Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7497 przypisów.
Ajgaj — dwa miasta o tej nazwie były ośrodkami kultu Posejdona. [przypis edytorski]
Ajgeus a. Egeusz (mit. gr.) — król Aten, ojciec Tezeusza; na widok czarnych żagli na statku syna, który wyprawił się na Kretę, by pokonać Minotaura, fałszywie oznajmiających porażkę i śmierć Tezeusza, rzucił się do morza, zwanego odtąd Morzem Egejskim. [przypis edytorski]
Ajgina a. Egina — wyspa w Zat. Sarońskiej, na płd.-zach. od Aten; od 457 podporządkowana Atenom. [przypis edytorski]
Ajgina (gr.) — dziś: Egina, główne miasto na wyspie greckiej o tej samej nazwie, położonej w Zat. Sarońskiej, ok. 30 km na płd. od Aten; zdobyte przez Ateny w 459 p.n.e. [przypis edytorski]
Ajgina (gr.) — dziś: Egina, wyspa w Zatoce Sarońskiej, 20 km od Pireusu, 8 km od peloponezyjskiego półwyspu Metana, przed Atenami wielka potęga morska. Ajginetów wypędzono w pierwszym roku wojny (lato 431 r.) jako rzekomo ponoszących winę jej wybuchu, a Lacedemończycy oddali im siedzibę w Tyrei na Peloponezie, nad Zatoką Argolidzką, ok. 20 km na południe od Argos. Ale tu napadli ich Ateńczycy i wycięli w pień. [przypis tłumacza]
Ajgiplankt — góra w Megarydzie. [przypis redakcyjny]
Ajgist (Ajgistos) — syn Thyestesa, stryja Agamemnona, uwiódł żonę Agamemnona Klytajmestrę, a wracającego spod Troi Agamemnona podstępnie zamordował. Zginął z ręki Orestesa, syna Agamemnona. [przypis edytorski]
Ajgistos (mit. gr.) — syn Tyestesa, stryja Agamemnona; kochanek żony Agamemnona, Klitajmestry, której pomógł w zamordowaniu męża po jego powrocie spod Troi. Zginął z ręki Orestesa, syna Agamemnona i Klitajmestry. [przypis edytorski]
Ajgle (mit. gr.) — nimfa, jedna z kochanek Tezeusza. [przypis edytorski]
aj ju plas (zniekszt. niepopr. ang.: I you please) — ja ciebie proszę; tu: proszę ja ciebie. [przypis edytorski]
ajksończyk — mieszkaniec staroż. attyckiej gminy (demu) Ajksone; ajksończycy uchodzili za ludzi o ciętym języku. [przypis edytorski]
Ajksone — gmina (dem) starożytnej Attyki, położona na wybrzeżu na płd. od Aten. [przypis edytorski]
Ajnejasz a. Eneasz (mit. gr.) — obrońca Troi, wziął udział w wojnie sprowokowany przez Achillesa. Ulubieniec bogów, po zburzeniu miasta wyruszył na wędrówkę ze swoim synem Askaniuszem; według legend założył dynastię julijską, z której wywodzili się najznamienitsi obywatele rzymscy. Bohater Eneidy Wergiliusza, wzorowanej na Odysei Homera. [przypis edytorski]
Ajnejasz a. Eneasz — obrońca Troi. Wziął udział w wojnie sprowokowany przez Achillesa. Ulubieniec bogów, po zburzeniu miasta wyruszył na wędrówkę ze swoim synem Askaniuszem. Założył dynastię julijską, z której wg podań wywodzili się najznamienitsi obywatele rzymscy. Bohater Eneidy Wergiliusza, wzorowanej na Odysei Homera. [przypis edytorski]
Ajnejasz a. Eneasz — obrońca Troi, wziął udział w wojnie sprowokowany przez Achillesa. Ulubieniec bogów, po zburzeniu miasta wyruszył na wędrówkę ze swoim synem Askaniuszem; według legend założył dynastię julijską, z której wywodzili się najznamienitsi obywatele rzymscy. Bohater Eneidy Wergiliusza, wzorowanej na Odysei Homera. [przypis edytorski]
Ajnejasz a. Eneasz — obrońca Troi, wziął udział w wojnie sprowokowany przez Achillesa. Ulubieniec bogów, po zburzeniu miasta wyruszył na wędrówkę ze swoim synem Askaniuszem; według legend założył dynastię julijską, z której wywodzili się najznamienitsi obywatele rzymscy. Bohater Eneidy Wergiliusza, wzorowanej na Odysei Homera. [przypis edytorski]
Ajnejasz (mit. gr.) — lepiej znany jako Eneasz, bohater wojny trojańskiej, pojawia się w wielu mitach. Rzymski poeta Wergiliusz poświęcił mu poemat pt. Eneida. [przypis edytorski]
Ajnianowie — staroż. grecki lud mieszkający w w górnym biegu rzeki Sperchejos, na południe od Tesalii. [przypis edytorski]
Ajnianowie — staroż. lud mieszkający na płd. od Tesalii. [przypis edytorski]
Ajnosi — pierwotni tubylcy wysp Kurylskich, Sachalinu i Hokkaido. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 110. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 113. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 114, M. Rose, Authors and Owners…, s. 46. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 114. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 296. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 297–298, D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 156–157. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 43. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 44. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…., s. 48, B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy…, s. 404. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 50. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy…, s. 51. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy. The intellectual property wars from Gutenberg to Gates, Chicago-Londyn, 2009, s. 296, D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 157. [przypis autorski]
A. Johns, Piracy. The intellectual property wars from Gutenberg to Gates, s. 50. [przypis autorski]
Ajol (mit. gr.) — Eol, władca wiatrów. [przypis edytorski]
Ajolos — założyciel rodu Eolów. [przypis edytorski]
a jour (fr.) — ażurowy, z regularnymi otworami na wylot. [przypis edytorski]
Aj-riszti (…) irlandzki — po ang. Irish (czytaj: ajrisz). [przypis tłumacza]
ajrysz (ang. Irish) — Irlandczyk. [przypis edytorski]
Ajsa, gr. Αισα (mit. gr.) — inne imię bogini Antropos, najstarszej z trzech bogiń losu (Mojr), przecinającej nić życia ludzkiego swoimi nożycami. [przypis edytorski]
Ajschines wziął nagrodę w złocie, a państwo (…) ściągnęło na siebie nienawiść… — Ateńczyków, jako członków Amfiktionii, zaproszono do udziału w wyprawie karnej na Fokidę; zwiedzeni przez Ajschinesa, nie skorzystali, przez co i nic nie zyskali materialnie, i narazili się amfiktionom. Szlachetność więc była, jak często w polityce, mimowolna, a „obrona uciśnionych” gestem rezygnacji w braku lepszej możliwości. Demostenes zarzuca Ajschinesowi, że wykierował państwo na orędownika słusznej sprawy. [przypis tłumacza]
Ajschines ze Sfettos a. Ajschines Sokratyk (ok. 425–ok.350 p.n.e.) — filozof grecki z ateńskiej gminy Sfettos, uczeń Sokratesa; autor niezachowanych dialogów sokratycznych, prowadził w Atenach szkołę retoryczną; nazywany Ajschinesem Sokratykiem dla odróżnienia od bardziej znanego Ajschinesa, wybitnego ateńskiego mówcy. [przypis edytorski]
Ajschines ze Sfettos a. Ajschines Sokratyk (ok. 425–ok. 350 p.n.e.) — filozof grecki z ateńskiej gminy Sfettos, uczeń Sokratesa; autor niezachowanych dialogów sokratycznych, prowadził w Atenach szkołę retoryczną; nazywany Ajschinesem Sokratykiem dla odróżnienia od bardziej znanego Ajschinesa, wybitnego ateńskiego mówcy. [przypis edytorski]
Ajschines ze Sfettos (zm. po 356 p.n.e.) — filozof grecki, uczeń Sokratesa, prowadził w Atenach szkołę retoryczną. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — dramaturg grecki, uważany za twórcę tragedii jako gatunku literackiego; autor m.in. niezachowanej sztuki pt. Telefos, o mitycznym herosie, synu Heraklesa. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e) — dramaturg grecki, uważany za twórcę tragedii jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — dramaturg grecki, uważany za twórcę tragedii jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — grecki tragediopisarz; twórca i reformator tragedii: wprowadził drugiego aktora, akcję rozgrywającą się poza sceną, ograniczył rolę chóru, a rozbudował dialog i akcję. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — grecki tragediopisarz; twórca i reformator tragedii: wprowadził drugiego aktora, akcję rozgrywającą się poza sceną, ograniczył rolę chóru, a rozbudował dialog i akcję; z jego dziewięćdziesięciu sztuk pozostało do dziś siedem, np. Siedmiu przeciw Tebom. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — gr. tragediopisarz; twórca i reformator tragedii: wprowadził drugiego aktora, akcję rozgrywającą się poza sceną, ograniczył rolę chóru, a rozbudował dialog i akcję; z jego dziewięćdziesięciu sztuk pozostało do dziś siedem, m.in. Siedmiu przeciw Tebom. [przypis edytorski]
Ajschylos (525–456 p.n.e.) — jeden z najwybitniejszych tragików ateńskich. [przypis edytorski]
Ajschylos, Sofokles i Eurypides — najwybitniejsi tragediopisarze starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
Ajschylos z Fliuntu — Fliunt, miasto na Peloponezie, nad górnym biegiem rzeki Azopos, na południe od Sykionu a południowy zachód od Koryntu. Ajschylos ów jest nam bliżej nieznany; nie należy go mieszać ze sławnym tragikiem ateńskim. [przypis tłumacza]
Ajte — klacz należąca do Menelaosa. [przypis edytorski]
Ajtwar (…) litewską tylko nosi nazwę — wolno jednak i o tym wątpić, przynajmniej brak w litewszczyźnie pewnej, jasnej „etymologii”; ta, którą Laskowski-Łasicki dają, jakoby „zmorę” (incubus) Aitwara od „zapłocia” (uż-twora) nazwano, widocznie mylna. Ponieważ obok formy aitwaras występuje i aiczwaras (por. słownik braci Juszkiewiczów, wydany przez Akademię Petersburską I, 1897, s. 6), więc proponuję wyłożenie jej z polskiego, litewski aiczwaras jest wedle mego przekonania pożyczką ze staropolskiego oćwiara: obłuda, widziadło. [przypis redakcyjny]
Ajtwaros, Giristis, Erajczyn (mit. litew.) — bóstwa i duchy, które napastowały kobiety. [przypis autorski]
Ajudah — między Jałtą a Ałusztą na płd. wybrzeżu Krymu wznosi się na wysokość 200 stóp nad powierzchnię morza Góra Niedźwiedzia: Ajudah (aju — niedźwiedź, dah — góra). „Najoryginalniejszy, z przylądków płd. brzegu, niedźwiedź, który niegdyś na barkach dźwigał twierdze i kościoły, a teraz zdziczał i karłowatym lasem porosły, topi głowę aż po uszy w głębinach huczącego morza” (Pojata, Szkice z Krymu. Tyg. Illustr. 1871, str. 246). [przypis redakcyjny]
A. Jung podkreśla wagę tej sceny: „(…) zrozpaczona, porzucona matka błogosławi go przed Bogiem na poetę; ale błogosławieństwo jest męką, ale błogosławieństwo jest przekleństwem, które odtąd jak duch zemsty nawiedza rodzinę i pędzi Męża od upadku do upadku. (…) W ten sposób słynne powiedzenie Freiligratha, przez wielu rozumiane fałszywie, że poezja jest przekleństwem — zostało wszechstronnie poetycko umotywowane i przewija się przez całą sztukę. Ponieważ poezja ukazuje się tu istotnie jako życie dla śmierci, choć zarazem jako śmierć za życia” (s. 28). [przypis redakcyjny]
A już egiptologiem, w rodzaju Prusa czy Ebersa — Bolesław Prus (1847–1912): polski pisarz, autor powieści historycznej Faraon; Georg Ebers (1837–1898): egiptolog, autor popularnych powieści historycznych, obrazujących teatralnie sfałszowane średniowiecze i starożytność. [przypis edytorski]
A już hałła tatarskie, jaki wrzące garce/ Bełkot czynią, zagłusza — to samo porównanie w w. 534. [przypis edytorski]
a już nie w biurku zatęchłych, lecz wolnem okąpanych powietrzem — mowa o rozprawie Z. Krasińskiego pt. Kilka słów o Juliuszu Słowackim, która ukazała się w IV. tomie poznańskiego „Tygodnika literackiego”. [przypis redakcyjny]
Aj waj gewałt! — żydowski okrzyk wyrażający emocje, nerwy, zdziwienie, wzruszenie. [przypis edytorski]
akacijos (lenk.) — atostogos. [przypis edytorski]
akacjowe puchy — tu: kwiaty o barwie białej, różowej, niekiedy żółtej, kwitnące na drzewie robinii akacjowej, zwanej potocznie akacją; symbol m.in. miłości platonicznej. [przypis edytorski]
akacyj — dziś popr.: akacji. [przypis edytorski]
akacyj — dziś popr. forma D. lm: akacji. [przypis edytorski]
akademia — Akademia był las niedaleko Aten; tam się Plato urodził i filozofii potem uczył i przez co też ucznie jego akademiki zwano. Stąd że teraz każde takie miejsce, gdzie filozofii uczą, akademią zową (przypis źródła). [przypis edytorski]
Akademia — Akademia Francuska, instytucja dbająca o dobro języka francuskiego i przyznająca nagrody literackie; członków Akademii, nazywanych „nieśmiertelnymi”, jest zawsze 40, ich kadencje są dożywotnie. [przypis edytorski]
Akademia — Akademia Francuska, instytucja założona w 1635 r. przez kardynała Richelieu, mająca na celu dbanie o dobro języka francuskiego. Członków Akademii jest zawsze 40, ich kadencje są dożywotnie. [przypis edytorski]
Akademia — Akademia Francuska, instytucja zrzeszająca 40 najbardziej znanych fr. pisarzy. Istnieje od 1635 r., ma na celu dbanie o dobro języka francuskiego. [przypis edytorski]
Akademia Dorpacka — uczelnia założona w XVII w. przez króla szwedzkiego, w XIX w. powstała tam pierwsza korporacja studentów polskich; Dorpat — dziś: Tartu, miasto w Estonii. [przypis redakcyjny]
Akademia — francuska Akademia Nauk, zajmująca się naukami przyrodniczymi i matematyką. [przypis redakcyjny]
Akademia Francuska — towarzystwo naukowe, założone w 1635 r. przez kardynała Richelieu. Ma za zadanie chronić język francuski. [przypis edytorski]
Akademia Humboldta — właśc. Akademia Humboldtów (nazwa upamiętnia braci Humboldtów: Wilhelma i Aleksandra), prywatna berlińska instytucja zajmująca się kształceniem dorosłych, założona w 1878; w 1915 połączyła się z Freie Hochschule Berlin, tworząc Berliński Uniwersytet Ludowy. Mimo podobieństwa nazwy Akademia Humboldta nie jest tożsama z uczelnią noszącą obecnie nazwę Uniwersytet Humboldtów, najstarszym uniwersytetem w Berlinie, założonym przez Fryderyka Wilhelma III w 1809, w okresie 1828–1945 funkcjonującym jako Uniwersytet Fryderyka Wilhelma. [przypis edytorski]
Akademia Inskrypcji i Literatury Pięknej — francuskie towarzystwo naukowe zajmujące się naukami humanistycznymi, założone w 1663; jego pierwotnym zadaniem było układanie łacińskich napisów, które miały być umieszczane na budowlach, pomnikach i medalach upamiętniających ważne wydarzenia za panowania Ludwika XIV; później zakres działalności poszerzono o badania historyczne, archeologiczne i lingwistyczne; od 1795 Akademia Inskrypcji i Literatury Pięknej stanowi jedną z pięciu placówek Instytutu Francji. [przypis edytorski]
Akademia Juliana (fr. Académie Julian) — prywatna szkoła malarska, założona w 1860 w Paryżu przez malarza Rodolphe'a Juliana (1839–1907). Umożliwiono w niej studiowanie kobietom oraz pracę z nagimi modelami, w przeciwieństwie do ówczesnej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych, która dopuściła kobiety do studiów dopiero po roku 1897. [przypis edytorski]
Akademia Krakowska — założona w 1364 w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, odnowiona w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, od 1817 funkcjonuje pod nazwą Uniwersytet Jagielloński. [przypis edytorski]
Akademia Marsylska postąpiła sprawiedliwie, nagradzając pana de Chamfort (…) wyższą od innych wydaje mi się „Pochwała” — w owej epoce modne były konkursy akademickie na pochwały wszelakich wielkich ludzi. [przypis tłumacza]
Akademia Medyczna — właśc. Akademia Medyko-Chirurgiczna; wyższa szkoła w Warszawie, otwarta w r. 1858, wcielona w r. 1862 do Szkoły Głównej jako jej wydział. [przypis redakcyjny]
Akademia Napisów — (fr. Academie des Inscriptions et Belles-Lettres), fr. instytucja naukowa o charakterze korporacyjnym. [przypis edytorski]
Akademia, natknąwszy się na ów zwyczaj, nader szybko ustąpiła […] Było to jedyną jej akcją — ówczesna Akademia nie rozdzielała nagród ni odznaczeń. [przypis autorski]
Akademia Nauk — czołowa francuska instytucja naukowa, założona w 1666 przez Ludwika XIV, stanowiąca korporację uczonych zajmujących się naukami matematyczno-przyrodniczymi. [przypis edytorski]
Akademia — podmiejski święty gaj poświęcony herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa), oddalony ok. 1 km od murów Aten; ok. 387 p.n.e. Platon założył tam swoją szkołę filozoficzną. [przypis edytorski]
Akademia Rolnicza w Dublanach — polska uczelnia założona w 1856 roku w Dublanach koło Lwowa; obecnie Lwowski Narodowy Uniwersytet Rolniczy. [przypis edytorski]
Akademia — szkoła w Atenach założona ok. 387 p.n.e. przez Platona w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa); w 529 n.e. zlikwidowana przez cesarza bizantyjskiego Justyniana. [przypis edytorski]
Akademia — szkoła w Atenach założona ok. 387 p.n.e. przez Platona w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa). [przypis edytorski]
Akademia — szkoła w Atenach założona ok. 387 p.n.e. przez Platona w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa); w 529 r. n.e. zlikwidowana przez cesarza bizantyjskiego Justyniana. [przypis edytorski]
Akademia — tak, od imienia półboga Akademosa, zwie się gimnazjum (zakład gimnastyczny) oddalone około 1 km od murów Aten. Król Agis został w Dekelei, gdyż wedle praw spartańskich nie wolno obu królom wyruszać z wojskiem. [przypis tłumacza]
Akademia — tu: Królewska Akademia Nauk, założona w roku 1666 przez Ludwika XIV w celu wspierania rozwoju badań naukowych; ob. Francuska Akademia Nauk. [przypis edytorski]
Akademia — tu: Królewska Akademia Sztuk Pięknych (Royal Academy of Arts). [przypis edytorski]
Akademia — tzn. francuska Akademia Nauk. [przypis redakcyjny]
Akademia Umiejętności — polska instytucja naukowa utworzona w 1872 w Krakowie, po 1918 przekształcona w Polską Akademię Umiejętności. [przypis edytorski]
Akademia — w galerii Akademii Sztuk Pięknych (Gallerie dell'Accademia), w budynku daw. kościoła Santa Maria della Carità, gdzie zebrano arcydzieła malarstwa weneckiego od XIV do XVIII wieku. [przypis edytorski]
Akademicka — historyczne aleje Akademickie we Lwowie, obecnie Prospekt Szewczenki. [przypis edytorski]
Akademickie Koło Miłośników Dramatu Klasycznego — grupa zorganizowana początkowo (1903) z miłośników teatru jednego z krakowskich gimnazjów, później (1905) ściśle złączona z Uniwersytetem Jagiellońskim; nad kołem sprawowali pieczę kolejno: Michał Bałucki, Kazimierz Morawski, Jerzy Mycielski; organizacja wystawiała spektakl raz w roku na deskach teatru miejskiego, debiutowało tam wielu znanych później aktorów. [przypis edytorski]
Akademii moiey, która mi przysiąc kazała, iż bronić będę iey honoru — zwyczay był przedtym, iż kazano przysięgać młodzieży, iako bronić będzie honoru Akademii; teraz z reformą ustało i krzywoprzysięstwo. [przypis autorski]
akademik (daw.) — profesor akademii, uniwersytetu; członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
akademik (daw.) — profesor akademii, uniwersytetu. [przypis edytorski]
akademik (daw.) — słuchacz akademii lub uniwersytetu, student; profesor uniwersytetu. [przypis edytorski]
akademik (daw.) — słuchacz akademii, uniwersytetu; student. [przypis edytorski]
akademik — tu: student akademii, tj. uniwersytetu. [przypis edytorski]
