Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7927 przypisów.
contradictio in adiecto (łac.) — sprzeczność w przydawce; błąd logiczny polegający tym, że danemu wyrazowi przydaje się określenie, które się z nim wyklucza. [przypis edytorski]
contradictio in adjecto (łac. dosł.: sprzeczność w przymiotniku) — błąd logiczny polegający na zestawieniu dwóch wyrazów: określanego i określającego, które wzajemnie się wykluczają, np. kwadratowe koło, głośna cisza itp. [przypis edytorski]
contradictionis [principium] (łac.) — zasada sprzeczności, znana też jako zasada niesprzeczności; prawo logiczne, zgodnie z którym dwa zdania sprzeczne ze sobą nie mogą być jednocześnie prawdziwe (przedmiot nie może mieć i zarazem nie mieć jakiejś cechy). [przypis edytorski]
contra fidem (łac.) — przeciw wierze. [przypis redakcyjny]
contrahentes, etiam obligatorii (łac.) — dzierżawcy nawet zastawni. [przypis redakcyjny]
contrahi (…) decidere — Zenon u Cycerona (De divinatione, II, 58). [przypis tłumacza]
contra hostem patriae procedemus (łac.) — przeciwko nieprzyjacielowi ojczyzny wystąpimy. [przypis redakcyjny]
contra hostium insidias (łac.) — przeciw podstępom wroga. [przypis edytorski]
contra inra gentium (łac.) — wbrew prawu narodów. [przypis redakcyjny]
contra iura gentium, contra regulam iustitiae (łac.) — wbrew prawu narodów, wbrew zasadzie sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
contra (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
contra (łac.) — przeciw, przeciwko. [przypis edytorski]
contra (łac.) — przeciw. [przypis edytorski]
contralto (wł., muz.) — kontralt, najniższy głos żeński. [przypis edytorski]
contra Maiestatem et matrem oboedientiam (łac.) — przeciw Majestatowi i matce uległości. [przypis redakcyjny]
contra me (łac.) — przeciwko mnie. [przypis edytorski]
contra modernas inventiones oppugnationum (łac.) — wobec teraźniejszych nowych sposobów zdobywania. [przypis redakcyjny]
contra naturam (łac.) — przeciw naturze. [przypis edytorski]
contra ordinem (…) equestrem (łac.) — przeciw stanowi rycerskiemu. [przypis redakcyjny]
contra patriam (łac.) — przeciw ojczyźnie. [przypis redakcyjny]
contra rationem (łac.) — przeciwko rozumowi. [przypis redakcyjny]
contra Rempublicam (łac.) — przeciwko Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
contraria contrariis curantur (łac.) — przeciwieństwa leczą się wzajemnie. [przypis edytorski]
contrarié (fr.) — zirytowany, rozdrażniony. [przypis edytorski]
contrarii (łac.) — przeciwnicy. [przypis redakcyjny]
contrarii (łac.) — przeciwni. [przypis redakcyjny]
contrarium (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
Contrastâo as declaracôes do sr. Dygasiński com linguagem acostumada da imprensa polaca”… (port.) — Zeznania pana Dygasińskiego są w sprzeczności ze zwykłym językiem prasy polskiej. [przypis autorski]
contra tot Varos (łac.) — na tylu Warusów. [przypis redakcyjny]
contrat social (fr.) — umowa społeczna; termin z dzieła J. J. Rousseau Le contrat social (1762), przedstawiającego koncepcję powstania państwa przez dobrowolną umowę między suwerennym społeczeństwem a władcą. [przypis edytorski]
contra vim mortis non est medicamentum in hortis (łac.) — na śmierć nie ma lekarstwa. [przypis edytorski]
contraxit (łac.) — kontrakt zawarł. [przypis redakcyjny]
contrebalancer (fr.) — przeciwwaga. [przypis edytorski]
Contreras, Alonso de (1582–1641) — hiszpański żeglarz, oficer, korsarz, awanturnik i pisarz, najbardziej znany jako autor pamiętników Discurso de mi vida. [przypis edytorski]
contre son temperament (fr.) — przeciw jej temperamentowi. [przypis edytorski]
contribuendi (łac.) — zebrania pieniędzy. [przypis redakcyjny]
Contumelia Harpagi consumpsit coronam Astyagis. Contumelia Narsetis inundavit sanguine Italiam (łac.) — Zniewaga Harpaga pozbawiła Astiagesa korony. Zniewaga Narsesa krwią zalała Italię; Harpagos — wódz Astiagesa, króla medyjskiego, ściągnął na siebie gniew króla przez to, że młodego Cyrusa sam nie zabił, tylko zdał to na pasterza, który rozkazu nie wykonał. Astiages z zemsty kazał zabić syna Harpaga i podać mu go w potrawie na stół. Mszcząc się tej zniewagi, Harpagos przy pomocy ocalonego Cyrusa pozbawił Astiagesa tronu; Narses (zm. 567 r.) — sławny wódz Justyniana I, z zemsty za odebranie mu godności wielkorządcy Italii sprowadził Langobardów. [przypis redakcyjny]
contumeliam et deminutionem (łac.) — zniewagę i ujmę. [przypis redakcyjny]
contumeliam (łac.) — zniewagę. [przypis redakcyjny]
contumeliis (łac. forma B. lm) — zniewagi. [przypis redakcyjny]
Con tutto il cuore ben trovato (wł.) — z całego serca, w porę przybywasz. [przypis edytorski]
conuco (hiszp.) — niewielka działka ziemi uprawnej. [przypis edytorski]
Conurus brasiliensis — w ob. klasyfikacji: Eupsittula aurea, konura brazylijska. [przypis edytorski]
convalescentia (łac.) — wyzdrowienie. [przypis redakcyjny]
convalescere (łac.) — przychodzić do zdrowia. [przypis redakcyjny]
convaluit (łac.) — ozdrowiał. [przypis redakcyjny]
Convenit (…) fructuosum — Cicero, De officiis, II, 18. [przypis tłumacza]
converso (…) populariter — Iuvenalis, Satirae III, 36. [przypis tłumacza]
conversus Jesus respexit Petrum (łac.) — Łk 21, 61: „A Pan, obróciwszy się, spojrzał na Piotra”. [przypis tłumacza]
conveyor (ang.) — transporter, przenośnik. [przypis edytorski]
convicia (łac.) — obelgi. [przypis redakcyjny]
convincere (łac.) — przekonać. [przypis redakcyjny]
(Convito. I. 3) — nie podobna ominąć tu ważnego waryantu dziejów skazania i poselstwa. Owoż Scartazzini nie wierzy, ażeby mogła była choćby tylko powstać myśl użycia Danta do poselstwa wobec jego jawnie wrogiej postawy względem kuryi. Sc. dowodzi, że pomysł taki byłby nietylko niepraktyczny i nieprawdopodobny, ale wprost niedorzeczny. Za ważne poczytuje to, że ani słówkiem nie wspomina o poselstwie rzymskiem Białych Villani, który opowiada wyczerpująco inne wypadki r. 1301. Nadto z zestawienia dat wynika, że w roku owym papieża Bonifacego VIII zgoła w Rzymie nie było. Również faktem jest prawie ustalonym, że Dante wraz z innymi skazanymi uciekł z Florencyi, a ponieważ, ażeby módz uciec, należało wprzód być we Florencyi, przeto oczywista, że Dante podczas skazania go był w mieście rodzinnem, a więc nie na wyprawie poselskiej. Nie zdaje się jednak, żeby pogląd ten był popularny w dantologii i we Włoszech, skoro poezya włoska przyspasabia się teraz właśnie do obchodu sześćsetnej rocznicy poselstwa rzymskiego. Piszący zaś te słowa, mimo całą cześć dla Scartazziniego jako specyalnego i wyjątkowego znawcy przedmiotu — nie zawsze czuje się przezeń przekonanym. Częściej właśnie odwrotnie; jakaś oschła i cierpka, rzec można zasadnicza, opozycya wobec danych przekazanych przez przeszłość, odbiera Scartazziniemu dar przekonywania. A przytem często bardzo uderza on brakiem intuicyi poetyckiej, bez której rozważać żywota poety niepodobna. Tak np. mniema, że wszystkie owe punkty oskarżenia, jak kupczenie urzędami, nieprawne zyski i t. p., które weszły do wyroku jako jego motywa — mogły być uzasadnione, albowiem zachodzi pewne prawdopodobieństwo, że poeta wiódł życie nad stan i przeto musiał szukać pomocy w źródłach dochodu nieuczciwych. Zgoła jednak niczem poważnem nie usprawiedliwia Scartazzini tego niesmaku, jakim jest niewątpliwie zestawienie dwu pojęć: „Dante” i „frymarczący urzędami”. Cała racya tkwi tu w zasadzie: „Dlaczegóż nie? wszystko jest możebne!”. Jest to drętwy sceptycyzm bibliografa, który, ponieważ zna książki wszelakiej materyi, przeto sądzi, że nawet w duszy poety mogą się wszystkie te materye zmieścić, i tak mechanicznie kładzie uczucia w duszy ludzkiej jak foliały na półkach, a zapomina, że od wieków zwyczajem było stawiać nienawistnych partyi rządzącej pod pręgierz, a okrucieństwo stronnicze usprawiedliwiać bajkami o wszelkich możliwych zbrodniach i niebezpieczeństwie dla moralności publicznej. Dla tych i tym podobnych względów czytelnik nie znajdzie w książce niniejszej zbytniego pochopu do owej radosnej czci, którą otaczają Scartazziniego niektórzy z nowszych, a zwłaszcza niemieckich, badaczów Danta, ani do powolności nadmiernej dla owego sceptycyzmu. [przypis autorski]
co od gwiazd (…) na dół dała — od gwiazd [nieba] podobno zbywa, jako się nisko ziemia na dół dała; tj. tyle od nieba do gwiazd nie dostaje, ile od ziemi do gwiazd; [inaczej: tak jest daleko od nieba do gwiazd, jak od gwiazd do ziemi; red. WL]. [przypis redakcyjny]
co odmieniaiąc wewnętrzne rozrządzenie, trzeba było dom cały z gruntu prawie przerabiać — jest to jeden z przykładów niepoprawności składniowej, częstej u M. D. Krajewskiego, jak również w piśmiennictwie epoki: między zdaniami zachodzi niezgodność podmiotów. [przypis edytorski]
co o kim trzymać (daw.) — co o kim myśleć. [przypis edytorski]
Coolidge, Calvin (1872–1933) — amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych (1923–1929). [przypis edytorski]
cooperabatur (łac.) — współdziałała. [przypis redakcyjny]
Cooper, Gary (1901–1961) — właśc. Frank James Cooper; amer. hollywoodzki aktor filmowy, nagrodzony Oscarem za role w filmach W samo południe i Sierżant York oraz za całokształt twórczości w 1961 r.; gwiazda początków kina dźwiękowego, zyskał uznanie dzięki naturalnej, powściągliwej grze aktorskiej, kontrastowo różniącej się od stylu gry ery kina niemego. Jego kreacje przyczyniły się do ukształtowania romantycznego typu kowboja: wysokiego (Cooper mierzył ponad 190 cm wzrostu), o dyskretnej, męskiej urodzie, milkliwego, odzywającego się z rzadka głębokim, niskim głosem, będącego uosobieniem odwagi i męskiego honoru oraz amer. wolności. [przypis edytorski]
Cooper, Gary — właśc. Frank James Cooper (1901–1961) amerykański aktor filmowy z czasów końca kina niemego i początków kina dźwiękowego, znany m. in. z roli w westernie W samo południe (1952). [przypis edytorski]
Cooper, James Fenimore (1789–1851) — amer. autor popularnych powieści przygodowych, których akcja rozgrywa się wśród pionierów i Indian w 2 poł. XVIII w. (cykl Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka). [przypis edytorski]
Cooper, James Fenimore (1789–1851) — amerykański autor popularnych powieści przygodowych, których akcja rozgrywa się wśród pionierów i Indian w 2. poł. XVIII w. (cykl Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka). [przypis edytorski]
Cooper, James Fenimore (1789–1851) — powieściopisarz amer., swoją pierwszą powieść przygodową Szpieg napisał w 1820, a wydał w 1821 r. [przypis edytorski]
Cooper, James Fenimore (1789–1851) — powieściopisarz amerykański, autor powieści przygodowych. [przypis edytorski]
co o takiej Rzeczypospolitej pogańskiej jeden pogański mędrzec rzekł, iż w niej mądrzy radzą, a głupi dekreta i konkluzye czynią — Plutarch, Żywot Solona 5 (słowa Anacharsysa, przybysza ze Scytii, po uczestnictwie w ateńskim zgromadzeniu ludowym). [przypis edytorski]
co pan o tym rozumiał — dziś: co pan o tym myślał. [przypis edytorski]
Co pan powie o słupie dymu w dzień, a łunie ognistej w nocy — por. Wj 17,21: A Pan szedł przed nimi podczas dnia, jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą, podczas nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie i w nocy. [przypis edytorski]
Co! pan taki nabożny — Tradycyjna w tym miejscu pauza: Doryna zrobiła tę wymówkę dla drwiny, ale Orgon, szczery w swej bigoterii, uderzony tą uwagą milknie, zdejmuje kapelusz, zamyka oczy i trwa chwilę w nabożnym skupieniu, jakby odmawiał krótki pacierz, [przypis tłumacza]
COP — Centralny Okręg Przemysłowy. [przypis edytorski]
copcysko (gw.) — forma augmentatywna od gw.: copka; czapczysko, wielka czapka. [przypis edytorski]
copel — sopel. [przypis edytorski]
copf — z niem. Zopf, tj. warkocz. [przypis edytorski]
Co pięć dni wszyscy modlili się w meczecie — zapewne pomyłka: muzułmanie modlą się pięć razy dziennie. [przypis edytorski]
copka (gw.) — czapka. [przypis edytorski]
copke (gw.) — czapkę. [przypis edytorski]
Co Pliniusz o braciach Apolloniuszu i Tauriskusie mówi — [por.] lib. XXXVI, sect 4, p. 730 [przypis redakcyjny]
Co poczerniałam od szczypiącej Feba pieszczoty — prof. Roman Dyboski i (O sonetach i poematach Szekspira, Warszawa–Kraków 1914) bardzo trafnie zwraca w związku z tym miejscem uwagę na Pieśń nad pieśniami Salomona. „Już tam sama kochanka, zaraz na początku, mówi, że jest „czarna, lecz kształtna”, i (jak szekspirowska Kleopatra) przypisuje swą ciemną płeć palącym promieniom słońca: Nigra sum, sed formosa… Nolite me considerare, quod, fusca sim, quia decoloravit me sol. (Canticum canticorum; Vulgata I, 4–5)”. O znaczeniu tych wierszy w hipotezach co do osobistego podkładu w dramacie por. Wstęp. [przypis tłumacza]
Co poprzedziło, co nastąpiło — Fragm. 737. [przypis tłumacza]
(…) co potrzeba u Th. — bankiera Thurneyssena. [przypis redakcyjny]
co potym idzie — jako następstwo tej sprawy. [przypis redakcyjny]
Co powiada św. Paweł? Czy powtarza ciągle treść proroctw? Nie, ale ich cud — 2 Kor 12. [przypis tłumacza]
co powiedział Antystenes (…) — Plutarch, O niekonsekwencjach stoików (De Stoicorum repugnantiis), 24. [przypis tłumacza]
co powiedziano na s. 92 i 93 — oczywiście są to strony pierwszego wyd. niemieckiego. Jest tu mowa o ustępie pt. Przejście do transcendentalnego wywodu kategorii. [przypis tłumacza]
co pozostało, zagarnął Sabinus — wedle Starożytności XVII, X, 2 wziął na oczach wszystkich 400 talentów. W przekładzie Lippomana brak rozdziałów IX, X, XI, XII. [przypis tłumacza]
Coppée, François (1842–1908) — francuski poeta i dramaturg; członek Akademii Francuskiej (1884). [przypis edytorski]
Copper Beeches (ang.) — Miedziane Buki. [przypis edytorski]
copperking — król miedzi (o monopolistycznym przedsiębiorcy). [przypis edytorski]
co prawda, na wniosek Lelewela, w lutym uchwalono (…) — B. Limanowski, Historia demokracji polskiej. Zurych (1901), s. 164 i nast. [przypis redakcyjny]
coprędzej (starop. forma ort.) — dziś popr.: co prędzej. [przypis edytorski]
co Prestancjusz podaje o swoim ojcu (…) — Augustinus Aurelius, De civitate Dei, XVIII, 18. [przypis tłumacza]
co przeszłego roku — 21 kwietnia 1839 zatrzymał się Krasiński w Mola di Gaeta, jadąc w towarzystwie D. P. do Neapolu. [przypis redakcyjny]
co przypuszcza Wacław Sobieski w opracowaniu Pamiętników o wojnie moskiewskiej — Biblioteka Narodowa, seria I, nr 12, str. 17. [przypis tłumacza]
co przytacza św. Augustyn (…) spodobało — [w:] Augustyn z Hippony, Państwo Boże, XIV, 24. [przypis tłumacza]
co przytoczył Czacki — W przedmowie do dzieła o prawach polskich i litewskich. [przypis redakcyjny]
Copyright Act for the German Empire…, § 26. [przypis autorski]
Copyright Act for the German Empire…, § 32. [przypis autorski]
Copyright Act for the German Empire…, § 45. [przypis autorski]
Copyright Act for the German Empire…, § 46. [przypis autorski]
Copyright Act for the German Empire…, § 47. [przypis autorski]
Copyright Act for the German Empire…, § 48. [przypis autorski]
