Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 466 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5407 przypisów.
gdym się uczuł — dziś raczej: gdy się poczułem. [przypis edytorski]
Gdym Smoka-Stróża ujrzała — Wąż, Smok, grodu stróż: legendą był już wtedy, jak to Herodot, VIII 41, przyznaje. Cześć jednak była dla niego u ludu, ale oświecony ówczesny Ateńczyk widział w nim tylko symbol. Pallas Atene Fidiasza ma go u nóg przy tarczy: tym komiczniejsza jest ta mężatka, która twierdzi, iż go żywego widziała. [przypis tłumacza]
gdym stała w kumotry młynarce — kiedy uczestniczyłam w chrzcinach dziecka młynarzowej. [przypis edytorski]
gdym (…) uderzał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy uderzałem. [przypis edytorski]
Gdy mu koryntyjscy wygnańcy opowiadali, że miasto chciałoby się poddać… — w wojnie korynckiej; zob. rozdz. II. [przypis tłumacza]
gdym (…) umilkł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy umilkłem. [przypis edytorski]
Gdy mury rozwalono Agenorowego / Węża — Kadmos, wyprawiony przez ojca Agenora, króla fenickiego, na poszukiwanie siostry swej Europy, porwanej przez Zeusa, założył miasto Teby w Beocji; zabiwszy smoka (węża), stróża pobliskiego źródła, posiał na roli jego zęby, z których wyrośli zbrojni mężowie, praojcowie tebańskiej szlachty. Stąd Teby nazywa poeta murami Agenorowego węża. Po zdobyciu Teb przez siedmiu bohaterów, schroniła się córka wróżbity Tejrezjasza, Manto, do Italii, gdzie jej syn, Oknos, założył miasto, które nazwał od imienia swej matki Mantuą. [przypis redakcyjny]
gdy mu się ukazał — «Josef ukazał się ojcu», zob. Raszi do 46:29. «Ukazał mu się z daleka, aby powiedziano [ojcu] ‘oto Josef nadchodzi naprzeciw ciebie!’ [Jakub mógł nie wiedzieć jak Josef wyglądał w tym czasie], i zbliżał się do niego, by nie ukazać się ojcu znienacka», zob. Radak do 46:29. [przypis edytorski]
gdy mu [Sokratesowi] rozkazano przyprowadzić Salamińczyka — podczas oligarchicznych rządów Trzydziestu Tyranów (404 p.n.e.) nakazano Sokratesowi i kilku innym osobom doprowadzenie do Aten Leona z Salaminy, zamożnego demokraty ateńskiego skazanego przez władze na śmierć. Sokrates odmówił wykonania rozkazu (zob. Platon, Obrona Sokratesa). [przypis edytorski]
gdym wargami wygarniał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy wargami wygarniałem. [przypis edytorski]
gdym w blasku świecy na wprost ciebie siedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy (…) siedziałem. [przypis edytorski]
gdym w dłoni unosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy (…) unosiłem. [przypis edytorski]
Gdym w stepowej (…) pustyni — Podobnie mówi o sobie Manfred (Byrona): «My joy was in the Wilderness to breath». [przypis redakcyjny]
gdym (…) w znajome pole szedł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy szedłem. [przypis edytorski]
Gdym zbiegł od Cyrcy — Cyrce, czarownica, która przemieniła współtowarzyszy podróży Ulissesa w wieprze. Sam Ulisses cudownym zielem obronił się od tej przemiany, lecz zakochał się w niej szalenie, a czarownica przytrzymała więźnia kochanka cały rok na swojej wyspie. [przypis redakcyjny]
gdyńscy bracia Mazur — warszawska rodzina międzywojennych bogaczy; stali się milionerami dzięki przyznanemu przez rząd monopolowi na łuszczenie ryżu w zbudowanej przez nich wielkiej łuszczarni w Gdyni. [przypis edytorski]
gdy na niebie pojawia się jutrzenka… — Jeden z posągów wydawał dźwięki podczas wschodu słońca, co było spowodowane ogrzewaniem się skał wyziębionych nocnym chłodem. Zjawisko to znikło po naprawach na przełomie II i III wieku. [przypis edytorski]
Gdy następnie zawrzała wojna — rok 43 p.n.e. [przypis tłumacza]
Gdynia — polskie miasto portowe nad Bałtykiem, część Trójmiasta. [przypis edytorski]
Gdynia — polskie miasto powiatowe, położone nad Morzem Bałtyckim. [przypis edytorski]
Gdy niebo mi oporne, piekło wzruszę do dna — przysłowiowe. [przypis edytorski]
Gdy nie wiem, czy istnieję (…) co nad światem zaległa — S. Przybyszewski, Requiem aeternam, Lwów 1904, s. 16. Falk cierpi, ponieważ nie może stać się wyłącznie chucią, jak prostacki Iltis: „Twoja chuć jest całkiem niezależna od mózgu, jesteś jak hydromeduza, która nagle odrzuca ssawki, opatrzone narzędziami płciowymi, i śle je, by szukały samicy… Boże, jakiś ty szczęśliwy… ale ja nie zazdroszczę ci tego szczęścia… Cierpię z mojej własnej winy, cierpię, bo mój umysł stara się objawić swe głębie, wytworzyć łączne ogniwa, które by mnie sprzęgły z wszechświatem, z całą naturą… Cierpię, bo nie mogę się stać naturą, bo nie mogę zlać, stopić w sobie tego, co jest moją drugą połową kobiety” (Homo sapiens, I, s. 135). [przypis autorski]
Gdy Nunez Balboa brał na wybrzeżu w posiadanie Morze Południowe i całą Południową Amerykę w imieniu kastylskiej korony… — Vasco Nunez Balboa odkrył w 1513 r. z jednej z gór międzymorza panamskiego wybrzeża Morza Południowego [obecnie nazywanego Oceanem Spokojnym; red. WL] i wziął je w posiadanie w imieniu króla hiszpańskiego. [przypis tłumacza]
gdy obrzezano ciało napletka jego — midrasz podaje, że Abraham sam się obrzezał (Bereszit Raba 49:2), a Talmud uczy (Nedarim 31b) «Rabi [Jehuda ha Nasi] mówi: wielkie jest przykazanie obrzezania, ponieważ wszystkie micwy (przykazania), które wykonał Abraham, nasz ojciec, nie są uważane za pełne, dopóki się nie obrzezał, jak jest napisane: „Postępuj przede Mną, a bądź nieskazitelny” (Ks. Rodzaju 17:1)». [przypis edytorski]
Gdy obywatele są skąpi, tchórzliwi, małoduszni, bardziej rozmiłowani w wygodzie niż w wolności, niedługo opierają się podwojonym wysiłkom rządu… — dobre prawa powodują coraz większe zespalanie się jednostki z ogółem, rodzą utożsamienie się poszczególnych woli z wolą powszechną; złe demoralizują i dopuszczając do rozbudzenia się silnych egoistycznych apetytów, doprowadzają do wygaśnięcia ducha obywatelskiego i cnoty. [przypis tłumacza]
Gdy od gry w kości grono graczy wstaje (…) szczęśliwego tłum wkoło otacza — To porównanie wiernie wziął poeta z gwarliwego życia ludu włoskiego po domach szulerskich i szynkach. [przypis redakcyjny]
gdy ona tu wejdzie — wskazuje dom Periplektomenusa; chodzi o chwilę, gdy wejdzie tam żołnierz, zwabiony przez Akroteleutium. [przypis tłumacza]
gdy opata nie stało — sens: po śmierci opata. [przypis edytorski]
Gdy Orion, Syriusz dojdą do połowy nieba — najwyższą pozycję na niebie Syriusz osiąga w połowie września. [przypis edytorski]
gdy ozwie się przeciągły głos rogu [wtedy mogą] wnijść na górę — „Gdy róg barani wyda przeciągły dźwięk, będzie to znak odejścia Szechiny (Boskiej Obecności) i ustania Głosu Bożego i dopiero wtedy będą mieli już prawo wchodzić na górę”, Raszi do 19:13. „Gdy Mojżesz zadmie w szofar [instrument z rogu baraniego] wówczas będzie wam wolno wchodzić na górę”, Ibn Ezra do 19:13. [przypis tradycyjny]
Gdy padną spokoju odzierce, umarli spokój swój odzyszczą znów — zabity wtedy tylko otrzymuje ukojenie, gdy zostaje zabity jego morderca. [przypis redakcyjny]
Gdy państwo zostanie założone, zgoda polega na przebywaniu w nim; zamieszkiwać terytorium, znaczy poddawać się władzy zwierzchniczej — to wszystko należy zawsze odnosić do wolnego państwa; skądinąd bowiem rodzina, majątek, brak schronienia, konieczność, gwałt mogą zatrzymać jakiegoś mieszkańca w kraju wbrew niemu samemu; i wówczas samo przebywanie jego w kraju nie wystarcza do przyjęcia, że zgadza się on na umowę lub na pogwałcenie umowy. [przypis autorski]
„Gdy Pan wywiódł z niewoli uprowadzonych z Syjonu (…)” — mowa o Żydach, którzy po siedemdziesięciu latach niewoli babilońskiej wrócili do Syjonu. [przypis tłumacza]
Gdy pisałem to, nie znałem jeszcze głębokiej, czcigodnej książki Maurycego Blondela l'Action, Paris, Alcan 1893 (w handlu księgarskim wyczerpana). W pierwszych jej rozdziałach tezy tu podtrzymywane wyłożone są z siłą, przypominającą niejednokrotnie Myśli pokrewnego Blondelowi duchem Pascala. [przypis redakcyjny]
gdy Plejady (…) rzucą się w wody morskiej (…) otchłanie i zerwie się wszech wiatrów gonitwa szalona… — z zachodem Plejad na początku listopada zaczynał się okres burzowy, niepomyślny dla żeglugi morskiej. [przypis edytorski]
gdy podnosił Mojżesz rękę swoją, przemagał Israel — „Czy to ręce Mojżesza sprowadzały zwycięstwo albo klęskę w bitwie? Raczej tak długo jak lud Israela wznosił oczy ku górze i podporządkowywali oni serca swojemu Ojcu w Niebie, tak długo mieli przewagę, inaczej słabli w walce (Talmud, Rosz Haszana 29a)”, Raszi do 17:11. [przypis tradycyjny]
gdy podnosił Mojżesz rękę swoją — Raszbam uważa, że uniesiona ręka z laską mogła być na podobieństwo sztandaru podczas bitwy, a jak długo wojownicy widzą uniesiony sztandar, nabierają odwagi, zob. Raszbam do 17:11. [przypis tradycyjny]
gdy pokłócą się ludzie, a uderzy jeden drugiego — Raszi uczy, że ofiara pobicia ma prawo do odszkodowania nie tylko za uszkodzone narządy, ale także za przymusową bezczynność, gdy nie może zarobkować, oraz na pokrycie kosztów leczenia, zob. Raszi do 21:18 [1]. [przypis tradycyjny]
Gdy Pompejusz wraz z senatem uszedł za Morze Jońskie… — por. Starożytności XIV, VII, 4–VIII, 5. [przypis tłumacza]
Gdy poselstwo paryskie twoje stopy liże — pogardliwy przytyk do zabiegów Ludwika Filipa o uznanie przez Rosję. [przypis redakcyjny]
gdy po wieczerzy kończyłem rozwiązanie nader zawiłego zagadnienia, ujrzałem wchodzącą moją ciotkę Antonię — w innym oprac. tegoż tłum.: gdy po wieczerzy kończyłem rozwiązanie nader zawiłego zagadnienia z zakresu rachunku różniczkowego, ujrzałem wchodzącą ciotkę Antonię w samej tylko koszuli. [przypis edytorski]
gdy powiedzą mi: Jakie imię Jego? Cóż odpowiem im? — informacja, jakie jest Imię Boga nie byłaby dla ludu żadnym znakiem, aby mieli uwierzyć Mojżeszowi, bo jeśli lud znał to Imię, to Mojżesz znał je tak samo, a jeśli nie słyszeli tego Imienia wcześniej, to jakiż byłby to dowód, by w ogóle uwierzyli Mojżeszowi? Ale w tym czasie Mojżesz był już mędrcem na wysokim poziomie zdolności prorockich i zadał pytanie o to, poprzez jaki Swój atrybut Bóg posyła go do ludu Israela, czy wysyła go jako El Szaddaj, tak jak działał wobec Praojców, czy poprzez aspekt najwyższego miłosierdzia, co wiązałoby się z czynieniem nieznanych dotąd cudów i znaków w Micraim, zob. Ramban do 3:13. [przypis tradycyjny]
Gdy poznał Duryndanę Gradas doświadczoną (…) dla której przeszłemi / Czasy wyprawiwszy się z wojski (…) Kastylijskie królestwo podbił (…) / A Francyej (…) rozkazował — król serykański Gradas przeprawił się z ogromnym wojskiem do Europy po to, żeby zdobyć szablę Orlanda, Duryndanę, i rumaka Rynalda, Bajarda. Wylądowawszy w Hiszpanii, pokonał króla Marsylego i wtargnąwszy z nim razem do Francji, obległ Paryż i wziął cesarza Karola do niewoli; pokonany jednak przez Astolfa w pojedynku, musiał ustąpić z Francji (Bojardo, Orlando innamorato Księga I, Pieśń IV–VII). [przypis redakcyjny]
Gdy Prometeusz woła (…) chociażby nawet one objawiały się z pewnym talentem — A. Świętochowski, Młoda starość, „Prawda” 1899, nr 3. [przypis autorski]
gdy przed 20 laty pierwszy raz błysnęło mu nowe słońce, on zaś, olśniony blaskiem jego niezwykłym, przeczuł w nim światłość dla świata całego — chwila ta odnosi się do roku 1843: gdy pracował raz przy stole swym, przyszła mu nagle myśl, iż w tej właśnie chwili przechodzi koło okien jego ukochana przezeń istota; spojrzawszy, zobaczył ją w rzeczy samej, chociaż nigdy nie miała zwyczaju przechodzić tamtędy. Odtąd począł wierzyć w przeczucia. [przypis autorski]
Gdy przed kilku laty brałam udział w ruchu kobiecym — por. Missbrauchte Frauenkraf. [przypis autorski]
Gdy przychodzicie nie leżeć tu z nami — Cień tu mówiący mniema, że drugi cień z nim rozmawia, i dlatego wskazuje mu inną drogę na przypadek, jeśliby był wolnym od grzechu chciwości i w tym kręgu z tej skazy czyścić się potrzebował. [przypis redakcyjny]
gdy przydzie od nich albo lichwę dać — gdy godziwa, czyli pewna: procent; kiedy nad miarę wielka: wtenczas lichwa; dawna uczynność to sprawiała, że i najlżejszy procent lichwą nazywano. [przypis redakcyjny]
gdy przyjdziecie do ziemi, którą da wam Wiekuisty — „Tora łączy ten obrzęd z przybyciem do Ziemi Israela, nie mieli oni tego obowiązku na pustyni za wyjątkiem jednego Pesachu, który obchodzili w drugim roku wedle oddzielnego zalecenia”, Raszi do 12:25. [przypis tradycyjny]
Gdy przyjdzie mi ten świat porzucić — wiersz pisany do Leona Stępowskiego [przyjaciela Wyspiańskiego, aktora krakowskiego — red. WL.] i ogłoszony przez tegoż w „Nowej Reformie” w r. 1903. [„Nowa Reforma” — krakowskie czasopismo sympatyzujące z obozem demokratów. Ukazywało się dwa razy dziennie w latach 1882–1928 — red. WL.]. [przypis redakcyjny]
Gdy raz tę różę zerwę (…) Póki jest na pniu — fragment Otella (akt IV, sc. 2) Shakespeare'a w tł. Paszkowskiego. [przypis edytorski]
Gdy rok ten minie (…) kląć czas przeszły będziem nieszczęśliwy — Strofa 12 i 13: Przepowiednia panowania Henryka II. [przypis tłumacza]
Gdy rozkochane zlecą się puszczyki — rozmowa puszczyków, jak i cała myśl prologu, jest osnuta na wyobrażeniu gminu, iż diabli wybierają noce ciemne i burzliwe do wyprawiania swych pustot i że puszczyki dlatego się śmieją, iż widzą wszystkie harce i dokazywania tych istot, które nasza mitologia gminna wpółstrasznymi, wpółkomicznymi wystawia. Prócz poetyczności pomysłu autor miał i tę pobudkę wprowadzić rozmowę puszczyków w swój czarodziejski prolog, że takowe pożyczania mowy ptakom często się natrafia w pieśniach i dumach ukraińskich, a właśnie jego zamiarem było korzystać ze wszystkich skarbów gminnej poezji naszej. [przypis autorski]
gdy rzeki ujmą kryształowe lody (starop.) — gdy kryształowe lody skują rzeki. [przypis edytorski]
gdy [Rzymianie] próbowali ogłoszeniem wolności (…) Grecją rządzić… — po zwycięstwie nad Filipem V Macedońskim i zmuszeniu go do wycofania wojsk z Grecji Rzymianie w 196 p.n.e. formalnie ogłosili wolność greckich miast-państw; próbowały one prowadzić samodzielną politykę, co doprowadziło do wojny i ostatecznego podbicia i włączenia państw greckich do państwa rzymskiego (146 p.n.e.). [przypis edytorski]
gdyś był żywy — dziś raczej: gdy byłeś żywy. [przypis edytorski]
gdyście nadszedł — grzecznościowa forma stosująca gramatyczne formy lm w wypowiedziach skierowanych do pojedynczej osoby; dziś: gdyście nadeszli. [przypis edytorski]
Gdyś mi pisał list, na który odpowiadam — list z dn. 20 listopada 1831. Mowa o następującym jego ustępie: „Mój drogi przyjacielu! To pewne, że silnie przeceniasz to, co zrobiłem, to, co mogłem zrobić dla Ciebie. Widziałem Henrykę, zgoda, napisałem do niej, zgoda. Mówiłem jej o Tobie, zgoda. Lecz, niestety, grałem jej na fujarce, a nie tańczyła, żałośnie się jej skarżyłem, a nie płakała. Nie ufa mi, czułem to w Tunbridge i czuję jeszcze. Jakżeby mogło być inaczej? A więc wcale nie jestem zdziwiony, że nie odpowiedziała na mój list; prawdopodobnie bardzo się tem zmartwisz. Lepiej bym zrobił, gdybym jeszcze raz zażądał od niej Spowiedzi, co by ją zmusiło do napisania do mnie. Wczoraj odwiedził mię Walerian. Powiedział mi, że właśnie pisał do Ciebie, by Cię zachęcić do przyjazdu do Anglii; na to zapytałem go czy przeszkody, na które natrafiłeś przed rokiem, już nie istnieją. Zrozumiał, że mówię o H. Zadał mi tysiąc pytań o niej; wypowiedziałem wspaniałą pochwałę na jej cześć. Wreszcie rzekł: »Czemu, u diabła, nie miałby tu przyjechać i ożenić się? Jest majątkowo niezależny, w ciągu lat kilku nie może wracać do Polski, a jeśli jest ładna, rozumna i dobrze urodzona, cóż by Wincenty mógł mieć przeciwko ich związkowi, tem bardziej, że według tego, co wiem, zależy mu na tem, by syn jego ożenił się młodo?«. Oto piękna sytuacja, w jakiej się znajdujesz. Twój najpokorniejszy sługa i pełnomocnik oczekuje tylko Twoich rozkazów, by udać się do starego Willana i prosić o rękę pięknej Henriety. Stary Willan natychmiast zacznie śpiewać: Ceremonia odbędzie się w Tunbridge Wells, naprzód w kościele anglikańskim, a następnie w kaplicy katolickiej. Przebacz mi, przyjacielu, jeśli styl mój razi Cię swoją swawolnością i jeśli robię dobre, a raczej złe dowcipy, roztrząsając temat tak poważny. Lecz zaprawdę, projekt ten tak mi się uśmiecha, że nie mogę powstrzymać się od uśmiechu. Stawka jest znaczna; albo stracisz kochankę, albo zyskasz małżonkę, a wreszcie kości nie są rzucone, mamy czas zrobić albo nie zrobić. Trzeba, żeby się to stało, zobaczymy się wówczas znowu i w wolnych chwilach przeczytamy razem nasze listy i wydamy je, dając im jako rozwiązanie małżeństwo waszej ekscelencji. Jeśli chcesz, Leach i ja będziemy twymi drużbami, albo Leach da Ci ślub jako duchowny; wszystko jedno, ułożymy to później. Jeśli idzie o małżeństwo, przede wszystkiem należy znaleźć żonę. (…) Daj mi znać, czy Ninetta Lombard jest jeszcze w Lugdunie. Boję się okropnie, czy nie znalazła się w Lugdunie podczas tych trzech dni. Lugduńczycy zrozumieli nareszcie, co to polityka. Nie podnoszą już okrzyku: »Śmierć lub wolność«, który nie ma żadnego sensu, lecz krzyczą: »Śmierć lub chleba«. Każdy rozumie, że lud, który nie jadł od roku, jest głodny. Głodny i spragniony krwi. Żegnaj. H. R.”. [przypis redakcyjny]
Gdyś mnie krótkiego życia dała na świat, syna — zgodnie z przepowiednią Achilles miał wybór między długim życiem i zapomnieniem a chwałą i śmiercią w młodym wieku. [przypis edytorski]
Gdyśmy czytali (…) kochanek namiętny — błąd źródła: w tłumaczeniu Antoniego Roberta Stanisławskiego fragment ten brzmi: „Zgubił nas w końcu jeden ustęp mały:/ Gdyśmy czytali, jak uśmiech roskoszy”. [przypis edytorski]
gdyśmy dowiedzieli się o naturze koła i również o naturze kwadratu, to już nie mamy możności łączenia obydwu i zmyślenia kwadratowego koła albo też duszy kwadratowej lub czegoś podobnego — Trzeba zauważyć, że zmyślenie, wzięte samo przez się, niewiele różni się od snu, tylko że we śnie nie ukazują się przyczyny, jakie się ukazują czuwającym przy pośrednictwie zmysłów, a z których wnoszą, że wyobrażenia danej chwili nie są wywołane przez żadne rzeczy zewnętrzne. A za to błąd jest, jak się to wkrótce okaże, marzeniem sennym na jawie, i jeżeli silnie występuje, nazywa się obłędem. [przypis autorski]
Gdyśmy już byli w zrębach ciemnej studni — W lochu tej studni zdrajcy rozmaici karani są pogrążeniem ich na wieczność w bryłach piekielnego lodu. Najdalej są oni od Boga, źródła wszelkiego ciepła, światła i życia. Nawet łzy ich marzną, skrucha nie ma tu siły uśmierzającej. Lody powstają z rzeki Kocytu, którą tworzą odpływy gorącego Flegetonu, zlodowaciałe wskutek ruchu skrzydeł Lucyfera. Krąg ten dziewiąty podzielony jest na cztery oddziały: pierwszy, najbliższy nazywa się Kaina, od bratobójcy Kaina tak nazwany, gdzie są karani ci, co zdradzili bliźnich swoich, a szczególnie swoich krewnych. Po nim następuje oddział Antenora, gdzie spotykamy zdrajców ojczyzny, tak nazwany od trojańskiego Antenora, którego obwiniają, że brał udział w kryjomym porwaniu Palladium tegoż miasta. Trzeci oddział nazywa się Ptolomea od Ptolomeusza, króla Egiptu, który zdradził zaufanie wielkiego Pompejusza i prawo gościnności w czasie, kiedy był jego gościem. Oddział zaś czwarty nazywa się Judeki a od Judasza, który zdradził i zaprzedał Chrystusa Pana. [przypis redakcyjny]
gdyśmy się dowiedzieli o naturze duszy, nie możemy zmyślić, że jest ona kwadratowa, aczkolwiek słowami wszystko możemy uczynić — Często się zdarza, że ludzie przywołują na pamięć wyraz „dusza” i tworzą przy tym jakieś wyobrażenie materialne. Gdy w ten sposób wyobraża się obydwa razem, łatwo uwierzyć, że się wyobraża i zmyśla duszę materialną, albowiem nazwy nie odróżnia się od rzeczy samej. Tutaj wymagam, aby Czytelnicy nie odrzucali tego zbyt pochopnie, i spodziewam się, że nie uczynią tego, jeżeli baczną zwrócą uwagę na przykłady oraz na to, co będzie powiedziane dalej. [przypis autorski]
Gdyśmy wchodzili do ich jaskini, rzekł nam stary dziaduś — Więzienie zwane Conciergerie [tj. „odźwiernia” a. „stróżówka”; red. WL]. [przypis tłumacza]
Gdyśmy w dyspucie ustnej rozprawiali o kierunkach literackich (…) krytyków, którzy mają śmiałość wobec utworów Miriama zawołać: „nie rozumiem” — J. Kotarbiński, Dekadentyzm w życiu i literaturze naszej, s. 172. [przypis autorski]
Gdyśmy wpłynęli do morskiego gardła — Cieśnina Gibraltar, która prowadzi pomiędzy słupami Herkulesowymi. Septa, wybrzeże Mauretanii, kraju północnej Afryki. [przypis redakcyjny]
Gdyśmy zbili z Rozwanem Mijała z imprezy — w r. 1600 zwyciężył Zamoyski Michała i Rozwana paszę. [przypis redakcyjny]
Gdy światło (…) wybłyskasz z ich środka — Wszystkie światła błogosławione składające figurę orła, objawiają się teraz rozpromienione miłością i radością, jak gwiazdy po zachodzie słońca. [przypis redakcyjny]
gdy sam z własną niemocą się miota (…) Aby padali i marli z rozpaczy… — A. Asnyk, Pisma, Warszawa 1939, II, s. 255–256 (Sprzeczne prądy). [przypis autorski]
(…) gdy się do naszej powieści zabierzesz (…) — z tych słów i z dalszego toku korespondencji wynika, że Narcyza zaproponowała Wandzie oryginalne współpracownictwo: posyła jej na wpół autobiograficzny szkic ze swego życia pod tytułem „Autobiografia zastanawiającej się nad sobą kobiety”, z tym, że Wanda ma tę kanwę zahaftować, a następnie przesłać Narcyzie swą pracę do ostatecznego wykończenia. Wanda posłusznie napisała w istocie tę powieść (znalazłem jej rękopis w papierach mojej matki), ale w trakcie pisania zwątpiła o swoich silach i zrzekła się tego zaszczytnego współpracownictwa. Narcyza wykonała swój plan sama, ale znacznie później (1876) i tylko częściowo, gdyż śmierć przerwała jej pracę. Utwór ten, ostatni, jaki wyszedł spod jej pióra, ukazał się w „Wieku” pod tytułem Czy to powieść? i znalazł się w pięciotomowym wydaniu jej dzieł (1885). [przypis redakcyjny]
gdy siędzie na wadze (…) ma władze — gdy żal i rozum umieścimy na szalach wagi, rozum nie przeważy. [przypis redakcyjny]
gdy się omylonym widzi (daw.) — gdy widzi, że się omylił. [przypis edytorski]
Gdy się przy swym jako kot opiera na ledzie — przysłowie o niepewnym bycie. [przypis redakcyjny]
gdy się stanie widzialnym (…) blask waszych promieni — „Kiedy po zmartwychwstaniu powszechnym na Sąd Ostateczny będziecie na nowo w swoje ciało obleczeni”. Poeta przypuszcza: gdy błogosławionym z ich ciałem wszystkie jego organy przywrócone będą, że światło, które tu teraz ich dusze otacza, dla ich oczu może być zanadto rażącym. [przypis redakcyjny]
gdy się stary (…) wybrali (gw.) — forma grzecznościowa czasownika w lm w odniesieniu do rzeczownika lp; dziś: gdy stary wybrał się. [przypis edytorski]
gdy się urodzi — Raszi komentuje, że wyklucza to przypadek zwierzęcia urodzonego przez cesarskie cięcie, zob. Raszi do 22:27 [1]. [przypis tradycyjny]
Gdy się wadzić będą ludzie, a uderzy kto kobietę brzemienną — „Zamierzał uderzyć drugiego mężczyznę, a uderzył kobietę”, Raszi do 21:22 [1]. [przypis tradycyjny]
Gdy [słońce] z rakiem w towarzystwie koło swe obchodzi — [por.] „Gdy słońce Raka zagrzewa” (Pieśń świętojańska o Sobótce Kochanowskiego). Podczas letniego przesilenia dnia z nocą wchodzi słońce w konstelację Raka. [przypis redakcyjny]
Gdy sobie przypomnisz, jakimi byliśmy oba — Widać z tego wiersza, że Foreze był nieodstępnym towarzyszem Danta na wielu ucztach i biesiadach. [przypis redakcyjny]
gdy sobie umączymy twarz — za czasu Montaigne'a aktorzy bielili sobie twarz mąką. [przypis tłumacza]
Gdy spasie kto pole albo winnicę, a puści bydło swoje, aby się pasło na polu cudzym — „Powiódł swoje zwierzęta w cudze pole czy winnicę i wyrządził szkodę na jeden z dwóch sposobów: albo [jego zwierzęta] podeptały [cudzy teren], albo wypasały się tam”, Raszi do 22:4 [2]. [przypis tradycyjny]
Gdy starzy hołdowali ideałom określonym (…) zupełnym brakiem zmysłu dla normalnego ideału w życiu wewnętrznym — M. Zdziechowski, Z niwy najnowszej poezji polskiej, „Świat” 1895, nr 4. [przypis autorski]
gdy stojące za znakiem Ryby wyiskrza się słońce — Słońce na początku wiosny stoi pod Rybą, znakiem zodiakowym, a potem wstępuje w konstelacje Barana. [przypis redakcyjny]
gdy szczęśliwym trafem jeden z tych ludzi urodzonych do sądzenia obejmuje ster praw w monarchii (…) wszyscy dziwią się środkom, jakie wynajduje, i stanowi to epokę w kraju — komplement zwrócony w stronę potężnego w latach 1758–1770 ministra Ludwika XV, ks. de Choiseul, którego przychylność chciał sobie Russo w ten sposób pozyskać (por. Wyznania, część II, księga XI, 1761). [przypis tłumacza]
Gdy tak chcesz, zatem zgoda; wysłucham ich chętnie. — Alcest powziął decyzję szczerego powiedzenia całej prawdy. [przypis tłumacza]
Gdy tam mój jeden cień na ziemię padał (…) Oczyma za się obracałem z trwogi — Dante, któremu ciemności piekła nie pozwalały dostrzec i rozróżnić cienia Wergiliusza, teraz mając słońce za sobą, po raz pierwszy przestraszony spostrzega, że tylko swoim ciałem jeden cień ściele po ziemi, i mniema, że jest opuszczonym od swojego przewodnika, którego cienia nie widzi. [przypis redakcyjny]
Gdy tedy zawiadomiono króla Micraimu, że uciekł lud — „[Faraon] wysłał z nimi urzędników i kiedy [synowie Israela] przebyli trzy dni drogi, tak jak było ustalone, że pójdą i wrócą, a [urzędnicy] zobaczyli, że nie wracają oni do Micraim, czwartego dnia [urzędnicy] dotarli do Faraona i donieśli mu o tym, piątego i szóstego dnia [Faraon i jego wojsko] ścigali [lud Israela], siódmego nocą [wojsko Faraona] weszło do morza [i zatonęło], a o poranku [siódmego dnia, lud Israela] zaśpiewał pieśń (por. Wj 15) i to jest siódmy dzień Pesachu, dlatego też odczytujemy tę pieśń siódmego dnia [święta]”, Raszi do 14:5. W żydowskiej tradycji doba liczona jest od wieczora do czasu po zachodzie słońca dnia następnego. [przypis tradycyjny]
Gdy ten albo się zgłodzi, albo ubezpieczy (…), Mści się niebo nad każdym sprawiedliwym sądem (…) — r. 1488, katastrofa armady hiszpańskiej, przez Drake'a, Howarda i innych admirałów Elżbiety angielskiej. [przypis redakcyjny]
gdy Teodosius etc. — Theodoretus ks. 5. rozdz. 18. i Sozomemis ks. 7. rozdz. 24. [przypis edytorski]
gdy te więźnia nie oskarżały — wyd. lwow. ma: oskarżyły. [przypis redakcyjny]
Gdy to ociec rozkazuje, co przeciw Bogu nie jest, tak ma być słuchany jako Bóg — Skarga powołuje się tutaj na komentarz Augustyna z Hippony do Psalmu 70, zawarty w dziele Objaśnienia psalmów (Enarrationes in Psalmos). [przypis edytorski]
gdy — tu dziś popr.: jeśli. [przypis edytorski]
Gdy tu powrócą z Jozefatu dusze z ciałami, które na ziemi rzuciły — Według proroctwa Joel, rozdz. 3, w. 2, na dolinie Jozafatu odbywać się będzie sąd ostateczny. [przypis redakcyjny]
Gdy Turków za Bałkanem twoje straszą spiże — aluzja do wojny rosyjsko-tureckiej w r. 1829, zakończonej pokojem adrianopolskim 14 września 1829; [spiż: stop miedzi z cyną, cynkiem i ołowiem, używany do wyrobu broni siecznej, dzwonów i armat;red. WL] spiże, tu przen.: armaty. [przypis redakcyjny]
gdy — tu: tymczasem; podczas gdy. [przypis edytorski]
gdy twój ojciec, wszechwładny pan, dał Ci po raz pierwszy przywilej wejścia do świątyni — Prawo wejścia do Świątyni Słońca miał jedynie władca Inków. [przypis autorski]
Gdy tylko Płazy stały się powszednim zjawiskiem, zmieniła się, by tak rzec, ich problematyka — Charakterystyczny dowód stanowi ankieta pisma „Daily Star” na temat: „Czy Płazy mają duszę?”. Cytujemy z tej ankiety (jednak bez gwarancji autentyczności) kilka wypowiedzi wybitnych osobistości:
mój przyjaciel, wielebny H. B. Bertram i ja przez dłuższy czas obserwowaliśmy Salamandry przy budowie tamy w Adenie. Rozmawialiśmy z nimi również dwu albo trzykrotnie, ale nie zauważyliśmy u nich żadnej oznaki wyższych uczuć, takich jak Honor, Wiara, Patriotyzm albo Sportowy Duch. A co innego, pytam się, możemy słusznie nazywać duszą?”
„Nie widziałem nigdy żadnego Płaza, ale jestem przekonany, że stworzenia, które nie mają własnej muzyki, nie mają też duszy”.
„Pozostawmy na boku kwestię duszy, ale, mogąc obserwować osobniki z gatunku Andrias Scheuchzeri, powiedziałbym, że nie mają one indywidualności; wydają się być wszystkie równie pracowite, równie zdolne — i równie pozbawione wyrazu. Jednym słowem odzwierciedlają pewien ideał nowoczesnej cywilizacji, a mianowicie Przeciętność”.
„Zdecydowanie nie mają duszy. W tym podobne są do człowieka”.
„Wasze pytanie wprawia mnie w zakłopotanie. Wiem na przykład, że mój chiński piesek Bibi ma małą i śliczną duszę. Również moja perska kotka Sidi Hanum ma duszę, i to jaką wspaniałą i okrutną! A Płazy? Tak, te biedactwa są bardzo zdolne i inteligentne. Potrafią mówić, liczyć i być bardzo pożyteczne. Skoro jednak są takie brzydkie…”
„Nie mają duszy. Gdyby ją miały, musielibyśmy pod względem ekonomicznym postawić ich na równi z człowiekiem, co byłoby absurdalne”.
„Mają duszę, jak każde stworzenie i każda roślina, jak wszystko, co żyje. Wielka jest tajemnica życia”.
„Mają ciekawą technikę i styl pływania. Możemy się od nich wiele nauczyć, zwłaszcza gdy idzie o pływanie na długich dystansach”.
[przypis autorski]
gdy tylko postawił stopę na ziemi Zjednoczonego Królestwa — niezupełnie, gdyż Fox wstrzymywał się przed aresztowaniem Fogga w Irlandii, która była wówczas częścią Zjednoczonego Królestwa (niepodległość uzyskała w XX w.). [przypis edytorski]
Gdy tylko wyjdę z miasta — „[Mojżesz] nie modlił się wewnątrz miasta, bo było pełne bożków”, Raszi do 9:29. Chizkuni uważa, że Mojżesz zapowiedział, że wyjdzie z miasta teraz, w czasie opadów gradu, żeby nie mówili, iż z powodu gradu boi się wyjść, zob. Chizkuni do 9:29. [przypis tradycyjny]
