Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10950 przypisów.
Kebryjon — powoził rydwanem Hektora. [przypis edytorski]
Keć — dziś popr.: Ket a. Kiet' (ros.), rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Obu. [przypis edytorski]
Kedron, Kidron (hebr.) a. Cedron — strumień płynący doliną między Wzgórzem Świątynnym a Górą Oliwną w Jerozolimie; także nazwa tej doliny. [przypis edytorski]
Kedyw — skrót od Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej. Była to utworzona w 1942 roku konspiracyjna formacja podporządkowana bezpośrednio Komendantowi Głównemu AK. Zajmowała się organizowaniem akcji zbrojnych i najbardziej niebezpiecznych aktów sabotażu i dywersji. W jej szeregach służyli najbardziej doświadczeni w walce konspiratorzy warszawscy. [przypis edytorski]
Keene — miasto w Stanach Zjednoczonych (w stanie New Hampshire). [przypis edytorski]
Kefaleńcy — prawdop. neologizm od aramejskiego imienia apostoła Piotra (Kefas), stanowiący aluzję do jego wyciągnięcia miecza w obronie Jezusa. [przypis edytorski]
Kefallenowie — lud sąsiadujący z Itaką. [przypis edytorski]
Keficht — Käfig. [przypis edytorski]
kefija (z arab.) — chusta arabska. [przypis edytorski]
kefija (z arab.) — tradycyjne arabskie nakrycie głowy: kwadratowy kawałek materiału złożony i owinięty w różny sposób dookoła głowy. [przypis edytorski]
Kefisofont — przyjaciel Eurypidesa, podobno nawet współpracownik w pracy pisarskiej. [przypis tłumacza]
Kefizos, rzeka — płynie przez Fokidę i Beocję, przepływa obszar Orchomenos, Koronei i wpada niedaleko Haliartos do jeziora Kopais. [przypis tłumacza]
Kehama — The curse of Kehama, fantastyczny poemat Roberta Southeya, angielskiego poety ze „szkoły jezior”, osnuty na tle podań hinduskich. Wzmianka o Lambie opiera się na znanym Brzozowskiemu liście Lamba do Southeya, w którym o poemacie tym Lamb pisze: „Kehama jest niewątpliwie potężniejsza, jednakowoż nie czuję w niej tych silnych podstaw, jakie są w Roderyku”. (Roderick, the last of the Goths, poemat opiewający zniszczenie państwa Wizygotów przez Arabów). „Wyobraźnia moja zapada się tu i chwieje w bezmiernych przestworzach niezbadanych dotąd systemów i wierzeń: wypadam poza granice swych starych sympatii, a moje poczucie moralne prawie doznaje urazy. Nie mogę, względnie ze zgrozą tylko musiałbym uwierzyć w tak rozpaczliwe stanowisko wobec Wszechmogącego, w takie zaprzeczenie wiary w ognisko centralne im silniejsze, tym bardziej bolesne do wyrażenia. Jowisz oraz jego boska rodzina, chwiejący się pod razami olbrzymów, nie robi tego wrażenia, gdyż nadzieje duszy, mogę przyznać, nie upadają w takiej walce. Ale twoi wschodni wszechwładcy mają charakter zbyt nienaruszalnych arcytypów, aby można z nimi igrać bez drżenia. Tak zwanych atrybutów nigdy nie łączy się z Jowiszem. Wspominam jedynie o tym, co zmniejsza moją rozkosz odczuwania czarodziejskiego wpływu Kehamy, nie zaś o tym, co zmniejsza jego siłę: wyznaję to z drżeniem; ale Roderyk jest miłym poematem”. (The letters of Charles Lamb. Edited by Russell Davis Gillman, 128. To Robert Southey, May 1815. W egzemplarzu, stanowiącym własność Brzozowskiego, znalazłem ustęp powyższy zakreślony). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
kein Angst — żadnego strachu. [przypis edytorski]
keine Angst! (niem.) — bez obaw! [przypis edytorski]
keine Leute (niem.) — żadnych ludzi. [przypis edytorski]
keine (niem.) — żadne. [przypis edytorski]
keine (z niem.) — zaprzeczenie: żadne. [przypis edytorski]
kein geszeft (z niem.) — to nie jest interes; żaden interes. [przypis edytorski]
kein geszeft (z niem.) — żaden interes. [przypis edytorski]
kejsef (gw. środ., z jid.) — złoto i srebro. [przypis edytorski]
kejsef (gw. środ., z jid.) — złoto i srebro (w języku złodziejskim). [przypis edytorski]
Kekrops (mit. gr.) — mityczny król Attyki, założyciel i pierwszy król Aten. [przypis edytorski]
keksnis — padauža. [przypis edytorski]
kelasi (mal.) — marynarz. [przypis edytorski]
kel ekspresją grotesk — zapis fonetyczny fr. zwrotu: quelle expression grotesque, tzn. cóż za dziwaczne wyrażenie. [przypis edytorski]
Kelenderis — staroż. miasto portowe w Cylicji. [przypis edytorski]
keleweże (trad. litew.) — woźnica wojenny. [przypis autorski]
kelinaitės — čia: kelnės. [przypis edytorski]
kelių padausinių — kur nesimato kelių. [przypis edytorski]
Keller, Gottfried (1819–1890) — pisarz i poeta szwajcarski (niemieckojęzyczny); do jego najbardziej znanych dzieł należy autobiograficzna powieść Zielony Henryk (1845, wersja popr. 1880), przedstawiciel realizmu mieszczańskiego; Ludzie z Seldwili (oryg. Die Leute von Seldwyla 1856) to cykl opowiadań mających stanowić „obraz życia”, utrzymanych w stylu poetyckiego realizmu. [przypis edytorski]
Keller, Gottfried (1819–1890) — szwajcarski pisarz, reprezentant realizmu mieszczańskiego, autor powieści edukacyjnej z autobiograficznymi elementami Zielony Henryk (Der grüne Heinrich, 1845, wyd. pol. 1955). [przypis edytorski]
Keller, Gottfried (1819–1890) — szwajcarski poeta i prozaik; autor obyczajowych satyrycznych nowel i powieści (Der grüne Heinrich). [przypis edytorski]
Kellerman, François Christophe (1735–1820) — francuski wojskowy okresu rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich; marszałek Francji (od 1804). [przypis edytorski]
Kellermann, Bernhard (1879–1951) — pisarz niemiecki, przeciwnik faszyzmu; mechanizmy społeczne rządów NSDAP w Niemczech opisał w powieści Taniec umarłych (1948). [przypis edytorski]
Kellermann — pomylone dwie postacie: za zasługi w bitwie pod Valmy (1804) do stopnia marszałka Cesarstwa Francuskiego został awansowany przez Napoleona generał François Christophe Kellermann (1735–1820), natomiast dowódcą ciężkiej kawalerii w bitwie pod Marengo (1800) był jego syn, François Étienne Kellermann (1770–1835), wówczas generał brygady, awansowany po bitwie na generała dywizji, który jednak nigdy nie otrzymał nominacji marszałka. [przypis edytorski]
kelner, bitte, zahlen (niem.) — dosł. kelner, proszę, (chcę) płacić; kelner, rachunek proszę. [przypis edytorski]
kelnorė — nameli pusiau žemėje, bulvėms pilti. [przypis edytorski]
Keltowie (z gr. Keltoi), częściej: Celtowie — grupa ludów indoeuropejskich. Ze swoich siedzib w dorzeczu górnego Renu i Dunaju w I tys. p.n.e. Celtowie rozprzestrzenili się po całej Europie, opanowując przede wszystkim tereny Galii (ob. Francja i Belgia), Iberii (Hiszpania) i Brytanii. Wyznawali religię politeistyczną, w której ważną rolę odgrywali druidzi, kapłani przewodniczący obrzędom religijnych, jednocześnie pełniący rolę wróżbitów, lekarzy i sędziów. [przypis edytorski]
Kemal Pasza, właśc. Mustafa Kemal, zw. Atatürk (1881–1938) — turecki polityk, wojskowy, mąż stanu, współtwórca i pierwszy prezydent Republiki Turcji (od 1923). [przypis edytorski]
Kemal Pasza właśc. Mustafa Kemal zw. Atatürk (1881–1938) — turecki polityk, wojskowy, mąż stanu, współtwórca i pierwszy prezydent Republiki Turcji od 1923 do śmierci w 1938 r. [przypis edytorski]
kemi — czarna ziemia, muł rzeczny; staroegipskie słowo na określenie żyznego mułu nilowego. [przypis edytorski]
Kempfer, Engelbert (1651–1716) — niemiecki podróżnik, lekarz i przyrodnik, znany z podróży do Persji, Indii i Japonii; autor prac o roślinności i historii Japonii, będących w Europie przez długi czas głównym źródłem wiedzy o tym kraju. [przypis edytorski]
kemsynė — kemsynas, kemsų riaugusi vieta. [przypis edytorski]
Kendebajos — Κενδεβαῖος, por. 1 Mch 15, 38–40. [przypis tłumacza]
Keniggrec — właśc. niem. Königgrätz (czes. Hradec Králové), miasto w północnej części Czech. [przypis edytorski]
Kenig Józef (1821–1900) — redaktor zachowawczej »Gazety Warszawskiej« w latach 1859–1889. [przypis redakcyjny]
Kenilworth — zamek z XII w. w hrabstwie Warwick (dziś ruiny), wzniesiony w 1122 r. przez Geoffreya de Clinton, marszałka dworu Henryka I, w XVI w. należał do Roberta Dudleya, faworyta Elżbiety I, która kilkakrotnie odwiedzała posiadłość, otoczoną wówczas wspaniałymi ogrodami w stylu elżbietańskim; w XIII w. Kenilworth stanowiło jedno z pięciu miejsc w Anglii, gdzie organizowano turnieje rycerskie. [przypis edytorski]
kenkarta — dokument tożsamości wydawany przez okupacyjne władze niemieckie. Posiadanie kenkarty z polskim imieniem i nazwiskiem oraz przypisaną narodowością inną niż żydowska zwiększało szanse przeżycia tych Żydówek i Żydów, którzy zdołali znaleźć się po tzw. stronie aryjskiej „na powierzchni”. Tzw. aryjskie dokumenty, czyli kenkarty i metryki chrztu, zdobywali dzięki działaniom antyfaszystowskiego ruchu konspiracyjnego, przede wszystkim lewicowego, zarówno polskiego jak i żydowskiego, m.in. Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Partii Robotniczej, Bundowi, Żydowskiemu Komitetowi Narodowemu zrzeszającemu większość centrowych i lewicowych organizacji z getta warszawskiego. Innymi czynnikami zwiększającymi szansę na przeżycie były: biegłe posługiwanie się językiem polskim, zasoby finansowe, którymi można było zapłacić za jedzenie i schronienie, wygląd odbiegający od antysemickich stereotypów. Pomocne też były znajomości wśród Polaków. Z tych wszystkich powodów młode kobiety, które pochodziły z rodzin, w których mówiono po polsku, lub nauczyły się języka polskiego w szkole, miały większe szanse przeżycia. Jednak nawet to ich nie chroniło przed osobami wyspecjalizowanymi w tzw. polowaniu na Żydów, w tym w szmalcownictwie, czyli okradaniu ukrywających się osób żydowskich pod groźbą wydania ich na śmierć nazistowskim władzom. [przypis edytorski]
kenklė — užkalainė kelio dalis. [przypis edytorski]
Kennst du die Hölle des Dante nicht… — fragment poematu Deutschland ein Wintermarchen (Niemcy. Opowieść zimowa) Heinricha Heinego: Czy znasz piekło Dantego i straszne tercyny? Gdy poeta kogoś tam umieści, nawet bóg go nie uratuje. Żaden bóg, żaden zbawiciel nie wyciągnie go spośród tych śpiewających płomieni. [przypis edytorski]
kenore (hebr.) — bez uroku. [przypis tłumacza]
kenotaf a. cenotaf — pusty grób bez zwłok; zmarłemu, którego nie można było znaleźć i pochować, stawiano pusty grobowiec (kenotafion). [przypis tłumacza]
Kensington — dzielnica Londynu, znana ze swoich ogrodów. [przypis edytorski]
Kensmas — geismas. [przypis edytorski]
Kentaur (mit. gr.) — centaur, stworzenie z ludzkim tułowiem na końskim korpusie. [przypis edytorski]
Kent — hrabstwo na płd.-wsch. skraju Anglii. [przypis edytorski]
Kent — hrabstwo w południowej Anglii, na zachód od Sussex, w którym położone jest Pevensey. [przypis edytorski]
kentimų — skausmo, kančių. [przypis edytorski]
kentucki (neol.) — pochodzący z amerykańskiego stanu Kentucky [wym. kentaki]. [przypis edytorski]
Kentucky — jeden ze stanów USA. [przypis edytorski]
Keos — wyspa naprzeciw Attyki, opanowana w zupełności przez Ateny. [przypis tłumacza]
kepi — rodzaj sztywnej czapki o prostokątnym daszku. [przypis edytorski]
kepi — rodzaj sztywnej czapki wojskowej zaopatrzonej w czworokątny daszek. [przypis edytorski]
kepi — sztywna czapka w kształcie ściętego stożka, z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
kepi — sztywna czapka wojskowa lub uczniowska w kształcie ściętego stożka, z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
kepi — sztywna czapka wojskowa o kształcie walca, z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
kepi — sztywna czapka wojskowa z czworokątnym daszkiem. [przypis edytorski]
Kepler, Johannes (1571—1630) — niemiecki astronom i matematyk, odkrywca trzech praw ruchu planet wokół Słońca po orbitach eliptycznych. [przypis edytorski]
Kepler, Johannes (1571–1630) — niemiecki astronom i matematyk, odkrywca trzech praw ruchu planet wokół Słońca po orbitach eliptycznych. [przypis edytorski]
Keramejkos (z gr. kéramos: glina) — dzielnica staroż. Aten na płn-zach. od Akropolu, którą zamieszkiwali głównie rzemieślnicy wyrabiający artykuły ceramiczne. [przypis edytorski]
Keramik — Keramejkos, dzielnica staroż. Aten zamieszkiwana przez garncarzy. [przypis edytorski]
Kerberos a. Cerber (mit. gr.) — wielogłowy pies strzegący bram Hadesu, królestwa zmarłych. Ostatnim z dwunastu zadań wykonanych przez Heraklesa było pojmanie Kerberosa i dostarczenie na ziemię. [przypis edytorski]
kerčia — kampas. [przypis edytorski]
kerčia — kertė. [przypis edytorski]
Kercelak a. Kiercelak — plac Kercelego, największe targowisko przedwojennej Warszawy rozciągające się od ul. Chłodnej wzdłuż Towarowej aż do Ogrodowej i Leszna. [przypis edytorski]
Kercelak — duże targowisko w Warszawie na Woli, działające w latach 1867–1944. [przypis edytorski]
kerėplą mušti — tokį vaikų žaidimą žaisti. [przypis edytorski]
Keren — miasto w północnej Erytrei. [przypis edytorski]
Kerenyi, Karol (1897–1973) — węgierski badacz mitów, od 1943 na emigracji w Szwajcarii. [przypis edytorski]
kernowie — lekkozbrojna najemna piechota irlandzka. [przypis edytorski]
Kerokezi — dziś popr.: Czirokezi, plemię zamieszkujące płd.-wsch. obszary Ameryki Płn., gł. ob. Georgię oraz Płd. i Płn. Karolinę; sprzymierzeńcy Brytyjczyków. [przypis edytorski]
Kerouac, Jack, właśc. Lebris de Kérouac, Jean-Louis (1922–1969) — powieściopisarz i poeta amer. pochodzenia kanadyjskiego, jeden ze sztandarowych członków Beat Generation (obok Allena Ginsberga, Neala Cassady'ego i Williama Burroughsa); autor m.in. powieści opartych na motywach autobiograficznych: On the Road („W drodze”; 1957), The Subterraneans („Podziemni”; 1958), The Dharma Bums („Włóczędzy Dharmy”, 1958) i licznych zbiorów poetyckich, w tym kilku wykorzystującą formę haiku. [przypis edytorski]
kerpės — jūrų augalai. [przypis edytorski]
kerplėša — senas, supuvęs medžio kelmas. [przypis edytorski]
Kerrl, Hanns (1887–1943) — minister sprawiedliwości; 1935–1941 minister do spraw kościelnych. [przypis edytorski]
Kerr, właśc. Alfred Kempner (1867–1948) — jeden z najwybitniejszych niemieckich krytyków teatralnych; w 1933 r. emigrował do Anglii. [przypis edytorski]
kertė — kampas. [przypis edytorski]
keryks (gr.) — urzędnik publiczny, pośrednik między stronami sporu bądź między ludźmi a bogami, uznawany za nietykalnego; polskim odpowiednikiem byłby herold lub woźny. [przypis edytorski]
keryks (gr.) — urzędnik publiczny, pośrednik między stronami sporu bądź między ludźmi a bogami, uznawany za nietykalnego; polskim odpowiednikiem byłby herold lub woźny. [przypis edytorski]
keryks (gr.) — w staroż. Grecji urzędnik na dworze władcy obwieszczający postanowienia i wysyłany jako posłaniec z wiadomościami. [przypis edytorski]
Kery (mit.gr.) — boginie gwałtownej śmierci, pijące krew poległych; przedstawiane jako drapieżne ptaki. [przypis edytorski]
Kery (mit. gr.) — boginie gwałtownej śmierci, pijące krew poległych. [przypis edytorski]
Kery (mit. gr.) — boginie pijące krew poległych. [przypis edytorski]
Kery (mit. gr.) — boginie zemsty i gwałtownej śmierci, przedstawiane w postaci drapieżnych ptaków. [przypis edytorski]
keryntianie — wyznawcy poglądów adopcjanistycznych Kerynta, nauczającego na przełomie I i II w. w Azji Mniejszej; uznawali, że Jezus był jedynie człowiekiem i nie zmartwychwstał, lecz dopiero zmartwychwstanie. [przypis edytorski]
kestioner (z fr.) — przesłuchujący. [przypis edytorski]
ketmia (biol.) — hibiskus, rodzaj krzewów i roślin zielnych z rodziny ślazowatych. [przypis edytorski]
ketu — čia: ketinu. [przypis edytorski]
ketvergas — ketvirtadienis. [przypis edytorski]
