- Pozytywizm X
- Bajka (22)
- Baśń (6)
- Epos (1)
- Esej (4)
- Komedia (4)
- List (6)
- Nowela (107)
- Odczyt (1)
- Opowiadanie (68)
- Pieśń (3)
- Poemat prozą (5)
- Powieść (77)
- Praca naukowa (1)
- Publicystyka (1)
- Reportaż podróżniczy (1)
- Rozprawa (5)
- Sielanka (1)
- Sonet (24)
- Tragedia (7)
- Wiersz (70)
- Zobacz też:
- Aforyzm
- Akt prawny
- Anakreontyk
- Artykuł
- Bajka ludowa
- Ballada
- Dedykacja
- Dialog
- Dramat
- Dramat antyczny
- Dramat historyczny
- Dramat niesceniczny
- Dramat poetycki
- Dramat romantyczny
- Dramat szekspirowski
- Dramat wierszowany
- Dramat współczesny
- Dziennik
- Epigramat
- Epopeja
- Epos rycerski
- Epos satyryczny
- Erotyk
- Farsa
- Felieton
- Fraszka
- Gawęda
- Gawęda szlachecka
- Humoreska
- Hymn
- Idylla
- Kronika
- Legenda
- Manifest
- Melodramat
- Motto
- Oda
- Odezwa
- Pamiętnik
- Poemat
- Poemat alegoryczny
- Poemat dygresyjny
- Poemat heroikomiczny
- Pogadanka
- Poradnik
- Powiastka filozoficzna
- Powieść epistolarna
- Powieść poetycka
- Proza poetycka
- Przypowieść
- Psalm
- Rozprawa polityczna
- Satyra
- Tragifarsa
- Traktat
- Tren
- Wiersz sylabotoniczny
Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela to nowela autorstwa Henryka Sienkiewicza, wydana po raz pierwszy w 1880 roku. To opowieść poznańskiego nauczyciela o jednym z uczniów, dla którego był prywatnym korepetytorem, Michasiu.
Michaś był chłopcem przeciętnie zdolnym, ale bardzo wytrwałym i sumiennym. W obawie przed zmartwieniem ukochanej, chorej matki, Michał uczył się dniami i nocami, brakowało mu jednak przede wszystkim umiejętności „wyjęzyczenia się” w surowym środowisku szkolnym. Historia Michasia to pretekst do krytyki metod nauczania w szkołach zaboru pruskiego — ogromu materiału zadawanego na pamięć, szykan z powodu słabszej znajomości wykładowego języka niemieckiego, surowej dyscypliny. Nauczyciel reprezentuje stanowisko pozytywistycznego idealisty, jego postawa promuje inne metody dydaktyczne, pełne zrozumienia oraz przekazywanie przydatnej wiedzy.
Odwiedziny u rodziny Atlungów owocują wieloma poważnymi tematami. Konfrontacja dzieci z przedwczesną śmiercią towarzysza zabaw, rozważania odnośnie nieśmiertelności, podział obowiązków w małżeństwie i uczestnictwo rodziców w wychowaniu dzieci.
Okazuje się, że Atlungowie mają nie lada problem ze swoją rodzicielską rolą. Przed panią Atlung maluje się wizja odebrania jej ukochanych synów…
Bjørnstjerne Martinius Bjørnson to norweski pisarz tworzący przede wszystkim w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Był również znanym publicystą, opowiadał się za ruchami emancypacyjnymi, wspierał proletariat, a także był przeciwnikiem kary śmierci. Pył to jego opowiadanie z 1882 roku. W 1903 roku został wyróżniony Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, doceniono zarówno jego twórczość poetycką, jak i prozatorską oraz dramatyczną.
Wybrane utwory
Adolf Abrahamowicz
Władysław Anczyc
Karol Bołoz Antoniewicz
(Gdzie bluszcz po zimnym grobie się wije...)
(Lecz jakże próżne są wszystkie nadzieje!...)
(Lecz próżna nadzieja, i martwe życzenia...)
Adam Asnyk
[Czego ci trzeba dziś, posępny tłumie...]
Michał Bałucki
Björnstjerne Björnson
Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza
Józef Bliziński
Aleksander Brückner
O literaturze rosyjskiej i naszym do niej stosunku dziś i lat temu trzysta
Anton Czechow
Karol Darwin
O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego
Zofia Emilia Daszyńska-Golińska
Charles Dickens
Michalina Domańska
Gustaw Flaubert
Zygmunt Gloger
Wiktor Teofil Gomulicki
Wspomnienia niebieskiego mundurka
Ludovic Halévy
Klemens Junosza
Maria Konopnicka
Ach, ta przecudna, cicha łąka...
Czcigodnemu J. I. Kraszewskiemu
Filuś, Miluś i Kizia: wesołe kotki
O krasnoludkach i sierotce Marysi
Poezje dla dzieci do lat 10, część II
Poezje dla dzieci do lat 7, część I
Z przeszłości. Fragmenty dramatyczne
Józef Ignacy Kraszewski
Historya prawdziwa o Petrku Właście palatynie, którego zwano Duninem
List otwarty do księcia Jerzego Lubomirskiego
Mayster Bartłomiey, czyli Piekarz i jego rodzina
Stéphane Mallarmé
Mendele Mojcher-Sforim
Zuzanna Morawska
Władysław Orkan
Eliza Orzeszkowa
List do kobiet niemieckich i O Polce — Francuzom
O wpływie nauki na rozwój miłosierdzia
Pieśń przerwana (obrazek sceniczny)
Bolesław Prus
Stanisław Przybyszewski
Władysław Stanisław Reymont
Henryk Sienkiewicz
Jako się pan Lubomirski nawrócił i kościół w Tarnawie zbudował
List otwarty Polaka do Ministra rosyjskiego
Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela
Johanna Spyri
Robert Louis Stevenson
Aleksander Świętochowski
Mark Twain
Trup w obłokach, czyli historya maszyny latającej w powietrzu
Zofia Urbanowska
Jules Gabriel Verne
20 000 mil podmorskiej żeglugi
Przygody trzech Rosjan i trzech Anglików w południowej Afryce
W osiemdziesiąt dni dookoła świata
Stefan Żeromski
Narcyza Żmichowska
Motywy i tematy
Epoka: Pozytywizm
- Czas
- w Europie ok. 1840 — ok. 1880 r.; w Polsce ok. 1864 — ok. 1890 r.
- Najwybitniejsi twórcy
- europejscy: H. Balzack (Ojciec Goriot), Ch. Dickens (Klub Pickwicka), L. Tołstoj (Wojna i pokój, Anna Karenina), F. Dostojewski (Zbrodnia i kara), G. Flaubert (Pani Bovary), E. Zola (Germinal, Nana), Stendhal (Czerwone i czarne); polscy: B. Prus (Lalka), E. Orzeszkowa (Nad Niemnem), H. Sienkiewicz (Trylogia), M. Konopnicka, A. Asnyk
- Reprezentatywne gatunki
- powieść, opowiadanie, nowela
Pozytywizm był europejskim prądem filozoficznym zapoczątkowanym przez Augusta Comte'a — autora Wykładu filozofii pozytywnej. Światopogląd pozytywistyczny opierał się na scjentyzmie, ewolucjonizmie, agnostycyzmie i determinizmie. W etyce obowiązywała zasada utylitaryzmu, czyli użyteczności. Ważną rolę odgrywał też liberalizm. Podstawą programu społecznego była praca organiczna, z którą wiąże się praca u podstaw (Polska). W pozytywizmie rozpoczął się proces emancypacji kobiet. W literaturze obowiązywał realizm i naturalizm (weryzm). W Królestwie Polskim nastąpił gwałtowny rozwój czasopiśmiennictwa (»Przegląd Tygodniowy«, »Niwa«, »Kurier Codzienny«).
Ładowanie