Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | polski


Znaleziono 68 przypisów.

halkion (z gr.) — odszczepieniec, rozłamowiec. [przypis edytorski]

Halosydna (gr.) — córa morza, przydomek Amfitryty, żony Posejdona. [przypis edytorski]

harmostes (gr.) — wysoki urzędnik spartański, odpowiednik namiestnika królewskiego. [przypis edytorski]

hēmicrania (z gr.) — migrena. [przypis edytorski]

hekatomba (gr.) — ofiara ze stu wołów, przen.: rzeź. [przypis edytorski]

hekatomba (z gr.) — ofiara ze stu wołów (dziś także szerzej: wielka rzeź, krwawa ofiara). [przypis edytorski]

hekatomba (z gr.) — w staroż. Grecji ofiara składana bogom ze stu sztuk bydła lub wołów, później z każdej dużej liczby zwierząt. [przypis edytorski]

hekatomba (z gr.) — w staroż. Grecji ofiara składana bogom ze stu wołów; dziś także przen.: poświęcenie lub zagłada bardzo wielu ludzi. [przypis edytorski]

hekatomba (z gr.) — w staroż. Grecji ofiara składana bogom ze stu wołów; dziś także przen.: wielka rzeź, krwawa ofiara. [przypis edytorski]

hekatomba (z gr.) — w staroż. Grecji ofiara składana bogom ze stu wołów. [przypis edytorski]

heksagram (z gr.) — sześciokąt. [przypis edytorski]

heksametr (z gr.) — miara wierszowa, którą napisano m.in. Iliadę i Odyseję. Charakteryzuje się skomplikowanymi zasadami budowy wersów: na każdy składa się 6 stóp, daktyli (jedna sylaba długa i dwie krótkie) lub spondejów (dwie sylaby długie), czyli od 12 do 17 sylab. Heksametr polski, wobec braku iloczasu, polega na odpowiednim zestawianiu sylab akcentowanych i nieakcentowanych. [przypis edytorski]

hektyczny (z gr.) — chorobliwy, gorączkowy; wynikający z podniecenia i niepokoju. [przypis edytorski]

hektyczny (z gr.) — trawiący, wyniszczający, gorączkowy; podniecony, zaniepokojony. [przypis edytorski]

Hellada (z gr.) — Grecja. [przypis edytorski]

hemisferna scena (z gr.) — półkula ziemska. [przypis redakcyjny]

hemistych (z gr.) — połówka wersu wiersza, wyodrębniona przez cezurę (średniówkę). [przypis edytorski]

hermafrodyta (gr.) — obojnak, organizm dwupłciowy. [przypis edytorski]

Hermes Trismegistos (z gr. dosł.: Hermes Po Trzykroć Wielki) — bóstwo hellenistyczne wcielające ideę harmonijnej symbiozy religii, nauki i sztuki, a także (na innym poziomie) mądrości i mistyki. Figura Trismegistosa łączy cechy gr. boga Hermesa i egipskiego Thota z elementami mistyki judaistycznej; patronuje on astrologii i alchemii, duchowemu rozwojowi prowadzącemu ku prawdziwemu, syntetycznemu poznaniu świata i zaświatów. Jest symbolem wiedzy tajemnej (czyli tzw. hermetycznej). Uznawano go za autora wielu ksiąg (m.in. Tabula Smaragdina czyli Tablica Szmaragdowa oraz zbiór traktatów Corpus Hermeticum) mających wpływ na filozofię różokrzyżowców oraz licznych tradycji ezoterycznych, gnostyckich i kabalistycznych. [przypis edytorski]

Hermes Trismegistos (z gr. Hermes Po Trzykroć Wielki) — hellenistyczne bóstwo wcielające ideę harmonijnej symbiozy religii, nauki i sztuki; mądrości i mistyki. Figura Trismegistosa łączy cechy gr. boga Hermesa i egipskiego Thota z elementami mistyki judaistycznej; patronuje on astrologii i alchemii, duchowemu rozwojowi prowadzącemu ku prawdziwemu, syntetycznemu poznaniu świata i zaświatów. Jest symbolem wiedzy tajemnej (czyli tzw. hermetycznej). Uznawano go za autora wielu ksiąg (m.in. Tabula Smaragdina czyli Tablica Szmaragdowa oraz zbiór traktatów Corpus Hermeticum) mających wpływ na filozofię różokrzyżowców oraz licznych tradycji ezoterycznych, gnostyckich i kabalistycznych. [przypis edytorski]

heroina (daw., z gr.) — bohaterka, główna postać sztuki; tu: odtwórczyni głównej roli. [przypis edytorski]

hetera (z gr. hetaíra) — w staroż. Grecji kobieta lekkich obyczajów, często odznaczająca się kulturą i wykształceniem. [przypis edytorski]

hetera (z gr.) — kurtyzana. [przypis edytorski]

hetera (z gr.) — tu: dama lekkich obyczajów, elegancka kurtyzana. [przypis edytorski]

heterogeniczny (z gr. heteros: inny, genos: pochodzenie, ród) — różnorodny, niejednolity; tu zapewne: obcy, mający inne pochodzenie, należący do innego rodzaju. [przypis edytorski]

heterogeniczny (z gr. heteros: inny, genos: pochodzenie, ród) — tu: obcy, mający inne pochodzenie, należący do innego rodzaju. [przypis edytorski]

heterogeniczny (z gr.) — inny, należący do innego porządku. [przypis edytorski]

heteronomia (z gr. héteros: inny, nómos: prawo) — podleganie normom, których się nie ustanowiło samemu, np. danymi przez Boga; jej przeciwieństwem jest autonomia, samodzielne ustanawianie systemu wartości i własnych reguł moralnych. [przypis edytorski]

heteryzm (z gr. hetera: towarzyszka; kurtyzana) — tu: korzystanie z prostytucji. [przypis edytorski]

heurystyczny (z gr.) — oparty na heurystyce, tj. umiejętności wykrywania nowych prawd przez znajdywanie związków między faktami i stawianie hipotez. [przypis edytorski]

hialina (ang. hyaline, z gr. hyalinos: przezroczysty) — szklista, przezroczysta substancja. [przypis edytorski]

hierofant (gr.) — kapłan kultu misteryjnego, przeznaczonego dla wtajemniczonych. [przypis edytorski]

hierofant (z gr.) — kapłan misteriów eleuzyjskich; człowiek objawiający innym święte tajemnice. [przypis edytorski]

hieroglifik (z gr.) — napis hieroglificzny a. napis w ogóle. [przypis redakcyjny]

hieroglify (z gr. hieroglyphika: święte znaki) — najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu. Nazwa stosowana również do innych rodzajów pisma obrazkowego. [przypis edytorski]

Hiero-gliptos (gr.) — glipto- w złożeniach oznacza ryć, rzeźba, hiero- to święty, jak i potężny. [przypis edytorski]

Hiparion (z gr.) — dosł.: konik; wymarły rodzaj nieparzystokopytnych z rodziny koniowatych, żyjący od miocenu do plejstocenu, zasiedlający Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę. [przypis edytorski]

Hiperborej a. Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy [przypis edytorski]

Hiperborejczycy (z gr.) — lud mieszkający na północy; autor określa tak Rosjan, w sposób zawoalowany ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]

Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy, autor najprawdopodobniej określa tak Rosjan, w sposób zawoalowany ze względu na cenzurę carską. [przypis redakcyjny]

Hiperboreje a. Hiperborejczycy (z gr.) — mityczny lud mieszkający na północy. [przypis edytorski]

Hiperboreje (z gr.) — mieszkańcy północy; tu omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi w 1886 r. Sienkiewicz nie mógł pisać otwarcie ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]

hiperborejski (z gr.) — północny; tu: zawoalowane określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz, publikując Potop w 1886 r. w zaborze rosyjskim, nie mógł pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]

hiperestezja (gr., med.) — przeczulica, nadmierna wrażliwość na bodźce zmysłowe. [przypis edytorski]

hiperestezja (gr., med.) — przeczulica, nadmierna wrażliwość powierzchni ciała na bodźce zmysłowe. [przypis edytorski]

hipocentaur (mit., z gr.) — istota mityczna, pół człowiek, pół koń; centaur. [przypis edytorski]

hipocentaur (mit., z gr.) — istota mityczna, pół człowiek, pół koń; centaur. [przypis redakcyjny]

hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych i wyścigów rydwanów wraz z trybunami dla widowni wzdłuż dłuższych boków. [przypis edytorski]

hipodrom (z gr.) — tor wyścigów konnych. [przypis edytorski]

hipogryf (z gr.) — legendarne zwierzę. Przednia część była gryfa (mityczne zwierzę; lew o głowie, przednich łapach i skrzydłach orła) a tylna konia. [przypis edytorski]

Hipokren (gr.) — właśc. Hipokrene, źródło w Gaju Muz na Helikonie, symbol natchnienia poetyckiego. [przypis edytorski]

hipokryzja (z gr. hypokrisis: udawanie) — obłuda, fałsz, dwulicowość: głośne (czasem ostentacyjne) przyznawanie słuszności pewnym zasadom postępowania i normom moralnym przy jednoczesnym niestosowaniu się do tych zasad i norm w działaniu; niespójność taka w przypadku hipokryty jest zamierzona i obliczona na konkretne korzyści (materialne, społeczne, polityczne itp.). [przypis edytorski]

hipostaza (z gr. hypóstasis: podstawa) — uprzedmiotowienie (nadanie realnego kształtu) pojęcia abstrakcyjnego; usamodzielniony aspekt Boga; w chrześcijaństwie każda z osób boskich Trójcy Świętej. [przypis edytorski]

hipostaza (z gr.) — uprzedmiotowienie (nadanie realnego kształtu) pojęcia abstrakcyjnego. [przypis edytorski]

hipparcha (gr.) — dowódca jazdy. [przypis edytorski]

hippocentaur (z gr.) — centaur, w mit. gr. pół koń, pół człowiek; tu przydomek, oznaczający jeźdźców tak dobrych, jakby zrośniętych z wierzchowcem. [przypis edytorski]

hiżop a. hizop (z gr.) — roślina lekarska, używana na Wschodzie jako lek. „Pokropisz mnie hiżopem, a będę oczyszczony”: formuła przy aspersji. [przypis redakcyjny]

hodegetyczny (z gr. hodós: droga, hēgéomai: prowadzę) — związany z hodegetyką, w medycynie: nauką o odpowiednim postępowaniu z chorymi, w daw. pedagogice: nauką o metodach wychowania. [przypis edytorski]

homonimia (z gr.) — identyczność brzmienia wyrazów mających różne znaczenia. [przypis edytorski]

Hopos estai tade erga? (gr.) — Jakie są te dzieła? [przypis edytorski]

hydropatia (z gr.) — leczenie za pomocą wody. [przypis edytorski]

hylozoista (z gr. hyle: materia; zoon: życie) — a. hilozoista; termin stosowany w odniesieniu do jońskich filozofów przyrody, którzy głosili, że materia świata jest ożywiona. [przypis edytorski]

hypothesis (z gr.) — przypuszczenie, mniemanie. [przypis redakcyjny]