Przypisy

co jedno od roboty wynidzie (starop.) — ile się wyda za samą robotę (tj. pracę krawca). [przypis edytorski]

co jedno (starop.) — co tylko, ile tylko. [przypis edytorski]

co jest — dziś: czym jest. [przypis edytorski]

co jest idea — tu: co to jest za idea. [przypis edytorski]

co jest waga gdańska, co wrocławska, co norymberska — ujednolicony system miar i wag tworzył się w Europie dopiero w XIX w., przedtem np. funt mógł wynosić od 0,3 do 0,5 dzisiejszego kilograma, w zależności od regionu. Dlatego kupcy ustalali zawsze na początku transakcji, według której miary będą odmierzać towar i pieniądze. [przypis edytorski]

Co jest żona! — dziś popr.: czym jest żona. [przypis edytorski]

co jo wim, jescem sie nie zgodała ś nim (gw.) — co ja wiem, jeszcze się z nim nie rozmówiłam (umówiłam, dogadałam). [przypis edytorski]

Co kiedykolwiek zwrócił ku nam oczy. Niebieskie duchy, raczcie… — w późn. wyd. uzupełniono tłumaczenie, dodając wtrąconą kwestię Boyeta: „Ćma: Co kiedykolwiek zwrócił ku nam oczy. Duchy… Boyet: Twa rola wyzionie wnet ducha. Ćma: Duchy niebieskie, raczcie…”. [przypis edytorski]

co kiedy — tu: coś czasem. [przypis edytorski]

cokół — podstawa, postument (baza), na którym umieszczane są rzeźby lub inne dzieła sztuki. [przypis edytorski]

cokole (starop.) — cokolwiek. [przypis edytorski]

co koli (starop.) — cokolwiek. [przypis edytorski]

cokolwiek — tu: chwilę, niedługo. [przypis edytorski]

co kosztują — dziś: ile kosztują. [przypis edytorski]

co łotrostwem jest w oczach ludzi, nie zawsze tym jest przed Bogiem — Lessing, Natan mędrzec, akt I, scena 5 (rozmowa Braciszka z Templariuszem). [przypis edytorski]

Colajanni, Napoleone (1847–1921) — włoski dziennikarz, kryminolog i socjalista. [przypis edytorski]

Colaptes agricola — w ob. klasyfikacji: Colaptes campestris, dzięcioł łąkowy (jego południowy podgatunek, dzięcioła pampasowego, uznaje się niekiedy za osobny gatunek). [przypis edytorski]

Colas Breugnon — postać fikcyjna, tytułowy bohater powieści francuskiego noblisty Romaina Rollanda. [przypis edytorski]

Colbert, Jean Baptiste (1619–1683) — francuski polityk, minister finansów i premier na dworze Ludwika XIV. [przypis edytorski]

Colbert, Jean Baptiste (1619–1683) — francuski polityk, minister finansów (kontroler generalny finansów) za panowania Ludwika XIV, zwolennik absolutyzmu. [przypis edytorski]

Colbert, Jean-Baptiste (1619–1683) — minister finansów na dworze Ludwika XIV. [przypis edytorski]

Colchester — miasto w Anglii, w hrabstwie Essex. [przypis edytorski]

Colchorum królestwo — Kolchida. [przypis edytorski]

colentes Patollu Natrimpe et alia ignominiosa fantasmata (łac.) — czczących Patolla, Natrimpa i inne haniebne wyobrażenia. [przypis edytorski]

Coleridge, Samuel Taylor (1772–1834) — angielski poeta, prekursor romantyzmu, jeden z tzw. „poetów jezior”. [przypis edytorski]

Coleridge, Samuel Taylor (1772–1834) — ang. poeta, prekursor romantyzmu zaliczany do tzw. poetów jezior. [przypis edytorski]

Coleridge, Samuel Taylor (1772–1834) — ang. poeta, prekursor romantyzmu zaliczany do tzw. poetów jezior. [przypis edytorski]

Coleridge, Samuel Taylor (1772–1834) — jeden z tzw. poetów jezior i prekursorów romantyzmu w literaturze angielskiej. [przypis edytorski]

Colet, Louise (1810–1876) — francuska poetka i pisarka, przez pewien czas związana z Flaubertem. [przypis edytorski]

colifichet (fr.) — bibelot. [przypis edytorski]

co li wiesz — konstrukcja z partykułą li; znaczenie: co tylko wiesz. [przypis edytorski]

Collège de France (fr.: Kolegium Francuskie) — uczelnia wyższa w Paryżu, zał. w 1530; jej głównym celem jest przekazywanie wiedzy, prowadzone na wysokim poziomie studia są bezpłatne, powszechnie dostępne, bez warunków wstępnych i bez przyznawania słuchaczom stopni naukowych. [przypis edytorski]

colleges (ang.) — uczelnia, szkoła wyższa; kolegium. [przypis edytorski]

collegia poenitentium (łac.) — zgromadzenia pokutne. [przypis edytorski]

collegium Jesuitarum (łac.) — kolegium jezuickie. [przypis edytorski]

Colleoni, Bartolomeo (1400–1475) — włoski kondotier (dowódca oddziałów najemnych) w służbie Mediolanu i Wenecji; pozostawił w spadku republice weneckiej duży majątek, jego konny posąg wykonany Verrocchia stoi w Wenecji na placu Campo Santi Giovanni e Paolo. [przypis edytorski]

Collin-Maillard (fr.) — gra podobna do ciuciubabki. [przypis edytorski]

colloquium (łac.) — rozmowa. [przypis edytorski]

colloquium (łac.) — rozmowa; tu B. lm colloquia: rozmowy. [przypis edytorski]

Collot, Jean-Marie (1749–1796) — aktor, dramaturg, eseista i rewolucjonista. Był członkiem Komitetu Bezpieczeństwa Powszechnego podczas rządów terroru, zarządzał egzekucją ponad 2000 osób w Lyonie. [przypis edytorski]

Colobus kirkii — dziś: Piliocolobus kirkii, gerezanka trójbarwna, średniej wielkości małpa o długim ogonie, zamieszkująca wyłącznie archipelag Zanzibar, obecnie zagrożona wyginięciem. [przypis edytorski]

Colocasia esculenta (biol.) — kolokazja jadalna, taro: roślina uprawiana w obszarach międzyzwrotnikowych, dostarczająca wielkich jadalnych bulw, zawierających dużo skrobi. [przypis edytorski]

Colombina — przedwojenny warszawski dancing przy ulicy Jasnej 3. [przypis edytorski]

Colonna, Vittoria (1490–1547) — włoska poetka renesansowa, przyjaciółka Michała Anioła. [przypis edytorski]

colonos (port.) — osadnicy. [przypis edytorski]

colonut, popr.: kola nut (ang.) — nasiona niektórych gatunków tropikalnych afrykańskich roślin z rodzaju Cola, zawierające kofeinę; w wielu krajach Afryki Zachodniej używane do żucia oraz uroczyście wręczane gościom. [przypis edytorski]

coloured gentlemen (ang.) — kolorowy dżentelmen (tj. dżentelmen, który nie jest rasy białej). [przypis edytorski]

coloured people (ang.) — kolorowi, termin hist. określający ludzi innych ras niż biała. [przypis edytorski]

co lud, co biedaków dolega — dziś popr. z C.: co ludowi, co biedakom dolega. [przypis edytorski]

columbella (z łac.) — rodzaj małych ślimaków morskich. [przypis edytorski]

columnam mirae magnitudinis Julio Caesari a quo urbi Julin nomen asumpsit dicatam excidere aggressus est (łac.) — usiłował zniszczyć godnej podziwu wysokości kolumnę Juliusza Cezara, od którego miasto Julin przyjęło nazwę. [przypis edytorski]

comandante (hiszp.) — komendant. [przypis edytorski]

comber — mięso z częsci grzbietowej zwierząt. [przypis edytorski]

comber — mięso z kością z grzbietu zwierzęcia. [przypis edytorski]

comber — pieczeń z kością. [przypis edytorski]

comber — rodzaj mięsa; część półtuszy: krzyżówka a. część krzyżowa; mięso wycięte z części lędźwiowej grzbietu bez nerki, cenione za wartości kulinarne. [przypis edytorski]

Comber, Thomas James (1852–1887) — misjonarz-baptysta, aktywny w Kamerunie i w Kongu. [przypis edytorski]

Combes, Justin Louis Émile (1835–1921) — francuski minister zdrowia, senator i polityk o poglądach lewicowych. [przypis edytorski]

Combien avez vous de vaches? (fr.) — Ile masz krów? [przypis edytorski]

Combien Goya? (fr.) — Ile Goi? [przypis edytorski]

combinavit (łac.) — połączył. [przypis edytorski]

comble (fr.) — najwyższy stopień, nadmiar, szczyt. [przypis edytorski]

Combussit Phrygium pastorem, Pergama, Graecos, A Veneris surgens faculis amor, ignis, et ira, etc. — Spaliła frygijskiego pasterza, Pergamon i Greków/ wznosząca się nad pochodnią Wenery miłość, ogień i gniew. [przypis edytorski]

com był chciał powiedzieć — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika oraz czasem zaprzeszłym, wyrażającym czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość; inaczej: co chciałem powiedzieć. [przypis edytorski]

com chwycił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: co chwyciłem. [przypis edytorski]

com czynił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: co czyniłem. [przypis edytorski]

com — dziś: co mówiłam. [przypis edytorski]

Comédie-Française — francuski teatr narodowy, istniejący od r. 1680. [przypis edytorski]

comédie larmoyante (fr.) — łzawa komedia, najwcześniejsza odmiana sentymentalnego dramatu mieszczańskiego, powstała we Francji w XVIII wieku. [przypis edytorski]

come (ang.) — tu: chodź [przypis edytorski]

Come bambino, sapete (wł.) — Jak dziecko, wiecie… [przypis edytorski]

comedia del'arte (z wł. commedia dell'arte) — komedia ludowa powstała na terenie Włoch w XVI w.; operowała szablonowymi typami postaci poważnych i komicznych, takimi jak Pierrot, Kolombina, Arlekin, Dottore (Doktor), Capitano (Kapitan), Pantalone, Poliszynel. [przypis edytorski]

Come here! (ang.) — Chodźcie tutaj! [przypis edytorski]

come in (ang.) — wejść. [przypis edytorski]

comeje (hiszp. comején) — termity, łac. Isoptera. [przypis edytorski]

come le (fr.) — tak jak. [przypis edytorski]

Come l'uom s'eterna (wł.) — jak człowiek zdobywa nieśmiertelną sławę. Fragment XV pieśni Piekła z Boskiej Komedii; Dante spotyka pana Brunetto Latini i mówi do niego m'insegnavate come l'uom s'eterna — uczyłeś mnie, jak czynić człowieka nieśmiertelnym, Latini był jedną z ważniejszych postaci w życiu Dantego, poeta darzył go ogromnym szacunkiem. [przypis edytorski]

Comemnt vous portez-vous (fr.) — jak się macie; jak się pan miewa. [przypis edytorski]

Comenius, właśc. Komenský, Jan Amos (1592–1670) — czeski pedagog, duchowny protestancki, jeden z ojców nowoczesnej teorii wychowania. [przypis edytorski]

come si dice italiano: gli scherzi amorosi (wł.) — jak to się mówi po włosku: igraszki miłosne. [przypis edytorski]

comes — łac. możny, dostojnik, książę. [przypis edytorski]

comes (łac.) — zarządca prowincji w śrdw. Polsce. [przypis edytorski]

Come (wł.) — jak to? [przypis edytorski]

comfortably (ang.) — wygodnie, dogodnie. [przypis edytorski]

com go dusiła, małom się nie zatchnęła — dziś: co go dusiłam, mało się nie zatchnęłam. [przypis edytorski]

com go (…) wiózł — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: co go wiozłem (którego wiozłem). [przypis edytorski]

com ich ubił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: co ich ubiłem (popr.: których ubiłem). [przypis edytorski]

comida (port.) — jedzenie. [przypis edytorski]

co mi na jedno wynosi — dziś: co mi na jedno wychodzi. [przypis edytorski]

co mi się dostało (starop. konstrukcja) — co mi się stało, co mi się przydarzyło, co mi się przytrafiło. [przypis edytorski]

comité de salut public (fr.) — komitet ocalenia publicznego. [przypis edytorski]

comites et senatores (łac.) — członkowie drużyny królewskiej i senatorowie. [przypis edytorski]

comites (łac.) — lm od comes: hrabia, dostojnik. [przypis edytorski]

Comitoli, Paolo (1545–1626) — włoski jezuita, wykładał teologię moralną w Wenecji i Bolonii. [przypis edytorski]

com jej posyłał — które jej posyłałem. [przypis edytorski]

commandancia (hiszp.) — komendantura, siedziba dowódcy wojskowego. [przypis edytorski]

commandante de plaza (hiszp.) — komendant miasta. [przypis edytorski]

comme cela (fr.) — dokładnie tak. [przypis edytorski]

Comme cela on apprend (fr.) — Tak się uczymy. [przypis edytorski]

comme de raison (fr.) — oczywiście; jak się można było spodziewać. [przypis edytorski]