Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | botanika | francuski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia rzymska | niemiecki | portugalski | potocznie | rosyjski | rodzaj żeński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 1002 przypisów.
vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]
Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]
Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]
vanitas vanitatum (łac.) — marność nad marnościami (Koh 1,2). [przypis edytorski]
vanitas, vanitatum vanitas (łac.) — marność, marność nad marnościami. [przypis edytorski]
vanity fair (ang.) — targ próżności. [przypis edytorski]
Van Loo (1705–1765) — fr. malarz rokokowy. [przypis edytorski]
Vanloo — nazwisko rodziny holenderskiej, która wydała z ojca na syna szereg wybitnych malarzy osiadłych w XVII i XVIII w. w Paryżu. [przypis tłumacza]
Van Meegeren, Han (1889–1947) — holenderski tradycjonalistyczny malarz i genialny fałszerz, wsławił się sprzedażą fałszywych obrazów Vermeera Hermannowi Goeringowi, oraz udowodnieniem swoich umiejętności w eksperymencie sądowym. [przypis edytorski]
Vannina d'Ornano (1530–1563) — żona Sampiero Corso (1497–1567), korsykańskiego bojownika o uwolnienie Korsyki spod dominacji Genui. Po klęsce powstania Sampiero z rodziną wyemigrował do Francji. Pod jego nieobecność wychowawca ich dzieci, który okazał się agentem genueńskim, nakłonił Vanninę do wyjazdu do Genui. Powiadomiony Sampiero przechwycił statek, na miejscu osądził żonę, uznając, że dopuściła się zdrady, i własnoręcznie ją udusił. [przypis edytorski]
vanum est vobis ante lucem surgere (łac.) — daremne jest wam wstawać przed światłem dziennym. [przypis tłumacza]
va-nu-pieds (fr.) — nędzarz, obdartus. [przypis edytorski]
Van Zeeland, Paul (1893–1973) — belgijski polityk katolicki, ekonomista, premier Belgii (1935–1937). [przypis edytorski]
vapeł (od fr. vapeur) — statek parowy. [przypis edytorski]
vapeurs (fr.) — opary. [przypis edytorski]
vapeurs (fr.) — uderzenie krwi; tu: histeryczny napad, wapory. [przypis edytorski]
vaporetto — tramwaj wodny w Wenecji (początkowo z napędem parowym, stąd nazwa). [przypis edytorski]
vaporetto (wł.) — tramwaj wodny. [przypis edytorski]
vaporetto (wł.)— tramwaj wodny w Wenecji. [przypis edytorski]
vaquero (hiszp., lm: vaqueros) — pasterz bydła. [przypis edytorski]
vaquero — uzbrojony pastuch na koniu. [przypis autorski]
Vare, legiones redde (łac.) — Warusie, wróć mi legjony; Cesarz August tak miał zawołać po klęsce zadanej przez Germanów wojsku rzymskiemu w lesie Teutoburskim (Swetoniusz, Żywot Augusta, 23). [przypis redakcyjny]
Variaequae (…) cantus — Lucretius, De rerum natura, V, 1077, 1010, 1082. [przypis tłumacza]
Variam (…) mentem (łac.) — „Duch niezatrudniony buja ciągle od jednej myśli do drugiej” (Lucanus, Pharsalia, IV, 704; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
variété (fr.: rozmaitość) — dziś popr. variétés (r.n.): przedstawienie rozrywkowe złożone z różnych form scenicznych: piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych itp. [przypis edytorski]
Variétés amusantes — teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]
variétés — przedstawienie złożone z piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych. [przypis edytorski]
„Variétés” — teatr „Rozmaitości”, wystawiał sztuki lekkiej treści, operetki, wodewile, farsy itp. [przypis redakcyjny]
Variétés — Variétés amusantes, następnie Variétés du Palais-Royal, teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]
varietas delectat (łac.) — rozmaitość bawi. [przypis edytorski]
varnished gentleman (ang.) — tu: lalka salonowa. [przypis redakcyjny]
Varro, Marcus Terentius, pol.: Marek Terencjusz Warron (116–27 p.n.e.) — uczony i pisarz rzymski, erudyta; napisał wiele prac z różnych dziedzin, z których tylko jedna, o rolnictwie, zachowała się w całości. [przypis edytorski]
Vasantasena (V w. p.n.e.) — legendarna kurtyzana indyjska, bohaterka starożytnego dramatu Mrichchakatika („Wózek gliniany”), opowiadającego o miłości szlachetnego, lecz zubożałego bramina, Carudatty, do pięknej i dobrej Vasantaseny. [przypis edytorski]
Vascones (…) animas (łac.) — „Baskowie, jak wieść niesie, taką się żywili/ Strawą, aby to życie przedłużyć” (Iuvenalis, Satirae, XV, 93; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Vassar College — prywatna szkoła wyższa otwarta w roku 1865, początkowo tylko dla kobiet, obecnie koedukacyjna, ufundowana przez bogatego filantropa Matthew Vassara w małym mieście Poughkeepsie, 120 km na północ od Nowego Jorku. [przypis edytorski]
Va-t'en! (fr.) — idź precz! [przypis redakcyjny]
Va te pendre ailleurs! (fr., pot.) — dosł: idź się powieś gdzieś indziej. [przypis edytorski]
Vater, ich rufe Dich!; Gott, ich erkenne Dich — cytaty z Gebet während der Schlacht autorstwa Körnera. [przypis edytorski]
Vaterland (niem.) — ojczyzna. [przypis edytorski]
vatermörder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — żart. nazwa wysokiego, sztywnego kołnierzyka, sięgającego spiczastymi rogami policzków, obwiązanego chustą lub krawatem; element stroju męskiego popularny w Europie, w latach 1830–1850. [przypis edytorski]
Vater (niem.) — ojciec. [przypis edytorski]
Vaterstuhl (niem.) — krzesło ojcowskie. [przypis edytorski]
Vater unser, der Du bist im Himmel (niem.: Ojcze nasz, któryś jest w niebie) — początek codziennej modlitwy chrześcijańskiej. [przypis edytorski]
Vater unser, der Du bist im Himmel — „Ojcze nasz, któryś jest w niebie”; pierwsze słowa modlitwy zaczerpniętej z Ewangelii i wspólnej wszystkim wyznaniom chrześcijańskim. [przypis edytorski]
Vatinius (…) Niegdyś szewczuk odarty (…) krzywy — Tacyt [Roczniki] XV, 34. [przypis autorski]
vatum irritabile genus (łac.) — wrażliwy (a. drażliwy) poetów ród. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien Le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, ekonomista, marszałek Francji; autor opublikowanego anonimowo dzieła Projet d'une dime royale (Projekt dziesięciny królewskiej, 1707), w którym w celu zmniejszenia niesprawiedliwości społecznych i trudności ekonomicznych zaproponował śmiały program zastąpienia wszystkich istniejących podatków jednym podatkiem 10-procentowym od dochodów, płaconym bez wyjątku, również przez szlachtę i duchownych. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, urbanista, ekonomista, polityk, reformator i filozof; marszałek Francji. [przypis edytorski]
Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — marszałek Francji, ekonomista i inżynier wojskowy, autor dzieł z dziedziny fortyfikacji i twórca własnego systemu budowania i zdobywania twierdz (Traktaty o zdobywaniu i obronie twierdz, oryg. Traités de l'attaque et de la défense des places); w filozofii prekursor fizjokratyzmu (podkreślającego wartość pracy) i przeciwnik merkantylizmu. [przypis edytorski]
Vauban, Sebastian le Prestre de (1633–1707) — marszałek Francji, napisał traktat pt. Projekt królewskiej dziesięciny. [przypis redakcyjny]
Vauban, Sebastien de (1633–1707) — markiz; marszałek Francji, ekonomista; wybitny inżynier wojskowy i architekt, twórca nowego sposobu budowania fortyfikacji i twierdz oraz technik oblężniczych. [przypis edytorski]
Vaucanson, Jacgues de — mechanik, ur. r. 1709 w Grenoble, zm. 1782 w Paryżu. [przypis tłumacza]
Vaucanson, Jakub de (1709–1782) — był bardzo uzdolnionym i pomysłowym mechanikiem. Wiele czasu, trudu i pracy umysłowej zajęło mu wykonanie kunsztownych zabawek, wymienionych w Człowieku-maszynie: miały one być według intencji Vaucansona przygotowaniem do zbudowania w przyszłości bardziej złożonych automatów, wykonywających wszystkie czynności ludzkie. Nie marzył jednak, jak de la Mettrie, o tym, aby nadać tym automatom również doskonałość moralną. Pomysły Vaucansona, obok oczywiście poglądów Kartezjusza, natchnęły de la Mettriego nie tylko tytuł Człowiek-maszyna, ale i myśl zasadniczą, że ciało ludzkie jest ogromnym zegarem, zbudowanym kunsztownie i umiejętnie. [przypis tłumacza]
vaudeville (fr.) — wodewil, tj. lekki utwór sceniczny, przeplatany śpiewami. [przypis edytorski]
Vaugelas (1585–1650) — głośny gramatyk, który podjął dzieło ujęcia w karby i oczyszczenia języka. [przypis tłumacza]
Vaulabelle, Achille Tenaille de (1799–1879) — francuski publicysta i polityk. [przypis edytorski]
vaults (ang.) — sklepienie, krypta, grobowiec; tu: skarbiec, sejf. [przypis edytorski]
Vauvenargues, Luc de Clapiers, marquis de (1715– 1747) — pisarz i moralista fr., autor aforyzmów, jego postawa bywa określana mianem nowoczesnego stoicyzmu; był od urodzenia słabego zdrowia, rok przed swoją przedwczesną śmiercią opublikował anonimowo zbiór esejów i aforyzmów, zachęcony do tego przez swego przyjaciela, Voltaire'a; dopiero pośmiertnie ukazały się pod jego własnym nazwiskiem; tytuły najważniejszych zbiorów to: Réflexions et maximes („Refleksje i maksymy”, 1746), Introduction à la connaissance de l'esprit humain (Wprowadzenie do poznania ducha ludzkiego, 1746). [przypis edytorski]
Vauvenargues — właśc. Luc de Clapiers, markiz Vauvenargues (1715–1747), fr. pisarz i moralista. [przypis edytorski]
Va, va, je te coifferai bien (fr.) — Idź, idź, już ja cię ufryzuję (w domyśle: przyprawię ci rogi). [przypis edytorski]
Va, va, je te le donnę pour l'amour de l'humanité (fr.) — idź, idź, daję ci to przez wzgląd na miłość ludzkości. [przypis edytorski]
va via (wł.) — idź precz; wynoś się. [przypis edytorski]
Véry — jedna z najlepszych restauracji paryskich. [przypis edytorski]
Vecchi, Bartolommeo (de) (zm. 1628) — włoski kapucyn, autor Praxis observanda in admittendis ad religionis (1627). [przypis edytorski]
vecchio (wł.) — stary. [przypis edytorski]
vectigal constitutum (łac.) — cło ustanowione. [przypis redakcyjny]
Vederemo! (wł.) — zobaczymy. [przypis edytorski]
vedere Napoli e poi… (wł.) — zobaczyć Neapol, a potem… (nawiązanie do włoskiego powiedzenia: vedere Napoli e poi mori: zobaczyć Neapol, a potem umrzeć). [przypis edytorski]
Vega, Andreas (Andrés) de (1498–1549) — hiszpański franciszkanin, aktywny uczestnik soboru trydenckiego. [przypis edytorski]
Vega (hiszp. La Vega de Granada; od vega: równina aluwialna) — żyzna równina, na której położone jest miasto Granada. [przypis edytorski]
vega (hiszp.) — żyzna równina; łąka. [przypis edytorski]
Vega, Lope de (1562–1635) — hiszpański poeta i dramaturg, twórca teatru narodowego, autor ponad 2000 sztuk. [przypis edytorski]
Vehmgericht — rodzaj sądów funkcjonujących w Westfalii w XIV–XV wieku, działających na ziemiach nieobjętych systemem sądownictwa dziedzicznych książąt; opierały się na bractwach ławników zwanych „wolnymi sędziami”, a ich obrady, początkowo jawne, później często przebiegały w tajemnicy; zniesione w 1811, stały się synonimem samozwańczych tajnych sądów sprawowanych przez rozmaite sprzysiężenia. [przypis edytorski]
Vehmgericht — średniowieczne sądy tajemne. [przypis redakcyjny]
veilleuza — (z fr. veilleuse) lampka nocna. [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Panny dworskie z 1656 przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę (córkę królewską) Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Poddanie Bredy z 1635, przedstawiający poddanie wojskom hiszpańskim niderlandzkiego miasta Breda, znany jest także pod hiszp. tytułem Las Lanzas (Piki): nad przedstawionym w prawej części oddziałem hiszpańskim gęsto wznoszą się piki (długa broń drzewcowa piechoty). [przypis edytorski]
Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]
Velázquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy. [przypis edytorski]
velarium (łac.) — zasłona. [przypis edytorski]
Velarium — zasłona w amfiteatrze (od słońca). [przypis redakcyjny]
velarius (łac.) — niewolnik zajmujący się zasłonami i kotarami. [przypis edytorski]
Velasquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista. [przypis edytorski]
Velasquez, Diego (1599–1660) — hiszp. malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista. [przypis edytorski]
Velasquez, Diego (1599–1660) — hiszp. malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista. [przypis edytorski]
vel (łac.) — albo. [przypis edytorski]
vel (łac.) — lub; czyli. [przypis edytorski]
vel (łac.) — lub. [przypis edytorski]
velleitas — zachcianka; w niemieckim: Gelüste. [przypis tłumacza]
Vellejusz Paterkulus — historyk rzymski, urodzony około r. 19 przed Chr. Jego dzieło obejmuje 2 księgi i nosi tytuł: Historiae romanae ad M. Vinicium consulem libri II. [przypis tłumacza]
Vellere (…) novam (łac.) — „Z jakim zapałem włosy siwe rwie z korzeniem/ I twarz odmładza, tarciem zdarłszy dawną skórę?” (Tibullus, Elegiae, I, 8, 45; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
vel peccantibus virtutis species prima iucunda est (łac.) — bo nawet grzeszący zachwycają się ideałem cnoty. [przypis redakcyjny]
velum (łac.: zasłona) — tu: welon. [przypis edytorski]
Velut (…) manens — Vergilius, Aeneida, X, 693. [przypis tłumacza]
Velut (…) species (łac.) — „Tworząc sobie urojenia podobne do snów chorego człowieka” (Horatius, Ars poetica, 7; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Velut (…) vento — Catullus, Carmina, 25, 12. [przypis tłumacza]
venator — łowczy, myśliwy. [przypis autorski]
venda (port.) — karczma, sklep; w dalszej części tekstu używana jest forma spolszczona: wenda. [przypis edytorski]
Vendetta Corsa (wł.) — korsykańska zemsta. [przypis edytorski]
vendetta (wł.) — krwawa zemsta. [przypis edytorski]
