Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 294 przypisów.
kadawer (z łac., med.) — zwłoki ludzkie, ciało zmarłego człowieka. [przypis edytorski]
kaduceus (z łac.; mit. gr.) — laska Hermesa, przewodnika dusz zmarłych w ich drodze do Hadesu, także jako herolda i posła Zeusa, również boga handlu. Laseczka Hermesa, w oplocie dwóch wężów, była skrzydlata. Tu ironicznie: jako symbol przewodnictwa ideowego, politycznego. Komentatorzy zwracają uwagę na później powstały portret R. Starzewskiego pędzla Jacka Malczewskiego, z kaduceuszem uwieńczonym główką Stanisława Koźmiana, jednego z przywódców krakowskich „stańczyków”. [przypis redakcyjny]
kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — mowa o zasadzie z prawa rzymskiego, dotyczącej własności, która nie może zostać przejęta; drugim znaczeniem, również obecnym w niniejszym kontekście, jest: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]
kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — tu: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]
kaduk (z łac.) — majętność, która po bezpotomnej śmierci właściciela przechodziła na własność skarbu i należała do rozdawnictwa królewskiego. [przypis redakcyjny]
kałkuł (z łac.) — rachunek. [przypis edytorski]
kalafaktor (z łac.) — sługa szkolny. [przypis edytorski]
kalefaktor (z łac.) — sługa szkolny. [przypis redakcyjny]
kalikant (daw., z łac.) — człowiek obsługujący miechy tłoczące powietrze do piszczałek organów. [przypis edytorski]
kalikator (z łac.) — pomocnik organisty. [przypis edytorski]
kalikowanie (z łac.) — pompowanie miechów tłoczących powietrze do piszczałek organów; było wykonywane przez pomocnika organisty (kalikanta). [przypis edytorski]
Kalwaria (z łac.) — miejsce kaźni, gdzie ukrzyżowano Jezusa (hebr. Golgota). [przypis edytorski]
kandor (z łac.) — jasna białość, blask, świetność. [przypis redakcyjny]
kandor (z łac.) — poczciwość, prawość. [przypis edytorski]
Kanikuła (z łac. canicula: piesek) — Psia Gwiazda, używana w staroż. Rzymie nazwa Syriusza; Kanikuła przenośnie oznacza okres największych upałów (lipiec–sierpień), kiedy Słońce znajduje się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa, do którego należy Syriusz. [przypis edytorski]
kanikuła (z łac. canicula: pies) — inaczej Syriusz, którego pokazanie się na niebie przypada na największe upały; stąd [daw.] kanikuła: spiekota. [przypis redakcyjny]
kanikuła (z łac., daw.) — wakacje letnie. [przypis edytorski]
kanikuła (z łac.) — letnie wakacje. [przypis edytorski]
kantor (z łac.) — śpiewak kościelny. [przypis edytorski]
kantor (z łac.) — śpiewak kościelny. [przypis edytorski]
kantyczka (z łac. canticum: monolog, pieśń) — popularna pieśń religijna. [przypis edytorski]
kapitalne (z łac. capitalis: główny) — doniosły, ważny, istotny. [przypis edytorski]
kapitalny (z łac. capitalis: główny) — doniosły, ważny, istotny. [przypis edytorski]
kapitele (z łac. caput: głowa) — głowice kolumn. [przypis redakcyjny]
kapitel (z łac. caput: głowa) — głowica, najwyższa część kolumny, łącząca ją z belkowaniem, pełniąca też funkcje dekoracyjne. [przypis edytorski]
kaptować (z łac.) — zdobywać, pozyskiwać. [przypis edytorski]
kaptować (z łac.) — zdobywać, pozyskiwać. [przypis redakcyjny]
kapuza (z łac. caput: głowa) — daw. nakrycie głowy w postaci kaptura a. futrzanej czapki uszanki. [przypis edytorski]
kapuza (z łac. caput: głowa) — dawne nakrycie głowy w postaci kaptura albo futrzanej czapki uszanki. [przypis edytorski]
kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka a. kaptur. [przypis edytorski]
kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka. [przypis edytorski]
kapuza (z łac. caput: głowa) — futrzana czapka-uszanka. [przypis redakcyjny]
karbid (z łac.) — węglik wapnia, używany w końcu XIX i w pierwszej poł. XX w. w gazowych lampach górniczych i kolejarskich oraz w reflektorach samochodowych i rowerowych. [przypis edytorski]
karbunkuł (z łac. carbunculus) — wrzód, czyrak. [przypis edytorski]
karbunkuł (z łac., med.) — czyrak gromadny, skupisko czyraków umiejscowionych blisko siebie, łączących się w jedną zmianę zapalną. [przypis edytorski]
karbunkuł (z łac., med.) — czyrak gromadny, zapalenie kilku lub kilkudziesięciu pobliskich torebek włosowych z dużym naciekiem ropnym, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. [przypis edytorski]
karceres (daw., z łac.) — dziś karcer; miejsce karnego zamknięcia, uwięzienia. [przypis edytorski]
kartelusz (daw., z łac.) — kawałek zapisanego papieru; kartka; ogłoszenie. [przypis edytorski]
kary (daw.; z łac. currus: wóz, pojazd kołowy) — wozy do wywożenia śmieci miejskich; w Warszawie ich zajezdnia znajdowała się przy ul. Karowej. [przypis edytorski]
kastrametacja (łac.) — odmierzanie miejsca na obóz. [przypis edytorski]
kaukie sunt lemures, quos Russi uboże appellant (łac.) — kaukie to są duchy, które Rusini nazywali „uboże”. [przypis edytorski]
kauteryzacja (łac.) — przyżeganie środkami lekarskimi lub rozpalonym żelazem w celu zniszczenia tkanek patologicznych. [przypis redakcyjny]
kauza (daw., z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
kauza (z łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
kauzyperda (daw. pogard., z łac. causa: sprawa i perdere: tracić, przegrywać) — lichy prawnik. [przypis edytorski]
kauzyperda (z łac. causa: sprawa i perdere: tracić, przegrywać) — kiepski adwokat. [przypis edytorski]
kauzyperda (z łac. causa: sprawa, perdere: tracić) — lichy prawnik; ten, który przegrywa sprawy; tu: nieudacznik. [przypis edytorski]
kazus (z łac.) — przypadek, fakt. [przypis edytorski]
kiejzar (z łac. i niem.) — Kajzer, cesarz; władca. [przypis edytorski]
Kiejzar (z łac. i niem.) — Kajzer, cesarz; władca. [przypis edytorski]
klauzura (z łac.) — przepisy prawa kanonicznego ograniczające zakonnikom i zakonnicom kontakt ze światem zewnętrznym. [przypis edytorski]
klemencja (daw., z łac.) — łagodność. [przypis edytorski]
klemencja (daw., z łac.) — łaskawość, pobłażliwość. [przypis edytorski]
klemencja (z łac.) — łagodność, łaskawość. [przypis edytorski]
klemencja (z łac.) — łagodność, miłosierdzie, pobłażanie. [przypis edytorski]
klemencja (z łac.) — łagodność, pobłażanie. [przypis edytorski]
klemencja (z łac.) — łagodność, pobłażanie. [przypis redakcyjny]
klemencja (z łac.) — łaska, zmiłowanie. [przypis redakcyjny]
klemencja (z łac.) — lament. [przypis edytorski]
klient (daw., z łac.) — szlachcic, służący magnatowi i popierający go na sejmikach. [przypis redakcyjny]
klient (daw., z łac.) — uboższy szlachcic, zależny od bogatszego, głosujący na sejmikach zgodnie z wolą magnata i walczący pod jego komendą. [przypis edytorski]
klientela (z łac.) — stosunki zależności między niezamożną szlachtą (klientami) a bogatymi i ustosunkowanymi rodami magnackimi; w takim nieformalnym układzie klient otrzymywał ze strony silniejszego partnera (tzw. patrona) opiekę, za co był zobowiązany ze swej strony do różnych świadczeń, m. in. do udzielenia poparcia na sejmie. [przypis edytorski]
kmotr (starop.; z łac. compater: współojciec) — ojciec chrzestny; później również bardziej ogólnie: kum, powinowaty. [przypis edytorski]
koeficjent (z łac.) — współczynnik. [przypis edytorski]
kohorta (z łac.) — jednostka taktyczna w wojsku rzymskim; tu: gromada, zgraja. [przypis edytorski]
kolegium (z łac. collegium: grupa urzędników równych stopniem, kolegów) — tu: zebranie grupy studentów, zajęcia akademickie. [przypis edytorski]
kolegium (z łac. collegium) — tu: nazwa szkoły dla młodzieży najczęściej z domów szlacheckich, połączona z internatem (bursą, konwiktem). [przypis edytorski]
kolegium (z łac. collegium) — tu: szkoła dla młodzieży, najczęściej z domów szlacheckich, połączona z internatem (bursą, konwiktem). [przypis edytorski]
koligacja (z łac.) — pokrewieństwo. [przypis edytorski]
koligat (z łac. colligatus: związany) — krewny, powinowaty. [przypis edytorski]
koligat (z łac.) — daleki krewny a. powinowaty. [przypis edytorski]
koligat (z łac.) — krewny, spowinowacony. [przypis edytorski]
kollega (z łac.) — dziś: kolega. [przypis edytorski]
kolokacja (z łac. collocatio: umieszczenie, ustawienie) — tu: współwłasność. [przypis edytorski]
komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
komiliton (z łac., daw.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac., przestarz.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komiliton (z łac.) — towarzysz broni. [przypis edytorski]
komitywa (z łac.) — bliskie, poufałe stosunki, zażyłość. [przypis edytorski]
komitywa (z łac.) — zażyłość, bliskie, poufałe stosunki. [przypis edytorski]
komitywa (z łac.) — zażyłość, poufałość. [przypis edytorski]
komparacja (z łac.) — porównanie. [przypis edytorski]
kompasja (łac.) — współczucie. [przypis edytorski]
kompasja (z łac. compassio, compassionis) — współczucie. [przypis edytorski]
kompasja (z łac.) — współczucie. [przypis edytorski]
kompensacja a. kompensata (z łac.) — wyrównanie, wynagrodzenie, odszkodowanie. [przypis edytorski]
komper (z łac. compertus) — tu: winny. [przypis edytorski]
komplacencja (z łac.) — powodzenie, wzięcie. [przypis redakcyjny]
komplanacja (z łac.) — ugoda między stronami sporu. [przypis edytorski]
komput (łac.) — poczet, spis. [przypis edytorski]
komput (z łac.) — liczba, rejestr (wojskowy). [przypis redakcyjny]
komuna (z łac. communis: wspólny) — grupa ludzi żyjących na zasadach wspólnoty majątkowej i razem pracujących; także: miejsce, w którym żyje taka wspólnota. [przypis edytorski]
komunia (z łac.) — tu: uczestnictwo, wspólność; emocjonalne utożsamienie się z czymś. [przypis edytorski]
komża (z łac.) — biała koszula, wkładana na odzież przez księży. [przypis redakcyjny]
koncedować (z łac.) — ustępować przed czymś. [przypis edytorski]
koncent (daw., z łac.) — współbrzmienie, harmonia, muzyka. [przypis redakcyjny]
koncent (z łac.) — harmonia, melodia, śpiew. [przypis redakcyjny]
koncesja (z łac.) — ustępstwo. [przypis edytorski]
koncyl (daw., z łac. concilium: zebranie, rada) — sobór lub synod: zgromadzenie biskupów Kościoła w celu ustalenia spraw doktrynalnych i ustanowienia przepisów kościelnych. [przypis edytorski]
koncylium (daw., z łac.) — sobór. [przypis edytorski]
