Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
Ofelia — postać z dramatu Williama Shakespeare'a Hamlet, córka Poloniusza, siostra Laertesa; Hamlet flirtuje z nią początkowo, następnie zabija przez pomyłkę (sądząc, że to mąż jego matki) Poloniusza; Ofelia popada w obłęd i popełnia samobójstwo, topiąc się w rzece; Laertes mszcząc się za ojca i siostrę wyzywa Hamleta na pojedynek, w którym obydwaj giną; w scenie ukazującej obłęd Ofelii pojawia się ona w wianku i rozdaje poszczególnym osobom kwiaty i zioła. [przypis edytorski]
Ofelio, idź do klasztoru — cytat z Hamleta Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Ofelio, idź do klasztoru — słowa Hamleta do zakochanej w nim Ofelii. [przypis edytorski]
ofensa — uraza. [przypis redakcyjny]
oferta — tu: polecenie się opiece świętego, rodzaj modlitwy. [przypis edytorski]
ofertorium (z łac.) — w liturgii rzym.-kat. część mszy, podczas której ofiaruje się chleb i wino. [przypis edytorski]
Offal Court — znaczy mniej więcej tyle co „śmietnik”. [przypis tłumacza]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — francuski wiolonczelista i kompozytor, specjalizujący się w operetkach. [przypis edytorski]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — kompozytor francuski, specjalizujący się w operetkach; autor m.in. operetki Piękna Helena (1864), parodiującej historię ucieczki Heleny z Parysem, która stała się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Offenbach, Jacques (1819–1880) — kompozytor francuski, specjalizujący się w operetkach. [przypis edytorski]
Offendor (…) mines — Martialis, Epigrammata VI, 7, 6. [przypis tłumacza]
offensa Maiestatis (łac.) — obraza majestatu. [przypis redakcyjny]
offensa — uraza. [przypis redakcyjny]
offerta składać — dziś: oferty. [przypis edytorski]
offertorium (łac.) — ofiarowanie. [przypis edytorski]
Offertorium (łac.) — ofiarowanie; tu: część katolickiej mszy św., ofiarowanie chleba i wina. [przypis edytorski]
office (fr.) — urząd; znany jest pod tą nazwą we Francji od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych. To osobista ranga i odpowiedzialność, nadawana przez władcę lub pana osobie fizycznej. Jest to rzeczywista delegacja władzy ze strony dzierżyciela suwerenności. Urząd stanowi do XVIII wieku najpowszechniejszą formę pełnienia obowiązków w służbie państwowej, wymiarze sprawiedliwości czy finansach. W XVII w. urzędnicy sądów suwerennych uzyskali nobilitację, jednak ich możliwości pod koniec epoki absolutystycznej zostały znacznie ograniczone, w szczególności ze względu na dziedziczność urzędów, co uniemożliwiło przybycie nowych nie szlachciców do korpusu oficerskiego. [przypis edytorski]
officiers d'ordonnance (fr.) — oficerowie ordynansowi, przeznaczeni do wykonywania wyłącznie bezpośrednich zleceń dowódcy dywizji, brygady lub większego zgrupowania wojsk. [przypis edytorski]
officit nostra libertas (łac.) — zawadza wolność nasza. [przypis redakcyjny]
officium tenebrarum — ciemna jutrznia. [przypis autorski]
officjalista — dziś: oficjalista; rządca dworski. [przypis edytorski]
officjalista — urzędnik; tu: kanclerz związkowy. [przypis redakcyjny]
officyjał — oficjał; zastępca biskupa w sądach kanonicznych. [przypis edytorski]
Off Limits (ang.) — tu: przejście wzbronione. [przypis edytorski]
of God and the Church (ang.) — Boga i Kościoła. [przypis redakcyjny]
ofiara mincha — w judaizmie: popołudniowy czas na składanie ofiary; po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej zastąpiony przez popołudniową modlitwę. [przypis edytorski]
ofiarami — wróżono z wnętrzności zabitych na ofiarę zwierząt, a zwłaszcza z wyglądu wątroby. Sztuka takiego wróżenia, nieznana jeszcze Homerowi, była później w użyciu u Greków, Etrusków i Rzymian; u Rzymian znawcy tej sztuki rekrutowali się z Etrusków. [przypis tłumacza]
ofiara obietna — obiata; u daw. Słowian ofiara składana na cześć bogów. [przypis edytorski]
Ofiarę czarnego byka (…) odbył publicznie, jeszcze w r. 1520 (…) — warto przypomnieć, że w Rzymie 1522 roku dla oddalenia moru za pozwoleniem zwierzchności — papież i kardynałowie opuścili dla zarazy miasto — Greczyn niejakiś czarnego byka ofiarował!! [przypis redakcyjny]
ofiarę z ptaków — „[Ta jest ustawa trędowatego, gdy będzie miał być oczyściony. Przywiodą go do kapłana, który wyszedszy z obozu, gdy najdzie, że trąd jest oczyściony] przykaże owemu, który się czyści, aby ofiarował dwu wróblów żywych za się, które się jeść godzą”, Kpł 14, [2–]4 [tłum. J. Wujka]. W Starożytnościach III, XI, 4, Flawiusz wyśmiewa gminną wersję, jakoby Mojżesz był trędowaty i trędowaci wszyscy Żydzi, z którego to powodu mieli jakoby ujśćC z Egiptu. Tak samo w dziele polemicznym Przeciw Apionowi I 26 występuje przeciwko pismom egipskiego kapłana Manetona, że mniemał, jakoby Żydzi z powodu trądu z Egiptu wypędzeni zostali. Ofiara z ptaków była zatem symboliczną obrazą Żydów zgromadzonych w synagodze. [przypis tłumacza]
Ofiarna z bogactwa duszy, nie z jej nędzy… — Narcyza Żmichowska, Poganka, rozdz. VI. [przypis edytorski]
Ofiarnice — tytuł tłumaczenia stanowiącego podstawę niniejszej publikacji brzmi: Ofiary, przyjęto jednak tytuł tradycyjny, odpowiadający greckiemu Choephoroi (Choefory), tj. kobiety niosące na głowie dzbany, zawierające ofiarę na grób. [przypis edytorski]
ofiarnik — daw. kapłan składający ofiarę. [przypis edytorski]
ofiarować, składając całopalenie — u Greków całopalenie było rzadkie; palili na ofiarę tylko część bydlęcia (uda owinięte w tłuszcz), a resztę zjadali. Bogom podziemnym częściej składali całopalenie. [przypis tłumacza]
ofiarowanego (…) imieniem króla — dziś: w imieniu króla. [przypis edytorski]
ofiarowanem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: ofiarowanym. [przypis edytorski]
Ofiarowanie [choćby] [włosa z]… — przypowieść o pewnym generale imieniem Li Shiji, służącym na dworze cesarza Taizonga, panującego w latach 627–649, który poważnie zachorował, a jedynym lekarstwem na chorobę był popiół ze spalonej brody. Li Shiji spalił swoją brodę, a popiół ofiarował choremu cesarzowi. [przypis tłumacza]
ofiary czy to głodu, czy buntu — w edycjach Niesego i Dindorfa następuje jeszcze zdanie ujęte w nawias: καὶ πεπλήρωτο νεκρῶν ἢ διὰ στάσιν ἢ διὰ λιμὸν ἀπολωλότων, którego istotnie tłumaczyć nie potrzeba, bo jest literalnie powtórzeniem poprzedniego. [przypis tłumacza]
ofiary Dzeusowi Królowi, gdyż tego właśnie boga wskazała mu była wyrocznia delficka — por. ks. III, 1. [przypis tłumacza]
oficer-audytor — członek sądu wojskowego. [przypis edytorski]
oficer francuski — w czasie ofensywy Armii Czerwonej przybyła do Warszawy wojskowa misja francuska dla udzielenia pomocy dowództwu polskiemu. [przypis redakcyjny]
ofici (z gr. ὄφις: wąż) a. serpentynianie — grupa gnostycka z I w., której członkowie czcili węża z biblijnej Księgi Rodzaju, symbolizującego gnozę (poznanie), którą demiurg Yaldabaoth chciał ukryć przed Adamem i Ewą. W ich wierzeniach występował Prunikos, wcielenie Mądrości, pradawna androgyniczna istota, starająca się oświecić ludzkość. [przypis edytorski]
oficjała — urzędnika, tutaj: sędziego duchownego. [przypis redakcyjny]
oficjał (daw.) — przedstawiciel władzy; w Kościele katolickim: przewodniczący sądu biskupiego, sprawujący w imieniu biskupa kościelną władzę sądowniczą. [przypis edytorski]
oficjał — urzędnik. [przypis edytorski]
oficjalista (daw.) — osoba zarządzająca majątkiem ziemskim. [przypis edytorski]
oficjalista (daw.) — prywatny urzędnik, osoba zatrudniona przez właściciela do wykonywania zadań związanych z zarządzaniem majątkiem ziemskim. [przypis edytorski]
oficjalista (daw.) — urzędnik. [przypis edytorski]
oficjalista (daw.) — urzędnik. [przypis redakcyjny]
oficjalista (daw.) — zarządca prywatnego majątku ziemskiego. [przypis edytorski]
oficjalista — jeden z wyższej służby w większych gospodarstwach wiejskich. [przypis redakcyjny]
oficjalista — niższy pracownik umysłowy. [przypis redakcyjny]
oficjalista — prywatny urzędnik, osoba zatrudniona przez właściciela do wykonywania zadań związanych z zarządzaniem majątkiem ziemskim. [przypis edytorski]
oficjalista (z łac. officium: służba, urząd) — urzędnik. [przypis edytorski]
oficjalista (z łac. officium: służba, urząd)— zarządca prywatnego majątku ziemskiego. [przypis edytorski]
oficjalistów — urzędników, tutaj: sędziów. [przypis redakcyjny]
oficjalistowskie posady — zatrudnienie przy zarządzaniu majątkami prywatnymi. [przypis edytorski]
oficjalni — tj. Kościół katolicki. [przypis redakcyjny]
oficja — urzędy duchowne. [przypis redakcyjny]
oficjować (daw.) — odprawiać nabożeństwo. [przypis edytorski]
oficjum — zob. (fr.) office. [przypis edytorski]
oficyjery będą płakały — dziś popr.: oficerowie będą płakali. [przypis edytorski]
oficyna — boczne skrzydło budynku, zwykle przeznaczone na pomieszczenia gospodarcze. [przypis edytorski]
oficyna — boczne skrzydło kamienicy. [przypis edytorski]
oficyna — budynek dobudowany z tyłu lub z boku kamienicy. [przypis edytorski]
oficyna — budynek przy dworze, przeznaczony dla służby lub na pomieszczenia gospodarcze. [przypis edytorski]
oficynach — pracowniach, zakładach. [przypis redakcyjny]
oficyna — niefrontowa, boczna lub tylna część kamienicy, bez bezpośredniego dostępu z ulicy, z wejściem przez podwórze, ze skromniejszymi mieszkaniami i oknami na podwórze. [przypis edytorski]
oficyna — skrzydło budynku, zwykle przeznaczone na pomieszczenia gospodarcze. [przypis edytorski]
ofik — oficer (żartobliwy skrót). [przypis redakcyjny]
o Filipie Auguście i o Bouvines — w bitwie pod Bouvines (1214) Filip II August odniósł świetne zwycięstwo nad cesarzem Ottonem IV i jego sprzymierzeńcami. [przypis redakcyjny]
Ofir — nazwa legendarnych Indii, krainy bogactw. [przypis autorski]
Ofiuchos — wielki gwiazdozbiór Smoka, dotykający Drogi Mlecznej. [przypis autorski]
oflag — niemiecki obóz jeniecki dla oficerów podczas II wojny światowej. [przypis edytorski]
oflag — obóz jeniecki dla oficerów. [przypis edytorski]
Oflag — skrót od Offizierslager für kriegsgefangene Offiziere, niemiecki obóz jeniecki dla oficerów (niekiedy również podchorążych). [przypis edytorski]
Ofla — Ὀφλᾶς, LXX Ὀφλέν, Ώφαλ, הָעֹ֛פֶל (2 Krn 27, 3), wzgórze po stronie południowo-wschodniej świątyni, w pobliżu doliny Kidronu. [przypis tłumacza]
O fortes (…) aequor — Horatius, Odae, I, 7, 30. [przypis tłumacza]
ofrachtowany — ujęty w wykazie wysłanego towaru, z jego wagą i należnością za przewóz. [przypis edytorski]
ofrankować (daw.) — uiścić opłatę pocztową za przesłanie listu. [przypis edytorski]
Ofryneion — staroż. miasto greckie w Troadzie, na azjatyckim brzegu Hellespontu, niedaleko wylotu cieśniny na Morze Egejskie; ok. 50 km na płd.-zach. od Lampsakos, w pobliżu ob. wioski İntepe. [przypis edytorski]
oftalmia (gr.) — katarakta, tj. naturalna zapora na rzece a. choroba oczu. [przypis edytorski]
oftalmiczny — dotyczący chorób ocznych, związany z okulistyką. [przypis edytorski]
Of Truth — „O prawdzie”. [przypis edytorski]
ofukiwać — odezwać się do kogoś, krzyknąć na kogoś ostro, gniewnie. [przypis edytorski]
ofukliwie — dziś raczej: opryskliwie. [przypis edytorski]
ofuknąć kogo — robić komuś wymówki, mieć do kogoś pretensje. [przypis edytorski]
ofuknąć — odezwać się do kogoś niemiło, strofująco. [przypis edytorski]
of wanting of a thousand franc — że mógłbym potrzebować tysiąca franków. [przypis redakcyjny]
of Water and Power (ang.) — Wody i Energii. [przypis edytorski]
ogacenie — ocieplenie. [przypis edytorski]
oganisty (daw.) — rozłożysty. [przypis redakcyjny]
oganka — przyrząd do oganiania się od dokuczliwych owadów. [przypis edytorski]
ogarek — tu: resztka niedopalonej świecy. [przypis edytorski]
Ogariow, Nikołaj Płatonowicz (1813–1877) — rosyjski poeta, prozaik, myśliciel oraz rewolucjonista; w 1831 razem z Aleksandrem Hercenem zorganizował na Uniwersytecie Moskiewskim polityczne koło naukowe; w 1834 członkowie kółka zostali aresztowani i skazani na zesłanie. [przypis edytorski]
ogarnąć — tu: osłonić. [przypis edytorski]
ogarnął go (…) lęk i zdumienie — „Niewiele na to dbał”. Dopełnienia Brotiera do Tacyta Roczników XVI, 47, przekład Naruszewicza. Zgodne to z zachowaniem się Nerona w innych wypadkach, p. Swetoniusz, Żywot Nerona XL. [przypis tłumacza]
ogarnął szał — w oryg. niem. wurde rasend: był wściekły. [przypis edytorski]
Ogarnął was bezrozumny strach… — Porównaj tę mowę z mową Starożytnościach XV, V, 3. Jeden i ten sam historyk w dwóch dziełach podaje różne teksty jednej i tej samej mowy bez jakiejkolwiek korelacji, nie miarkując się, iż kiedyś krytyczny czytelnik będzie mógł zestawić je ze sobą. Inne czasy, inne pojęcia ścisłości. „Dla nas, ludów na wskroś surowych, przeświadczenie opiera się na szczerości ze samym sobą. Ale to nie ma wielkiego znaczenia u ludów wschodnich, nie przywykłych do subtelności krytycznego ducha. Szczerość i kłamstwo to są dla nas pojęcia biegunowe, które się wzajemnie wyłączają. Na Wschodzie istnieje tysiąc przejść i połączeń. Twórcy ksiąg apokryficznych (np. Daniela i Henocha), ludzie nadzwyczajnej egzaltacji, popełniali dla swoich celów i to bez najmniejszych skrupułów to, co nazwalibyśmy oszustwem. Dla człowieka Wschodu prawda materialna nie ma żadnego znaczenia; on patrzy na wszystko ze stanowiska swych myśli, swych interesów, swych namiętności” (Renan, Żywot Jezusa, Kraków, 1904, str. 212). Niesłuszne są też narzekania na długie, a zmyślone mowy Flawiusza, albowiem w nich znajdujemy istne skarby poglądów, wyobrażeń, pojęć człowieka ówczesnego i to spisanych nie na sucho, ale ożywionych uczuciem nadzwyczajnego pisarza i stylisty. Mowa Eleazara o nieśmiertelności duszy (p. niżej VII, VIII, 7) jest prawdziwym klejnotem wiadomości o duszy ludzi tej epoki. A tendencyjność? Dowiadujemy się tedy, jakie panowały tendencje. [przypis tłumacza]
ogarniony — dziś: ogarnięty. [przypis edytorski]
