Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | botanika | francuski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia rzymska | niemiecki | portugalski | potocznie | rosyjski | rodzaj żeński | włoski
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 1002 przypisów.
Volesus [a. Volesus Valerius] — dowódca sabiński, współczesny Tatiusowi. [Wolesus miał przybyć do Rzymu razem z Tytusem Tacjuszem, królem sabińskiego miasta Cures, w czasach Romulusa, legendarnego założyciela Rzymu; Wolesusa Waleriusza uważano za założyciela wpływowego patrycjuszowskiego rodu Waleriuszów; red. WL] [przypis tłumacza]
Volfangi z Vorbergu, właśc. Wolfgang Sigismund z Worburga (ok. 1594–1645) — niemiecki jurysta. [przypis edytorski]
Volk ans Gewehr (niem.) — naród pod bronią. [przypis edytorski]
volksdeutsch a. folksdojcz — etniczny Niemiec, osoba pochodzenia niemieckiego, zamieszkująca poza granicami Niemiec, nieposiadająca niemieckiego obywatelstwa. [przypis edytorski]
Volksgenosse Pietrzalla aus Hindenburg im O. Schlesien — „towarzysz narodowy” Pietrzalla z Hindelburga na Śląsku Wschodnim. [przypis edytorski]
Volksstück (niem.) — sztuka ludowa (tu: obyczajowa). [przypis edytorski]
Volkstag — parlament Wolnego Miasta Gdańska. W roku 1932 miał 72 posłów, w tym dwóch Polaków. Volkstag wyłaniał Senat, sprawujący władzę wykonawczą. [przypis edytorski]
Volk und Knecht und Ueberwinder… (niem.) — [przypis edytorski]
Volney,Constantin François (1757–1829) — właśc. C.F. de Chassebeuf de, francuski filozof, pisarz; członek Akademii Francuskiej, twórca katechizmu obywatelskiego, mającego źródła w prawie natury i utylitaryzmie. [przypis edytorski]
Volney, Constantin François de Chaseboeuf de (1757–1829) — francuski filozof, historyk, pisarz i moralista. [przypis edytorski]
Volstead Act (ang.) — ustawa Volsteada, potoczna nazwa amerykańskiego federalnego aktu prawnego, który od 17 stycznia 1920 zaprowadzał prohibicję na terenie Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Volta, Alessandro (1745–1827) — włoski fizyk i wynalazca, pionier badań nad elektrycznością; wynalazł indukcyjną maszynę elektrostatyczną, kondensator, ogniwo galwaniczne oraz pierwszą baterię elektryczną (tzw. stos Volty). [przypis edytorski]
Voltaire (1694–1778) — właśc. François-Marie Arouet. Francuski pisarz, filozof, historyk, publicysta doby oświecenia. Parał się wszelkimi gatunkami literackimi, od epopei (Henriada), przez tragedie sceniczne (Edyp, Mahomet, Meropa) po naukowe prace historyczne. Największą jednak poczytność zyskały jego drobne utwory, szczególnie zaś dowcipne, zawierające bezkompromisowe, trzeźwe sądy o świecie powiastki filozoficzne (Kandyd, czyli optymizm, Prostaczek) oraz utwory publicystyczne. Stał się wzorcową postacią europejskiego intelektualisty. [przypis edytorski]
Voltaire a. Wolter (1694–1778) — właśc. François-Marie Arouet, francuski pisarz oświeceniowy, filozof, historyk i publicysta. [przypis edytorski]
Voltaire et la société française au XVIII-e siècle, vol. IV, Voltaire et Frédéric, Paris. 1870, s. 29 i nast., oraz 193–202. [przypis tłumacza]
Voltaire; François Marie Arouet de (1694–1778) — pisarz, poeta i filozof francuski, żył niejaki czas w Anglii, gdzie poznał filozofię angielską, którą następnie przeniósł (szczególnie Locke'a i sensualizm) do Francji (Lettres sur les Anglais, 1734 Paris). Z powodu swoich pism, skierowanych przeciw tradycjonalnym powagom, tak kościoła, jak i literatury, kilkakrotnie wygnany, bawił u Markizy du Châtelet w Cirey, na dworze Fryderyka Wielkiego w Poczdamie i w Ferney (koło Genewy), gdzie umarł 1778. Dzieła: Métaphisique de Newton 1740 (którego dzieła przetłumaczył, objaśnił i rozpowszechnił we Francji), Eléments de la philosophie de Newton… 1741, Le philosophe ignorant 1767, Réponse au systéme de la nature 1777 i in. Prócz tego prace poetyckie i historyczne, bardzo liczne. Voltaire wywarł ogromny wpływ na współczesne życie umysłowe Francji, był jedną z najpotężniejszych moralnych sprężyn, które wydały rewolucję francuską. Jako filozof deista, przeciwnik zarówno ateizmu, jak ortodoksyzmu, opiera się na filozofii przyrody Newtona, na empiryzmie Locke'a i etyce Shaftesbury'ego. [przypis tłumacza]
Voltaire nie może odmówić łez swej Méropie (…) z uniesieniem — Ustęp nieco niejasny. Wydaje mi się jednak, że wyrażenie „mówi o tym z uniesieniem” stosuje się chyba do samego Voltaire'a, wzruszającego się własnym dziełem. [przypis tłumacza]
Voltaire (pol. Wolter) (1694–1778) — właśc. François-Marie Arouet. Francuski pisarz, filozof, historyk, publicysta doby oświecenia. Parał się wszelkimi gatunkami literackimi, od epopei (Henriada), przez tragedie sceniczne (Edyp, Mahomet, Meropa) po naukowe prace historyczne. Największą jednak poczytność zyskały jego drobne utwory, szczególnie zaś dowcipne, zawierające bezkompromisowe, trzeźwe sądy o świecie powiastki filozoficzne (Kandyd, czyli optymizm, Prostaczek) oraz utwory publicystyczne. Stał się wzorcową postacią europejskiego intelektualisty. [przypis edytorski]
Voltaire, pol. Wolter, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — filozof, publicysta i wolnomyśliciel francuski epoki oświecenia. [przypis edytorski]
Voltaire, pol. Wolter, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — francuski filozof, publicysta i wolnomyśliciel epoki oświecenia. [przypis edytorski]
Voltaire, pol. Wolter, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — francuski filozof, publicysta i wolnomyśliciel epoki oświecenia. [przypis edytorski]
Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania. [przypis edytorski]
Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania; autor cytuje tutaj fragment z rozdziału LX jego dzieła Historie de parlement, na temat finansów i systemu Lassa (Lawa) w okresie regencji. [przypis edytorski]
Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694-1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania. [przypis edytorski]
Voltaire — właśc. François-Marie Arouet (1694–1778), francuski filozof, publicysta i wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694–1778) — Francuski pisarz, filozof, historyk, publicysta doby oświecenia. Parał się wszelkimi gatunkami literackimi, od epopei (Henriada), przez tragedie sceniczne (Edyp, Mahomet, Meropa) po naukowe prace historyczne. Największą jednak poczytność zyskały jego drobne utwory, szczególnie zaś dowcipne, zawierające bezkompromisowe, trzeźwe sądy o świecie powiastki filozoficzne (Kandyd, czyli optymizm, Prostaczek) oraz utwory publicystyczne. Stał się wzorcową postacią europejskiego intelektualisty. [przypis edytorski]
Voltigerod — Opactwo Voltigerode w Saksonii, które jezuici starali się opanować na mocy edyktu o restytucji z r. 1629. [przypis tłumacza]
voltigeurs de la garde (fr.) — woltyżerowie gwardii. [przypis edytorski]
Volucrem (…) circo (łac.) — „Bo i jakoż sławimy rączego rumaka,/ Co niejedną nagrodę zdobył! Toż cyrk cały/ Grzmi rozgłośnymi krzyki na końskie zwycięstwo” (Iuvenalis, Satirae, VIII, 57; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
volui, sed non potui (łac.) — chciałem, lecz nie mogłem. [przypis redakcyjny]
„Voluisse sat est” — Sama chęć wystarczy. [przypis redakcyjny]
volumen — zwój papieru, na którym starożytni pisali. Zapisany, zwijany był na wałek. Chcąc go odczytać, trzeba go było odwijać. [przypis redakcyjny]
volumina legum (łac.) — księgi praw. [przypis redakcyjny]
Volumus signum videre de coelo, tentantes eum (łac.) — „Drudzy zasię, kusząc go, żądali znaku od niego z nieba”. [przypis tłumacza]
voluntas (łac.) — chęć, poczucie, pragnienie. [przypis edytorski]
voluntas non potest vocari causa libera (…) satis explicui — Eth. I, 32: „Wola nie może się nazywać przyczyną wolną, lecz tylko konieczną”. Coroll. 2: „Gdyż wola, jak wszystko inne, potrzebuje przyczyny, która ją w określony sposób powoduje do działania”. Ibidem II, scholium ultimum: „Co się zaś w końcu tyczy czwartego zarzutu (o ośle Buridana), to powiadam, iż zupełnie przyznaję, że człowiek znajdujący się w takiej równowadze (mianowicie nie spostrzegający nic prócz głodu i pragnienia, takiej potrawy i takiego napitku, które są od niego jednakowo oddalone) umrze z głodu i pragnienia”. Ibidem, III, 2, scholium: „Postanowienia umysłu (mentis) powstają w umyśle z tą samą koniecznością jak idee rzeczy istniejących rzeczywiście. Ci zatem, którzy sądzą, że zgodnie z wolnym postanowieniem umysłu mówią lub milczą, lub cokolwiek czynią — ci śpią z otwartymi oczami”. Epist 62: „Każdą rzecz powodują zewnętrzne przyczyny z koniecznością do istnienia i działania w pewny i określony sposób. Kamień np. otrzymuje od zewnętrznej przyczyny, wprawiającej go w pęd, pewną ilość ruchu, przez którą potem dalej się z koniecznością rusza. Przedstaw sobie teraz, że kamień podczas gdy się dalej porusza, myśli i wie, iż się stara dalej poruszać, ile może. A że kamień ten jest świadomy tylko swego dążenia i że zgoła nie jest obojętny, więc zapewne wierzyłby w to, że jest całkiem wolny i że trwa w ruchu nie z powodu jakiejś innej przyczyny niż tej, że chce. I to jest właśnie tą wolnością ludzką, o której wszyscy twierdzą, że ją posiadają, a która tylko na tym polega, że ludzie są świadomi swoich pożądań, a nie znają przyczyn powodujących ich do tego”. „Tak więc dostatecznie wyjaśniłem moje zapatrywanie na konieczność wolną i zmuszoną i na rzekomą ludzką wolność”. [przypis tłumacza]
voluntas tua (łac.) — wola twoja. [przypis edytorski]
voluntas — wola. [przypis tłumacza]
voluptatem (…) infamia — por. Cicero, De officiis, I, 21. [przypis edytorski]
volutantibus (…) animi — Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXII, 20. [przypis tłumacza]
vomito prieto (hiszp.) — żółta febra, tropikalna choroba przenoszona przez komary, objawiająca się nawracającą gorączką i silnymi dreszczami. [przypis edytorski]
Vomitorium — drzwi w teatrze, przez które lud wchodził z zewnętrznej galerji na stopnie i siedzenia. Tu — drzwi, któremi wypuszczano na arenę walczących w cyrku ludzi i zwierzęta. [przypis redakcyjny]
vom recht gesunden Menschenverstande — Prawdziwie zdrowego rozsądku ludzkiego. [przypis autorski]
von Arnim, Bettina (1785–1859) — pisarka niemiecka, autorka m.in. fikcyjnej korespondencji z J. W. Goethem. [przypis edytorski]
Von Bilberstein — Wojciech z Bibersteinu Kazimierski, tłumacz Koranu i Gulistanu. [przypis redakcyjny]
von dem Feuer gerettet (niem.) — uratowane z ognia. [przypis edytorski]
von Krüdener, Barbara (1764–1824) — baronowa rosyjska, pochodzenia niemiecko-bałtyckiego, pisarka. Popadła w mistycyzm, ogłaszając się prorokinią własnej grupy religijnej. [przypis edytorski]
von Mansfeld, Ernst — właśc. Piotr Ernest II von Mansfeld-Friedeburg (ok. 1580–1626), niemiecki dowódca najemników w czasach wojny trzydziestoletniej, walczący po stronie protestanckiej. [przypis edytorski]
von Metternich — właśc. Klemens Wentzel Lothar Nepomuk, książę von Metternich-Winneburg (1773–1859) — austriacki dyplomata i konserwatywny polityk. [przypis edytorski]
Von Vormann, Nikolaus von Vormann (1895–1959) — generał Wehrmachtu, brał udział w kampanii w Polsce i ZSRR, w okresie powstania warszawskiego dowódca 9. Armii, która broniła bezpośredniego przedpola polskiej stolicy na wschodnim brzegu Wisły. Podlegała mu część jednostek biorących udział w tłumieniu powstania. Po utracie Pragi odwołany 21 września 1944 r. ze stanowiska. [przypis edytorski]
Voragine, Jakub, właśc. Jacopo da Varagine (ok. 1228/1230–1298) — średniowieczny hagiograf, kaznodzieja i pisarz religijny, arcybiskup Genui; autor Legenda aurea (Złotej legendy), powst. w l. 1260–1270, będącej zbiorem opowieści i rozważań o świętych, przeznaczonym pierwotnie do czytania w uroczystości roku liturgicznego. [przypis edytorski]
Vorarbeiter — w gwarze obozowej: starszy więzień w komandzie. [przypis edytorski]
Vorburg (niem.) — podzamcze. [przypis edytorski]
Vorort — dyrektoriat federalny w Szwajcarii. [przypis redakcyjny]
Vorsicht: Eier (niem.) — ostrożnie: jajka! [przypis edytorski]
vor Sonnenaufgang (niem.) — przed wschodem słońca. [przypis edytorski]
Vorsteher (niem.) — zwierzchnik. [przypis edytorski]
Vorwärts! (niem.) — Naprzód! [przypis edytorski]
„Vorwärts” — organ prasowy Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. [przypis edytorski]
Vos autem non sic (łac.) — Łk 22, 25 i 26. „Lecz wy nie tak”. [przypis tłumacza]
vos bretelles alors — ależ te twoje szelki. [przypis edytorski]
Vosne (…) experiamur (łac.) — „Wypróbujmy siłą, tobie li czy mnie fortuna, pani wypadków, przeznacza władców” (Cicero, De officiis, I, 12; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Vos (…) sannae (łac.) — „O ty, starodawnej krwi Rzymianinie, ty, co nie dbasz o to, co się za tobą dzieje, bacz pilno, aby cię za plecami twymi nie przedrzeźniał jaki błazen!” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, V, 61; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
„Vossische Zeitung” — ogólnoniemiecka gazeta ukazująca się od 1721 roku, zamknięta przez nazistów w 1934 roku. [przypis edytorski]
Vossius, Gerardus (1577–1649) — niderlandzki uczony i humanista; autor licznych dzieł z dziedziny historii, retoryki, gramatyki, m.in. Linguae graecae rudimenta. [przypis edytorski]
Vostizza — dawna, średniowieczna nazwa greckiego miasta Ejo (staroż. Aigeion, Aigion) na płn. Peloponezie, jednego z najstarszych miast w Grecji, a jednocześnie jednego z pierwszych wyzwolonych spod panowania ottomańskiego w 1821; po odzyskaniu niepodległości przez Grecję miastu przywrócono dawną nazwę. [przypis edytorski]
Vostizza — dawna, średniowieczna nazwa greckiego miasta Ejo (staroż. Aigeion, Aigion) na płn. Peloponezie; po odzyskaniu niepodległości przez Grecję miastu przywrócono dawną nazwę. [przypis edytorski]
vostra sorella — mowa tu niezawodnie o Annie Gonzadze, małżonce palatyna nadreńskiego, Edwarda. [przypis autorski]
vota decisivaa (łac.) — głosy rozstrzygające. [przypis redakcyjny]
vota głośne — głosowanie jawne. [przypis redakcyjny]
Vota (…) Iphis (łac.) — „Śluby niegdyś dziewczynki chłopiec Iphis spełnia” (Ovidius, Metamorphoses, IV, 12, 129; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
vota (łac.) — chęci. [przypis redakcyjny]
vota — śluby. [przypis redakcyjny]
voto komprobowane — ślubem (dosł. słowem) utwierdzone. [przypis redakcyjny]
votre argent (fr.) — wasze (a. pańskie) pieniądze. [przypis edytorski]
votre consentement (fr.) — swoją zgodę. [przypis edytorski]
Votre cousin est detestable. Il n'est pas sage (fr.) — Twój kuzyn jest paskudny. On nie jest grzeczny. [przypis edytorski]
votre ennemi c'est votre maître — wasz pan to wasz wróg. [przypis tłumacza]
votre femme (fr.) — pana żona. [przypis edytorski]
votre (fr.) — pański. [przypis edytorski]
votre (fr.) — wasza, pańska. [przypis edytorski]
Votre maison respirait une telle gaieté enfantine, j 'y ai passé des jours si agréables, que le souvenir m'en revient… — Mickiewicz, List do Madamme de Klustine, Paryż, 24 listopada 1832 [w:] Korespondencja Adama Mickiewicza, t. 1, 1870, s. 65–66. [przypis edytorski]
votre tour (fr.) — twoja kolej. [przypis edytorski]
votum consultivum (łac.) — głos doradczy. [przypis redakcyjny]
votum decisivum (łac.) — głos decydujący. [przypis redakcyjny]
votum informativum (łac.) — głos wyjaśniający. [przypis redakcyjny]
votum (łac.) — głos (w głosowaniu). [przypis edytorski]
votum (łac.: ofiara, dar, obietnica) — nabożeństwo błagalne. [przypis edytorski]
votum (łac.: ofiara, dar, obietnica) — tu: poparcie. [przypis redakcyjny]
votum (łac.) — ofiara dla bóstwa, szczególnie dar wieszany przy ołtarzu, upamiętniający cud lub wysłuchaną modlitwę. [przypis edytorski]
votum (łac.) — ślub. [przypis redakcyjny]
votum (łac.) — słowo, ślub. [przypis redakcyjny]
votum (łac.) — tu zamiast pełnego: votum separatum: głos odrębny; oficjalny sprzeciw członka jakiejś zbiorowości wobec jej gremialnie podjętej decyzji. [przypis edytorski]
votum (łac.) — uroczyste zobowiązanie, ślub. [przypis edytorski]
votum (łac.) — życzenie. [przypis redakcyjny]
votum separatum (łac.) — głos odrębny (zazwyczaj: oficjalny sprzeciw członka jakiejś zbiorowości wobec jej gremialnie podjętej decyzji). [przypis edytorski]
votum separatum (łac.: wniosek odrębny) — oficjalne zgłoszenie niezgody jednego z uczestników narady na coś, co inni uczestnicy uznają za właściwe. [przypis edytorski]
votum separatum (łac.) — zdanie odrębne, głos niezgody. [przypis edytorski]
votum — tu: ofiara składana (dziękczynna, przebłagalna) na ołtarzu a. uroczyste zobowiązanie. [przypis edytorski]
Voue qui ne savez pas, combien l'enfance est belle Enfants. n’enviez point notre âge de douleurs, Où le coeur tour à tour est esclave et rebelle, Où le rire est souvent plus triste, que vos pleurs (fr.) — fragment wiersza W. Hugo A une jeune fille, który nie został przetłumaczony na język polski. [przypis edytorski]
