Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6277 przypisów.
obierz — więzy. [przypis redakcyjny]
obierzyn — dziś popr.: obierzyna; skórka z obranych warzyw bądź owoców. [przypis edytorski]
obierzże (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: wybierz. [przypis edytorski]
obieśmy kobiety — forma skrócona; inaczej: obie jesteśmy kobietami. [przypis edytorski]
obiesić się (starop.) — powiesić się. [przypis edytorski]
obiesić (starop.) — obwiesić; powiesić. [przypis edytorski]
obiesić (starop.) — powiesić. [przypis edytorski]
obie skrzydła (starop.) — forma daw. liczby podwójnej; dziś: oba skrzydła. [przypis edytorski]
obie stronie — liczba podwójna; dziś popr.: obie strony. [przypis edytorski]
obie stronie — liczba podwójna, dziś popr.: obie strony. [przypis redakcyjny]
obie stronie (starop. forma) — daw. forma liczby podwójnej; dziś: obie strony. [przypis edytorski]
obie stronie (starop.) — forma daw. liczby podwójnej; dziś B.lm: (na) obie strony. [przypis edytorski]
obieszą — obwieszą, powieszą. [przypis edytorski]
obieszczyk (ros. obiezdczyk) — strażnik graniczny. [przypis redakcyjny]
obietnica księgi Demokryta (…) — Cyceron, Księgi akademickie (Academica), II, 23. [przypis tłumacza]
Obietnice, które trzy boginie czyniły w Idzie — sąd Parysa rozstrzygający o przyznaniu jabłka „dla najpiękniejszej” jednej spośród trzech bogiń: Herze, Atenie lub Afrodycie; Hera obiecywała Parysowi władzę, Atena mądrość, Afrodyta miłość najpiękniejszej kobiety na świecie. [przypis edytorski]
obie wojska (starop. forma) — forma daw. liczby podwójnej; dziś: obydwa wojska. [przypis edytorski]
obieża (daw.) — pułapka, matnia (dosł.: sieć myśliwska). [przypis edytorski]
obieża (daw.) — pułapka, matnia. [przypis edytorski]
obieża (daw.) — sieć używana przy polowaniu, pułapka. [przypis edytorski]
obieża (daw.) — zasadzka (dosł.: sieć używana przy polowaniu). [przypis edytorski]
obież (daw.) — obława; tu: obejma, krąg, uchwyt. [przypis edytorski]
obież (daw.) — pułapka, obława. [przypis edytorski]
obież — matnia; zasadzka. [przypis edytorski]
obieżysas (daw.) — wędrowny robotnik najemny; nazwa pochodzi od obchodzenia Saksonii, która była kiedyś najczęstszym celem wyjazdów zarobkowych (por. wyrażenie na Saksy). [przypis edytorski]
obież — zasadzka. [przypis edytorski]
Obiit XIX, natum est XX — zmarł wiek XIX, urodził się wiek XX; trawestacja słów: Obiit Gustavus, natus est Conradus z III. części Dziadów Mickiewicza. [przypis redakcyjny]
obimać (daw.) — obejmować. [przypis edytorski]
obiór (daw.) — wybór. [przypis edytorski]
obiodrze — opaska na biodra. [przypis edytorski]
obite cedrowemi deski — dziś: obite cedrowymi deskami. [przypis edytorski]
o bitwie pod Warną — Szczegóły historyczne o bitwie pod Warną wzięte z Kroniki Bielskiego. [przypis autorski]
O bitwie z towarzyszem Masławem — Pod wyrazem, „towarzysz” (comes), na wzór tegoż znaczenia w pieśni pogrobnej przez Galla nuconej Chrobremu, rozumiemy urzędnika dworskiego. Wszakże wyszczególnia go jeszcze kronikarz na urzędzie podczaszego niegdyś dworu Mieszka pincerna patris sui Meschonis et minister. Odmianka nazwy łacińskiej Meczslavi, mniej tu już nas zastanawia. Wreszcie historia cała Masława, po wyjaśnieniach z różnego powodu tej kwestii, w ostatnich czasach [publ. 1873 r.; red. WL], zdaje się, iż za wyczerpaną może się uważać należycie. [przypis tłumacza]
objąć — tu: pomieścić. [przypis edytorski]
objął rycerza i w czwał polecieli — por.: «Post equitem sedet atra Cura» (Horacy: Carminae III, 1, 40). [przypis redakcyjny]
objął (…) w ramiona — dziś popr.: wziął w ramiona a. objął ramionami. [przypis edytorski]
objął w stanie ciągłych walk domowych (…) wynikających z przewrotu istniejącego ustroju państwowego po upadku hegemonii Aten… — gdy miasta należały do ateńskiego związku morskiego, rządziły się demokratycznie, partie arystokratyczne sprzyjały Sparcie. Po upadku hegemonii Aten (404) zwycięski Lizander wprowadził wszędzie oligarchię, rządy dziesięciu (w Atenach trzydziestu tyranów), poparte garnizonem spartańskim pod komendą tzw. harmosty. Demokraci padali pod ręką kata lub szli na wygnanie. Zacietrzewienie było wielkie, a Lizander nie był czułostkowy. Około 401 r. mogły się takie zaburzenia powtórzyć; demokraci starali się znowu wypłynąć, a arystokraci bronili się. Polityka Agesilaosa szła po linii Lizandra, lecz Agesilaos nie potrzebował krwawych egzekucji, utorował mu drogę już Lizander. Ale pochwały Ksenofonta są przesadne. Ateński mówca Isokrates (436/5–338) wyraźnie powiada, że Agesilaos nie umiał zjednoczyć Hellenów przeciwko Persom; zamiast godzić rodaków, dzielił ich, popierając sympatyczną sobie partię. [przypis tłumacza]
objął zarząd nad Judeą Flawiusz Silwa — Σίλβας, r. 73 n.e. [przypis tłumacza]
objaśniać świecę — pojaśniać świecę; sprawiać, że świeca płonie jaśniejszym płomieniem. [przypis edytorski]
objaśnić — pojaśnić. [przypis edytorski]
objaśnić się — objawić się, dać się poznać. [przypis edytorski]
Objaśnienia (…) podajemy na końcu każdego tomu. — objaśnienia na końcu pierwszego tomu wydania źródłowego (pieśni I-X) zostały opatrzone uwagą: „Wydawca składa gorące podziękowanie prof. K. Zawilińskiemu za łaskawie udzieloną pomoc w objaśnieniu niektórych trudniejszych form i konstrukcyj gramatycznych”. Na końcu drugiego tomu (pieśni XI-XX) umieszczono Słowniczek ułożony przez Jana Czubka. W niniejszym wydaniu treść obu zamieszono w formie przypisów z odsyłaczami w tekście. [przypis redakcyjny]
objaśnienia rozmaitych aluzji, komentarze treściowe itp. podaję poza tekstem przekładu, natomiast uwagi samego autora umieszczam pod tekstem, oznaczając je gwiazdką dla odróżnienia od uwag przekładcy — w wydaniu cyfrowym wszystkie te zabiegi mogły zostać zastąpione zwykłym dla naszej biblioteki składem, z podziałem na adnotacje autora i tłumacza; red. WL. [przypis edytorski]
objaśnione były — jaśniały. [przypis edytorski]
objaśniż mi to kto (daw.) — konstrukcja z partykułą (-że skróconą dla zachowania rytmu wiersza do -ż) w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy objaśni mi to ktoś, czyż objaśni mi to ktoś. [przypis edytorski]
Objawienie Jana, XII — ten i kolejne cytaty pochodzą z Biblii Gdańskiej. [przypis edytorski]
objaw — tu: objawienie się. [przypis edytorski]
objażdżka — patrol, objazd nocnych wart (Słownik Lindego). [przypis redakcyjny]
objęcie (daw.) — pojętność. [przypis edytorski]
objęcie (daw.) — pojętność, zdolność pojmowania, uczenia się; objęcie mam dość łatwe: pojmuję dość łatwo. [przypis edytorski]
objęcie — pojęcie; pojętność. [przypis edytorski]
objęcie — pojęcie, zrozumienie. [przypis edytorski]
objęcie rządów przez cesarza Wilhelma… — Wilhelm I, raniony 3 czerwca 1878 r. przez zamachowca Nobilinga, przekazał władzę na czas choroby następcy tronu, Fryderykowi Wilhelmowi. Na powrót objął rządy 5 grudnia 1878 r. [przypis redakcyjny]
objęcie — tu: pojętność; zdolność pojmowania. [przypis edytorski]
objechać — tu: oszukać. [przypis edytorski]
objechałem jak bartnika — osaczyłem jak niedźwiedzia przy barci; bartnik, w języku myśliwskim: nazwa niedźwiedzia. Niedźwiedzie lubią miód i często wybierają go z barci leśnej. Zwykle też miód służy na przynętę, jeśli na niedźwiedzia zastawia się pułapkę. [przypis redakcyjny]
objeszczyk (ros.) — konny strażnik pilnujący granicy Imperium Rosyjskiego w XIX i XX wieku. [przypis edytorski]
objeździć swą wolą (…) nieokróconą (starop.) — powściągnąć, opanować nieposkromioną samowolę. [przypis redakcyjny]
objeżczyk a. objeszczyk (z ros. объездчик) — rosyjski żołnierz z konnego patrolu granicznego. [przypis edytorski]
objeżdżczyk (z ros.) — żołnierz z konnego patrolu. [przypis edytorski]
objuczony — obciążony. [przypis edytorski]
obłądzić się (daw.) — mylić się. [przypis edytorski]
obłąkać się — zabłądzić. [przypis edytorski]
obłąkać — tu: spowodować, by się zgubili. [przypis edytorski]
obłąkanem — dziś: obłąkanym, dawna końcówka fleksyjna czasownika użyta dla zachowania rymu. [przypis edytorski]
obłąkany (daw.) — zabłąkany, zagubiony. [przypis edytorski]
obłąkany Gogola — bohater utworu Mikołaja Gogola (1809–1852) pt. Pamiętnik wariata. [przypis edytorski]
Obłąkany Karol — w tekście sztuki: Obłąkany. [przypis edytorski]
obłąkany* (starop.) — zabłąkany. [przypis redakcyjny]
obłąkany — tu: dążący w niewłaściwym kierunku. [przypis edytorski]
obłąkany — tu: zagubiony. [przypis edytorski]
obłamek (daw.) — wieża. [przypis redakcyjny]
obłamki (daw.) — wieża. [przypis redakcyjny]
obłapiać się — obejmować, ściskać się. [przypis edytorski]
obłapiać (starop.; tu forma imiesł.: obłapiając) — obejmować. [przypis redakcyjny]
obłapić (daw.) — uściskać. [przypis redakcyjny]
obłapić się (starop.) — uściskać się. [przypis redakcyjny]
obłapić (starop.) — objąć. [przypis edytorski]
obłapić — uściskać. [przypis redakcyjny]
obłapienie (daw.) — uścisk. [przypis redakcyjny]
obłatwić — zrobić, dokonać, załatwić. [przypis edytorski]
obławnik — uczestnik obławy na zwierzę podczas polowania. [przypis edytorski]
obłazem — razem, od razu, ogółem. [przypis redakcyjny]
o błędach jednej i drugiej strony — jeśli Tesalowie chcą się odłączyć od nieprzyjaciela, muszą przyśpieszyć kroku; to samo muszą zrobić Lacedemończycy, jeśli chcą doprowadzić do potyczki. Obie strony poruszają się zbyt powoli. [przypis tłumacza]
obłędna wieszczka — tu: Sybilla z Kume. [przypis edytorski]
obłęd opilczy a. Zespół Otella, a. obłęd alkoholowy — ostra psychoza, występująca u alkoholików. [przypis edytorski]
obłęd — θεοβλάβεια (Niese), φρενολάβεια (Dindorf). [przypis tłumacza]
obłęk a. obłąk (daw.) — przedmiot półkolisty. [przypis edytorski]
obłęk — obwód. [przypis edytorski]
obłóczyć (daw., gw.) — powlekać. [przypis edytorski]
obłów — połów, zdobycz; por. pokrewny współcz. wyraz: obłowić się. [przypis redakcyjny]
obłóżka — coś, czym jest obłożone coś innego; tu: obszycie. [przypis edytorski]
obłoczyć a. obłóczyć — oblekać; naciągać, nakładać. [przypis edytorski]
obłoczy — forma zmieniona dla rymu; winno być: obłóczy. [przypis edytorski]
obłuda (daw.) — ułuda, przywidzenie; ułuda, ponieważ nautilus przypomina okręcik, ale w rzeczywistości nim nie jest. [przypis edytorski]
obłuda — duch, mara. [przypis redakcyjny]
obłuda (starop.) — tu: złuda, mara. [przypis redakcyjny]
obłuda — [tu:] duch, mara. [przypis redakcyjny]
obłudny (daw.) — tu: pozorny, nierzeczywisty. [przypis edytorski]
obłudny (starop.) — tu: zwodnicze. [przypis edytorski]
