Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3782 przypisów.
fosforyzujący — świecący w ciemności zielonkawym blaskiem. [przypis edytorski]
fosgen — COCl2, silnie trujący gaz, powstający z reakcji tlenku węgla z chlorem, wykorzystywany w produkcji barwników i tworzyw sztucznych; w czasie I wojny najczęściej używany gaz bojowy. [przypis edytorski]
fosgen — COCl2, silnie trujący gaz, powstający z reakcji tlenku węgla z chlorem, wykorzystywany w produkcji barwników i tworzyw sztucznych; w czasie I wojny najczęściej używany gaz bojowy. [przypis edytorski]
fosgen — silnie trujący gaz, powstający z reakcji tlenku węgla z chlorem, wykorzystywany w produkcji barwników i tworzyw sztucznych; w czasie I wojny najczęściej używany gaz bojowy. [przypis edytorski]
fossa defensa (łac.) — fosa obronna. [przypis edytorski]
Fossa — torre della Fossa, warowna wieża na lewym brzegu odnogi Padu „Po di Primaro”. [przypis redakcyjny]
fossa trochanterica (łac., med.) — termin anatomiczny: dół krętarzowy. [przypis edytorski]
fossor — grabarz. [przypis edytorski]
Fossor — grabarz. [przypis redakcyjny]
fosylia — szczątki organizmów z minionych epok geologicznych, a także ślady ich działalności zachowane w skałach. [przypis edytorski]
fosylie — dziś popr.: fosylia, skamieniałe szczątki organizmów z dawnych epok geologicznych. [przypis edytorski]
fotelu — dziś popr. forma D. lp: fotela. [przypis edytorski]
fotelu — dziś popr.: fotela. [przypis edytorski]
fotelu — tej formy Prus używa konsekwentnie w całym utworze; dziś: fotela. [przypis edytorski]
fotografi — dziś popr. forma M. lm: fotografowie. [przypis edytorski]
fotografie firmy Saroniego — fotograf Napoleon Sarony wykonał również w 1882 r. serię portretów studyjnych Oscara Wilde'a w różnych strojach i pozach. [przypis edytorski]
fotograf — staroświeckie wyrażenie na fotografię. [przypis redakcyjny]
fotografy — dziś: fotografie. [przypis redakcyjny]
fototropiczna reakcja — kierunkowa reakcja ruchu lub wzrostu organizmów, zwykle roślin, na bodziec świetlny. [przypis edytorski]
Foucault, Michel (1926–1984) — fr. filozof, autor prac m.in. o historii seksualności, więziennictwie, psychiatrii i medycynie, autor pojęcia biowładzy. [przypis edytorski]
Fouché, Joseph (1759–1820) — francuski polityk, oceniany jako przebiegły i bezwzględny karierowicz; członek Konwentu w okresie rewolucji francuskiej, odpowiedzialny za krwawe stłumienie powstania w Lyonie w 1793, minister policji podczas panowania Napoleona, po jego upadku w 1815 został prezydentem rządu tymczasowego, następnie ministrem policji króla Ludwika XVIII. [przypis edytorski]
Fouché, Joseph (1759–1820) — francuski polityk, oceniany jako przebiegły i bezwzględny karierowicz; członek Konwentu w okresie rewolucji francuskiej, głosował za skazaniem Ludwika XVI na śmierć, odpowiedzialny za krwawe stłumienie powstania w Lyonie w 1793, minister policji podczas panowania Napoleona, po jego upadku w 1815 został prezydentem rządu tymczasowego, następnie ministrem policji króla Ludwika XVIII. [przypis edytorski]
Fouché, Joseph (1759–1820) — fr. polityk, oceniany jako przebiegły i bezwzględny karierowicz; członek Konwentu w okresie rewolucji francuskiej, odpowiedzialny za krwawe stłumienie powstania w Lyonie w 1793, minister policji podczas panowania Napoleona, po jego upadku w 1815 został prezydentem rządu tymczasowego, następnie ministrem policji króla Ludwika XVIII. [przypis edytorski]
Fouillet — zniekszt. nazwisko fr. filozofa Alfreda Fouilée (1838–1912). [przypis edytorski]
Fould i Rouher — ministrowie Napoleona III: minister sprawiedliwości Eugène Rouher (1814–1884) oraz minister finansów Achille Fould (1800–1867). [przypis edytorski]
Foulkes — przywrócono pisownię oryginalną; w wydaniu źródłowym: Tulk, Tulek. [przypis edytorski]
fountain-pen (ang.) — wieczne pióro. [przypis edytorski]
fountain-pen (ang.) — wieczne pióro. [przypis edytorski]
Fouqué, Friedrich (1777–1843) — niemiecki pisarz epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
Fouque, Friedrich (1777–1843) — niemiecki pisarz epoki romantyzmu; autor m.in. romantycznej baśni o wodnej rusałce pt. Ondyna (Undine, 1811), która posłużyła za libretto oper E.T.A. Hoffmana i A. Lortziga oraz zainspirowała H. Ch. Andersena do napisania Małej syrenki. [przypis edytorski]
Fouquet, Nicolas (1615–1680) — prokurator generalny i finansista francuski, w 1665 uwięziony przez Ludwika XIV, obawiającego się jego wpływów. [przypis edytorski]
Fouquet, Nicolas (1615–1680) — superintendent skarbu Ludwika XIV; zgromadził ogromny majątek, który częściowo zresztą obracał na popieranie pisarzy i artystów; malwersacje jego odkrył minister Colbert; osadzony w więzieniu, Fouquet umarł po dziewiętnastu latach. [przypis redakcyjny]
Fouquier-Tinville, Antoine Quentin (1746–1795) — francuski prawnik i działacz polityczny, bezwzględny oskarżyciel publiczny Trybunału Rewolucyjnego. [przypis edytorski]
Fouquier-Tinville, Antoine Quentin (1746–1795) — prawnik, oskarżyciel publiczny Trybunału Rewolucyjnego. [przypis edytorski]
Fourier, Charles (1772–1837) — francuski socjalista utopijny. [przypis edytorski]
Fourier, Charles (1772–1837) — francuski socjalista utopijny, twórca jego odmiany zwanej furieryzmem. [przypis edytorski]
Fourier, Charles (1772–1837) — francuski socjalista utopijny; zamiast państwa proponował niewielkie wspólnoty zwane falansterami; na falanster miały się składać obszary rolne, park, zabudowania gospodarcze i obszerny budynek, gdzie żyłoby i wspólnie pracowało półtora tysiąca osób obojga płci i wszystkich potrzebnych wspólnocie profesji; głosił, że konieczną reformą jest równouprawnienie kobiet (jako pierwszy użył terminu feminizm w 1837). [przypis edytorski]
Fourier, Charles (1772–1837) — fr. socjalista utopijny, w swoim projekcie nowego, szczęśliwego świata, w którym ludzie byliby podzieleni na niewielkie wspólnoty (falanstery), zamierzał wyeliminować niesprawiedliwość, opierając się na idei wzajemnej troski i kooperacji, wynagradzaniu według wkładu pracy i zatrudnianiu ludzi zgodnie z ich wrodzonymi skłonnościami, a nie na zasadzie przymusu; głosił, że konieczną reformą jest równouprawnienie kobiet (jako pierwszy użył terminu feminizm w 1837 r.); uważał, że dobra organizacja społeczeństw i koordynacja działań powinna uwzględniać dobro świata przyrody; w czasie rewolucji 1848 r. i Komuny Paryskiej żywo odwoływano się do myśli Fouriera; jego krytykiem był Karol Marks (z powodu braku programu realizacji projektu oraz braku analizy przyczyn zła, jakie niesie z sobą kapitalizm); w XX w. do filozofii Fouriera odwoływali się socjaliści nieutożsamiający się z głównym nurtem marksizmu (surrealiści, sytuacjoniści). [przypis edytorski]
Fournier d'Albe, Edmund Edward (1868–1933) — irlandzki fizyk. [przypis edytorski]
Fourrier, Charles (1772–1837) — twórca jednej z odmian socjalizmu utopijnego, furieryzmu; uważany za twórcę terminu feminizm: postulował, że rozszerzenie praw kobiet jest jedną z głównych reguł postępu społecznego. [przypis edytorski]
fouteau — buk; pokrewny temu źródłosłowowi czasownik oznacza bardzo gminne wyrażenie czynności płciowej. [przypis tłumacza]
Fox, Charles James (1749–1806) — ang. polityk, jedna z czołowych postaci stronnictwa wigów; zwolennik zniesienia niewolnictwa, równouprawnienia katolików, popierał niepodległość Stanów Zjednoczonych i idee rewolucji francuskiej; piastował (jako pierwszy) urząd ministra spraw zagranicznych, był przewodniczącym Izby Gmin; zasłynął jako wybitny mówca. [przypis edytorski]
Foxe, John (1516/17–1587) — ang. duchowny, zasłużony dla kościoła anglikańskiego jako historyk i autor Księgi męczenników (1563). [przypis edytorski]
fox, foks (daw.) — fokstrot. [przypis edytorski]
fox, foks (daw.) — tu: fokstrot. [przypis edytorski]
fox-hunt (ang.) — polowanie na lisa. [przypis edytorski]
foyer — pomieszczenie bądź korytarz w pobliżu sali teatralnej, w którym podczas przerw przebywa publiczność. [przypis edytorski]
foyer — pomieszczenie obok sali teatralnej, gdzie publiczność zbiera się podczas przerw w spektaklu. [przypis edytorski]
foyer — pomieszczenie obok sali teatralnej, w którym w czasie przerw gromadzi się publiczność. [przypis edytorski]
foyer — sala lub korytarz obok sali koncertowej gromadząca publiczność podczas przerw. [przypis edytorski]
Foy, Maximilien Sébastien (1775–1825) — francuski dowódca i polityk; generał napoleoński, walczył w Portugalii, w Hiszpanii i pod Waterloo; w 1819 wybrany do parlamentu, odznaczył się jako mówca i stał się liderem liberalnej opozycji. [przypis edytorski]
foza (daw.) — moda, tryb. [przypis redakcyjny]
foza (daw.) — sposób, moda. [przypis redakcyjny]
foza — moda. [przypis redakcyjny]
foza (z wł.) — tryb, moda, sposób. [przypis redakcyjny]
fozy — mody; przysłowie łacińskie o śmierci tchórza: si morieris minis, asini bombis tu tumulaberis: kto z strachu umiera, temu osioł na pogrzeb zadek swój otwiera (satyra z r. 1646). [przypis redakcyjny]
Frąca zabił — dodane w przekładzie, w oryginale wymienieni tylko Dragutto, Guilberto i Filippo Ariadeno. [przypis redakcyjny]
frącymer (z niem.: frauzimmer) — dwór żeński przy królowej. [przypis redakcyjny]
Fra Angelico a. Jan z Fiesole, właśc. Guido di Pietro da Mugello (1387–1455) — wczesnorenesansowy wł. malarz religijny, dominikanin. [przypis edytorski]
Fra Angelico a. Jan z Fiesole, właśc. Guido di Pietro da Mugello (1387–1455) — wczesnorenesansowy wł. malarz religijny, dominikanin. [przypis edytorski]
Fra Angelico, właśc. Guido di Pietro da Mugello (1387–1455) — wczesnorenesansowy włoski malarz religijny, dominikanin. [przypis edytorski]
Fraates IV (I w. p.n.e.) — król Partów w latach 37–2 p.n.e.; w 36 p.n.e. odniósł zwycięstwo nad Markiem Antoniuszem usiłującym zdobyć miasto Fraaspa w Medii Atropatene i zmusił wojska rzymskie do wycofania się do Syrii, atakami podjazdowymi zadając im znaczne straty. [przypis edytorski]
Fracastor właśc. Girolamo Fracastori (1483–1553) — był, jak i Haller, zarazem lekarzem i poetą. Napisał koło r. 1530 wielce poczytny poemat epickodydaktyczny, poświęcony przymiotowi pt. Syphilis seu morbus gallicus. Przedrukowywano go często jeszcze w w. XVIII [przypis tłumacza]
fracht — opłata za transport towarów. [przypis edytorski]
fracht pocztowy — dziś: awizo, pismo zawiadamiające o nadejściu przesyłki do odebrania na poczcie. [przypis edytorski]
fracht — tu: list przewozowy, zawierający opis i wartość przewożonych towarów oraz dane nadawcy i odbiorcy, często stanowiący podstawę dla służb celnych do kontroli i pobrania opłat. [przypis edytorski]
fracht (z niem.) — partia towaru, ładunek. [przypis edytorski]
fracht (z niem.) — tu: przewożony towar; niekiedy określenie czynności przewozu towaru lub opłaty dla przewoźnika towaru. [przypis edytorski]
Fra Diavolo — opera Daniela Aubera (1782–1871). [przypis edytorski]
Fra Diavolo — opera komiczna z muzyką Daniela Aubera oraz librettem Eugène'a Scribe'a, z 1831. [przypis edytorski]
Fra Diavolo (wł.: Brat Diabeł), właśc. Michele Pezza (1771–1806) — włoski bandyta, który podczas wojen napoleońskich stanął na czele neapolitańskiego ruchu oporu przeciwko okupacji francuskiej. [przypis edytorski]
Fräulein, Fräulein! Halt, halt! Come here! (niem. i ang.) — Panienko, panienko! Stój, stój! Chodź tutaj! [przypis edytorski]
Fräulein, Mädchen (niem.) — panienka, dziewczyna. [przypis edytorski]
Fräulein (niem.) — panna. [przypis edytorski]
Fräulein, wie steht es mit Ihrer Gesundheit (niem.) — Panienko, jak panienki zdrowie? [przypis edytorski]
[Fragment brulionowy] — fragment ten jest napisany na górnej połowie kartki formatu 28 cm x 21 cm. — Na innej takiej samej kartce takim samym atramentem napisany jest następujący urywek: „Nadaremnie — artysto! — wytężasz twą siłę i podniecasz twą pasyę. Nadaremnie drży twa ręka i krew nadaremnie napełnia twe żyły”. Załączone facsimile uwalnia wydawcę od opisu i motywowania wybranej do druku wersji. [przypis redakcyjny]
[Fragment brulionowy] — [Jest to najwidoczniej pierwszy rzut pomysłu, który został streszczony w punktach 38–42 ostatnich notat]. [przypis autorski]
Fragment dawnego mitologisty — w tej dowcipnej alegorii handlarz wiatrów przedstawia wspomnianego już nieraz Johna Lawa. [przypis tłumacza]
Fragment — fragment pisany na grobie Chrystusa w Jerozolimie jest dowodem wielkiej zmiany w życiu wewnętrznym Słowackiego. Poeta porzuca pojawiające się często w Podróży na Wschód tony buntu i dumy osobistej na rzecz „serca czystego” i wartości pozagrobowych. [przypis redakcyjny]
fragment pt. „La regardant dormir” — La regarder dormir, opublikowany w listopadzie 1922 w „Nouvelle Revue Française”. [przypis edytorski]
Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 55. Jak słusznie zauważyła Jane C. Ginsburg, to o czym mówił Conorcet, w dzisiejszych kategoriach ekonomicznych nazywane jest dobrami publicznymi; J. C. Ginsburg, A tale of two copyrights: Literary property in revolutionary France and America, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 150. [przypis autorski]
Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 56. [przypis autorski]
Fragments on the Freedom of the Press…, ch. 1, p. 57. [przypis autorski]
Fragments on the Freedom of the Press, Paris (1776), [w:] Primary Sources on Copyright…, ch. 1, p. 55. [przypis autorski]
Fragmenty — opracowywane i publikowane od 1774 przez Lessinga pisma Reimarusa ukazywały się pod tytułem: Fragmente eines Ungenannten (Fragmenty Bezimiennego). [przypis edytorski]
Fragmenty Reduty Ordona cytowane wg wyd.: Adam Mickiewicz, Dzieła, Wydanie Narodowe, 1. 1: Wiersze, Warszawa 1948, s. 269–273. [przypis autorski]
fragmenty utworów powstałych za ich czasów berlińskich — Conradiego i Dehmla. [przypis autorski]
Fragonard (1732–1804) — jeden z najwybitniejszych malarzy francuskiej szkoły XVIII w. [przypis tłumacza]
Fragonard, Jean-Honoré (1732–1804) — francuski malarz rokokowy, portrecista, autor lekkich, często frywolnych scen rodzajowych, jeden z jeden z najbardziej płodnych artystów swojego okresu. [przypis edytorski]
Fraguier, Claude François (1660–1728) — fr. duchowny i pisarz, w młodym wieku wstąpił do zakonu jezuitów, który opuścił w 1694 r., by poświęcić się literaturze; twórca klasycystyczny, autor dysertacji o historii klasycznej, profesor teologii w Caen, współpracował z pierwszym w Europie czasopismem naukowym „Journal des Savants”, przyjaźnił się z przedstawicielami nauki i stuki oraz pisarkami: Madame de Lafayette oraz Ninon de Lenclos; członek Akademii Francuskiej (1717). [przypis edytorski]
frajereczka (gwar.) — dziewczyna. [przypis edytorski]
frajerka — tu wulg.: ladacznica, prostytutka, z żarg. niem. Freier: klient prostytutki. [przypis edytorski]
frajerski (gw. środ.) — właściwy frajerowi, nic niewarty; por. frajer: niezdara, naiwniak. [przypis edytorski]
frajer — tu: kochanek a. zalotnik. [przypis edytorski]
frajher — baron. [przypis redakcyjny]
frajlein (niem. Fräulein) — panna. [przypis edytorski]
frajlina (z niem.) — dama dworu. [przypis edytorski]
frajter (daw., z niem.) — starszy szeregowiec. [przypis edytorski]
fraj (z niem.) — za darmo. [przypis edytorski]
fraka (gw.) — ucieczka w gwarze środowiskowej uczniów. [przypis edytorski]
