Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 170770 przypisów.
wydziałowa robota — praca wymierzana zależnie od wydajności, nie czasu; Staszic żąda, by zamiast nakazywania poddanemu pracy na pańskim przez określoną ilość dni, wyznaczona mu była określona praca do wykonania, np. morga pola do uprawy, zżęcia itd.; omówienie w Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego, str. 93 przypis. [przypis redakcyjny]
wydziałowa robota — tu: praca mierzona efektami, a nie na czas. [przypis edytorski]
wydział przyrodniczy w uniwersytecie — warszawskim, przekształconym ze Szkoły Głównej (1869). [przypis redakcyjny]
wydział — rozdział. [przypis redakcyjny]
wydział — tu: dziedzina działania. [przypis edytorski]
wydział — tu: dzielnica, majątek. [przypis edytorski]
wydział — tu: przydział, wydzielona dzielnica; im dość wydziałów — im nie potrzeba więcej, niż wydzielone dzielnice. [przypis edytorski]
wydzielanie gazów wobec soli radu — [por.] Giesel, „Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft”, 1903, s. 347; Ramsay i Soddy, „Physikalische Zeitschrift”, 15 września 1903. [przypis autorski]
wydziele — dziś popr. forma Ms.lp: wydziale (tj. dziedzinie, dziedzictwie). [przypis edytorski]
wydzielenia bratu najmłodszemu (…) części dziedzicznej z dodaniem pewnych grodów nad ten udział — Sobiesław otrzymał od brata w 1111 r. Żatec z przynależną do grodu dzielnicą. [przypis edytorski]
wydzielić się (starop.) — odejść z domu rodzinnego, usamodzielnić się. [przypis edytorski]
wydzierać się (gw.) — wyłaniać się. [przypis edytorski]
wydzierać się na wolę — wyrywać się na wolność. [przypis edytorski]
wydzierca — od: wydzierać, czyli zabierać coś przemocą. [przypis edytorski]
wydziw (gw.) — zdziwienie. [przypis edytorski]
wydziwiać (daw.) — popisywać się. [przypis redakcyjny]
wydziwiać — wygadywać, wymyślać. [przypis edytorski]
wydziwić się nie mogli, że strzelały, jak ta igła żgnęła w nabój — w dawnej broni skałkowej, ładowanej od przodu lufy, zapalenie prochu na panewce następowało od iskier powstałych przy uderzeniu skałki (kawałka krzemienia), mocowanej w szczękach kurka, o stalowe krzesiwo; po ok. 30 wystrzałach skałki zużywały się i trzeba było je wymienić; używane w armii pruskiej od 1848 odtylcowe karabiny iglicowe na naboje zespolone nie wymagały ani wymiany skałki, ani podsypywania prochu, były bronią o znacznie większej szybkostrzelności i mogły być ładowane w pozycji leżącej, co mniej narażało na ostrzał nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
wydziwować się — nadziwić się. [przypis edytorski]
wyegzaminowany — dziś: przeegzaminowany. [przypis edytorski]
wyekskuzować (z łac. excuso, excusare) — wytłumaczyć, usprawiedliwić. [przypis edytorski]
wyekskuzować (z łac.) — wytłumaczyć, usprawiedliwić. [przypis redakcyjny]
wyekspediować (z łac.) — wyprawić, wysłać. [przypis edytorski]
wyekspediowano go nad Missisipi — do kolonii karnej we francuskich posiadłościach kolonialnych w Ameryce Północnej, na cześć króla Francji Ludwika XIV (fr. Louis) zwanych Luizjaną, obejmujących większość dorzecza Missisipi: tereny na południe od Wielkich Jezior aż do Zatoki Meksykańskiej, pomiędzy Appalachami na wschodzie a Górami Skalistymi na zachodzie. [przypis edytorski]
wyekspensowany (daw.) — wydany (o pieniądzach). [przypis edytorski]
wyekwipować czymś (daw.) — wyposażyć w coś. [przypis edytorski]
wyekwipowany — wyposażony, zaopatrzony. [przypis edytorski]
wyelegantować się (pot.) — ubrać się przesadnie elegancko. [przypis edytorski]
wyemancypowany — uwolniony, samodzielny. [przypis edytorski]
wyepissierowała (z fr.) — tu: zmieniła w sklepikarzy. [przypis edytorski]
wyfasować — pobrać a. wydać z magazynu wojskowego żywność, umundurowanie, broń itp. [przypis edytorski]
wyfaszerowaną — dziś: nafaszerowaną. [przypis edytorski]
wyfilutować — zmamić. [przypis autorski]
wyfiokowany (pot.) — przesadnie wystrojony. [przypis edytorski]
wyforować (daw.) — wyrzucić. [przypis edytorski]
wyforwać (daw.) — wyrzucić, wypędzić. [przypis edytorski]
wyga (daw., pot.) — osoba doświadczona. [przypis edytorski]
wyga — ktoś z dużym doświadczeniem w jakiejś dziedzinie. [przypis edytorski]
wygalonowana służba — służba w liberii obszytej galonami, czyli złotą lub srebrną taśmą. [przypis edytorski]
wygalonowani — w liberii obszytej galonami, czyli złotą lub srebrną taśmą. [przypis redakcyjny]
wygalowany — ubrany na galowo. [przypis edytorski]
wyga — osoba sprytna i doświadczona. [przypis edytorski]
wyga — osoba z dużym doświadczeniem w czymś. [przypis edytorski]
wyga (pot.) — osoba sprytna i doświadczona. [przypis edytorski]
wygarbować komuś skórę — pobić kogoś. [przypis edytorski]
wygarnirowany — przyozdobiony. [przypis redakcyjny]
wygasnęły — dziś popr.: wygasły; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
wyga — spryciarz, ktoś wyjątkowo obrotny. [przypis edytorski]
wyga (starop.) — pies. [przypis redakcyjny]
wygębować — wygadać; powiedzieć. [przypis edytorski]
wygiął grzbiet w pałąk — wygiął grzbiet w łuk. [przypis edytorski]
wygładzić (daw.) — zgładzić, wyeliminować. [przypis edytorski]
wygładzić (starop.) — tu: zgładzić, zabić. [przypis redakcyjny]
wygładzić — tu: zgładzić, pozabijać. [przypis edytorski]
wygładzony (daw.) — zgładzony, wyeliminowany. [przypis edytorski]
wy głaz / Oczu postawionych w solny słup — nawiązanie do biblijnej historii o żonie Lota, zamienionej w słup soli podczas ucieczki z Sodomy. [przypis edytorski]
wygłodzenie Irlandii — wielka klęska głodu w Irlandii w latach 1845–1849, spowodowana chorobą ziemniaków, stanowiących podstawowe pożywienie mieszkańców, oraz brakiem reakcji władz brytyjskich na zniszczenie zbiorów. Kiedy w 1848 liczba ofiar głodu sięgnęła miliona osób, organizacja Młoda Irlandia bezskutecznie próbowała wzniecić powstanie. [przypis edytorski]
wygłosił (…) apostrofę o przyjaźni starego Szlangbauma z cudownej „Lalki” Prusa — przytoczonych następnie słów w powieści Lalka nie ma, pochodzą one z innego tekstu Prusa i od innej postaci literackiej. [przypis edytorski]
wygłosił Bóg — hebr. אֱלֹהִים (Elohim): Bóg. „Odnosi się to do Boga jako Sędziego. Są takie prawa Tory, za wypełnienie których jest nagroda, ale gdy się ich nie czyni nie ma za to kary, można by pomyśleć, że dotyczy to także Dziesięciu Oświadczeń, dlatego werset mówi: »wygłosił Elohim« Bóg czyli Sędzia, który wymierzy karę [za odstąpienie od Dziesięciu Przykazań]”, Raszi do 20:1. [przypis tradycyjny]
wygłosił Bóg wszystkie słowa te — „To uczy, że Święty Błogosławiony oznajmił Dziesięć Oświadczeń w jednej wypowiedzi i nie jest możliwy taki sposób mowy w przypadku człowieka, […] a następnie [Bóg] powtórzył [dwa pierwsze] przykazania (Wj 20:2 i 20:3-6) oddzielnie”, Raszi do 20:1. [przypis tradycyjny]
wygłosił imię Wiekuistego — według Ibn Ezry przemówił tu sam Wiekuisty, zob. Ibn Ezra do 34:5 [2]. Według Targum Onkelos i Rasziego to Mojżesz wezwał Imienia Wiekuistego, zob. Raszi do 34:5 [1]. [przypis tradycyjny]
wygłoszę imię Wiekuisty przed tobą — „Nauczę cię wzoru modlitwy o miłosierdzie, [skutecznej] nawet, gdyby zasługi Praojców się skończyły. I nauczysz Israela, by postępował w taki sposób, jak ujrzysz, że Ja zrobię: gdy owinięty [w szatę] będę recytował Trzynaście Cech Miłosierdzia (patrz Wj 34:6). Zostaną wysłuchani dzięki temu, że wspomną przede Mną »Miłosierny i litościwy…« , bo Moje miłosierdzie jest niewyczerpane”, Raszi do 33:19 [2]. [przypis tradycyjny]
wygłupić — wywieść w pole. [przypis autorski]
wyglądać (starop.) — tu: wyczekiwać, oczekiwać. [przypis edytorski]
Wyglądając w tym polu obojętnej bierki — niepewnego losu (kostki). [przypis redakcyjny]
Wyglądała wyższa, dumniejsza i nad wyraz szczęśliwa — dziś: Wyglądała na wyższą, dumniejszą i (…) szczęśliwą. [przypis edytorski]
Wyglądało. [przypis redakcyjny]
wyglądał promieniejący — dziś raczej: wyglądał, jakby promieniał. [przypis edytorski]
wyglądał wzruszony — wyglądał na wzruszonego. [przypis edytorski]
wyglądały głowy (…) róg na czole — Tych siedmioro głów zwierząt symbolem jest siedmiu grzechów głównych, jak widzimy w Objawieniu św. Jana. [przypis redakcyjny]
wyglądał zafrasowany — dziś: wyglądał na zafrasowanego. [przypis edytorski]
wyglądał zalękły, zgnębiony — dziś: wyglądał na zalękłego, zgnębionego. [przypis edytorski]
wyglądali bardzo zdrożeni — dziś: wyglądali na bardzo zdrożonych. [przypis edytorski]
wyglądalim cię (gw.) — wyglądaliśmy cię; wypatrywaliśmy cię. [przypis edytorski]
wyglądam na to, że go nie mam — wydaje się, jakbym go nie miała. [przypis edytorski]
Wyglądasz zmieszana — dziś popr.: Wyglądasz na zmieszaną. [przypis edytorski]
wyglądnął — dziś popr. forma: wyjrzał. [przypis edytorski]
wyglądnął — dziś popr.: wyjrzał. [przypis edytorski]
Wygląd takiej zastawy stołowej opisuje Ochocki: […] ubierano stoły w tafle zwierciadlane z pięknymi, złoconymi galeryjkami i kryształowymi ozdobami. Te kładziono wzdłuż przez cały stół, a na nich stawiano figurki porcelanowe, koszyki i inne cacka misterne, żyrandoliki z kryształowymi wisidełkami do świec, itp. Na wielkie obchody wysypywali w pośrodku stołu cukiernicy kolorami herby osób, które fetowano, wkoło tafel z obu stron ustawiano konfitury, blanmanże [galaretki migdałowe] galarety, owoce i co do deseru należało. Nie mógł być stół piękniej i dla oka powabniej ubrany, osobliwie wieczorem przy świecach ślicznie się to wydawało”. (J. D. Ochocki, Pamiętniki, s. 102). [przypis redakcyjny]
wygląd — u Cylkowa: 'wejrzenie'; uzasadnienie korekty: uniknięcie nieporozumienia, w tym wersecie 'wejrzenie' mogłoby zostać odczytane w znaczeniu 'spojrzenie'. Także: uwspółcześnienie. [przypis edytorski]
wyglądy (gw.) — otwory do wyglądania. [przypis autorski]
wyględ (daw.) — małe okienko. [przypis edytorski]
wyglozować (daw., z łac. glossa: tłumaczenie, wykład) — wykreślić; por. glozować a. głuzować: wymazywać, usuwać, skreślać. [przypis edytorski]
wygnańce — dziś popr. forma M. lm: wygnańcy. [przypis edytorski]
wygnańcy barscy — po upadku konfederacji barskiej (1768–1772) na Syberię zostało zesłanych ponad 14 tys. konfederatów, resztę przymusowo wcielono do armii rosyjskiej. Konfederacja barska — zbrojny związek polskiej szlachty, zorganizowany w Barze na Podolu przez szlachtę polską, niezadowoloną z praw narzucanych Polsce przez Imperium Rosyjskie, a popieranych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, m.in. z prawa o równouprawnieniu innowierców. [przypis edytorski]
wygnaniec tułaczy — Orestes wychowywał się z dala od kraju ojczystego, w Focydzie u Strofiosa. Odesłała go tam sama Klitajmestra, aby go ustrzec przed możliwą zemstą Ajgistosa, który właściwie powinien wytępić całe męskie pokolenie rodu Atreusa. [przypis redakcyjny]
wygnaniec z 10 grudnia — francuski emigrant republikański po zamachu stanu dokonanym w grudniu 1851 przez Ludwika Napoleona Bonapartego, prezydenta II Republiki Francuskiej, który rozwiązał Zgromadzenie Narodowe i objął władzę dyktatorską, a rok później koronował się na cesarza. [przypis edytorski]
wygnanie medycyny z Rzymu — Pliniusza historia naturalna, ks. XXIX. [przypis tłumacza]
wygnanie wrocławskie — Lubomirski, skazany przez sejm na wygnanie, przebywał od grudnia 1664 do kwietnia 1665 na Śląsku, głównie we Wrocławiu. [przypis edytorski]
Wygnany Eros — lekka sztuka Tadeusza Kończyńskiego, reinterpretująca Raj odzyskany Johna Miltona. [przypis edytorski]
Wygnany Eros — sztuka Tadeusza Kończyńskiego, reinterpretująca Raj odzyskany Johna Miltona, a wystawiana w Teatrze Słowackiego w Krakowie w 1919 r. [przypis edytorski]
wygnanym — tu: jestem wygnany. [przypis edytorski]
wygód i zbytków — Staszic dzieli rzeczy użytkowe na potrzeby, wygody i zbytki. [przypis redakcyjny]
wygodała (gw.) — wygadała; powiedziała. [przypis edytorski]
wygodność — dziś popr.: wygoda. [przypis edytorski]
wygodzić (daw.) — spełnić czyjeś życzenia a. wymagania (tu użyte ironicznie). [przypis edytorski]
wygodzić (daw.) — spełnić czyjeś życzenia. [przypis edytorski]
wygodzić — dogodzić, spełnić czyjeś życzenia. [przypis edytorski]
wygodzić (gw.) — dogodzić. [przypis edytorski]
wygodzić — tu: dogadzać. [przypis edytorski]
