Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
Filozofia czynu — książka Brzozowskiego, opublikowana w 1903 roku. [przypis edytorski]
filozofia humanistyczna, opierając się na pojęciach o świecie oddartych od pracy, mówiąc o ludzkości i jej samodzielności wobec świata, mówiła o darmozjadztwie kleru, feudałów, ich dworaków, a w ich liczbie literatów oraz filozofów — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 18. [przypis autorski]
filozofia krytyczna a. filozofia transcendentalna — system filozoficzny rozwijany przez Kanta w jego okresie krytycznym, kiedy to powstały: Krytyka czystego rozumu, Krytyka praktycznego rozumu, Krytyka władzy sądzenia, stanowiła rozwinięcie projektu powszechnego rozumowego (krytycznego) rozważenia rzeczywistości, który wg Kanta został zapoczątkowany przez oświecenie. Jednak to dopiero on poddał krytyce sam rozum. [przypis edytorski]
Filozofia Nietzschego (…) jest dzieckiem (…) czasów, w których nieustanna zmienność form życia strzaskała już wszystkie stałe formy (…) dzisiejsze nieokreślone pojęcia o życiu, jego potędze, z którą człowiek walczy, którą zwycięża lub której ulega — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 481. [przypis autorski]
Filozofia przestaje być poznawaniem idei — staje się ich tworzeniem — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 464. [przypis autorski]
filozofia Schopenhauera (…) i jego etyka wywarła na (…) życie umysłowe Europy niemały wpływ — por. Wstęp. [przypis redakcyjny]
filozofia taka (…) musiała przemówić do każdego, choć w rozmaity sposób — por. Paulsen, op. cit. s. 69. [przypis redakcyjny]
Filozofia transcendentalna jest to idea umiejętności (…) — tu się rozpoczyna drugi rozdział Wstępu w pierwszym wydaniu. [przypis tłumacza]
Filozofia wszystkich wieków, wszystkich ludów (…) dojść znowu do tego portu, którego nie opuszcza najprostszy wieśniak — B. Dziekoński, Spomnienia i marzenia, Warszawa 1848, I, s. 19–20 (Wyzwolenie zapaleńca). [przypis autorski]
filozoficzną historię o Kandydzie — satyryczna powiastka filozoficzna Kandyd Woltera, wydana jako rzekome tłumaczenie z niemieckiego rękopisu. [przypis edytorski]
Filozoficzne uzasadnienie owej supremacji muzyki uczynione zostało zresztą już wcześniej: przez Schopenhauera (…) wpływie na poezję Liedera teorii i praktyki francuskich symbolistów w zakresie umuzykalnienia poezji — M. Podraza-Kwiatkowska, Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa 1966, s. 150–152. [przypis autorski]
Filozoficzny — W „Filozoficznym” (Przeglądzie) drukował Brzozowski w r. 1903 studium pt. Co to jest filozofia, w r. 1904 rozprawę o Etyce Spinozy. — Filozofia czynu, studium — drukowane w r. 1903 w Bibliotece samokształcenia, wchodzi obecnie jako rozdział II w skład Idei i składa się z trzech Części: 1. Filozofia w jej rozwoju kulturalnym, jej zadania obecne i widoki na przyszłość. 2. Czym jest rzeczywistość? 3. Świat nauki i świat filozofii. Jest rzeczą ciekawą i na ogół dość smutną, że na stanowisko w studiach tych zajęte całkiem samodzielnie i niezależnie od kilka lat później wszczętego prądu umysłowego na Zachodzie nikt wówczas, jak i dotychczas jeszcze spośród pisarzy filozoficznych w Polsce nie uważał za stosowne zwrócić uwagę i je ocenić, lubo dokoła pokrewnych poglądów, importowanych już z zagranicy i opatrzonych marką modnego towaru obudził się prawdziwie jarmarczny zgiełk wśród cisnącej się ciżby wyznawców „sezo-nowego na świat poglądu”. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
filozofi — dziś popr. M.lm: filozofowie. [przypis edytorski]
filozofija — dziś popr. forma: filozofia; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
filozof narodowy — chodzi o Bronisława Trentowskiego (1808–1869), twórcę pojęcia jaźni. [przypis redakcyjny]
filozof noszący twoje imię — Jan Jakub Rousseau, Emil, Ks. II. [przypis tłumacza]
Filozofowie cyrenajscy gardzili (…) — Diogenes Laertios, Arystyp z Cyreny, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, II, 92. [przypis tłumacza]
filozofowie, którzy chcieli dojść do jakiejś większej doskonałości (…) — Seneka, O pokoju ducha, 14. [przypis tłumacza]
filozof perypatetyczny a. perypatetyk — uczeń Arystotelesa (określenie pochodzi od tradycji, wedle której Arystoteles zwykł wykładać, przechadzając się). [przypis edytorski]
Filozof Pyrrhon, popadłszy na morzu w niebezpieczeństwo (…) — Diogenes Laertios, Pyron z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 68. [przypis tłumacza]
filozof samosatejski — Lukian z Samosaty, zostawił rozprawę o sztuce pisania historii. [przypis tłumacza]
filozof — tu: Empedokles. [przypis tłumacza]
Filozofując (…) nowotnymi tory — Tą drogą, z której często zbacza filozofia ziemska, jest droga prawdy, jaką tylko Pismo Święte wskazuje. [przypis redakcyjny]
filozofujący Duńczyk — Hamlet, tytułowy bohater sztuki Shakespeare'a. [przypis edytorski]
filozofujący profesorowie — w oryginale jest Philosophieprofessoren (a nie Professoren der Philosophie). Schopenhauer używa tego wyrazu w znaczeniu pogardliwym. Profesorów uniwersytetu i ich filozofii nienawidził serdecznie, nie tylko dlatego, że byli pod wpływem Hegla (który także należy do Philosophieprofessoren), ale i dlatego, że był przekonany o ich nienawiści ku sobie. Antagonizm ten tkwi zresztą głębiej, nie tylko w charakterze Schopenhauera i w milczeniu, jakim go zbywano, także w sposobie jego filozofowania, przeciwnym filozofii spekulatywnej. Zob. Wstęp, rozdz. 2. [przypis tłumacza]
filozof umysłowości (der Intellectualphilosoph) — filozofem umysłowości Kant nazywa Leibniza dlatego, że ten przez nadanie monadom zdolności dochodzenia do wyobrażeń uumysłowił (z-intellektualizował) wszystko od kamieni do człowieka, jako to niebawem przeczytamy w Krytyce. Z grecka nazwał go później (przy końcu Nauki o metodzie) Kant noologistą. [przypis redakcyjny]
filozofy — dziś popr. forma M. lm: filozofowie. [przypis edytorski]
filozof z Efezu — Heraklit z Efezu (ok. 540–480 p.n.e.), filozof gr., zaliczany do jońskiej szkoły filozofii przyrody; za zasadę pierwotną (arché) wszechświata uważał ogień, za cechę bytu zaś zmienność, nieustanne zanikanie i stawanie się (co wyraził w sławnym zdaniu „wszystko płynie”). [przypis edytorski]
filozof z Malmsbury — Thomas Hobbes. [przypis edytorski]
filtr Pasteura — wynaleziony przez Ludwika Pasteura (1822–1895), znakomitego biologa i chemika. [przypis edytorski]
filunek a. filung — płyta wypełniająca ramy skrzydła drzwi. [przypis edytorski]
filut — cwaniak, spryciarz, żartowniś. [przypis edytorski]
filuteria — figlarność. [przypis redakcyjny]
filuternie (daw.) — figlarnie, w sposób lekko prowokujący. [przypis edytorski]
filuternie — figlarnie, lekko prowokująco. [przypis edytorski]
filuternie — figlarnie, prowokująco. [przypis edytorski]
filuternie — tu: prowokująco. [przypis edytorski]
filuternie — żartobliwie. [przypis redakcyjny]
filuterność — zachowanie prowokujące, zalotne. [przypis edytorski]
filuterny (daw.) — figlarny, lekko prowokujący. [przypis edytorski]
filuterny (daw.) — figlarny, prowokujący. [przypis edytorski]
filuterny — figlarny, lekko prowokujący. [przypis edytorski]
filuterny — figlarny, prowokujący. [przypis edytorski]
filuterny — figlarny. [przypis edytorski]
filutka (daw.) — sprytna, swawolna kobieta. [przypis edytorski]
filutka (daw.) — żartownisia. [przypis edytorski]
filut — ktoś przebiegły, spryciarz. [przypis edytorski]
filutnie (gw.) — sprytnie. [przypis edytorski]
filutów — krętaczy, oszustów. [przypis redakcyjny]
filut — spryciarz; daw.: krętacz. [przypis edytorski]
filut — spryciarz, żartowniś. [przypis edytorski]
filuty — mianem filutów określa Krasicki charakterystycznych dla powstającego wówczas w Polsce życia wielkomiejskiego, wszelkiego rodzaju frantów, szulerów, lichwiarzy. Do tej samej grupy obyczajowej zalicza (mimo że nie posługuje się tym wyrazem) „fircyków”, modnych lekkoduchów, wytwór kosmopolitycznej kultury salonowej. Fircyka zwalczała satyra i komedia obyczajowa (np. Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach, 1781). Zasadnicze cechy fircyka pokazuje Naruszewicz w szkicu satyrycznym Fircyk: Fircyk grzeczny kawaler — każdy mi powiada. / Znam go. Je smaczno, pije dobrze, wiele gada. / A na czymże ta grzeczność fircyka zależy? / Czy że mu dziwnym kształtem fryzura się jeży? / Czy że jaki wygwiżdże włoski kancik kusy? / Czy że wonnymi cały pachnie spirytusy? / Na piatach się wykręca, lata jak sparzony / Udając Arlekina z lisimi ogony? / Czy że się rozwaliwszy grądal na kanapie / W przytomności zacniejszych jako wielbłąd sapie? / Czy że swą przed zwierciadłem piękność rozpościera? / Cukrowe kartki pisze i sam je odbiera? / Czy że się coraz w modne suknie stroi ładnie? / Gładko tnie w maryjasza, gładzej karty kradnie? / Bluzga, co ślina niesie, nie ma w gębie tamy, / Gorsząc młodzież niewinną i uczciwe damy? / Czy że z wielkim rękawem, z buczną miną chodzi, / Przymawia i przeprasza, łże i ludzi zwodzi? / Bierze wszystko na kredyt, a gdy mu dopiecze / Pan dłużnik, incognito z miasta gdzieś uciecze? / Czy że się sam powozi lub gdy zima stanie, / Trzaska biczem misternie usiadłszy za sanie? / Och, kiedyż fircyk grzecznym kawalerem takiem, / Któż będzie sowiźrzałem, głupcem i pustakiem? / Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, 1771, t. III, cz. I, s. 175–176). [przypis redakcyjny]
filut — żartowniś, spryciarz, wariat. [przypis edytorski]
Filzen — Geizhals. [przypis edytorski]
fimfa a. finfa (daw.) — złośliwy żart. [przypis edytorski]
fimfa a. finfa (z wł.) — złośliwa sztuczka, oddanie pięknym za nadobne. W sztuce oblężniczej nazywano finfą podkop w celu wysadzenia nieprzyjaciela. [przypis redakcyjny]
Fińczyk — dziś popr.: Fin. [przypis edytorski]
Fiński socjolog — chodzi o Edvarda Aleksandra Westermarcka (1862–1939). [przypis edytorski]
Fiński socjolog motywował znaczenie piękności dla miłości i rozwoju rasy… — Westermarck: The History of Human Marriage. [przypis autorski]
finale (wł.) — finał, zwieńczenie. [przypis edytorski]
finale (wł., muz.) — zakończenie wieloczęściowego utworu muzycznego. [przypis edytorski]
finale (wł.) — zakończenie, finał; końcowy, ostateczny. [przypis edytorski]
finalna rezolucja (z łac.) — ostateczne postanowienie. [przypis edytorski]
finalnie (z łac.) — ostatecznie. [przypis redakcyjny]
financ — urzędnik administracyjny. [przypis edytorski]
finanseria (daw.) — spekulacja pieniężna. [przypis edytorski]
Finansista-obywatel — fr. Le financier citoyen, dzieło Jean-Baptisty Naveau wyd. w 1757. [przypis edytorski]
finanszjal (zniekszt. ang. financial) — finansowy. [przypis edytorski]
finca (hiszp.) — posiadłość. [przypis edytorski]
Fin ch'han dal vino (wł. ”póki od wina”) — aria Don Juana z końca I aktu, nazywana arią szampańską. [przypis edytorski]
fin de globe (fr.) — koniec globu. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.) — koniec wieku; koniec epoki. [przypis edytorski]
fin de siécle (fr.) — koniec wieku. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.) — koniec wieku; termin stosowany na określenie ostatniej dekady XIX w. [przypis edytorski]
fin de siècle (fr.: koniec wieku) — tu: schyłkowy, dekadencki. [przypis edytorski]
Fin-de-siècle (…) „koniec wieku” — [por.] A. Złotnicki, Koniec wieku, „Przegląd Tygodniowy” 1891, nr 21–22. [przypis autorski]
Fin-de-siècle (…) „schyłek wieku” — [por.] T. Jeske-Choiński, Na schyłku wieku, Warszawa 1894; data napisania: sierpień-grudzień 1893; wyd. II, Warszawa 1895. [przypis autorski]
fin de siecle (fr.) — koniec wieku; w historii sztuki i kultury europejskiej: ostatnie dziesięciolecie XIX w., cechujące się charakterystycznym poczuciem schyłkowości (dekadentyzmem), melancholii i katastrofizmu. [przypis edytorski]
findesieclizm (z fr. fin de siècle: koniec wieku) — wym. fędesjeklizm, prąd kulturalny związany z końcem XIX w., dekanentyzm, schyłkowość. [przypis edytorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 11. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 7. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), preambuła. [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (11.02.2014). [przypis autorski]
Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright…, ustęp 1. [przypis autorski]
Fine Champagne — rodzaj francuskiego koniaku z Szampanii. [przypis edytorski]
Finees a. Pinchas — biblijny arcykapłan w czasach Jozuego, syn Eleazara, wnuk Aarona. [przypis edytorski]
Finees kapłan dwoje razem przebił mieczem do ziemie (…) — Lb 25, 7–8 (grecki wariant imienia kapłana wg 1 Mch 2, 26). [przypis edytorski]
Finees kapłan (…) dwoje zastawszy na swowolnym grzechu, oboje mieczem ku ziemi przebił — Lb 25, 7–8 (grecki wariant imienia kapłana wg 1 Mch 2, 26). [przypis edytorski]
fine fleur (fr.) — kwiat (przen.), najlepsi, najznakomitsi. [przypis edytorski]
Finej a. Fineus — ślepy wieszcz tracki, który miał oślepić też swych synów z pierwszego małżeństwa; bogowie zesłali za to na niego skrzydlate potwory, harpie, zabierające lub kalające mu pokarm; od plagi tej uwolnili go Argonauci, Zetes i Kalais, skrzydlaci synowie Boreasza, a Fineus z wdzięczności wskazał im dalszą drogę. [przypis edytorski]
finem citias inveniet, quam modum (łac.) — prędzej znajdzie kres niż miarę. [przypis redakcyjny]
fines (łac.) — granice. [przypis edytorski]
finesse (fr.) — wyrafinowanie, finezja. [przypis edytorski]
Fineus (mit. gr.) — ślepy wieszcz tracki, który miał oślepić też swych synów z pierwszego małżeństwa; bogowie zesłali za to na niego złośliwe i brutalne demony, harpie, mające postać drapieżnych ptaków o kobiecych głowach; uniemożliwiały mu pożywienie się: wyrywały mu pokarm z rąk i zanieczyszczały jedzenie; Fineusa oswobodził Jazon i Argonauci. [przypis edytorski]
Fineusz — król Salmidesu w Tracji, oślepł z woli bogów, gdyż zdradzał ich wyroki; cierpiał nadto ustawiczny głód, gdyż Harpie porywały mu potrawy, zakażając resztę smrodem, za to, że z namowy macochy oślepił dwu synów z pierwszego małżeństwa; uwolnili go od tej plagi bracia pierwszej żony, Kalais i Zetes. [przypis redakcyjny]
finfa a. fimfa (daw.) — dym puszczony komuś w nos; przen.: złośliwy żart. [przypis edytorski]
finfa (daw.) — złośliwy żart, psikus. [przypis edytorski]
finfa — dym puszczony komuś w nos. [przypis edytorski]
Fingala syn — Osjan. [przypis redakcyjny]
Fingal — król Morwenu, ojciec Osjana i bohater jego pieśni. [przypis edytorski]
