Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 158932 przypisów.
Postulat badania tylko całości i każdego elementu ze względu na całość (…) na jej gruncie dają się sformułować pewne prawa ogólne — M. Janion, Tradycje i perspektywy metodologiczne badań genetycznych w historii literatury, w księdze zbiorowej: Zjazd Naukowy Polonistów 10–13 grudnia 1958, Wrocław 1960, s. 178–179. [przypis autorski]
Postume (…) olet (łac.) — „Kto się rad kąpie w perfumie,/ Źle ten pachnie, mój Postumie” (Martialis, Epigrammata, II, 12, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Postumius — postać niezidentyfikowana przez historyków literatury, być może fikcyjna. [przypis edytorski]
postura (daw.) — postać, sylwetka, postawa. [przypis edytorski]
postura — kształt. [przypis redakcyjny]
postura — postawa. [przypis redakcyjny]
postura — sylwetka. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej: esesman, pilnujący więźniów przy pracy lub pełniący wartę na wieży strażniczej. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej wartownik obozowy. [przypis edytorski]
posty — dziś popr. forma N.lm: postami. [przypis edytorski]
postylla (daw.) — zbiór kazań (z łac. zwrotu nawiązującego do czytania z Pisma św. post illa verba, tj. po tych słowach). [przypis edytorski]
Postylla — zbiór kazań Mikołaja Reja zatytułowany Świętych słów a spraw Pańskich (…) kronika albo postylla, polskim językiem a prostym wykładem też dla prostaków krótce uczyniona, wyd. w Krakowie w 1557 r., w drukarni M. Wirzbięty. [przypis edytorski]
post (z niem.) — esesman-wartownik. [przypis edytorski]
posucha — susza. [przypis edytorski]
posuły (starop.) — podarunki na przekupienie sędziego. [przypis redakcyjny]
posunąć w koperczaki a. iść w koperczaki — ruszać w zaloty, zalecać się do kogoś. [przypis edytorski]
posuniony — dziś: posunięty. [przypis edytorski]
po suworowsku — odważnie, nieubłaganie; przysłówek utworzony od nazwiska gen. Aleksandra Suworowa (1729–1800), dowódcy i teoretyka wojsk., który zasłynął licznymi sukcesami militarnymi; brał udział m.in. w tłumieniu konfederacji barskiej i powstania Pugaczowa, wojnach Rosji z Turcją, rozgromieniu powstania kościuszkowskiego (przeprowadził udany szturm na Warszawę, dokonując rzezi prawobrzeżnej dzielnicy miasta, Pragi), walkach w ramach koalicji państw sprzymierzonych przeciw rewolucyjnej Francji; do jego taktyki należało wysyłanie żołnierzy (pod groźbą rozstrzelania w razie tchórzostwa czy rzucenia się do ucieczki) do szturmu na bagnety. [przypis edytorski]
poswarek (daw.) — swar, kłótnia. [przypis edytorski]
poswarka — sprzeczka. [przypis edytorski]
poswarki a. swary (daw.) — kłótnie. [przypis edytorski]
poswarzyć się — pokłócić się, pospierać się. [przypis edytorski]
po swem panie (starop. forma) — zamiast: po swoim panu; forma starsza prawidłowa, dzisiejsza jest analogiczna do tematów na -u (domu, synu). [przypis redakcyjny]
poswetył (ukr.) — poświecił; poprowadził. [przypis edytorski]
po swe wszytkie czasy — przez całe swoje życie. [przypis redakcyjny]
poswisnąć — dziś: zaświstać. [przypis edytorski]
po swojsku — dziś: po swojemu. [przypis redakcyjny]
po swojsku — po swojemu. [przypis redakcyjny]
po swych liściach wdowie — owdowiałe, w żałobie po swych liściach. [przypis edytorski]
po swym piecu jeśca (zwrot przysł.) — mieć coś po piecu, tj. mleć rzecz właściwą, dostosowaną do ramienia (barku); tu więc: odpowiedniego jeźdźca. [przypis redakcyjny]
posyłając wiele złotych i srebrnych darów — po owej próbie, a przed spytaniem o wojnę z Cyrusem, posłał Krezus do Delf: złotego lwa na postumencie ze 117 cegieł z drogiego kruszcu (4 cegły złote, 113 z elektronu [elektrum], tj. stopu zawierającego prócz złota 0,1–0,2 części srebra; w kopalniach złota na górze Tmolos znajdowano tę mieszaninę w stanie naturalnym), jeden dzban złoty, jeden srebrny, złotą i srebrną kropielnicę, okrągłe srebrne koneweczki do wylewania płynnych ofiar, pas i naszyjnik swej małżonki, trzyłokciowy złoty posążek niewiasty (rzekomo wyraz wdzięczności króla dla piekarki, która go w dzieciństwie uratowała przed macochą, chcącą struć pasierba) i wiele innych. Herodot wylicza owe dary i opisuje na podstawie swych naocznych spostrzeżeń, podaje miejsca, gdzie się za jego czasów znajdują, i opowiada ciekawe szczegóły, np. że na złotej kadzielnicy napis wskazuje Lacedemończyków jako ofiarodawców, ale że to jest fałsz. Herodot zna nazwisko fałszerza, ale nie chce go wyjawić. [przypis tłumacza]
posyłają do szkół na naukę (…) gimnastyki — nauki gimnastyki udzielano w gimnazjum lub palestrze. Palestrą zwie się często część gimnazjum przeznaczona do ćwiczeń w mocowaniu się. [przypis tłumacza]
posyłają do szpitala — szpitala dla żebraków i włóczęgów, gdzie wysyłano także chorych wenerycznie. [przypis edytorski]
Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich, rano wstając i co dzień upominając… — 2 Krn 36, 15–16. [przypis edytorski]
Posyłam pani te e….. R……, które tak się pani podobają — prawdopodobnie Elegie pana Roucher, wspomniane poprzednio. [przypis tłumacza]
posyłam wam ten pierwszy, byle uczynić początek — autor zwraca się tu do redakcji „Słowa”, w którym listy te były pomieszczane. (Przyp. wyd.) [przypis redakcyjny]
Posyłanie uczniów na dalszą naukę do szkół średnich, do gimnazjów i seminariów nauczycielskich… — o oświacie pozaszkolnej w Dzikowie patrz w komentarzach. [przypis autorski]
posyłanoż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy posyłano, czyż posyłano. [przypis edytorski]
posyła pieniądze bratu na wyspę Sachalin — na wyspie Sachalin, leżącej pomiędzy Rosją a Japonią na Oceanie Spokojnym, znajdowała się w II połowie XIX w. carska kolonia karna, na którą zsyłano m.in. Polaków walczących z caratem. [przypis edytorski]
po synie — dziś popr. forma Msc.lp: po synu. [przypis edytorski]
po syriysku — po syryjsku; tzn. zapewne po arabsku, ponieważ wschodnioaramejski, którego używano w starożytnej Syrii, zanikł około VIII w. n.e. po najeździe Arabów na Syrię. [przypis edytorski]
poszańcować — prawdop.: przysłużyć się. [przypis edytorski]
poszana (daw.) — poszanowanie. [przypis edytorski]
poszana — poszanowanie, szacunek. [przypis edytorski]
Poszanowanie cudzej osobistości — dziś mówimy: osobowości (jednostkowych wyborów i praw). [przypis redakcyjny]
poszechoński — od tytułu utworu Sałtykowa-Szczerdina Poszechońskie dawne dzieje (1887–89), częściowo autobiograficznej powieści o Rosji pańszczyźnianej. [przypis edytorski]
Poszedłem błądzić w nieznane mi światy — wiersz ten był ogłoszony w miesięczniku „Krytyka” (zesz. II Cz. II r. 1910). [przypis redakcyjny]
poszedłem w bluźnierce — stanąłem w szeregu bluźnierców. [przypis edytorski]
poszedłem za wezwaniem Szanownego Pana Nakładcy, by rzecz w nowym osobnym wydać przedruku — osobnym jest ten przedruk o tyle, że, jak wiemy ze wstępu, rozprawka Kanta stanowi część jego pracy pt. Der Streit der Facultäten. [przypis tłumacza]
poszedłem z cesarzem Konradem — Prapradziad poety towarzyszył cesarzowi Konradowi w trzeciej jego krucjacie w roku 1147 i jako waleczny krzyżownik na Ziemi Świętej poległ śmiercią walecznych. [przypis redakcyjny]
poszedł — tu: skonał. [przypis edytorski]
poszedł… w łyka — przen.: trafił do niewoli, został związany łykami, czyli sznurami. [przypis edytorski]
poszedł w stronę kościoła — mowa o kościele św. Józefa (Karmelitów) na Krakowskim Przedmieściu. Wśród wielu cennych rzeźb kościelnych znajduje się tam m.in. Chrystus w grobie dłuta Oskara Sosnowskiego (1810–1886). Kościół Karmelitów ocalał w całości, a wnętrze jego zgodne jest nadal z opisem Prusa. [przypis redakcyjny]
poszedł (…) żeby ją poprawił — poszedł (…) żeby ją poprawić (składnia łacińska). [przypis edytorski]
poszedszy — dziś popr.: poszedłszy. [przypis edytorski]
po szelinie — [po] zaroślach. [przypis redakcyjny]
poszept (daw.) — podszept, namowa. [przypis edytorski]
poszept — szept; cichy, ukradkowy głos. [przypis edytorski]
poszepty — sugestie, podpowiedzi. [przypis edytorski]
poszerszeniały (o sierści zwierzęcia) — splątały i bez połysku. [przypis edytorski]
poszkapić się — nie podołać czemuś, chybić w czymś, pomylić się. [przypis edytorski]
poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]
poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]
po szkodzie korzysta — domyślnie: z doświadczenia. [przypis redakcyjny]
po szkolarsku (lekcew.) — opierając się na uproszczonych, szkolnych formułkach. [przypis edytorski]
poszła — odeszła. [przypis redakcyjny]
poszła panna po ziele — popularna piosenka ludowa, do której dzieci tańczą w parach. [przypis edytorski]
poszła widzieć krajów — poszła, aby widzieć (aby zobaczyć, popatrzeć na) kraje; kraje nocy wiecznej: kraina śmierci, która jest krainą ciemności (jak noc). [przypis redakcyjny]
poszłem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz. r.m.: poszedłem. [przypis edytorski]
poszło na maszt (daw.) — było podobne [do masztu], wyglądało jak maszt. [przypis redakcyjny]
poszło na (starop.) — wyglądało na (wonne cyprysy). [przypis redakcyjny]
poszło z nim, jakby na targ — tzn. bez broni. [przypis tłumacza]
poszły razem na tę drugą wieś (pot.) — raczej: do tej drugiej wsi. [przypis edytorski]
poszlą (daw. forma) — dziś: poślą. [przypis edytorski]
poszlak — dziś popr.: poszlaka. [przypis edytorski]
poszlakować (daw.) — wyśledzić. [przypis edytorski]
poszlakować (daw.) — wytropić. [przypis edytorski]
poszlakować — wyśledzić. [przypis edytorski]
poszlakowanym być (daw.) — być wyśledzonym. [przypis edytorski]
poszlę (daw.) — dziś: poślę. [przypis edytorski]
poszlę (daw. forma) — dziś popr.: poślę. [przypis edytorski]
poszlę — dziś popr. forma 1 os. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]
poszlę — dziś popr. forma 1. os. lp. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]
poszlę Kamilowi Cyprianowi — Norwidowi. [przypis redakcyjny]
poszle — dziś popr. forma 3 os. lp cz. przysz.: pośle. [przypis edytorski]
poszle — dziś popr.: pośle. [przypis edytorski]
poszlij (daw.) — dziś popr. forma: poślij. [przypis edytorski]
poszlij (daw. forma) — dziś: poślij. [przypis edytorski]
poszlij (daw., reg.) — dziś: poślij. [przypis edytorski]
poszlij — dziś popr.: poślij. [przypis edytorski]
Poszliśmy stamtąd na Reineberk — Niepodobna wykreślić dokładnie drogi, którą wracało wojsko Czarnieckiego do ojczyzny. Naprzód nie wiadomo, czy Pasek podawał nazwy z pamięci czy z mapy, następnie nazwy te, może już przez autora zmienione, doznały dalszego zniekształcenia ze strony nieudolnego przepisywacza. Zupełnie pewne punkty tej drogi stanowią nazwy: Bersztedt, Wismar, Gustrow i Szczecin. Z pozostałych Tobel nie znajduje się ani w słowniku geogr. Eittera ani Neumanna. Reineberk mogłoby być Reinebek na wschód od Hamburga, gdyby nie to, że następne Bergstedt leży znacznie na zachód, a więc wymagało zmiany drogi w kierunku zachodnim; mogło to jednak nastąpić z niewiadomych nam przyczyn. Tomaszów, widocznie przekręcone, mogłoby być Teterów. Zuraw, gdyby było Zurow, toby powinno być wymienione po Wismar. Wittstock, choć forma niezepsuta, nastręcza wielkie wątpliwości, bo leży już w Brandenburgii; raczej mogłaby to być wieś Wittstock pod Prenzlau, choć też przedstawia pewne zboczenie na południe. [przypis redakcyjny]
poszli za nim na pomoc Lacedemonowi, chociaż wiedzieli, że przyjdzie im walczyć nie z gorszymi od siebie — wojna z Grekami europejskimi była uciążliwa. Grecy europejscy przewyższali tężyzną i Persów, i rodaków swych z Azji. [przypis tłumacza]
poszóstna kareta — kareta zaprzężona w sześć koni. [przypis edytorski]
poszoł won (ros.) — idź precz. [przypis edytorski]
poszoł won (ros. пошол вон) — idź stąd, wynoś się. [przypis edytorski]
poszprechować (z niem. sprechen: mówić, rozmawiać) — porozmawiać. [przypis edytorski]
poszta (daw.) — poczta. [przypis redakcyjny]
posztarz — pocztylion. [przypis redakcyjny]
poszturgiwał — dziś popr.: poszturchiwał. [przypis edytorski]
poszturgujom (gw.) — poszturchują (grzecznościowa forma lm czasownika). [przypis edytorski]
