Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
10–12° R. — autor podaje temperaturę w dość egzotycznej dziś skali Römera, dla której topnienie lodu ustalone jest na 7,5° Rø (0°C), a temperatura wrzenia wody na 60° Rø, co daje dość skomplikowany przelicznik: T [°C] = 40/21 (T[°Rø] - 7,5); w uproszczeniu można przyjąć T [°C] = 2 (T[°Rø] - 7,5), co pozwala określić temperaturę 10–12°Rø jako odpowiadającą 5–9 °C. [przypis edytorski]
104 kompania syndykalistów polskich — 104 Kompania Związku Syndykalistów Polskich powstała w 1943 roku. Jej dowódcą 1 sierpnia 1944 był por. Kazimierz Puczyński ps. „Wroński”. W powstaniu walczyła na Starym Mieście, w Śródmieściu i na Czerniakowie. [przypis edytorski]
106° ciepła — w skali Fahrenheita, używanej w Skanach Zjednoczonych, co odpowiada 41 °C. [przypis edytorski]
” 10 ” 7 ” — oznaczenie powtórzenia wyrazów z poprzedniej linii: sekund. [przypis edytorski]
109. Do Joanny Bobrowej — oryginał tego listu pisany w języku francuskim. [przypis redakcyjny]
10-go lutego zeszłego roku upiłam się trucizną, której działanie trwa jeszcze — list ten pozwala ustalić datę przełomu w stosunku pana de Guibert i panny de Lespinasse. Tegoż samego dnia pana de Mora powalił śmiertelny krwotok. [przypis tłumacza]
10 Julii (łac.) — 10 lipca. [przypis edytorski]
10 sierpnia — data powstania wiersza; Korczak udał się do Treblinki z pozostającymi pod jego opieką sierotami prawdopodobnie 5 sierpnia 1942 roku. [przypis edytorski]
§§ 11 i 12 — [paragrafy te] są dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
” 12 ” 10 ” — oznaczenie powtórzenia wyrazów z poprzedniej linii: sekund. [przypis edytorski]
12 maja 1832 — prawdopodobnie pomyłka autora, ponieważ data zaburza porządek chronologiczny dziennika. [przypis edytorski]
12. stycznia 1848 — pod tą datą pojawia się ostatnia notatka z Dziennika: właśnie mówiąca (zapewne pochlebnie w przekonaniu piszącego) o Mickiewiczu jako o tym, któremu Bóg jest milszy niż reputacja rozumnego człowieka. Słowacki zmarł 3 kwietnia 1849r. w Paryżu. [przypis edytorski]
13.128 — w druku omyłkowo 18.128; popr. wydawcy [S.Cz.]. [przypis redakcyjny]
134 łana — 11 funtów. [przypis redakcyjny]
13 punkt Wilsona — jeden z 14 punktów programu pokojowego, który prezydent Thomas Woodrow Wilson przedstawił w orędziu do amerykańskiego Kongresu 8 stycznia 1918 roku. [przypis edytorski]
14 lipca — dzień najważniejszego święta narodowego w Republice Francuskiej, upamiętniający zdobycie Bastylii przez ludność Paryża (14 lipca 1789), co uznaje się za symboliczny początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
14 lutego (…) wypadała niedziela — 14 lutego 1868 roku wypadał wtorek. 14 lutego była niedziela w roku 1869. [przypis edytorski]
… 14 stycznia 1896 — autograf w posiadaniu Lucyny Kotarbińskiej w Warszawie. [przypis redakcyjny]
1522 (…) monarcha to nadanie potwierdził, nadając proboszczowi kilku poddanych (…) — z papierów kościelnych. [przypis autorski]
1590 — daty naturalnie po większej części przypuszczalne. [przypis tłumacza]
15 dnia księżyca Chahban, 1712 — w wersji fr.: 5 dnia. [przypis edytorski]
15 dnia księżyca Saphar — porządek miesięcy kalendarza muzułmańskiego jest następujący: Maharram, Saphar, Rebiab I i II, Gemmadi I i II, Rhegeb, Chahban, Rhamazan, Chalwal, Zilkade, Zilhage [Miesiące te liczą 29 a. 30 dni, zatem każdego roku następują o nieco innej porze, np. rhamazan w 2008 r. wypadał we wrześniu, a w 2011 r. w sierpniu — Red. WL]. [przypis tłumacza]
[1628]respons (z łac.) — odpowiedź. [przypis redakcyjny]
[1664?] — i ten list, nie opatrzony datą roku, powstał (prawie z pewnością to twierdzić można) w r. 1664. Pisany w Słonimiu, miasteczku dzis. gub. grodzieńskiej, treścią swoją przypada on najlepiej do zdarzeń r. 1664. J. Kaz. powiada w nim, pisząc 22 września, że chce rozpocząć kuracyę 6 października, aby mieć sześć tygodni wolnych przed sobą do sejmu. Sejm w r. 1664 rozpoczął się 26. listopada; od 6. października do początku sejmu nie upłynęło więc wiele więcej czasu (siedm tygodni). Wiemy też z innych źródeł, że król w tym roku, i to właśnie w październiku, był cierpiący (T. Luk. XIII, k. 152: De Lumbres à M. de Lionne. Varsovie, le 24 Octobre 1664: … Le Roi est affligé d'une hernie”). [przypis redakcyjny]
[1664?] — ten list nie ma także daty roku, a nie można mu jej wyznaczyć z taką pewnością, jak poprzednim, dla braku ścisłych danych w samejże treści. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa list ten powstał w r. 1664. Nie udało mi się wprawdzie stwierdzić na podstawie innych źródeł na pewne, gdzie w ogóle bawił J. Kaz. we wrześniu t. r., ale żadne wzmianki nie sprzeciwiają się temu, żeby podróżował po kraju; w Warszawie, sądząc z braku wiadomości o nim w relacyach de Lumbres'a, w tym czasie go nie było. Wyszogród leży w dzis. gubernii i powiecie płockim nad Wisłą, w odległości 39 km. od Płocka; być może, że król zrobił do tego niezbyt dalekiego miasta jakąś wycieczkę. Wzmianka o Lubomirskim, jako jeszcze Marszałku W. kor. dowodzi, że list został napisany przed sejmem z r. 1664; a napomknienie o potrzebie wybierania dogodnych posłów było wtedy na czasie, bo na październik zostały zwołane sejmiki, a na koniec listopada sejm walny. W roku 1663, we wrześniu, list ten nie mógł powstać, bo J. K. znajdował się wówczas (por. listy nr. 1–3) w innych stronach (pod Szarogrodem), daleko od Wyszogrodu. [przypis redakcyjny]
16-ego września 1888 — w Korabnikach pod Krakowem. [przypis redakcyjny]
16 germinala — czyli 5 kwietnia; podczas rewolucji francuskiej został stworzony i wprowadzony w życie nowy kalendarz. Nazwy miesięcy zostały zmienione tak, by usunąć odniesienia religijne czy imperialne. W nowej wersji odnosiły się do cyklu wegetacyjnego i kalendarza rolniczego, np. zaczynający się 20 lub 21 marca Germinal wywodzi się od fr. germination, czyli kiełkowanie. Natomiast podział miesięcy na trzy dekady (dziesięciodniowe równe części) stanowił element szerszego planu mającego na celu konsekwentne wprowadzenie w republice systemu dziesiętnego. Dzień w kalendarzu republikańskim został podzielony na dziesięć godzin, każda godzina na 100 minut, a każda minuta na 100 sekund. [przypis edytorski]
16 maja 1615 sprzedali odłączoną już kamienicę przy Psim Rynku Piotr, Przecław i Jan, synowie śp. Marcina, Chrząstowscy (…) panu Melchiorowi Michałowskiemu — [por.] Scab. crac, 1165, p. 240. [przypis redakcyjny]
(1712–1719) — daty przed akapitami zostały wprowadzone przez wydawców. [przypis edytorski]
1750' — 1750 stóp. [przypis edytorski]
1768 — opisane wydarzenia r. 1767 i nast. [przypis redakcyjny]
1768 — ściśle 1767–1768; wywiezienie senatorów 13 października 1767 roku. [przypis redakcyjny]
1790 — powinno być 1789; ale Sejm trwał ciągle w chwili ogłoszenia Przestróg dla Polski. [przypis redakcyjny]
17 dnia księżyca Chahban, 1719 — w wersji fr.: 19 dnia. [przypis edytorski]
17 Junii (łac.) — 17 czerwca. [przypis edytorski]
17 kwietnia 1942 — w nocy z 17 na 18 kwietnia 1942 Gestapo zamordowało na ulicach getta warszawskiego 52 osoby; była to pierwsza zorganizowana akcja terroru na terenie tego getta. [przypis edytorski]
17 — w tłumaczeniu Tadeusza Boy'a Żeleńskiego fragment 16. został opuszczony. [przypis edytorski]
1859, rok działań smutnej pamięci Ekspedycji Nigru (Niger Expedition) — być może chodzi jednak o znaną brytyjską wyprawę do Nigru z lat 1841–1842, noszącą oficjalną nazwę Afrykańska Ekspedycja Kolonizacyjna. Została zapoczątkowana 1 czerwca 1840 na wielkim zebraniu Stowarzyszenia na rzecz Likwidacji Handlu Niewolnikami i Ucywilizowania Afryki w Exeter Hall, pod przewodnictwem księcia Alberta. Miała na w celu zawarcie traktatów z miejscowymi ludami, wprowadzenie chrześcijaństwa i promowanie zwiększenia handlu. W sponsorowanej przez rząd wyprawie na trzech parowcach wzięło udział 150 osób, z czego 130 zachorowały na febrę, 42 zmarły, co spowodowało, że dowódcy statków przerwali ekspedycję. [przypis edytorski]
18 Brumaire'a — dzień, w którym, wg ówczesnego kalendarza Rewolucji Francuskiej, gen. Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu (9 listopada 1799) i objął władzę jako pierwszy konsul. [przypis edytorski]
18. brumaire — data wg kalendarza rewolucyjnego odpowiadająca 9 XI 1799 r.; w tym dniu gen. Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu i objął władzę jako pierwszy konsul. [przypis edytorski]
18 Brumaire — dokonany 9 listopada 1799 r. przez Napoleona Bonaparte zamach stanu, który doprowadził do zajęcia przez niego kluczowej pozycji w strukturze władzy w roli pierwszego konsula i zakończył w istocie okres rewolucji francuskiej, prowadząc do ustanowienia władzy autokratycznej; w kalendarzu i terminologii rewolucyjnej dacie 9 listopada odpowiadał 18 dzień miesiąca Brumaire (tj. „mglistego”). [przypis edytorski]
18° Reaumura — autor używa tutaj dawnej skali termometrycznej wprowadzonej w 1731 przez francuskiego fizyka Réaumura i używanej w Europie Środkowej jeszcze na początku XX w.; 18° Réaumura odpowiada 22,5° Celsjusza. [przypis edytorski]
1969 — Wtedy to śnił mi się sen, będący pierwowzorem tekstu. [przypis autorski]
19 dnia księżyca Chahban, 1718 — w wersji fr.: 26 dnia. [przypis edytorski]
19 Junii (łac.) — 19 czerwca. [przypis edytorski]
19 ventóse, An CXXXVII, 13 h. — Przybyszewska podała datę ukończenia czwartej redakcji Sprawy Dantona według francuskiego kalendarza republikańskiego, obowiązującego we Francji w latach 1793–1806, a obliczającego czas od proklamowania republiki 22 września 1792 r.: 19 ventôse'a, 137 roku to 9 marca 1929 r. [przypis edytorski]
1 Junii (łac.) — 1 czerwca. [przypis edytorski]
1. Każde ciało zwierzęce drga jeszcze po śmierci (…) 10. Pokrajane polipy — Wszystkie wymienione spostrzeżenia, będące wówczas zupełną nowością, wchodzą dzisiaj od dawna w skład każdego podręcznika fizjologii. Przyczyniły się one do utworzenia pojęcia drażliwości jako pierwiastka poruszającego ciał organicznych. Pojęcie to znane było de la Mettriemu już w r. 1748, a więc przed ogłoszeniem teorii drażliwości Hallera (1752). [przypis tłumacza]
1 K. Irzykowski, Notatki z życia, obserwacje i motywy, Warszawa 1964, s. 322 [przypis autorski]
1-ma Decembris (łac.) — pierwszego grudnia. [przypis redakcyjny]
1-mo — skrót od łac. primo: po pierwsze. [przypis edytorski]
1-o, 2-o, 3-o — skrót od łac. primo: po pierwsze, secundo: po drugie, tertio: po trzecie. [przypis edytorski]
1-o (…) 2-o (…) 3-o — skróty od łac. primo, secundo, tertio: po pierwsze, po drugie, po trzecie. [przypis edytorski]
1-o Je sais qu'il est malade (…) — Po pierwsze: Wiem, że jest chory. Po drugie: Jeżeli jest smutny, będę się starała rozweselić go. Po trzecie: Jeżeli jest ambitny, będę się starała podzielić z nim tę ambicję, gdyż jest ona szlachetna. [przypis redakcyjny]
1-o — skrót od łac. primo; po pierwsze. [przypis edytorski]
1 Polska Dywizja Pancerna — formacja pancerna Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie utworzona 25 lutego 1942 roku, od sierpnia 1944 do maja 1945 brała udział w kampanii zachodnioeuropejskiej, szczególne uznanie zyskując swoimi działania w bitwie pod Falaise w dniach 14–21 sierpnia 1944. [przypis edytorski]
[1] [przypis edytorski]
1 rs. 50 kop. — 1 rubel 50 kopiejek (waluta rosyjska; 1 rubel równał się 100 kopiejek). [przypis edytorski]
1 sierpnia 1914 r. cywilizacja zakończyła życie swoje — w tym dniu Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji, co bywa uznawane za początek pierwszej wojny światowej. [przypis edytorski]
1 S. Pigoń, Littera, quae nocet. Usterka tekstu w „Reducie Ordona”, w: Miłe życia drobiazgi, Warszawa 1964, s. 280–284. [przypis autorski]
200 °Ré — 200 °Ré odpowiada 250 °C, a 80 °Ré odpowiada 100 °C. Skala termometryczna Réaumura została opisana w 1731 roku przez francuskiego fizyka R. A. F. de Réaumura (1683–1757) i była używana w Europie Środkowej jeszcze na początku XX w. [przypis edytorski]
200 r. — skrót od: 200 rubli. [przypis edytorski]
§. 209. C — Platon, Uczta, §. 209. C. [przypis edytorski]
20 marca opuścili Richmond, czterech zostało wyrzuconych 24 marca na bezludne wybrzeże… — 3 kwietnia miasto Richmond wpadło w ręce generała Granta, bunt separatystów został stłumiony, generał Lee cofnął się na zachód, a sprawa jedności amerykańskiej zatriumfowała. [przypis autorski]
21 Junii (łac.) — 21 czerwca. [przypis edytorski]
21 — Słowacki ponumerował osobiście wszystkie zwrotki Pieśni I. Przy tej zwrotce pomylił się, dawszy jej numer 21. Dzięki tej pomyłce Pieśń I, mająca faktycznie 50 zwrotek, w numeracji poety ma ich tylko 49. [przypis redakcyjny]
22-go zaczął się rozruch — tj. rewolucja lutowa, która dnia 24 lutego doprowadziła do ogłoszenia rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
2345 — nieścisłość, w tekście mowa o w. XXI. [przypis edytorski]
23° R — autor używa tutaj dawnej skali termometrycznej wprowadzonej w 1731 roku przez francuskiego fizyka Réaumura; 23° Réaumura to prawie 29° Celsjusza. [przypis edytorski]
23 sierpnia t.r. staje przed aktami ławniczymi krakowskimi ur. Marcin z Chrząstowa Chrząstowski, właściciel kamienicy przy ul. Brackiej, Eforynowską zwanej, i zeznaje na rzecz Piotra Kochanowskiego, sekretarza J. K. M., dług 650 zł (…) — [por.] Scabinalia crac. 1164, p. 317. Poczuwam się na tym miejscu do miłego obowiązku złożyć p. Dr. St. Tomkowiczowi szczere podziękowanie za udzielenie mi notatki z podaniem miejsc w księgach miejskich krakowskich, gdzie się znajdują wiadomości o Piotrze Kochanowskim. [przypis redakcyjny]
23 ulica — 23rd Street, szeroka arteria w nowojorskiej dzielnicy Manhattan, jedna z głównych ulic w kierunku wschód-zachód. [przypis edytorski]
24 godzin — dziś popr.: 24 godziny. [przypis edytorski]
24-go lutego — 24 lutego 1848 zwycięstwo rewolucji i ucieczka króla Ludwika Filipa z Paryża. [przypis redakcyjny]
24 sierpnia 1572 — Noc Św. Bartłomieja. [przypis autorski]
25. d' Agosto, 1645 [sic; 1665] — na wierzchniej, adresowej karcie listu wypisana data poprawna: „25 Aoust 1665”. [przypis redakcyjny]
25 dnia księżyca Zilkade, 1712 — w wydaniach fr. figuruje tu rok 1713. [przypis edytorski]
26 czerwca… zginął… książę Ludwik Napoleon — w rzeczywistości książę Napoleon zginął 3 czerwca, zabity przez Zulusów podczas patrolu (wiadomość tę przyniósł »Kurier Warszawski« z 20 czerwca). [przypis redakcyjny]
26 października 1816 — rozdział ten zawiera wyraźne reminiscencje z okresu miłości Stendhala do Matyldy Dembowskiej (1818–21), rozmyślnie antydatowane. [przypis redakcyjny]
26° R — 32,5° Celsjusza. [przypis edytorski]
27 października 1603 (…) zostaje trzeci z kolei brat Jan (…) kanonikiem krakowskim — [por.] Stanisław Windakiewicz, Nieznane szczegóły o rodzinie Jana Kochanowskiego (Prace filolog. 1885). [przypis redakcyjny]
280 rodzajów najwyższego dobra u Montaigne'a. — Apologia Rajmonda Sebonda (Montaigne, Próby II. 12). [przypis tłumacza]
2.985; 3.875 — w druku omyłkowo 3.985; 4.325; popr. wydawcy [S.Cz]. [przypis redakcyjny]
2-da Februarii (łac.) — drugiego lutego. [przypis redakcyjny]
2 dnia księżyca Maharram, 1720 — w wersji fr.: 4 dnia. [przypis edytorski]
2 dnia księżyca Rebiab I, 1720 — w wersji fr.: 8 dnia. [przypis edytorski]
2-do — skrót od łac. secundo: po drugie. [przypis edytorski]
2 Junii (łac.) — 2 czerwca. [przypis edytorski]
2 Krl 17 — Wers 24. [przypis tłumacza]
2 Mch 15 — Wers 13 n. [przypis tłumacza]
2 Mch 3 — Wersy 15–36. Cud Helidora. [przypis tłumacza]
2 Novembra — 2 listopada (łac. z polską końcówką). [przypis edytorski]
2 Tes 2 — Wers 10. [przypis tłumacza]
2. W czasie oblężenia Jerozolimy… — w edycji Dindorfa ustęp ten z poprzednim stanowi jedną całość. [przypis tłumacza]
30 czerwca 1932, written [napisałem; Red. WL] 12 stron w niecały wieczór, po skończeniu urzędowych zajęć. Nie byłbym w stanie tak szybko pracować nad dziełem, które tworzy się wyobraźnią. [przypis autorski]
30° Réaumura — 30° w skali Réaumura, czyli ok. 37° w skali Celsjusza. [przypis edytorski]
32 °R — autor używa tutaj dawnej skali termometrycznej wprowadzonej w 1731 przez francuskiego fizyka Réaumura i używanej w Europie Środkowej jeszcze na początku XX w.; 32 °Ré odpowiada 40 °C. [przypis edytorski]
365 obiadów — słynna książka kucharska napisana przez Lucynę Ćwierciakiewiczową, wydana po raz pierwszy w 1860. [przypis edytorski]
395 — odsyłacz do stronicy w Montaigne'a Apologii. Oczywiście ta stronica odnosi się do pierwszego wydania. [przypis tłumacza]
3-a Decembris devotissime (łac.) — trzeciego grudnia, jak najpobożniej. Ojciec Paska, Marcin, umarł w r. 1679. [przypis redakcyjny]
3 arroby — tak w źródle, mimo że rachunkowo 1/4 beczki powinna mieścić 2 arroby. [przypis edytorski]
