Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18306 przypisów.
pan de Fuentes — ojciec pana de Mora. [przypis tłumacza]
pan de Harcanville — pseudonim Pierre'a François Hughesa. [przypis edytorski]
pandekta — część tzw. Kodeksu Justyniana, napisana na podstawie pism prawników rzymskich. [przypis edytorski]
Pandekta — dział kodeksu Justyniana, spisującego prawo rzymskie. [przypis edytorski]
Pandekty — część kodeksu napisanego przez Justyniana na podstawie pism prawników rzymskich. [przypis edytorski]
pandekty Justyniana — jedna z trzech części (poza kodeksem, Codex Iustiniani, oraz podręcznikowymi wypisami Institutiones sive Elementa) wielkiej kompilacji prawa rzymskiego dokonanej przez cesarza Justyniana I Wielkiego w latach 528–534 n.e.; pandekty, zw. też Digesta Iustiniani (Digesta seu Pandectae), stanowią zbiór 50 ksiąg zawierających fragmenty z pism prawników rzymskich z okresu od I w. p.n.e. do III w. n.e. [przypis edytorski]
pandekty — zbiór fragmentów z pism prawników rzymskich sporządzony na rozkaz cesarza bizantyjskiego Justyniana, zatwierdzony przez niego w r. 533, włączony do obowiązującego kodeksu praw. [przypis redakcyjny]
pandemonium (gr. pan: wszech, daimonion: zły lub dobry duch) — królestwo demonów, piekło; wyraz utworzony przez J. Miltona (1608–1674), w poemacie Raj utracony oznacza stolicę piekła. [przypis edytorski]
pandemonium — królestwo demonów, miejsce chaosu. [przypis edytorski]
pandemonium (z gr.) — królestwo demonów. [przypis edytorski]
Pandemos (mit. gr.) — „należąca do całego ludu”, przydomek Afrodyty jako opiekunki wolnej miłości. [przypis redakcyjny]
Pan d'Holbach pomógł mi wszelako umieścić starego nieboraka Le Vasseur… — Oto przykład figlów, jakie płata mi pamięć. W długi czas po nakreśleniu tego ustępu dowiedziałem się, rozmawiając raz z żoną o jej starym poczciwinie ojcu, że to nie d'Holbach, ale pan de Chenonceaus, wówczas jeden z dyrektorów Szpitala Bożego, ulokował go tam. Tak zupełnie uleciało mi to z pamięci, tak byłem przeświadczony, że to d'Holbach, że byłbym na to przysiągł. [przypis autorski]
Pandion (mit. gr.) — król Aten, ojciec Erechteusza i Butesa oraz Prokne i Filomeli, zamienionej przez bogów w jaskółkę. [przypis edytorski]
pandita — wysoki stopień duchowny w ogólnobuddyjskiej hierarchii. [przypis redakcyjny]
pan dobrodziej (daw.) — zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]
Pandora (mit. gr.) — pierwsza kobieta na ziemi, żona Epimeteusza, otworzyła otrzymaną od bogów w posagu zamkniętą szczelnie glinianą beczkę (zwaną puszką Pandory), wypuszczając na świat zamknięte w niej nieszczęścia. [przypis edytorski]
Pandory miano, jako przez wszystek Olimp jest obdarowaną — wg etymologii: pan (wszystko) oraz doron (dar). [przypis edytorski]
Pandrosa — córka Kekropa, najstarszego króla Aten, założyciela zamku Akropoli (Krak i Wanda). [przypis tłumacza]
Pan — duch i bóg przyrody, duch lasów, gąszczów i dolin. [przypis redakcyjny]
Pan-Dziad z lirą — tak właśnie zjawia się Wernyhora w Śnie srebrnym Salomei, z lirą, w płaszczu dziadowskim (tu jest jednak w typowym „stroju polskim”). Księżniczka mówi u Słowackiego: „Ten koń, z lirą grającą u siodła, / I z dumkarzem zapomnianym (…)”. Wernyhora zaś zapowiada: „Aż kiedyś — gdy na godzinie / Stanie miesiąc o północy, / To koń znowu z siodła skinie / Mego ducha na kurhany, / Taj znów zagra dziad z powagą (…)”. [przypis redakcyjny]
panedėlis — pirmadienis. [przypis edytorski]
panegiryki — pochwały, przesadne mowy pochwalne, wiersze pochwalne. [przypis redakcyjny]
panegiryki — z greckiego: hymny pochwalne. [przypis tłumacza]
panegiryk — uroczysty tekst pochwalny sławiący jakąś osobę lub wydarzenie. [przypis edytorski]
panegiryk — utwór chwalący kogoś. [przypis edytorski]
panegiryk — utwór literacki (lub wypowiedź okolicznościowa) wysławiający coś lub kogoś. [przypis edytorski]
panegiryk — utwór literacki wysławiający jakąś osobę, czyn, wydarzenie; okolicznościowa wypowiedź utrzymana w tym stylu, pełna zachwytu, pochlebstw. [przypis edytorski]
panegiryk — utwór wysławiający osobę, czyn lub wydarzenie. [przypis edytorski]
panegiryk (z gr., lit.) — utwór literacki, którego celem jest wyrażenie uwielbienia i czci dla jakiejś znaczącej osoby. [przypis edytorski]
panegiryk (z gr.) — pismo pochwalne, zwłaszcza wierszowane. [przypis redakcyjny]
panegiryk (z gr.) — pochwała; tu iron.: paszkwil. [przypis redakcyjny]
panegirysta — osoba przesadnie wychwalająca kogoś; twórca panegiryków, tj. utworów pochwalnych. [przypis edytorski]
panegirysta — osoba przesadnie wychwalająca kogoś; twórca panegiryków, tj. utworów pochwalnych. [przypis edytorski]
Panegyrikus — Preis- oder Festgedicht, schmeichlerisches Lob. [przypis edytorski]
Panejon — Πάνειον, Panium, Paneas, dziś Bânijâs (Caesarea Philippi), grota poświęcona bożkowi Pan, wprost niej znajduje się jedno ze źródeł Jordanu, który tedy powstaje z trzech potoków: Nahr Hâsbânî, Nahr Laddân i Nahr Bâniâs. [przypis tłumacza]
panem et circen… (łac.) — urwane wyrażenie: panem et circenses, tzn. chleba i igrzysk; zaspokojenie tych dwóch żądań wśród ludu zapewniało władzę cesarzom rzymskim. [przypis edytorski]
panem et circenses (łac.) — chleba i igrzysk. [przypis edytorski]
Panem et circenses! (łac.) — zawołanie ludu o chleb i igrzyska. [przypis edytorski]
Panem nostrum (łac.) — Łk 11, 3: „Chleba naszego”. [przypis tłumacza]
Panem nostrum quotidianum da nobis hodie (łac.) — chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. [przypis edytorski]
Panemos — lipiec; νουμηνία, Clementz tym razem tłumaczy Neumond, nów, można by powiedzieć „w początkach”; trudno jednak przypuścić, aby Flawiusz w jednym zdaniu umieszczał obok siebie dwie daty różnego rodzaju i liczył od czternastego Ksantikosa do nowiu Panemosa. Zresztą Pape powiada, że do wyrazu νουμηνία dodawano κατὰ σελήνην, gdy chciano wyraźniej zaznaczyć, że chodzi o nów. [przypis tłumacza]
Panemos — lipiec. [przypis tłumacza]
panem owego ogrodu — w tym znaczeniu Werter będzie jedynym jego gościem. [przypis redakcyjny]
panem quotidianum (łac.) — chlebem powszednim. [przypis edytorski]
pan-em — skrócone: panem jestem. [przypis edytorski]
Pane Nostrum Quotidiano (łac.) — Chleba naszego powszedniego. [W rzeczywistości mieszanina łac. (nostrum) i wł. (pane, quotidiano), zatem po polsku oddaje to sformułowanie „chleba nostrum powszedniego”; red. WL]. [przypis redakcyjny]
panerotyk (neol.) — człowiek całkowicie erotyczny, z gr.: pan: wszystko, wszech. [przypis edytorski]
paneś (…) był — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: pan byłeś a. pan żeś był. [przypis edytorski]
paneś mnie zaraził —- konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: pan mnie zaraziłeś. [przypis edytorski]
paneś widział — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: pan widziałeś. [przypis edytorski]
Paneum — położone w centrum staroż. Aleksandrii sztuczne wzgórze ze spiralnym ciągiem stopni prowadzących na szczyt; pierwotnie park boga Pana, stąd nazwa. [przypis edytorski]
panevalia (brus.) — prievarta. [przypis edytorski]
panew — część łożyska ślizgowego; obejma osi; tu: w zn. przenośnym. [przypis edytorski]
panewka — w daw. broni palnej zagłębienie w górnej części lufy, na które sypano proch; przy wystrzale iskra padała na proch, który zapalał się i przenosił ogień dalej, przez zapał (otwór prowadzący do lufy) do ładunku umieszczonego w lufie, powodując jego odpalenie. [przypis edytorski]
panewka — w dawnej broni palnej zagłębienie w tylnej części lufy, na które sypano proch; skrzesana przez strzelającego iskra padała na proch, który zapalał się i przenosił ogień dalej, przez zapał (otwór prowadzący do lufy) do ładunku umieszczonego w lufie, powodując jego odpalenie. [przypis edytorski]
panewka — w dawnej broni palnej zagłębienie w tylnej części lufy, na które sypano proch; skrzesana przez strzelającego iskra padała na proch, który zapalał się i przenosił ogień dalej, przez zapał (otwór prowadzący do lufy) do ładunku umieszczonego w lufie, powodując jego odpalenie. Wskutek niedoskonałości technologicznej dawnej broni palnej często proch wypalał się na panewce, nie powodując wystrzału. [przypis edytorski]
pangeran — malezyjski lub indonezyjski książę lub inny arystokrata o wysokiej pozycji. [przypis edytorski]
Panglos — Po polsku: Wszystkomowny albo Najżyczliwszy. [przypis tłumacza]
Pangloss — imię utworzone z gr. pan: wszystko i glossa: język, mowa; nauczyciel Kandyda, tytułowego bohatera powiastki filozoficznej Woltera. [przypis edytorski]
Pangloss — imię utworzone z gr. pan: wszystko i glossa: język, mowa. [przypis tłumacza]
pan Goszczyński — Seweryn Goszczyński bywał w owym czasie gościem Tetmajerów w Ludzimierzu. [przypis redakcyjny]
pan (…) go wyrostkiem przywiózł — daw.: pan go przywiózł jako wyrostka. [przypis edytorski]
Pan Graba — trzyczęściowa powieść Elizy Orzeszkowej (1841–1910) wydana w 1872 r. [przypis edytorski]
pan Grévy — prezydent Republiki. [przypis redakcyjny]
pan (gr.) — wszystko; wszech- jako przedrostek w złożeniach; por. panteizm: wszechbóstwo. [przypis edytorski]
pangynizm (z gr. pan-: wszech- i gynē: kobieta; por. fr. pangynique) — wszechkobiecość; idea kobiecości jako wartości nadrzędnej, rządzącej niepodzielnie. [przypis edytorski]
panharmoniczny (z gr.) — wszechharmoniczny; tu: umożliwiający granie we wszystkich tonacjach. [przypis edytorski]
panhelleński (z gr.) — wszechhelleński, dotyczący wszystkich Hellenów (Greków). [przypis edytorski]
panhelleński (z gr.) — wszechhelleński, tu: związany dążeniem do zjednoczenia wszystkich Hellenów (Greków). [przypis edytorski]
Pan hrabia Wielhorski proponuje wystawienie po jednym pułku z każdego województwa i utrzymywanie tych pułków zawsze w pogotowiu — Wielhorski w książce swojej sprawę wojska zupełnie pomija. Tymczasem Mably chwali projekt Wielhorskiego, polegający na stworzeniu korpusu piechoty w sile 30–40 tysięcy ludzi. Zostałby on sformowany w drodze poboru jednego żołnierza z każdej wsi, utrzymywanego na koszt tej wsi. Ten projekt, według Mably'ego, nie rani niczym przesądów szlachty, a może przyczynić się do ulżenia doli włościan. Przede wszystkim zaś nie zaniepokoi sąsiadów, bo będzie można przedstawić im to nowe wojsko jako rodzaj policji, mającej na celu jedynie zapewnienie bezpieczeństwa w kraju. Ten projekt Wielhorskiego nie jest widocznie tym samym, o którym mówi Russo. [przypis redakcyjny]
panią swojej będąca postaci — panując nad sobą. [przypis edytorski]
paniątko — młodziutki panicz lub młodziutka panienka. [przypis edytorski]
paniątko — tu: dziecko. [przypis edytorski]
pani Alfonsowa Rotszyldowa — Leonora de Rothschild (1837–1911), urodzona w Londynie, od 1857 żona swego kuzyna, barona Alphonse'a de Rothschild, przeniosła się do Paryża. [przypis edytorski]
Pani Arturowa — Zofia z Branickich Arturowa Potocka. [przypis redakcyjny]
Pani Barska — Cześnik tak nazywa szablę, której używał w czasie konfederacji barskiej (1768–1772). [przypis redakcyjny]
pani Bedell — Grace Bedell, amerykańska pisarka i aktywistka. [przypis edytorski]
pan I. B. — Ignacy Baranowski, słynny lekarz warszawski, przyjaciel Narcyzy. [przypis redakcyjny]
pani Bolesława — Rodysowa, przyjaciółka Grabowskich. [przypis redakcyjny]
pani B. — pani Bobrowa. [przypis redakcyjny]
Pani Cambon zgasła (…) były minister wojny — Na marginesie: Dla porządku. [przypis autorski]
pani Carnot — Marie Pauline Cecile Dupont-White (1841–1898), żona prezydenta Francji, Sadi Carnota. [przypis edytorski]
Pani — carowej Katarzyny II. [przypis redakcyjny]
pani Chauchat — postać z powieści Tomasza Manna Czarodziejska góra (1924), piękna Rosjanka, w której zakochuje się główny bohater, Hans Castorp. [przypis edytorski]
panichida — nabożeństwo żałobne w Kościołach chrześcijańskich obrządku wschodniego, w krajach liturgii cerkiewno-słowiańskiej. [przypis edytorski]
Pani Cramer napisała do du Peyrou, że pewna jest, iż broszurka nie jest pióra Vernes'a — pani Cramer to żona jednego z braci Cramer, wydawców Woltera. Wiedziała, kto jest autorem broszury, ale nie mogła podać nazwiska. [przypis edytorski]
Panicz i dziewczyna — jedynie druga i trzecia część wiersza jest autorstwa Mickiewicza, pierwszą natomiast napisał Antoni Edward Odyniec (1804–1885), poeta, publicysta, pamiętnikarz i tłumacz; w latach 1829–30 towarzysz podróży Mickiewicza po Niemczech, Szwajcarii i Włoszech. [przypis edytorski]
paniczów — dawna forma mianownika l. poj. rodzaju męskiego przymiotników dzierżawczych (pozostałość tzw. rzeczownikowej odmiany przymiotnika) kończyła się na -ów; dziś: panicza. [przypis redakcyjny]
pani Dacier — M-me Anna Lefèvre-Dacier (1651–1720), żona filologa Andrzeja Dacier'a, brała żywy udział we wszystkich przekładach i komentarzach swego męża; przełożyła również samodzielnie Iliadę i Odyseję. [przypis tłumacza]
Pani D. — Delfina Potocka. [przypis redakcyjny]
Pani de Bargeton — bohaterka Straconych złudzeń. [przypis tłumacza]
pani de Beuzenval, właśc. Besenval, z domu Katarzyna Bielińska (1684–1761) — córka marszałka wielkiego koronnego Rzeczpospolitej, żona pochodzącego ze Szwajcarii Jeana Victora de Besenval (1671–1736), oficera i dyplomaty w służbie Francji. [przypis edytorski]
pani de Broglie — Théodore Elisabeth Catherine de Besenval (1718–1777), żona markiza Charlesa Guillaume'a Louisa de Broglie. [przypis edytorski]
Pani de Bruier — pani de Bruyeres, pobożna wdowa paryska, trudniąca się propagandą cnoty. [przypis tłumacza]
pani de Choiseul, księżna de Gramont — Listy pani Du Deffand, Pamiętniki Lauzuna. [przypis autorski]
Pani de Duras — Małgorzata de Grammont, wdowa po panu de Duras wysłanym przez króla Nawary w r. 1575 z poselstwem do papieża Grzegorza XIII i zabitym w Livorno. [przypis tłumacza]
pani de Genlis właśc. Stéphanie Félicité du Crest de Saint-Aubin, Comtesse de Genlis (1746–1830) — wieloletnia guwernantka dzieci księcia Orleanu, autorka pism traktujących o edukacji dzieci i młodzieży (m.in. Théâtre d'éducation, t. 1–4, wyd. 1779–1780), a także krótkich komedii pisanych z myślą o młodym odbiorcy, Pamiętników (Les Annales de la vertu, 1781) oraz powieści sentymentalnych, z których najbardziej znaną była Adèle et Théodore (1782). [przypis edytorski]
pani de Genlis, właśc. Stéphanie Félicité, du Crest de Saint-Aubin, hrabina de Genlis (1746–1830) — wieloletnia guwernantka dzieci księcia Ludwika Filipa Orleańskiego, autorka pism traktujących o edukacji dzieci i młodzieży, a także krótkich komedii pisanych z myślą o młodym odbiorcy, pamiętników oraz powieści sentymentalnych. [przypis edytorski]
pani de Grignan, właśc. Françoise-Marguerite de Sévigné, księżna de Grignan (1646–1705) — fr. arystokratka, córka pani de Sévigné, adresatka jej słynnych listów. [przypis edytorski]
