Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 455 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 161842 przypisów.

en passant (fr.) — mimochodem. [przypis edytorski]

en passant (fr.) — mimochodem. [przypis edytorski]

en passant (fr.) — przelotnie, mimochodem. [przypis edytorski]

en pature spirituelle (fr.) — na pokarm duchowy. [przypis redakcyjny]

enpeel (daw. pot.) — nieprzyjaciel. [przypis edytorski]

en prenant son café (fr.) — pijąc kawę. [przypis edytorski]

en quantité (fr.) — w ilości (domyślnie: dużej). [przypis edytorski]

en règle (fr.) — zgodnie z zasadami. [przypis edytorski]

En revenant de la revue (fr.: Wracając z parady) — popularna francuska piosenka Luciena Delormela i Léona Garniera do tekstu Louis-Césara Desormes, z roku 1886, opowiadająca o drobnomieszczańskiej rodzinie zauroczonej przystojnymi żołnierzami z parady wojskowej. [przypis edytorski]

en route (fr.) — po drodze. [przypis edytorski]

Ense (…) aquas — autor nieznany. [przypis tłumacza]

ensemble (fr.) — daw. scena zbiorowa w sztuce teatralnej a. w operze. [przypis edytorski]

ensemble (fr.) — grupa; zespół. [przypis edytorski]

ensemble (fr.) — zespół; dawniej: scena zbiorowa w sztuce teatralnej a. w operze. [przypis edytorski]

ensemble — też: ansambl; scena zbiorowa w przedstawieniu teatralnym lub operowym. [przypis edytorski]

Ens metaphysicum — byt metafizyczny rzeczy, tzn. coś, co jest metafizycznie tylko, nie posiadając żadnych jakości, dzięki którym można by je w jakikolwiek sposób empirycznie uchwycić. Taki „czysty byt”, nieposiadający nic realnego, musi być bezpłodny, bo mając odciętą łączność ze światem spostrzeżeniowym dzięki brakowi jakości, stoi wciąż w miejscu i jest, wciąż jest i tylko jest, i więcej nic. Dlatego też Schopenhauer go odrzuca. U niego ten byt to wola, posiadająca jednak jakości: ślepa, rozhukana, pogrążona w ciągłym obiektywizowaniu się. [przypis tłumacza]

En songeant des Essences (fr.) — śniąc o Esencjach. [przypis edytorski]

ens realissimum (łac.) — byt najbardziej realny; kantowskie określenie Boga. [przypis edytorski]

ens realissimum (łac.) — byt najbardziej realny (termin zaczerpnięty z filozofii Kanta). [przypis edytorski]

ens realissimum — łac. byt najbardziej rzeczywisty; określenie Boga, które zostało wywiedzione z tezy, że realność, tak samo jak np. dobroć, jest stopniowalna. Ponieważ zatem Bóg jest bytem ostatecznym, z którego wywodzą się wszystkie inne, jest jednocześnie bytem najbardziej rzeczywistym. [przypis edytorski]

ens realissimum — pojęcie zaczerpnięte z Krytyki czystego rozumu Kanta (z zakresu teologii transcendentalnej) oznaczające istotę najrealniejszą (najwyższą, najdoskonalszą). [przypis edytorski]

entauten, popr.: εν ταύτην (gr.) — w tej; Nie mając zamiaru (…) zaczynać periodów od Ksenofontowskich „entauten” (…) nie będę opisywał dzień po dniu: słowo μέρα (dzień) jest w języku greckim rodzaju żeńskiego, stąd autor ma na myśli zapewne frazę: „W tym dniu…”. [przypis edytorski]

Entdeckung — Eröffnung (der Absichten). [przypis edytorski]

entelechia (gr.) — termin filozoficzny utworzony przez Arystotelesa: osiągnięcie przez dany byt docelowej, końcowej postaci, w pełni realizującej możliwości rozwoju zawarte w jego specyficznej formie; przez entelechię rozumiano też działającą celowo w organizmie żywym wewnętrzną tendencję, zasadę a. siłę, kształtującą jego materię i powodującą rozwój. [przypis edytorski]

entelechia — pojęcie wprowadzone przez Arystotelesa (384–322 p.n.e.), oznaczające wewnętrzny cel położony u podstaw rozwoju materii i określający cały proces jej rozwoju. [przypis edytorski]

entelechia — wedle Arystotelesa skończona doskonałość formy, „absolut”. [przypis tłumacza]

entelechia — w filozofii Arystotelesa: działająca celowo w organizmie żywym wewnętrzna tendencja a. siła, kształtującą jego materię i powodującą rozwój; tu w znaczeniu: czysta forma, abstrakcja. [przypis edytorski]

entelechia (z gr.) — u filozofa Arystotelesa przemiana zawartych w kimś lub czemś możliwości w rzeczywistość. [przypis redakcyjny]

entencista (z fr.) — zwolennik Ententy, tj. funkcjonującego w czasach I wojny światowej związku Francji, Rosji i Anglii przeciwko państwom centralnym — gł. Niemcom i Austro-Węgrom. [przypis edytorski]

„entencista” — zwolennik Ententy, tj. sojuszu francusko-brytyjsko-rosyjskiego. [przypis edytorski]

entente cordiale (fr., r.ż.) — serdeczne porozumienie. [przypis edytorski]

enthistoryzować (neol.) — termin utworzony z wykorzystaniem niem. przedrostka ent- (odpowiednik pol. roz-, od-) i oznaczający odhistorycznienie, wyjęcie z historii itp. [przypis edytorski]

entia praeter necessitatem non esse minuenda (łac.) — byty wykraczające poza to, co potrzebne, nie powinny być redukowane. [przypis edytorski]

entomologia — dział zoologii zajmujący się owadami. [przypis edytorski]

entomologia — nauka o owadach. [przypis edytorski]

entomolog — uczony zajmujący się badaniami owadów, czyli entomologią. [przypis edytorski]

en tout cas (fr.) — na wszelki wypadek. [przypis edytorski]

en tout cas (fr.) — w każdym przypadku. [przypis edytorski]

entrée (fr.) — przystawka. [przypis edytorski]

entre amitie et amour il n’y a qu’un pied (fr.) — między przyjaźnią a miłością jeden krok. [przypis edytorski]

entre ces gens la (fr.) — tu między tymi ludźmi. [przypis edytorski]

entrechat (fr.) — figura baletowa: skok z kilkakrotnym rozdzielaniem i szybkim krzyżowaniem nóg. [przypis edytorski]

entrechat (fr.) — figura taneczna; skok ze skrzyżowaniem nóg. [przypis redakcyjny]

entre deux âges (fr.) — dosł. pomiędzy dwoma wiekami; w średnim wieku. [przypis edytorski]

Entre deux verres (fr.) — między dwiema szklankami. [przypis edytorski]

entre les mains de quelque habile chirurgien — w ręce jakiegoś zręcznego chirurga. [przypis edytorski]

entre nous (fr.) — między nami (mówiąc). [przypis redakcyjny]

Entre nous soit dit (fr.) — mówiąc między nami. [przypis edytorski]

entrez (fr.) — proszę wejść! [przypis edytorski]

entrez (fr.) — tu: proszę wejść. [przypis edytorski]

entropia — chaos, bezład; w fizyce: miara stopnia nieuporządkowania układu i rozproszenia energii; zasada entropii: zgodnie z drugą zasadą termodynamiki entropia w układzie termodynamicznie izolowanym nigdy nie maleje. [przypis edytorski]

entropia (fiz.) — rozpraszanie się energii, zmniejszanie się uporządkowania. [przypis edytorski]

entseelt — hier: bewusstlos. [przypis edytorski]

entstehlen — entfernen. [przypis edytorski]

entuzjastki — pierwsza polska grupa feministyczna, działająca w Warszawie w latach 40. XIX w., skupiona wokół Narcyzy Żmichowskiej. Entuzjastki dążyły do prawnego, społecznego i obyczajowego równouprawnienia kobiet, prowadziły także działalność konspiracyjną, postulując demokratyczne zmiany społeczne. [przypis edytorski]

entuzjazm — zapał. [przypis autorski]

entwischt (niem.) — uciekł, czmychnął. [przypis edytorski]

Entwürfe — Pläne. [przypis edytorski]

entymemat (z gr. enthymeísthai: rozważać, uwzględniać) — wnioskowanie, w którym brak jednej przesłanki (domyślnej a. entymematycznej); skrócony sylogizm. [przypis edytorski]

enuncjacja (książk.) — wypowiedź, oświadczenie, deklaracja. [przypis edytorski]

enuncjacja — wypowiedź. [przypis redakcyjny]

en vain (fr.) — na próżno. [przypis edytorski]

en véritable Tantale (fr.) — jak prawdziwy Tantal. [przypis edytorski]

en vérité (fr.) — w istocie; rzeczywiście. [przypis edytorski]

en verité (fr.) — faktycznie, rzeczywiście. [przypis edytorski]

en voie de formation (fr.) — tworzący się, będący w trakcie powstawania. [przypis edytorski]

envoûtement (fr.) — czary, zaczarowanie. [przypis edytorski]

envoy a. envoi (fr.) — krótka strofa na końcu wiersza adresowana do osoby, której go dedykowano, lub podsumowująca a. komentująca całość utworu. [przypis edytorski]

En voyant chaque jour le bijou de ma belle… (fr.) — Oglądając każdego dnia klejnot mojej ukochanej, przypominaj jej, że powinien być wierny bożkowi miłości. [przypis tłumacza]

envoy[és] — kilka liter, ujętych w nawias, uzupełniłem w miejsce wydartych na brzegu rękopisu. [przypis autorski]

Enyalios (mit. gr.) — przydomek Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]

Enyalios — przydomek boga wojny, Aresa. Okrzyk bojowy grecki brzmiał: eleleu, u Spartan: alala. [przypis tłumacza]

Enzeli — dziś popr.: Bandar-e Anzali, miasto w płn. Iranie, nad M. Kaspijskim. [przypis edytorski]

eocen (geol.) — środkowa epoka paleogenu, starszego podokresu trzeciorzędu, ok. 56–34 mln lat temu. [przypis edytorski]

eodem anno (łac.) — w tymże roku. [przypis redakcyjny]

eodem (…) contractio — Cicero, Tusculanae quaestiones [Tusculanae disputationes], IV, 31 [przypis tłumacza]

Eodem tempore Ludovicus etc. — przetłumaczone w dalszym fragmencie tekstu. [przypis edytorski]

eo ipso (Latin) — by that very act. [przypis edytorski]

Eojskie [brzegi] — wschodnie, od Eos, jutrzenka. [przypis redakcyjny]

Eolia (mit. gr.) — skalista, pływająca wolno po morzu wyspa, która miała być siedzibą władcy wiatrów, Eola; utożsamiana ze Stromboli a. Lipari, należącymi do Wysp Liparyjskich na Morzy Tyrreńskim, na płn. od Sycylii. [przypis edytorski]

Eolia — staroż. kraina w płn.-zach. Azji Mniejszej, położona na południe od Troady, na północ od Jonii i Lidii, skolonizowana przez Greków mówiących dialektem eolskim. [przypis edytorski]

Eolia — tu: siedziby boga wichrów, Eola. [przypis edytorski]

Eolida — tu: Ulises, jako potomek Syzyfa, syna Eola. [przypis edytorski]