Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | bez liczby pojedynczej | czeski | dopełniacz | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | islandzki | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | regionalne | rosyjski | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 25938 przypisów.
aplauz — poklask, uznanie. [przypis redakcyjny]
aplauz — poklask, zapał. [przypis redakcyjny]
aplikacjami — usługami. [przypis redakcyjny]
aplikacja — stosowanie się. [przypis redakcyjny]
aplikować — przysługiwać. [przypis redakcyjny]
aplikować — stosować. [przypis redakcyjny]
aplikować — zaprawiać. [przypis redakcyjny]
aplikować — zastosować. [przypis redakcyjny]
aplikował — oddał. [przypis redakcyjny]
aplinkio — aplinko. [przypis redakcyjny]
apmalšint — vietoj pamalšinti. [przypis redakcyjny]
A po dniach wielu czy po latach wielu… — zwrotka z wiersza Mickiewicza pt. Sen (1825). W tekście Mickiewiczowskim jest: „I zstąpisz z niebios, aby go ocucić.” [przypis redakcyjny]
a pofentioribus oppressus, desiderat iustitiam (łac.) — od możniejszych ciemiężony, oczekuje sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
Apollina dla Marsa zaniedbał — tj. sztuki piękne dla wojny. [przypis redakcyjny]
Apollodora — „Nie Apollodorus, tylko Polydorus”, zauważa Lessing, mówiąc w uwadze, że Pliniusz jest jedynym, który wymienia tych sztukmistrzów, a ja nie wiem, czy rękopisy starożytne różnią się ze sobą co do tego imienia. Z pewnością byłby to Harduin zauważył. Także wszystkie dawniejsze wydania mają: Polydorus. W tej drobnostce prawdopodobnie omylił się tylko Winkelmann w pisaniu. [przypis redakcyjny]
Apollodor — sławny malarz grecki, wynalazca pędzla malarskiego, żył w końcu V i na początku IV w. przed Chr. [przypis redakcyjny]
Apollo — w mit. gr. syn Zeusa i Latony, czasami utożsamiany z bogiem słońca Heliosem; był bogiem muzyki, poezji, łucznictwa, proroctw i sztuki lekarskiej. [przypis redakcyjny]
Apoloniusz — Apollonius z wyspy Rodos, retor grecki, żył około r. 230 przed Chr., napisał epiczny poemat pt. Argonautica, z którego jest powyższy wyjątek. Według podania miały Harpie ślepemu wieszczbiarzowi Phineusowi zanieczyszczać względnie porywać podawane mu jadło. [przypis redakcyjny]
Apoloniusz — Apoloniusz z wyspy Rodos retor grecki, żył około roku 230 przed Chrystusem; napisał opisowy poemat Argonautica. [przypis redakcyjny]
apopleksja — uderzenie krwi do głowy, udar. [przypis redakcyjny]
aportować (o psie) — przynosić na rozkaz wskazany przedmiot. [przypis redakcyjny]
apostatowie — odstępcy. [przypis redakcyjny]
apostazja (z gr.) — odszczepieństwo religijne; Marcin Luter (właśc. Martin Luther, 1483–1546), niem. teolog, inicjator reformacji, przed swoim wystąpieniem publicznym z krytyką sprzedaży odpustów, które ostatecznie doprowadziło do schizmy w kościele katolickim i powstania luteranizmu, był mnichem augustiańskim w Wittenberdze (tu błąd rzeczowy u Paska). [przypis redakcyjny]
Apostrophe — apostrofa; tytuł wiersza przejęty z podobnego utworu zanotowanego pod datą 1683. [przypis redakcyjny]
apostrophe (łac.) — zwrot. [przypis redakcyjny]
apostrophe (z greck.) — zwrot ku czemuś, odezwa. [przypis redakcyjny]
a potem i umarła — królowa umarła 10 maja następnego, 1667r. [przypis redakcyjny]
apotheosis — akt ubóstwienia, t. j. zaliczenia w poczet bogów. [przypis redakcyjny]
apparet (łac.) — widać. [przypis redakcyjny]
Appassionata — sonata f-moll Ludwika van Beethovena. [przypis redakcyjny]
appellabilitatem (łac.) — przy wstępnej rozprawie przyznano odwołalność. [przypis redakcyjny]
apponemus curam (łac.) — dołożymy starania. [przypis redakcyjny]
apprecando felicem eventum (łac.) — życzące szczęśliwego skutku. [przypis redakcyjny]
après nous le déluge (fr.) — dosłownie: „po nas [choćby] potop”, „po mojej śmierci niech się dzieje, co chce”, maksyma przypisywana Ludwikowi XV (a raczej powiedziała doń tak pani de Pompadour, chcąc go pocieszyć po klęsce poniesionej pod Rossbach). [przypis redakcyjny]
aprensja a. aprehensja (z łac.) — zmartwienie pochodzące ze zbytecznego przejmowania się czymś. [przypis redakcyjny]
aprensja — właśc. aprehensja: nieokreślona obawa przed czymś, co ma się zdarzyć, podejrzenie, lękliwość, smutek. [przypis redakcyjny]
aprensji — [forma D.lp.r.ż. od aprensja:] uwagi, poważania. [przypis redakcyjny]
aprioryczność, rzeczy w sobie itp. — zob. odnośne wyrazy w słowniku. [przypis redakcyjny]
aprioryzm — zob. Słownik, hasło: aprioryczny. [przypis redakcyjny]
aprobancja — pochwała, uznanie. [przypis redakcyjny]
aprobował — zatwierdził. [przypis redakcyjny]
apropriować — odstępować na własność. [przypis redakcyjny]
aprosz (daw., z fr.) — okop. [przypis redakcyjny]
aprosz (z fr. aproche: podejście, przybliżenie) — okopy, pozwalające podejść bliżej do obozu wroga. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
A przypisując dzieło… — w czasach saskich i we wczesnym Oświeceniu pisarze, których nie stać było na wydanie książek własnym nakładem, ubiegali się o nakładców wśród bogatej szlachty i magnaterii, w zamian wypisując im szumne, panegiryczne dedykacje. [przypis redakcyjny]
apteczka — „w domach szlacheckich osobna izdebka na schowanie korzeni kuchennych, wódek, likworów i lekarstw domowych”. (Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1854). [przypis redakcyjny]
apud Erulos adeo secundo matrimonio non locus, ut uxor ad sepulchrum mariti statim se laqueo indueret, nisi invisa et infamis vivere mallet (łac.) — u Herulów tak dalece powtórne śluby nie są we zwyczaju, że żona u grobu męża zaraz pętlicę na szyję zarzucała, chyba że wolała żyć w nienawiści i hańbie. [przypis redakcyjny]
Aquae Albulae — kąpiele siarczane w pobliży Tivoli pod Rzymem. [przypis redakcyjny]
Aqua Marcia — nazwa wody i wodociągu z r. 144 przed Chrystusem. [przypis redakcyjny]
Aquilin — rumak Rajmunda. [przypis redakcyjny]
Aquilon — wiatr północny. [przypis redakcyjny]
Arabistan — Arabia, nazwa całego Półwyspu Arabskiego, daw. również europejskiej części Turcji, zamieszkałej przez ludność kamówiącą po arabsku. [przypis redakcyjny]
arabskie awantury jednego z naszych najserdeczniejszych wesołków — mowa o znanym humoryście, poecie i powieściopisarzu Kornelu Makuszyńskim, autorze m.in. zbioru parafraz baśni, zatytułowanego Awantury arabskie (1913). [przypis redakcyjny]
Arachna — góra w Argolidzie. [przypis redakcyjny]
Arachne — gdy przez dumę walczyła w sztuce przędzenia z Palladą, bogini zagniewana tkaninę jej rozdarła i Arachne, która z rozpaczy życie sobie odebrała, przemieniła w pająka. [przypis redakcyjny]
Arachne — mityczna królewna frygijska, mistrzyni w tkactwie; Pallas Atene, bogini sztuk i rzemiosł, zamieniła ją z zazdrości w pająka. [przypis redakcyjny]
ara — gatunek papugi. [przypis redakcyjny]
Arago — wielki uczony francuski (1786–1855). [przypis redakcyjny]
arak — mocny napój alkoholowy, wyrabiany z ryżu lub trzciny cukrowej. [przypis redakcyjny]
arald (starop.) — herold. [przypis redakcyjny]
aranżer — urządzający tańce, zabawy. [przypis redakcyjny]
Arbia — rzeka przy Monte Aperto, gdzie gibelini wygrali ważną bitwę. [przypis redakcyjny]
arbiter (z łac.) — świadek. [przypis redakcyjny]
arbitrami — sędziowie w sądzie polubownym, przedstawiciele stron. [przypis redakcyjny]
arbitrium (łac.) — sąd, wyrok. [przypis redakcyjny]
arbitrowie — publiczność, przysłuchująca się obradom sejmowym. [przypis redakcyjny]
arcaby, właśc. warcaby — rodzaj gry figurami lub kamykami na szachownicy. [przypis redakcyjny]
Arcades (łac. B.) — Arkadyjczyków. [przypis redakcyjny]
arcana (łac.) — tajemnice. [przypis redakcyjny]
arcana (łac.) — tajemnice, sekrety. [przypis redakcyjny]
arcanum (łac.) — tajemnica, sekret; tu M. lm arcana. [przypis redakcyjny]
archandyje — tłumy. [przypis redakcyjny]
archiepiscopatu Ripensi (łac.) — z arcybiskupstwa rypeńskiego. [przypis redakcyjny]
archimandryta — przeor klasztoru prawosławnego. [przypis redakcyjny]
Archimed — Archimedes; stawny geometra grecki z III–go wieku przed Chr., twierdził, ze poruszyłby ziemię całą, gdyby się miał na czym oprzeć. [przypis redakcyjny]
Archita — Archytas, filozof grecki (przy tym matematyk i statysta [daw.: mąż stanu, polityk]), współczesny Platonowi, zalecał swym uczniom milczenie. [przypis redakcyjny]
archiwista — urzędnik archiwum, tj. zbioru dokumentów. [przypis redakcyjny]
archiwum — tu: skarbiec. [przypis redakcyjny]
archontowie — najwyżsi urzędnicy w Atenach. [przypis redakcyjny]
archontowie — „urzędnicy najwyżsi Rzeczypospolitej Ateńskiej postanowieni po dobrowolnej za ojczyznę śmierci ostatniego ich króla Kodrusa. […] Urząd archontów był roczny, nie tylko zaś w Atenach, ale i w innych wielu miastach Grecji i Azji podobni urzędnicy ustanowieni byli”. (I. Krasicki, Zbiór potrzebniejszych wiadomości, Warszawa 1781–1783). [przypis redakcyjny]
arcyksiążę — Ferdynand Austriacki (1754–1806), syn Marii Teresy, gubernator Lombardii. [przypis redakcyjny]
Arcyksiążę Rudolf (1858–1889) — syn cesarza Franciszka Józefa I, ówczesny austriacki następca tronu. [przypis redakcyjny]
Arcymnich — Bonifacy VIII; nazywa go poniżej „faryzeuszów nowych panem”; ci faryzeusze to kardynałowie i doradcy papiescy. [przypis redakcyjny]
Arcy-smutna wiadomość — o śmierci Adama Mickiewicza. [przypis redakcyjny]
Ardenna — las Ardeński, dziś już nieistniejący, w dep[artamencie] Charente-Inferieure. [przypis redakcyjny]
Ardzilla — miasto portowe na zachodnim wybrzeżu Maroka. [przypis redakcyjny]
Arenarium — dół, skąd się bierze piasek. [przypis redakcyjny]
arenda czopowa — czopowe, akcyzę od wina, piwa itd. pobieraną od czopa u szynkarza, wydzierżawiano szlachcie. [przypis redakcyjny]
arenda — dzierżawa. [przypis redakcyjny]
arendarz — dzierżawca, w szczególności dzierżawca karczmy, z reguły był nim w XIX w. Żyd. Tu jednak drastyczne i paradoksalne są interesy łączące arendarza z księdzem. [przypis redakcyjny]
arendarze — Pasek był jednym z nich. [przypis redakcyjny]
arendy — dzierżawy. [przypis redakcyjny]
Areopag — najwyższa rada w Atenach. [przypis redakcyjny]
a Republica (łac.) — od Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
Ares (mit. gr.) — bóg wojny. [przypis redakcyjny]
arest — sekwestr, zajęcie. [przypis redakcyjny]
arest — zajęcie, więzienie. [przypis redakcyjny]
aretalog (z gr.) — głosiciel cnót, panegirysta. [przypis redakcyjny]
Aretino — poeta włoski z XVI w., znany z jadowitego, wszetecznego i przedajnego pióra. [przypis redakcyjny]
Aretusa — nimfa Aretusa uciekała na próżno przed bożkiem rzecznym, Alfeusem, drogą podmorską do Sycylii. [przypis redakcyjny]
