Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | bez liczby pojedynczej | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 25826 przypisów.
A ty odlitaj, Laszku, od kolaski, koły step baczysz (ukr.) — Odlatuj, Polaczku, od kolaski, kiedy widzisz step. [przypis redakcyjny]
a ty (starop. forma) — a tych. [przypis redakcyjny]
auctores (łac.) — sprawcy. [przypis redakcyjny]
auctor lamentorum, profusionum sanguinis et universae in regno miseriae (łac.) — sprawcą łez, rozlewu krwi i powszechnej w królestwie nędzy. [przypis redakcyjny]
audiencją (z łac.) — [forma B.lp r.ż.] posłuchanie. [przypis redakcyjny]
auditor auditorum (łac.) — uczeń wysłuchujący audytorów. [przypis redakcyjny]
audytorów — zastępców biskupich. [przypis redakcyjny]
audytor — słuchacz. [przypis redakcyjny]
audytor — tutaj: uczeń wysłuchujący [od] kolegów [zadanych] lekcji przed przyjściem nauczyciela. [przypis redakcyjny]
Augur — kapłan przepowiadający przyszłość, kapłan wróżbita. [przypis redakcyjny]
augur — kapłan, wróżbita u Rzymian. [przypis redakcyjny]
Augury — „u Rzymian zwali się kapłani, którzy z lotu ptaków czynili wieszczbiarstwa. Rozciągały się te wieszczby […] do sposobu jedzenia lub krzyków ptaszych. Zabobonność ta powszechna prawie była u wszystkich narodów. […] Augures u Rzymian z najznamienitszych obywatelów wybierani bywali”. (Zbiór potrzebn. wiad.). Wróżb nadużywali często augurzy do celów osobistych i politycznych. [przypis redakcyjny]
Augustanie — żołnierze w liczbie pięciu tysięcy zwani Augustales, których zorganizował Neron w drużynę, oklaskującą go, gdy występował jako aktor lub śpiewak (por. Diona Casjusza Historje rzymskie ks. LXI). [przypis redakcyjny]
augusta — sierpnia. [przypis redakcyjny]
August — Cieszkowski. [przypis redakcyjny]
Augusti (łac.) — sierpnia. [przypis redakcyjny]
August i principino — August Cieszkowski i Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]
augustowych — Augusta Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]
August — [tu:] cesarz. [przypis redakcyjny]
augustyni — zakon według reguły św. Augustyna (żył od r. 354 do 430, pochodził z afrykańskiej Tagasty w Numidii). [przypis redakcyjny]
aukcji — pomnożenia, powiększenia. [przypis redakcyjny]
auksyliarny (z łac.) — posiłkowy. [przypis redakcyjny]
Aulida — port w Beocji. [przypis redakcyjny]
Aulis — port w Beocji, w którym zebrała się flota grecka przed wyprawą na Troję. Tam ofiarowano Ifigenię [córkę króla Agamemnona, przywódcy wyprawy] dla uzyskania przychylności bogów. [przypis redakcyjny]
Au printemps… — Na wiosnę liście wytryskują z drzewa i kwiaty upiększają łąkę; więc, pieszczotko moja, biegnijmy na trawę i naśladujmy barwne motyle. Widzisz, jak tulą się do róż? Jak one, ja przytulę moje usta do twoich i wykradnę słodki pocałunek. [Przyp. Aut.] [przypis redakcyjny]
aurea mediocritas (łac.) — złota droga średnia. [przypis redakcyjny]
aures habent et non audient (łac.) — mają uszy, a nie słyszą. [przypis redakcyjny]
auri ani argenti fodyny (łac.) — złota ani srebra kopalni. [przypis redakcyjny]
aury — powietrza, powiewu. [przypis redakcyjny]
auster (daw.) — wicher południowy. [przypis redakcyjny]
austeria (daw.) — gospoda. [przypis redakcyjny]
austeria (wł.) — gospoda, zajazd. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
austriaccy hrabiowie — z końcem XVIII w. i w początkach XIX w. rząd austriacki łatwo nadawał tytuły arystokratyczne za odpowiednią opłatą. Wówczas to wiele zamożnej szlachty galicyjskiej nabyło tytuły hrabiowskie. [przypis redakcyjny]
Austriacy wezmą Bośnię — wiadomość o powzięciu tej decyzji przez kongres berliński przyniosła prasa warszawska w ostatnich dniach czerwca 1878 r. [przypis redakcyjny]
Austrowe — od: Auster, wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
aut, aut (łac.) — albo, albo. [przypis redakcyjny]
autem (łac.) — następnie. [przypis redakcyjny]
author mali (łac.) — sprawca złego. [przypis redakcyjny]
autodafé — palenie żywcem na stosie heretyków lub pism heretyckich. [przypis redakcyjny]
auto da fé (portug.) — ogłaszanie i wykonywanie wyroków Inkwizycji, w szczególności palenie skazanych na stosie, dosł.: akt wiary. [przypis redakcyjny]
autodafe (z port.) — palenie na stosie. [przypis redakcyjny]
Automedon — woźnica Achillesa. Imię to stało się rzeczownikiem pospolitym i znaczy tyle, co woźnica [tu mowa o Neronie]. [przypis redakcyjny]
autoramentu — zaciągu wojska. [przypis redakcyjny]
autorament — zaciąg. [przypis redakcyjny]
autor — Norwid uważał to słowo za trzyzgłoskowe: a-u-tor, i tak trzeba je tu, ze względu na rytm, czytać. [przypis redakcyjny]
aut pacem, aut bellum (łac.) — albo pokój, albo wojna. [przypis redakcyjny]
auxilium (łac.) — pomoc. [przypis redakcyjny]
auxilium (łac.) — pomoc, wsparcie; tu B. lm auxilia. [przypis redakcyjny]
auzoński róg (…) Trento — Granice neapolitańskie oznaczone przez trzy miasta i dwie rzeki na wschód i zachód wpadające do morza. [przypis redakcyjny]
Auzonia — inna nazwa Italii. [przypis redakcyjny]
Avanti, Savoya!… (wł.) — Naprzód, Sabaudio!… [przypis redakcyjny]
ave (łac.) — bądź zdrów. [przypis redakcyjny]
Ave Maria! (łac.) — Zdrowaś Maria. [przypis redakcyjny]
Ave maris stella (łac.) — Witaj gwiazdo morza (początek pieśni do N. Panny). [przypis redakcyjny]
Averroès et l'Averroïsme — znane dzieło Renana (1852). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
aversionem belli (łac.) — rozerwanie sił nieprzyjacielskich. [przypis redakcyjny]
aversionem (łac. forma B.) — odwrócenie; tu: rozerwanie sił nieprzyjacielskich. [przypis redakcyjny]
Ave — Zdrowaś! pozdrowienie anielskie. [przypis redakcyjny]
a vindici manu Dei (łac.) — od mściwej ręki Boga. [przypis redakcyjny]
avocare et ad societatem (łac.) — odciągnąć i do przyłączenia się. [przypis redakcyjny]
avoyers — avoyer był w pewnych kantonach Szwajcarii (Lucerna, Berno, Solura) najwyższym urzędnikiem, stojącym na czele władzy wykonawczej i sądownictwa. [przypis redakcyjny]
Avril 1664 — ujmujemy datę na tem miejscu w nawias, gdyż znajduje się ona właściwie na końcu listu przed krótkiem PS., gdzie ją też powtarzamy. [przypis redakcyjny]
avventuriere — tu: przygodny żołnierz. [przypis redakcyjny]
Awalowie, co za herb twardą skałę mają — „skała” oznacza tu Iskię, niegdyś posiadłość Awalów. [przypis redakcyjny]
Awalowie — margrabiowie Franciszek z Peskary i Alfons z Wastu, z rodu d'Awalo. [przypis redakcyjny]
awanse — otrzymanie wyższej rangi lub urzędu, tu: osiągnięcia, sukcesy. [przypis redakcyjny]
awansowały (z łac.) — szły naprzód. [przypis redakcyjny]
awantaż (z fr.) — pożytek, korzyść. [przypis redakcyjny]
awarycja (z łac.) — skąpstwo. [przypis redakcyjny]
Awarysz — Abarys, mędrzec scytyjski, dlatego obyczajem Scytów „powściągliwy”, prostego sposobu życia, nieprzyjaciel zbytków, żyjący podług jednych w czasie oblężenia Troi, podług drugich za panowania Krezusa, dostał w darze od Apollina strzałę lotną, na której odbywał powietrzne podróże, zbierając zewsząd pożyteczne dla ziomków wiadomości: „jak pszczółka w ul znosi nektary znalezione po drodze”. [przypis redakcyjny]
awatar — w hinduskiej filozofii wcielenie bóstwa. [przypis redakcyjny]
awatar (z sanskr.) — ponowne wcielenie boga albo przodka. [przypis redakcyjny]
awerna — ogień piekielny. [przypis redakcyjny]
Awern — jezioro w południowych Włoszech, gdzie miał być wstęp do podziemia, podziemie samo, piekło. [przypis redakcyjny]
Awern — jezioro w połud. Włoszech, gdzie według mniemania było zejście do podziemia; podziemie samo, piekło. [przypis redakcyjny]
awernowy (daw.) — piekielny. [przypis redakcyjny]
Awern — piekło. [przypis redakcyjny]
Awern — podziemie, piekło. [przypis redakcyjny]
awersja — odwrócenie, rozerwanie. [przypis redakcyjny]
awersja (z łac.) — niechęć. [przypis redakcyjny]
awersja (z łac.) — tu: odwrócenie. [przypis redakcyjny]
Awesta — święta księga mająca według podania zawierać objawienie Zaratustry; pochodzi prawdopodobnie z VI w p.n.e. [przypis redakcyjny]
A więc scena chrztu i otrzeźwienia Męża z pokus szatańskich odbywają się równocześnie. [przypis redakcyjny]
Awila — miasto w Kastylii (w Hiszpanii). [przypis redakcyjny]
Awinion — miasto w płd. Francji nad Rodanem. [przypis redakcyjny]
awizacja — pisemne zawiadomienie. [przypis redakcyjny]
awizacja — powiadomienie, odpowiedź. [przypis redakcyjny]
awizować — powiadamiać. [przypis redakcyjny]
awizować — uwiadomić. [przypis redakcyjny]
awizo — wiadomość. [przypis redakcyjny]
awizy (lm) — wiadomości, świstki ulotne, nowiny. [przypis redakcyjny]
awizy (lm) — zapowiedzi, nowiny (groźby śmierci). [przypis redakcyjny]
A w jego mglistych oczach (…) na śmiertelnej twarzy — Myśl zawarta w tych wierszach jest najprawdopodobniej następująca: Najwspanialszym świadectwem nieśmiertelności duszy w śmiertelnym ciele jest zdolność opanowywania uczuć wysiłkiem woli. Otóż na śmiertelnej twarzy Wacława zabłysło nagle nieśmiertelne światło zwycięstwa odniesionego nad wszystkimi smutkami. Gmatwa tę myśl wiersz: I wszystkie razem smutki w zwycięstwie rozżarzy; należy go właściwie rozumieć: „I wszystkie razem smutki zwycięży i to zwycięstwo rozżarzy się na twarzy światłem nieśmiertelności”. [przypis redakcyjny]
A wódz ich tyłem trąbił marsz pochodny — To hasło Jeżobrody wyda się zapewne odrażającym dla nosa delikatnego. Tu Dante może ubliżył gustowi estetycznemu, ale za to wiernym był echem opinii średniowiecznej, która wyobrażenie obrzydliwości przywiązywała szczególnie do piekła, a sztuka w średnich wiekach malując piekielne obrazy, żywiołem grotesque zwanym, często się posługiwała. Ta pieśń i następna przypomina piekło Callota. [przypis redakcyjny]
awo (daw.) — oto. [przypis redakcyjny]
(…) a wszystkich prawie swoich, rzadkich zresztą, prawdziwie wielkich mężów — przez brak podtrzymania ich, a tępy zasię opór przeciw ich wielkości i hojnej dla innych potędze — zmarnował i mówiąc dalej tym trochę napuszonym stylem, zgnoił — [w pierwodruku fragmentu „Skawa” nr 2, luty 1939:] (…) a tak wielu swoich, rzadkich zresztą, prawdziwie wielkich mężów, przez brak podtrzymania ich, a tępy zasię opór przeciw ich wielkości i hojnej dla innych potędze, zmarnował i mówiąc dalej tym trochę napuszonym stylem, nie pozwolił im całkowicie swej misji na tej planecie wypełnić. [przypis redakcyjny]
a wtem Agamemnon (…) oddał — Iliada, II, 101–108. [przypis redakcyjny]
A w ten czas (…) Archodonijusz niżli — Niewykluczone, że kolejność wierszy 52–53 oraz 54–55 powinna być odwrócona [tj. „To ten był cesarz pirwy, / Archodonijusz niżli / A w ten czas papieża miano, / Innocencyjusz mu dziano”; red. WL]. [przypis redakcyjny]
