Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
pracować jak koń pocztowy — ciężko pracować; także: jak koń, jak koń pociągowy, jak wół. [przypis edytorski]
pracowna Arachna (mit. gr.) — pracowita Arachne; chodzi o słynną ze swego kunsztu tkaczkę z Lidii. Naraziła się ona na gniew Ateny, która zniszczyła jej pracę przedstawiającą miłostki bogów; Arachne powiesiła się z rozpaczy, zaś bogini zamieniła ją w pająka, a sznur w pajęczą nić. [przypis edytorski]
pracownicą niesłychanie pracowitą, nie jest skłonna do nadużyć … — H. Z. Pietkiewicz, Kobieta w szkicach społecznych. [przypis autorski]
pracowny (daw.) — pracowity. [przypis edytorski]
practicante (hiszp.) — pielęgniarz. [przypis edytorski]
practicatum axioma (łac.) — doświadczona prawda. [przypis redakcyjny]
practicatum axioma: Rex erat Helisabeth, verum regina Iacobus, imperiosus mulier (łac.) — powtarzane zdanie: „Była królem Elżbieta, ale królową był Jakub, chciwy władzy niewieściuch”; mowa o Elżbiecie I Tudor (1533–1603), królowej Anglii i Irlandii od 1558 r. oraz jej następcy, Jakubie I Stuarcie (1566–1625), królu Szkocji od 1567 r. i Anglii od 1603 r. [przypis redakcyjny]
pracując jako dyrektor muzyki i kompozytor — Griesebach zaznacza, że w ciągu maja, czerwca i lipca 1808 r. Hoffmann ułożył Canzoni per quatro voci alla capella, a mianowicie 1) Ave maris Stella w F dur, 2) De profundis clamavi w E moll, 3) Gloria patri w C dur, 4) Salve redemptor w A moll, 5) O Sanctissima w F dur, 6) Salve regina w D moll. [przypis tłumacza]
Pracuję nad odczytaniem hieroglifów — egipskie pismo hieroglificzne zostało odczytane przez Jean-François Champolliona w roku 1822. [przypis edytorski]
— Pracuje w Algiers… — fragment rozpoczynający się od tych słów w egzemplarzu źródłowym jest nieczytelny — brakuje części kartki. Tekst został odtworzony. [przypis edytorski]
pracuje — w wyd. źródłowym: panuje; zmieniono po porównaniu z innymi wydaniami i opracowaniami. [przypis edytorski]
pracy o polskich przekładach dramatów Szekspira — dr Władysław Tarnawski, O polskich przekładach Szekspira, nakładem Akademii Umiejętności, Kraków 1914. [przypis tłumacza]
pracy poczętej dokonawcy — w innym tłum.: sprawcy podjęcia tej pracy. [przypis edytorski]
pracy (…) Samuela Reimarusa, zawierającej krytykę chrześcijaństwa ze stanowiska „rozumnej czci Boga” — Apologie oder Schutzschrift für die vernünftigen Verehrer Gottes [Apologia albo Pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga; red. WL]. [przypis autorski]
pracznictwo — dziś: pralnictwo. [przypis edytorski]
praczniczy — dziś: pralniczy. [przypis edytorski]
pradalgė — dalgiu ar mašina vienu kartu pjaunamas ievos ar javų ruožas. [przypis edytorski]
pradalgės — dalgiu ar mašina vienu kartu supjautas šienas ar javai. [przypis edytorski]
Pradła — wieś w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim; ok. 70 km na wsch. od wsi Sadów w pow. lublinieckim, ok. 15 km na płd. od wsi Lelów w pow. częstochowskim; w czasach zaborów w pow. olkuskim gub. kieleckiej, graniczącym od południa z Galicją. [przypis edytorski]
Pradon, Jacques (1632–1698) — francuski dramatopisarz, rywal Jeana Racine'a; 1 stycznia 1677 Racine wystawił swoją tragedię Fedra, Pradon dwa dni później przedstawił swoją własną sztukę na ten sam temat, pt. Fedra i Hippolit (Phèdre et Hippolyte). [przypis edytorski]
Pradt, Dominique Georges Frédéric Dufour de (1759–1837) — fr. dyplomata i historyk stosunków międzynarodowych. [przypis edytorski]
pradūka — skylė, tarpas. [przypis edytorski]
Pradżapati (mit. hind.) — stwórca świata, twórca rytuału, bóg małżeństwa. [przypis edytorski]
pradziad [Marka Aureliusza] — Catilius Severus [właśc. Lucius Catilius Severus Julianus Claudius Reginus, dwukrotny konsul (110, 120 n.e.), prefekt Rzymu, był dla matki Marka Aureliusza dziadkiem od strony matki; red. WL]. [przypis tłumacza]
prächtig (niem.) — przepiękny. [przypis edytorski]
praecedentia saecula patres calumniarum (łac.) — przeszłe wieki ojcami potwarzy. [przypis redakcyjny]
Praeceptis salutaribus moniti et divina institutione formati audemus dicere (łac.) — formuła mszalna poprzedzająca modlitwę Ojcze nasz, we współczesnej wersji polskiej: „Wezwani zbawiennym nakazem i oświeceni pouczeniem Bożym ośmielamy się mówić”. [przypis edytorski]
praeceptor (łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
praeceptor (z łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
praecipua rerum ad famam dirigenda (łac.) — najważniejsze sprawy kierować trzeba ku sławie. [przypis redakcyjny]
praecipue (łac.) — zwłaszcza. [przypis redakcyjny]
praeciput — suma, którą żona ma prawo odłożyć dla siebie z majątku, przed jego rozdziałem. [przypis tłumacza]
praecipuum annalium munus, ne virtutes sileantur, utque pravis dictis factisqne ex posteritate, ex infamia metus sit (łac.) — głównym zadaniem roczników, żeby cnót nie pomijano milczeniem i żeby nikczemne słowa i czyny lękały się potomności i niesławy. [przypis redakcyjny]
praeco — κῆρυξ, dosłownie: obwoływacz, którego to wyrażenia zwykle w niniejszym przekładzie używam, gdy chodzi o keryksów żydowskich, a nie o keryksów wojska rzymskiego. Wyrażenie Henkla „герольдъ” (w tym wypadku użył wyjątkowo słowa „вѣстиникъ”) jest niewłaściwe, gdyż heroldów znały tylko średnie wieki. Bliższe szczegóły o słowie praeco p. Lübkera Reallexikon, Praecones. [przypis tłumacza]
praeconceptum odium (łac.) — powziętą nienawiść. [przypis redakcyjny]
praecursores (łac.) — straż przednia. [przypis redakcyjny]
praecustodio (łac. neol.) — z góry zastrzegam. [przypis redakcyjny]
praedestinatio (łac.) — przeznaczenie. I to błędne mniemanie ówczesne, mogące usprawiedliwiać wiele złych rzeczy, odejmować wartość dobrym. [przypis redakcyjny]
praedicatum (łac.) — właściwość. [przypis edytorski]
praefixionem (łac.) — oznaczony termin. [przypis redakcyjny]
praeiga — praeitis. [przypis edytorski]
praeitė — dab.: praeitis. [przypis edytorski]
praeiudicata antecedentia (łac.) — przykłady z przeszłości. Pasek ma tu na myśli rokosze, które podnosiły jednostki, takie jak Zebrzydowski czy Lubomirski, gdy teraz występuje kilku malkontentów, całe stronnictwo oligarchów. [przypis redakcyjny]
praeiudicata (łac.) — poprzednie wyroki w sprawie sądowej; tu: doświadczenia. [przypis redakcyjny]
praeiudicata (łac.) — przykłady. [przypis redakcyjny]
praeiudicatum (łac.) — doświadczenie. [przypis redakcyjny]
praeiudicatum (łac.) — przykład, doświadczenie. [przypis redakcyjny]
praelataque est Pollionis fina non aliam ob causam quam quod mater eius in eodem coniugio manebat (łac.) — wyżej ceniono córkę Polliona nie z innej przyczyny, jeno z tej, że jej matka trwała w jednym małżeństwie. [przypis redakcyjny]
praemium (łac.) — nagroda. [przypis edytorski]
praemium (łac.) — nagroda, zapłata. [przypis edytorski]
prae oculis (łac.) — przed oczyma, na widoku. [przypis redakcyjny]
prae oculis (łac.) —przed oczyma. [przypis redakcyjny]
prae oculis (łac.) — przed oczyma. [przypis redakcyjny]
prae oculis timorem Dei (łac.) — przed oczyma bojaźń boską. [przypis redakcyjny]
praeparationes (łac.) — przygotowania. [przypis edytorski]
praeparatur (łac.) — szykuje się, jest przygotowywana. [przypis redakcyjny]
praepostere (łac.) — za późno. [przypis redakcyjny]
praeruptus animo (łac.) — gwałtownego ducha. [przypis edytorski]
praesagia (łac.) — wróżby. [przypis redakcyjny]
praesens (łac.) — obecny. [przypis redakcyjny]
praesens (łac.) — osobiście, obecny. [przypis redakcyjny]
praesentes in publicis (łac.) — obecni na sejmie. [przypis redakcyjny]
praesentier das giver — prezentuj broń, okaż broń; w piechocie polskiej cudzoziemskiego autoramentu była w tym czasie komenda niemiecka. [przypis redakcyjny]
praesentis contractus (łac.) — niniejszy układ. [przypis redakcyjny]
praesentissimi solis (łac.) — obecności słońca. [przypis redakcyjny]
praesentit (łac.) — przeczuwa. [przypis redakcyjny]
praesidia (łac.) — załogi. [przypis redakcyjny]
praesidiarii (łac. B.) — obrońcy. [przypis redakcyjny]
praesidium (łac.) — obrona. [przypis edytorski]
praesidium (łac.) — obronne. [przypis edytorski]
praesidium (łac.) — ochrona, straż; tu. B. lp. [przypis redakcyjny]
praesidium (łac.) — ochrona, straż, zbrojna załoga. [przypis edytorski]
praesidium (łac.) — załoga. [przypis redakcyjny]
praetensionem (łac.) — pretensję, żądanie. [przypis redakcyjny]
praetensiones (łac.) — pretensje, żądania. [przypis redakcyjny]
praeteritum imperfectum (łac.) — czas przeszły niedokonany. [przypis edytorski]
praeteritum plus quam perfectum — dawno minione (łac.). [przypis autorski]
praeter propter (łac.) — coś w rodzaju. [przypis edytorski]
praetorium — τὸ στρατήγιον [strategonion, namiot wodza], Felderrnzelt (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
Praetulerim (…) ringi (łac.) — „Wolę, by mnie za bzika lub za lenia miano/ Byle mi szczęście niosły te moje przywary,/ Choćby szczęście ułudne, niż świadomie cierpieć!” (Horatius, Epistulae, II, 2, 126.; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
praevalui (łac.) — przemogłem. [przypis redakcyjny]
praevenire (łac.) — uprzedzić. [przypis redakcyjny]
praevenire, quam praeveniri (łac.) — uprzedzić, niż być uprzedzonym. [przypis redakcyjny]
pragaištų — menkų, niekam tykusių. [przypis edytorski]
Pragar a. Pragaras (mit. litew.) — Piekło, otchłań. [przypis edytorski]
Pragaras (mit. litew.) — Piekło, otchłań. [przypis edytorski]
Pragaras (mit. litew.) — Piekło. [przypis autorski]
Praga — stolica i największe miasto Czech. [przypis edytorski]
Pragę zalał krwią — chodzi o dowódcę wojsk ros., Aleksandra Suworowa, który po zwycięskim ostatnim starciu z siłami insurekcji kościuszkowskiej podczas szturmu na Warszawę od strony jej dzielnicy wschodniej, Pragi, 4 listopada 1794 roku dopuścił do rzezi ludności cywilnej miasta; żołnierze ros. wymordowali wówczas ok. 20 tys. ludzi; podkomendni Suworowa w dowód uznania zostali udekorowani przez carycę Katarzynę II specjalnie ustanowionym Krzyżem za Zdobycie Pragi. [przypis edytorski]
Prager Tagblatt — niemieckojęzyczny dziennik ukazujący się nieprzerwanie w Pradze od 1876 do 1939 roku, którego redaktorem był m. in. Egon Kisch. [przypis edytorski]
Prager Tageblatt (niem.) — Dziennik Praski. [przypis edytorski]
pragła — dziś popr.: pragnęła. [przypis edytorski]
pragmatyczny — praktyczny, przydatny w praktyce. [przypis edytorski]
pragmatyczny (z gr. πράγμα: dzieło, sprawa, zwłaszcza ważna np. państwowa) — jako wyraz techniczny miał i ma przeróżne zastosowania w retoryce, historii, polityce. Kant użył go na oznaczenie pojęcia, które zwykle praktycznym nazywamy (oczywiście w szczuplejszym rozumieniu), tj. na oznaczenie przepisów, mogących znaleźć bezpośrednie w życiu potocznym zastosowanie (prawidła roztropności), zachowując dla wyrazu „praktyczny” wyższą, szlachetniejszą, „rozumową” doniosłość w dziedzinie moralności, w dziedzinie ideałów. [przypis redakcyjny]
pragmatyzm (filoz.) — system filozoficzny, którego ważnym elementem jest teoria prawdy akcentująca konieczność analizy użyteczności wynikającej z przyjęcia danego twierdzenia za prawdziwe; wg krytyków pragmatyzm utożsamia prawdziwość z korzyścią. [przypis edytorski]
pragnąłem wyzyskać moją reputację „gorszącego” pisarza, i, w niezawodnym sposobie, skłonić publiczność do przeczytania tego dziełka, skazanego, w zwyczajnych warunkach, na pleśnienie na półkach nielicznych bibliotek naukowych — Istotnie, już po ukończeniu tej pracy, dowiedziałem się, iż Rozprawa o metodzie ukazała się w polskim języku w r. 1878 i została dostojnie zamarynowana jako 1 tom Biblioteki filozoficznej. Cieszę się, że nie wiedziałem o tym, gdyż byłoby mnie to zapewne odwróciło od zamiaru przekładania jej samemu i pozbawiło wielu miłych wrażeń. Może zresztą i praktycznie przyda się moja praca, gdyż, jak mi mówił jeden ze słuchaczy, studenci seminarium filozoficznego czytają obecnie Rozprawę o metodzie po niemiecku… [przypis tłumacza]
Pragnął (…) / Ten król, by (…) mieć szablę (…) Duryndanę… — wyprawę Gradasa do Hiszpanii i do Francji celem zdobycia Duryndany i Bojarda, a następnie udaremniony przez Malagizego pojedynek z Rynaldem opowiada Bojardo w Księdze I, Pieśni IV i n., i tam też odsyła poeta czytelnika: „ale już sami czytaliście o tem” (91, w. 1). [przypis redakcyjny]
Pragnę, by ucząc się czytać, czytał o swym kraju (…) w szesnastym [roku życia znał jego] wszystkie prawa — por. we fragmentach Instytucji politycznych, w ustępie „O prawach”: „Jedynie odpowiednią nauką dla dobrego narodu jest nauka własnych praw. Powinien ciągle nad nimi rozmyślać, by je kochać, zachowywać, a nawet — gdy zajdzie konieczna i dobrze sprawdzona potrzeba — poprawić, z ostrożnością, jakiej wymaga przedmiot tej wagi. Państwo, w którym jest więcej praw, niż ich może spamiętać każdy obywatel, jest państwem źle urządzonym, a każdy obywatel, który nie zna na pamięć praw swojego kraju, jest złym obywatelem; dlatego Likurg chciał zapisać swoje prawa tylko w sercu Spartan”. [przypis redakcyjny]
„Pragnę — powiada św. Paweł — zbyć się żywota (…) — por. Biblia, Flp, 1:23. [przypis edytorski]
Pragnę tylko spokoju… Stefanie — w oryg. niem. Lass mich in Ruhe, Stefan (Zostaw mnie w spokoju, Stefanie); red. WL. [przypis edytorski]
