angela (Pietragrua), Metylda (Dembowska), Klementyna, Giulia”. Do ostatniego skrótu: A.ur. odnosi się uwaga zanotowana poniżej w nawiasie: „P. Azur, której imienia nie pamiętam”. W źródle w tym miejscu jest odwzorowany ręczny zapis. [przypis edytorski]

vana sine viribus ira (łac.) — próżny jest gniew bez siły. [przypis edytorski]

Vandamme, Dominique (1770–1830) — generał armii napoleońskiej, znany z niesubordynacji, porywczości i skłonności do rabunków na podbitych terenach; otoczony ze swoją dywizją przez Prusaków w bitwie pod Kulm (30 sierpnia 1813), poddał się do niewoli. [przypis edytorski]

Vanderbilt — nazwisko amer. rodziny miliarderów, pochodzącej od Corneliusa Vanderbilta (1794–1877), który zbił ogromny majątek na transporcie morskim i kolejowym. [przypis edytorski]

van der Lubbe, Marinus (1909–1934) — z pochodzenia Holender, najprawdopodobniej świadome lub nieświadome narzędzie hitlerowców przy podpaleniu Reichstagu. [przypis edytorski]

Vandervelde, Emile (1866–1938) — belgijski polityk, jeden z przywódców belgijskich socjaldemokracji oraz czołowych działaczy i teoretyków II Międzynarodówki, przedstawiciel reformizmu. [przypis edytorski]

van Dyck, Antoon (1599–1641) — barokowy malarz flamandzki, znany głównie jako autor portretów. [przypis edytorski]

Van Eyck, Jan (ok. 1390–1441) — malarz niderlandzki. Jako jeden z pierwszych zaczął stosować technikę olejną. Malarzem był również jego brat Hubert van Eyck. [przypis edytorski]

van Eyck, Margerita — malarka niderlandzka, siostra Jana (ok. 1390–1441), Huberta (ok.1385-1426) i Lamberta van Eyck, także malarzy. [przypis edytorski]

Vanini, Lucilio, pseud.: Giulio Cesare Vanini (1585–1619) — włoski filozof i wolnomyśliciel, propagator racjonalizmu i ateizmu, krytyk instytucji religijnych jako wymyślonych w celu trzymania ludu w ryzach oraz samych religii, które uważał za powstałe w wyniku błędnych interpretacji zjawisk mających naturalistyczne wyjaśnienia. Wysunął tezę o przechodzeniu jednych zwierząt w inne oraz o pochodzeniu człowieka od zwierząt zbliżonych do małp. Schwytany, oskarżony o ateizm i bluźnierstwo, został spalony na stosie w Tuluzie. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność, próżność. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]

vanitas vanitatum (łac.) — marność nad marnościami (Koh 1,2). [przypis edytorski]

vanitas, vanitatum vanitas (łac.) — marność, marność nad marnościami. [przypis edytorski]

vanity fair (ang.) — targ próżności. [przypis edytorski]

Van Loo (1705–1765) — fr. malarz rokokowy. [przypis edytorski]

Van Meegeren, Han (1889–1947) — holenderski tradycjonalistyczny malarz i genialny fałszerz, wsławił się sprzedażą fałszywych obrazów Vermeera Hermannowi Goeringowi, oraz udowodnieniem swoich umiejętności w eksperymencie sądowym. [przypis edytorski]

Vannina d'Ornano (1530–1563) — żona Sampiero Corso (1497–1567), korsykańskiego bojownika o uwolnienie Korsyki spod dominacji Genui. Po klęsce powstania Sampiero z rodziną wyemigrował do Francji. Pod jego nieobecność wychowawca ich dzieci, który okazał się agentem genueńskim, nakłonił Vanninę do wyjazdu do Genui. Powiadomiony Sampiero przechwycił statek, na miejscu osądził żonę, uznając, że dopuściła się zdrady, i własnoręcznie ją udusił. [przypis edytorski]

va-nu-pieds (fr.) — nędzarz, obdartus. [przypis edytorski]

Van Zeeland, Paul (1893–1973) — belgijski polityk katolicki, ekonomista, premier Belgii (1935–1937). [przypis edytorski]

vapeł (od fr. vapeur) — statek parowy. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — opary. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — uderzenie krwi; tu: histeryczny napad, wapory. [przypis edytorski]

vaporetto — tramwaj wodny w Wenecji (początkowo z napędem parowym, stąd nazwa). [przypis edytorski]

vaporetto (wł.) — tramwaj wodny. [przypis edytorski]

vaporetto (wł.)— tramwaj wodny w Wenecji. [przypis edytorski]

variété (fr.: rozmaitość) — dziś popr. variétés (r.n.): przedstawienie rozrywkowe złożone z różnych form scenicznych: piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych itp. [przypis edytorski]

Variétés amusantes — teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]

variétés — przedstawienie złożone z piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych. [przypis edytorski]

VariétésVariétés amusantes, następnie Variétés du Palais-Royal, teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]

varietas delectat (łac.) — rozmaitość bawi. [przypis edytorski]

Varro, Marcus Terentius, pol.: Marek Terencjusz Warron (116–27 p.n.e.) — uczony i pisarz rzymski, erudyta; napisał wiele prac z różnych dziedzin, z których tylko jedna, o rolnictwie, zachowała się w całości. [przypis edytorski]

Vasantasena (V w. p.n.e.) — legendarna kurtyzana indyjska, bohaterka starożytnego dramatu Mrichchakatika („Wózek gliniany”), opowiadającego o miłości szlachetnego, lecz zubożałego bramina, Carudatty, do pięknej i dobrej Vasantaseny. [przypis edytorski]

Vassar College — prywatna szkoła wyższa otwarta w roku 1865, początkowo tylko dla kobiet, obecnie koedukacyjna, ufundowana przez bogatego filantropa Matthew Vassara w małym mieście Poughkeepsie, 120 km na północ od Nowego Jorku. [przypis edytorski]