Footnotes

chi va piano, va sano (wł.) — kto idzie powoli, idzie zdrowo. [przypis edytorski]

cicerone (daw., z wł.) — przewodnik. [przypis edytorski]

cicerone (wł.) — przewodnik. [przypis edytorski]

ciceron (z wł. cicerone: żart. mały Cyceron) — przewodnik oprowadzający turystów. [przypis edytorski]

cicisbeo (wł.) — kawaler usługujący i towarzyszący pani domu z pozwoleniem jej męża. [przypis edytorski]

cicisbeo (z wł.) — kawaler wyznający miłość kobiecie zamężnej. [przypis edytorski]

cicisbeo (z wł.) — oficjalny kochanek zamężnej kobiety. [przypis edytorski]

cittadine (wł.) — obywatelka, patrycjuszka. [przypis edytorski]

citta dolente (wł.) — kraina cierpień, tak nazywa piekło Dante w Boskiej komedii. [przypis edytorski]

comedia del'arte (z wł. commedia dell'arte) — komedia ludowa powstała na terenie Włoch w XVI w.; operowała szablonowymi typami postaci poważnych i komicznych, takimi jak Pierrot, Kolombina, Arlekin, Dottore (Doktor), Capitano (Kapitan), Pantalone, Poliszynel. [przypis edytorski]

Come l'uom s'eterna (wł.) — jak człowiek zdobywa nieśmiertelną sławę. Fragment XV pieśni Piekła z Boskiej Komedii; Dante spotyka pana Brunetto Latini i mówi do niego m'insegnavate come l'uom s'eterna — uczyłeś mnie, jak czynić człowieka nieśmiertelnym, Latini był jedną z ważniejszych postaci w życiu Dantego, poeta darzył go ogromnym szacunkiem. [przypis edytorski]

come si dice italiano: gli scherzi amorosi (wł.) — jak to się mówi po włosku: igraszki miłosne. [przypis edytorski]

Come (wł.) — jak to? [przypis edytorski]

commedia dell'arte (wł.) — włoska komedia ludowa z okresu XVI–XVIII wieku, grana przez wędrowne trupy teatralne. Oparta jedynie na zarysie scenariusza (głównym wątku, intrydze, schemacie scenicznym), pozostawiała aktorom wybór szczegółowych rozwiązań artystycznych. [przypis edytorski]

con amore (wł.) — z miłością; z zamiłowania. [przypis edytorski]

con amore (wł.) — z miłością; z zamiłowania. [przypis edytorski]

con amore (wł.) — z upodobaniem. [przypis edytorski]

con amore (wł.) — z zamiłowaniem. [przypis edytorski]

concetti (wł.) — pomysły; koncepty. [przypis edytorski]

concorso (wł.) — konkurs, konkurencja. [przypis edytorski]

congiuro te… va via! va via (wł.) — zaklinam cię, odejdź. [przypis edytorski]

Conservami la bella… (wł.) — Zachowaj mnie, piękna, do której me serce tak płonie. [przypis edytorski]

conte (wł.) — hrabia. [przypis edytorski]

contralto (wł., muz.) — kontralt, najniższy głos żeński. [przypis edytorski]

Con tutto il cuore ben trovato (wł.) — z całego serca, w porę przybywasz. [przypis edytorski]

coraggio (wł.) — odwaga; coraggio!: odwagi. [przypis edytorski]

cornuto (z wł.) — rogacz. [przypis edytorski]

corpo di Bacco (wł.) — dosł. na ciało Bachusa (przekleństwo). [przypis edytorski]

Corpo di Bacco! (wł.) — Na Bachusa! [przypis edytorski]

corso (wł.) — aleja, bulwar; szeroka, reprezentacyjna ulica, służąca spacerom i konnym przejażdżkom, spotkaniom towarzyskim, autoprezentacji itp. W XVIII i XIX w. corso (a. Korso) pełniło ważną funkcję w życiu społecznym miast. [przypis edytorski]

corso (wł.) — aleja spacerowa. [przypis edytorski]

Cosi viaggino I ricchi (wł.) — więc podróżują bogaci. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — coraz głośniej. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — coraz głośniej, tu: wzmacniając się. [przypis edytorski]

crescendo (wł., muz.) — stopniowo zwiększając natężenie. [przypis edytorski]

crescendo (wł.) — w muz.: stopniowe zwiększanie siły dźwięku. [przypis edytorski]

crudele (wł.) — okrutny. [przypis edytorski]

czekino (z wł. cinque: pięć) — loteria, loteryjka; gra towarzyska, hazardowa (początkowo popularna wśród niższych klas społecznych), w której pięć numerów trafionych stanowi wygraną (stąd nazwa); potępienie tej gry zawierał utwór Leona Unickiego, Czekino, czyli Łapka na grosze: komedia w pięciu aktach wierszem, wyd. w Wilnie w 1809 r. w Drukarni Diecezjalnej Księży Missyonarzów; w oryg. użyto innej nazwy gry: casino. [przypis edytorski]

czynel (z wł. cinelle) — perkusyjny instrument muzyczny złożony z dwóch metalowych talerzy, które, uderzane o siebie, wydają dźwięki. [przypis edytorski]

da capo al fine (wł., muz.) — od początku do końca (jeszcze raz, w kółko). [przypis edytorski]

da capo (wł., muz.) — od początku. [przypis edytorski]

da capo (wł.) — od początku. [przypis edytorski]

da capo (wł.) — od początku; znowu. [przypis edytorski]

daga (wł.) — odmiana krótkiego sztyletu. [przypis edytorski]

danze appassionate (wł.) — namiętne tańce. [przypis edytorski]

Da vicino, da vicino! Sto per la notte eon alcune amiche mia (wł.) — Z bliska, z bliska! Zostaję na noc z kilkoma przyjaciółmi. [przypis edytorski]

davvero (wł.) — naprawdę. [przypis edytorski]

decrescendo (z wł.) — stopniowe wyciszanie, wygasanie. [przypis edytorski]

diamine! (wł.) — do licha! [przypis edytorski]

Di doman non c'e certezza (wł.) — jutro nie jest pewne. [przypis edytorski]

diga (z wł.) — zapora, tama, falochron; sztuczne nabrzeże. [przypis edytorski]

dilettante (wł.) — artysta amator. [przypis edytorski]

diminuendo a. decrescendo (wł., muz.) — stopniowe zmniejszanie dynamiki (głośności dźwięków) we fragmencie utworu muzycznego. [przypis edytorski]

di prima intenzione (wł.) — od razu, na gorąco (zrobione). [przypis edytorski]

di primo cartello (wł.) — pierwszorzędny, najwyższej klasy. [przypis edytorski]

direttore (wł.) — tu: dyrygent. [przypis edytorski]

diwa (z wł. diva: boska) — gwiazda sceny, słynna śpiewaczka, aktorka lub tancerka. [przypis edytorski]

dolce far niente (wł.) — słodka bezczynność. [przypis edytorski]

dolce farniente (wł.) — słodka bezczynność. [przypis edytorski]

dolce far niente (wł.) — słodkie nicnierobienie. [przypis edytorski]

dolce far niente (wł.) — słodkie nicnierobienie; słodkie nieróbstwo. [przypis edytorski]

dolce far niente (wł.) — słodkie nierobienie niczego; słodka bezczynność. [przypis edytorski]

Dolce far Niente (wł.) — tu: nazwisko znaczące, utworzone z wł. powiedzenia dolce far niente, opisującego słodkie lenistwo, miłe nicnierobienie. [przypis edytorski]

dolce (wł.) — określenie dynamiki w muzyce: słodko. [przypis edytorski]

dolce (wł.) — słodkie. [przypis edytorski]

Donna incomparabile (wł.) — kobieta niezrównana. [przypis edytorski]

donna (wł.) — pani. [przypis edytorski]

dottore (wł.) — lekarz. [przypis edytorski]

duettino (z wł.) — skromna, prosta partia duetowa o zwięzłej formie. [przypis edytorski]

dyletant (z wł.) — człowiek poświęcający się czemuś w sposób niezawodowy. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dzianet (daw.; z wł. giannetto: koń wyścigowy) — piękny, rasowy koń paradny. [przypis edytorski]

dziardyn (z wł.) — ogród. [przypis edytorski]

ecco (wł.) — ot, otóż. [przypis edytorski]

ecco (wł.) — oto; tu: „ot, co”. [przypis edytorski]

ecco (wł.) — tutaj. [przypis edytorski]

E la fama? (wł.) — a sława? [przypis edytorski]

E la fame? (wł.) — a głód? [przypis edytorski]

e pur si muove! (wł.) — a jednak się kręci. [przypis edytorski]

e pur si muove (wł.) — a jednak się kręci; słowa te miał wypowiedzieć w 1633 r. Galileusz, stając przed sądem inkwizycji, jako potwierdzenie jego prywatnego przekonania o prawdziwości teorii heliocentrycznej, której był uprzednio zmuszony wyprzeć się publicznie. [przypis edytorski]

E sempre bene (wł.) — Zawsze dobrze. [przypis edytorski]

E vero! (wł.) — Prawda! [przypis edytorski]

e vero (wł.) — to prawda. [przypis edytorski]

Eviva l'arte! (wł.) — Niech żyje sztuka! [przypis edytorski]

evviva l'arte (wł.) — niech żyje sztuka. [przypis edytorski]

facchin'ach (wł.) — tragarz. Tu: tragarzach. [przypis edytorski]

facolet a. facelet (daw., z wł.) — chustka, szczególnie chustka do nosa. [przypis edytorski]

falena (wł.) — ćma. [przypis edytorski]

falerno (wł., z łac.) — mocne, złociste wino włoskie, cenione przez starożytnych Rzymian. [przypis edytorski]

Fa niente! Fa niente! (wł.) — nic się nie stało! nic się nie stało! [przypis edytorski]

Fa niente (wł.) — nic się nie stało. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — nicnierobienie, bezczynność; zwykle jako element wyrażenia dolce far niente: słodka bezczynność. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — nicnierobienie; nieróbstwo. [przypis edytorski]

far niente (wł.) — próżnowanie, bezczynność. [przypis edytorski]

felichitta (z wł. felicità) — szczęście. [przypis edytorski]

ferma (wł.) — stop, zatrzymać się. [przypis edytorski]

fiasco (wł.) — butelka. [przypis edytorski]

fiasco (wł.) — klapa, fiasko. [przypis edytorski]

fiasko (z wł. fiasco) — nieudanie się czegoś, niepowodzenie. [przypis edytorski]