Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7906 przypisów.
nomada — koczownik, członek ludu pasterskiego prowadzącego wędrowny tryb życia; ogólnie: włóczęga, błąkający się. [przypis edytorski]
nomada — włóczęga, błąkający się. [przypis redakcyjny]
noma (gw.) — nam. [przypis edytorski]
No! Mai! (wł.) — Nie! Nigdy! [przypis redakcyjny]
no-man's-land (ang.) — ziemia niczyja; teren niekontrolowany przez żadną ze stron konfliktu. [przypis edytorski]
nomarcha Habu — zarządca położonego na południowo-wschodnim krańcu Delty 8. nomu Dolnego Egiptu o nazwie A-bet, na terenie którego miały odbyć się manewry. [przypis edytorski]
nomarcha (z gr. nomarchos) — zarządca nomu, czyli okręgu, jednostki administracyjnej starożytnego Egiptu. Ogółem państwo składało się z 42 nomów: Dolny Egipt był podzielony na 20 nomów, zaś Egipt Górny na 22 nomy. Sam podział, nazwy, obszary i stolice poszczególnych nomów pozostawały bez większych zmian od czasów predynastycznych. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim czasu wojny. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim. [przypis edytorski]
nom de nom (fr.) — wykrzyknik typu: „na Boga!” itp. [przypis edytorski]
Nom de nom, par exemple!… ah ça! vous me prendre!… moi?… ha, ha, ha! nom d'un! (fr.) — Boziu droga, a to ci dopiero!… ach, więc to tak! chcecie mnie wziąć!… mnie? ha, ha, ha! Do diaska! [przypis edytorski]
nomen agentis (łac.) — nazwa wykonawcy czynności. [przypis edytorski]
nomen appellativum (łac.) — rzeczownik określający całą klasę rzeczy (np. „człowiek”). [przypis edytorski]
Nomen (…) citatus — Martialis, Epigrammata, IV, 29, 6. [przypis tłumacza]
nomenclator (łac.) — niewolnik oznajmiający przybycie gości. [przypis edytorski]
nomen coronati capitis (łac.) — imię ukoronowanej głowy. [przypis redakcyjny]
nomenklator (daw.) — rodzaj słownika rzeczowego. [przypis edytorski]
nomenklator (z łac.: wołający imię) — niewolnik lub sługa w starożytnym Rzymie, zajmujący się obwieszczaniem swojemu panu nazwisk przybywających gości lub osób napotkanych na ulicy. [przypis edytorski]
nomenklatura — ogół terminów używanych w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki itp. [przypis edytorski]
nomenklatura — zbiór nazw właściwych jakiejś nauce lub sztuce. [przypis redakcyjny]
nomen omen (łac.: imię [jest] znakiem) — wyrażenie zwracające uwagę, że użyta nazwa lub nazwisko jednocześnie charakteryzuje daną rzecz lub osobę. [przypis edytorski]
Nomen omen (z łac.) — imię znaczące, stanowiące proroctwo. [przypis edytorski]
Nomen, pronomen, verbum, et caetera — Imię, zaimek, słowo [nomen tu: rzeczownik, verbum tu: czasownik; red. WL] i tam dalej. [przypis autorski]
nomen proprium (łac.) — nazwa własna. [przypis edytorski]
Nomentum — w kraju Sabinów nad źródłem Alii, dokąd prowadziła z Rzymu Via Nomentana. [przypis edytorski]
nomen victoris (łac.) — imię zwycięzcy. [przypis redakcyjny]
nomes (gr. nomos), dziś: nom — jednostka administracyjna starożytnego Egiptu. [przypis edytorski]
nomesy Abs, Horti i Emsuch — trzy nomy położone na północ od Teb: Abs to Abdżu, 8. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Abydos, Horti to Herui, 5. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Koptos, Emsuch to „Krokodyl”, 6. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Denderze. [przypis edytorski]
nom (gr. nomos) — starożytna grecka pieśń wykonywana solowo przy akompaniamencie kitary (odmiana liry), zwłaszcza przez zawodowych śpiewaków podczas konkursów muzycznych, charakteryzująca się brakiem powtórzeń strof, wiązana z kultem Apollina. [przypis edytorski]
nomier tridcatyj (z ros.) — numer 30. [przypis edytorski]
nomina, cognomina (łac.) — imiona, nazwiska. [przypis redakcyjny]
nomina (łac.) — nazwiska. [przypis redakcyjny]
nominalizm — Żeromski nazywa poglądy społeczne Abramowskiego nominalizmem, chcąc zaznaczyć, że miały one charakter utopijny, że były „snem na jawie” — somnium vigilantis (łac); tak określił scholastykę średniowieczną — według świadectwa Kallimacha — pierwszy polski humanista Grzegorz z Sanoka (zm. 1477). W myśl takiej intencji należało jednak poglądy Abramowskiego porównać nie z nominalizmem, lecz raczej z przeciwstawnym mu prądem w scholastyce — z tzw. realizmem średniowiecznym, który przyznawał obiektywne istnienie uniwersaliom (tj. pojęciom ogólnym), mającym stanowić jak gdyby idealne pierwowzory konkretnych przedmiotów. Natomiast nominalizm głosił, że uniwersalia nie posiadają samodzielnego bytu, są tylko nazwami (nomina) konkretnych przedmiotów pojedynczych. Żeromskiego zawiodła tu pamięć i użył terminu „nominalizm” dla oznaczenia sposobu myślenia analogicznego przez swą „nierealność” właśnie do realizmu średniowiecznego. [przypis redakcyjny]
nominalizm — znany od średniowiecza pogląd filozoficzny, wedle którego uniwersalia (powszechniki, idee) nie istnieją realnie, a są jedynie abstrakcjami językowymi, potrzebnymi do porozumiewania się. [przypis edytorski]
Nomina sunt odiosa (łac.) — dosł.: nazwiska są nienawistne; nie należy wymieniać nazwisk. [przypis edytorski]
Nominativ: das Buch (niem.) — mianownik: książka. [przypis edytorski]
nominat — mianowany przez króla, lecz przez papieża jeszcze niezatwierdzony biskup lub arcybiskup. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imię. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imieniem. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — w imieniu. [przypis redakcyjny]
nomine omnium (łac.) — w imieniu wszystkich. [przypis redakcyjny]
nominis recordatio (łac.) — pamięć imienia. [przypis redakcyjny]
nominowały — mianowały. [przypis redakcyjny]
nominowany (daw., z łac. nomino: nazywam, mianuję) — nazwany. [przypis edytorski]
nom — jednostka administracyjna staroż. Egiptu; trójce poszczególne nomów: często najważniejsze lokalne bóstwa czczono jako spokrewnioną ze sobą trójkę. [przypis edytorski]
nomotetyczny (z gr. nomothetikos: dotyczący prawodawstwa) — związany z poszukiwaniem ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]
nomotetyka (z gr. νομοθετική: domyślać się, τέχνη: sztuka) — prawodawstwo, a raczej sztuka prawodawcza. [przypis redakcyjny]
nomotetyzm (z gr.) — poszukiwanie ogólnych, uniwersalnych praw rządzących społecznym funkcjonowaniem jednostek. [przypis edytorski]
Nomy (mit. germ.) — trzy dziewice, piastunki Losu. [przypis redakcyjny]
non ab intra (łac.) — nie ze środka. [przypis redakcyjny]
non abiurando (łac.) — nie wyprzysięgając się. [przypis redakcyjny]
non abiuravi (łac.) — nie odprzysiągłem się. [przypis redakcyjny]
non adiurando (łac.) — nie sprzysięgając się; abiurando (…) adiurando: gra słów. [przypis redakcyjny]
Non agimur (…) priores — Horatius, Epistulae II, 2, 201. [przypis tłumacza]
Nonakris — źródło w Arkadii. [przypis tłumacza]
Non alia (…) linguae — Lucretius, De rerum natura, V, 1020. [przypis tłumacza]
non alia methodo (łac.) — nie innym trybem. [przypis redakcyjny]
Non alio (…) dolore — Lucretius, De rerum natura, III. [przypis tłumacza]
Non (…) aquae — Horatius, Odae, III, 10, 19. [przypis tłumacza]
Non (…) aspicient (łac.) — „Nic innego ojcowie nasi nie widzieli/ I wnuki nie zobaczą…” (Manilius, Astronomica, I, 529; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Non (…) auxilium — Maximianus Pseudo-Gallus, Elegiae, I, 171, [przypis tłumacza]
non bis in idem a. ne bis in idem (łac.) — dosł.: nie dwukrotnie w tej samej (sprawie); zasada prawna zabraniająca ponownych działań prawnych w sprawie już raz rozstrzygniętej. [przypis edytorski]
Non! Ça surpasse tout! (fr.) — Nie! To przekracza wszelkie pojęcie! [przypis edytorski]
non capiat (łac.) — nie zajmował. [przypis redakcyjny]
non capisco (wł.) — nie rozumiem. [przypis edytorski]
non (…) carpebant — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXIV, 36. [przypis tłumacza]
non c'è (wł.) — nie ma. [przypis edytorski]
non (…) certatur — cytat z nieznanego autora. [przypis tłumacza]
Non! C'est trop! (fr.) — Nie! To za wiele! [przypis edytorski]
Non compos mentis lex talionis sic transit gloria mundi — nonsensowny zlepek zwrotów i wyrażeń łacińskich. [przypis edytorski]
Non (…) concinnitas (łac.) — „Nie zdobi wcale męża misterna wytworność” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 115; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Non (…) convivium — autor nieznany. [przypis tłumacza]
non cuivis homini contingit adire Corinthum (łac.)— nie każdego stać, by jechać do Koryntu (cyt. z Horacy, Listy I, 17, 36); przen.: nie każdy jest wystarczająco zamożny i wyrafinowany. [przypis edytorski]
non (…) cupidi — Cicero, De officiis, II, I. [przypis tłumacza]
non deesse patriae (łac.) — nie opuścić ojczyzyny. [przypis redakcyjny]
Non de ponte vadit qui cum sapientia cadit (łac.) — nie schodzi z mostu, kto umiera z mądrością. [przypis edytorski]
non desinam (łac.) — nie przestanę. [przypis redakcyjny]
non dicitur (łac.) — nie mówi się. [przypis edytorski]
Non (…) discimus (łac.) — „Nie uczymy się dla życia, lecz dla szkoły” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 106; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
non distributio medii (łac.) — niedzielenie środka; nazwa błędu logicznego nadmiernej generalizacji. [przypis edytorski]
Non dolet! — Nie boli. Słowa te wyrzekła matka żony Trazeaszowej. Zachęcając do samobójstwa męża swego, Petusa, który za udział w spisku na cesarza Klaudjusza skazany był na śmierć, przebiła się sama mieczem, wołając: Paete, non dolet (Petusie, nie boli!). [przypis redakcyjny]
Non domus (…) podagram (łac.) — „Ni pałac, ni wieś luba, ani wory złota/ Nie odpędzą od pana chorego złej febry,/ Ani trosk od umysłu. Musi pan być zdrowym./ Jeśli chce swoich skarbów używać rozkosznie./ Kogo chuć i strach dręczy, wówczas tak go cieszy/ Dom lub mienie jak obraz kaprawego albo/ Okłady podagryka” (Horatius, Epistulae, I, 2, 47; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
non ducibus potestas, non militi obsequium, qui quamvis alacer sed tamen imperia ducum interpretari quam exequi mavult, non agris securitas, non aris reverentia, non diis cultus (łac.) — wodzowie nie mają władzy, żołnierz nie dba o posłuszeństwo, gdyż jakkolwiek jest dzielnym, woli przecież wyrokować o rozkazach wodzów niż je wykonywać; role nie mają bezpieczeństwa, ołtarze — poszanowania, bogowie — czci. [przypis redakcyjny]
Non ego hoc ferrem callida juventa Consule Planco (łac.) — nie czyniłbym tego w gorącej młodości, gdy Plancus był konsulem (końcówka tej strofy stanowi parafrazę zacytowanego fragmentu). [przypis edytorski]
non emolumento (…) decore — Cicero, De finibus bonorum et malorum I, 10. [przypis tłumacza]
Non enim (…) beati (łac.) — „Nie tylko pośród wesela, żartów, figlów, śmiechu, tego druha lekkomyślności, płuży sobie szczęście: nawet ludzie posępni bywają szczęśliwi przez swój hart i nieugiętość” (Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 20; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
non enim (…) parentes — Cicero, De officiis III, 23. [przypis tłumacza]
Non enim (…) sapientia est (łac.) — „Bo nie wystarcza zdobyć wiedzę, należy umieć ją wyzyskać” (Cicero, De finibus bonorum et malorum, I, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
non enim ut quisque voluerit, erit omnium optimus, nisi etiam natura exstiterit: melior quidem recte erit — bo nie ten, kto by chciał, będzie ze wszystkich najlepszy, jeżeli nie posiada prócz tego i charakteru: lepszym pewnie, że będzie. [przypis tłumacza]
Non enim (…) volantes (łac.) — „Ani skarby drogocenne, ani pachoły/ Z toporami przy konsulu trosk nie umniejszą,/ A zgryzoty i w pałacu, gdzie strop rzeźbiony,/ Naprzykrzają się natrętnie” (Horatius, Odae, II, 16, 9; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Non enim (…) voluit — Cicero, De divinatione, I, 18. [przypis tłumacza]
non eodem omnes prosequitur affectu (łac.) — nie tym samym uczuciem darzy wszystkich. [przypis redakcyjny]
Non eos homicidas reputamus quod adversus excommunicatos (…) (łac.) — „Nie uważamy tych za mężobójców, którym zdarzyło się zabić kogoś z wyklętych z gorliwości dla katolickiej macierzy. [przypis tłumacza]
Non equidem (…) loquimur — Persius, V, 19. [przypis tłumacza]
non erubescam (łac.) — dosł.: nie zarumienię się; nie zawstydzę się. [przypis redakcyjny]
Non est (…) dare — Seneca Theb. 1, 190. [przypis tłumacza]
non est (…) discipulus super magistrum (łac.) — uczeń nie przewyższa bowiem ucznia. [przypis edytorski]
Non est (…) gubernandum (łac.) — „Nie czas na słowa, gdzie czynów potrzeba” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 108; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii: Quomodo potest homo peccator haec signa facere (łac.) — „Człowiek ten nie jest z Boga, bo nie strzeże sabatu. A drudzy: Jakoż może człowiek grzeszny czynić takie znaki?”. [przypis tłumacza]
non est saltus in natura (łac.) — nie ma skoku w przyrodzie; por.: natura non facit saltus (natura nie czyni skoków), maksyma oznaczająca, że wszystko w naturze rozwija się w sposób ciągły. [przypis edytorski]
