Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 24831 przypisów.
Kochin — miasto na wybrzeżu Malabar. [przypis redakcyjny]
Kochowski, Wespazjan (1630–1699) — poeta i historyk. Opisał wyprawę wiedeńską w dziełku Commentarius belli adversum Turcas ad Viennam et in Hungaria anno Chr. 1683 gesti, Cracoviae 1684 i po polsku w poemacie Dzieło Boskie albo pieśni wybawionego Wiednia, 1684 (tylko pieśń I). [przypis redakcyjny]
Kocio Br. żeni się z córką Hermana — Konstanty Branicki z Jadwigą, córką Hermana Potockiego i żony jego z Mokronowskich. [przypis redakcyjny]
kocioł — tu: rodzaj bębnów używanych w jeździe. [przypis redakcyjny]
kocisz (daw.) — wóz, kocz. [przypis redakcyjny]
kocisz — kocz, powóz. [przypis redakcyjny]
Kocyt — błotnista rzeka w podziemiu, podziemie samo, piekło. [przypis redakcyjny]
Kocyt — błotnista rzeka w podziemiu. [przypis redakcyjny]
Kocyt — Styks, rzeka w krainie zmarłych. [przypis redakcyjny]
koczot — rajfur. [przypis redakcyjny]
koczyk — mały, półkryty powozik. [przypis redakcyjny]
Kodak itd. — miejsca na Ukrainie, słynne z wojen kozackich; w. por. niżej III 1105; powinno być: Kudak. [przypis redakcyjny]
Kodinos — mniej znany pisarz grecki z czasów późniejszych (R). [przypis redakcyjny]
Kodrus — król ateński. Kiedy w czasie najazdu Dorów na Attykę wyrocznia przepowiedziała, że ta strona zwycięży, której król polegnie, udał się Kodrus w przebraniu wieśniaka do obozu Dorów i dopóty drażnił nieprzyjaciół, aż został przez nich zabity. [przypis redakcyjny]
kofel i żołędny tuz (starop.) — pijatyka i karty. [przypis redakcyjny]
kofel (starop.) — kufel. [przypis redakcyjny]
kogo rozum rządzi — teraz mówimy: kim [rozum rządzi]. [przypis redakcyjny]
kogo szarpią wzruszenia sobie przeciwne, ten nie wie, co chce, kto zaś żadnemu nie podlega, ten skłania się za lada powiewem w tę lub inną stronę — Zob. uw. 2 na str. 69. [przypis redakcyjny]
kogo zaraz dusza minie (starop.) — [czyja dusza od razu] odejdzie. [przypis redakcyjny]
koguty kałakuckie — odmiana kogutów rasy indyjskiej; nazwa pochodzi od miasta Kalkuty. [przypis redakcyjny]
Kojdanów — miasteczko na płd. od Mińska. [przypis redakcyjny]
kokarda (ros.) — znaczek blaszany na czapce wojskowej. [przypis redakcyjny]
Kokles — Horacjusz Cocles, bohater rzymski, który w 507 p.n.e. wstrzymał sam jeden wojska króla Etrusków, Porsenny, przed mostem na Tybrze. [przypis redakcyjny]
kokoszyć się (daw.) — chełpić się, nadymać. [przypis redakcyjny]
kołacz — bułka pszenna, białe, delikatne, jedzone często tylko od święta pieczywo. [przypis redakcyjny]
kołacz — rodzaj pszennego pieczywa (chleba lub ciasta) w kształcie koła (stąd nazwa), tradycyjnie używanego podczas obrzędów przez Słowian; dziś niekiedy odwołując się do dawnego zwyczaju wypieka się kołacz z okazji wesel i ważnych świąt. [przypis redakcyjny]
koła… czynią dźwięk — według wyobrażeń filozofa greckiego Pitagorasa, uznawanych aż do przyjęcia nauki Kopernika, wszechświat był zbudowany z dziewięciu kręgów, „kół”, a raczej półkul (sfer), umieszczonych jedna nad drugą; półkule te obracały się wydając dźwięczne głosy, tzw. harmonię sfer. [przypis redakcyjny]
kołbań — spiętrzone, nawalne bałwany. [przypis redakcyjny]
kołet — krótka suknia, do jazdy skórzana. [przypis redakcyjny]
kołocy (gw.) — kołaczy, ciasta. [przypis redakcyjny]
koło generalne — zebranie całego wojska. [przypis redakcyjny]
koło… paleczne — koło młyńskie zaopatrzone w palce, zęby drewniane. [przypis redakcyjny]
kołową — wygłaszaną w kole (na zebraniu wojskowym. [przypis redakcyjny]
kołowanie — obrady na kole. [przypis redakcyjny]
koło wielkie — ścianka na burcie okrętu, okalająca pokład. [przypis redakcyjny]
kołpak rysi — rycerskie nakrycie głowy ze skóry lub głowy rysia. [przypis redakcyjny]
kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. [przypis redakcyjny]
kołtun a. kołton — włosy splątane, skudlone. Kołtun jest następstwem chorób skóry, spowodowanych niechlujstwem. [przypis redakcyjny]
kołtun — choroba powstała na skutek niechlujstwa, wywołująca skręcenie i zlepianie się włosów; kołtun przypisywano urokom. [przypis redakcyjny]
Kołyb jeho trastia mordowała (z ukr.) — żeby go cholera wzięła. [przypis redakcyjny]
kołyby buw Lach, to by buw oreł (z ukr.) — gdyby był Polak, to by był orzeł. [przypis redakcyjny]
kołysa — zamiast „kołysze”, forma stale używana przez Mickiewicza w Sonetach. W liście do Lelewela z dn. 19.08.1827 poeta, odpowiadając na różne zarzuty czynione z okazji Sonetów przez wszelakiego rodzaju krytyków oświadcza, że ten „grzech gramatyczny popełniony z namysłem i nieprędko chyba skruchę uczuję. Odwykłem od dźwięków mowy ojczystej, kołysa i kląska milsze dla mnie aniżeli sze i szcze. Może się potem poprawię, ale dotąd muszę się swojego ucha radzić i jemu zaufać”. [przypis redakcyjny]
koły serdcie bołyt (z ukr.) — kiedy serce boli. [przypis redakcyjny]
kolaśnie — jak w kolasie; kolasa — odkryty pojazd konny podobny do bryczki. [przypis redakcyjny]
kolasa (tu forma N. lp: kolesie) — wóz chłopski, ciężarowy. [przypis redakcyjny]
kolator — nadawca probostwa. [przypis redakcyjny]
kolbertyny — rodzaj szerokich galonów (od nazwiska Colbert). [przypis redakcyjny]
kolco (daw.) — kółko; [por. kolczyk]. [przypis redakcyjny]
kolco (daw.) — kółko. [przypis redakcyjny]
kolczuga — rodzaj zbroi wykonanej z drobnych metalowych kółek. [przypis redakcyjny]
kolczuga — zbroja składająca się z „kolcy”, czyli połączonych z sobą kółek metalowych, wkładana na kaftan ze skóry. [przypis redakcyjny]
kolczuga — zbroja spleciona z metalowych kółek. [przypis redakcyjny]
kolczuga — zbroja wykonana ze splecionych ze sobą metalowych kółek. [przypis redakcyjny]
Koldynk — Kolding, Koldynga; miasto w Jutlandii nad fiordem o tej samej nazwie. [przypis redakcyjny]
kolebka (starop.) — powóz na pasach, od lżejszego kołysania się tak nazwany. [przypis redakcyjny]
kolebka (starop.) — powóz na pasach. [przypis redakcyjny]
kolegiackich — należących do kościoła, przy którym jest kapituła. [przypis redakcyjny]
kolegiata — kościół nie katedralny, przy którym istnieje kapituła. [przypis redakcyjny]
kolegium jezuickie — w Rawie, gdzie Pasek odbywał nauki. [przypis redakcyjny]
kolej torem kół tych wyżłobiona zarasta zielem (…) — Tu św. Bonawentura, jak uprzednio św. Tomasz dominikanów, strofuje franciszkanów, że odstąpili od reguł i ślubów przypisanych przez ich zakonodawców. [przypis redakcyjny]
kolej warszawsko–bydgoska — linia kolejowa Skierniewice–Łowicz–Kutno–Włocławek zbudowana w r. 1862. [przypis redakcyjny]
Kolej Wiedeńska — linia kolejowa Warszawa—Skierniewice—Koluszki—Piotrków—Częstochowa—Dąbrowa Górnicza na Kraków i Wiedeń, najdawniejsza w Królestwie Kongresowym, zbudowana w latach 1838–1848. [przypis redakcyjny]
kolekta — zbiórka, składka. [przypis redakcyjny]
kolera (daw.) — cholera, gniew. [przypis redakcyjny]
kolera (daw.) — gniew. [przypis redakcyjny]
koler — bezgorączkowa choroba mózgu u koni. [przypis redakcyjny]
koleśno — w kolasach, tj. w karetach. [przypis redakcyjny]
koleta (starop.) — krótka suknia jeździecka skórzana. [przypis redakcyjny]
kolet (daw.) — kurtka. [przypis redakcyjny]
kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy, często ze skóry łosia lub wołu. [przypis redakcyjny]
kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy ze skóry łosia lub wołu. [przypis redakcyjny]
kolet (z fr.) — strój wojskowy, skórzany kaftan a. płaszcz wkładany pod kirys; kabat. [przypis redakcyjny]
kolet (z wł.) — rodzaj krótkiego ubrania męskiego, zwłaszcza żołnierskiego. [przypis redakcyjny]
Kolgar i Annira — dzieci Karmora. [przypis redakcyjny]
koligacja — krewni. [przypis redakcyjny]
koligatka — osoba spokrewniona z zamożnymi i wpływowymi rodzinami szlacheckimi. [przypis redakcyjny]
koligatów — krewnych, powinowatych. [przypis redakcyjny]
Koli! Koli! (ukr. koły!) — bij, zabij! [przypis redakcyjny]
Koli! Koli! (ukr. koły: kłuj) — bij, zabij! [przypis redakcyjny]
Koliseum — Koloseum, cyrk olbrzymi w Rzymie, dziś słynna ruina. [przypis redakcyjny]
kolizja — nieporozumienie, spór. [przypis redakcyjny]
kolokowane — umieszczone; chodzi o umieszczenie sum, uznanych jako lepsze, na poszczególnych dobrach, w zależności od czego wierzyciel obejmował te czy inne wsi. [przypis redakcyjny]
kolorowa bajecznie — żartobliwie ironiczny (ze strony autora) wyraz zachwytu estetycznego „barwnością” ludu, niemal przytoczenie tytułu powieści Sewera Bajecznie kolorowa, której wątku użyczyło małżeństwo Włodzimierza Tetmajera z Anną Mikołajczykówną. [przypis redakcyjny]
kolor wyświęci się — zostanie kolorem atutowym. [przypis redakcyjny]
koloryzować — przedstawiać w piękniejszym niż w rzeczywistości świetle, korzystniej. [przypis redakcyjny]
koloryzować — zabarwiać, zaprawiać. [przypis redakcyjny]
Kolumna Prosper — sławny hetman Karola V. [przypis redakcyjny]
kolumnie — stronicy. [przypis redakcyjny]
koma (przestarz.) — przecinek. [przypis redakcyjny]
Komarę — Komorno, twierdza przy ujściu rzeki Wag do Dunaju. [przypis redakcyjny]
Komarno — miejscowość na pd.-zach. od Lwowa; hetman Sobieski rozgromił tam wojska tatarskie 10 października. [przypis redakcyjny]
komata (z gr.) — znaki pisarskie. [przypis redakcyjny]
komedialnia — teatr. [przypis redakcyjny]
komendarstwa (forma lm) — stanowiska zlecone. [przypis redakcyjny]
komenda — [tu:] oddział. [przypis redakcyjny]
komendy — konkury, zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy — zaloty. [przypis redakcyjny]
komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
komeraże — plotki, intrygi. [przypis redakcyjny]
komiega — statek rzeczny do spławiania zboża. [przypis redakcyjny]
