Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7909 przypisów.
aqua regia (łac.) — woda królewska: mieszanina stężonego kwasu solnego i azotowego. [przypis edytorski]
Aqua Tofana (łac.: woda Tofany) — trucizna na bazie arszeniku, jaką sporządzała Giulia Tofana, stracona w Rzymie w 1659 roku za wieloletnie dostarczanie jej kobietom, które chciały się pozbyć okrutnych mężów. [przypis edytorski]
aqua-tofana — silna trucizna na bazie arszeniku, wynaleziona w XVII w. we Włoszech. [przypis edytorski]
aqua tofana (wł.) — silna trucizna wynaleziona w końcu XVII w. przez Włoszkę imieniem Tofana. [przypis edytorski]
Aquellos Polvos — rycina Francisco Goyi z cyklu Kaprysy (nr 23) zatytułowana Te pyłki, przedstawiająca postać męską o zgnębionej twarzy, pochylonej głowie, ze związanymi z przodu rękoma, odzianego w rodzaj habitu oraz absurdalnie długą, stożkowatą czapkę błazeńską, mężczyzna siedzi na podwyższeniu, jakby na scenie, otacza go poniżej morze głów publiczności, zaś z trybuny naprzeciw niego ktoś odczytuje z książki czy broszury prawdopodobnie oskarżenie; Tytuł wywodzi się z powiedzenia: de aquellos polvos, estos lodos, tzn. „z tych pyłków takie błoto”. [przypis edytorski]
Aquilin — rumak Rajmunda. [przypis redakcyjny]
Aquilon — wiatr północny. [przypis redakcyjny]
Aquilony — wiatry północne. [przypis edytorski]
Aqui, senor, esta casa (hiszp.) — Tutaj, proszę pana, ten dom. [przypis edytorski]
a quo (…) aquis — Ovidius, Amores III, 9, 25. [przypis tłumacza]
arabarcha a. alabarcha — przełożony społeczności żydowskiej w Aleksandrii w okresie hellenistycznym i rzymskim. [przypis edytorski]
arabeska — delikatny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych i geometrycznych o układzie symetrycznym. [przypis edytorski]
arabeska — linia ozdobna, ozdoba. [przypis autorski]
arabeska — ornament roślinny wywodzący się ze sztuki starożytnego Rzymu i starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
arabeska — rodzaj skomplikowanego ornamentu. [przypis edytorski]
arabeska — symetryczny, geometryczny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych. [przypis edytorski]
arabeska — symetryczny, geometryczny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych; tradycyjnie wykorzystywany w architekturze i sztuce arabskiej (stąd nazwa). [przypis edytorski]
arabeska — symetryczny, geometryczny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych; tradycyjnie wykorzystywany w kulturze arabskiej (stąd nazwa). [przypis edytorski]
arabeska — symetryczny ornament roślinno-geometryczny. [przypis edytorski]
arabeska — wzór złożony z ułożonych symetrycznie elementów geometrycznych oraz motywów roślinnych; tradycyjnie wykorzystywany w kulturze arabskiej (stąd nazwa). [przypis edytorski]
arabesk — dziś popr.: arabeska, delikatny ornament ze stylizowanych motywów roślinnych i geometrycznych o układzie symetrycznym. [przypis edytorski]
arabesków — dziś popr. forma D. lm: arabesek. [przypis edytorski]
Arabia — Ἀραβία, u Homera Έρεμβοί (Odyseja IV, 84), od 'Araba (pustynia, step). [przypis tłumacza]
Arabia — obszar najczęściej utożsamiany z Półwyspem Arabskim. [przypis edytorski]
Arabia Szczęśliwa, gr. Εὐδαίμων Ἀραβία, Eudaimonia Arabia, łac. Arabia Felix — kraina hist. w płd.-zach. części Płw. Arabskiego, obejmująca żyzne wybrzeże wraz z miastami portowymi, tereny ob. Jemenu. [przypis edytorski]
Arabi — dziś popr. forma M. lm: Arabowie. [przypis edytorski]
Arabiej (starop. forma) — (z) Arabii. [przypis edytorski]
Arabiją — dziś popr. forma B. lp: Arabię. [przypis edytorski]
Arabi Pasza (1842–1911) — właśc. Ahmad Urabi Pasza a. Ahmad Arabi Pasza; egipski polityk i oficer, minister wojny, przywódca powstania antybrytyjskiego i antyfrancuskiego w Egipcie. [przypis edytorski]
Arabistan — Arabia, nazwa całego Półwyspu Arabskiego, daw. również europejskiej części Turcji, zamieszkałej przez ludność kamówiącą po arabsku. [przypis redakcyjny]
arab — koń czystej krwi arabskiej, rasy pochodzącej z Półwyspu Arabskiego. [przypis edytorski]
arabskie awantury jednego z naszych najserdeczniejszych wesołków — mowa o znanym humoryście, poecie i powieściopisarzu Kornelu Makuszyńskim, autorze m.in. zbioru parafraz baśni, zatytułowanego Awantury arabskie (1913). [przypis redakcyjny]
arabski ptaku — Feniks, bajeczny ptak, opisany przez Pliniusza w jego Historii naturalnej. [przypis tłumacza]
arab — tu: nazwa rasy konia. [przypis edytorski]
Araby (starop. forma) — dziś N.lm: (z) Arabami. [przypis edytorski]
Arachna — góra w Argolidzie. [przypis redakcyjny]
Arachne — gdy przez dumę walczyła w sztuce przędzenia z Palladą, bogini zagniewana tkaninę jej rozdarła i Arachne, która z rozpaczy życie sobie odebrała, przemieniła w pająka. [przypis redakcyjny]
Arachne (mit. gr.) — mistrzyni tkania i haftu, przez zazdrosna Atenę zamieniona w pająka. [przypis edytorski]
Arachne (mit. gr.) — prządka, która wyzwała na pojedynek tkacki boginię Atenę i za swą pychę została zamieniona w pająka. [przypis edytorski]
Arachne (mit. gr.) — prządka, która wyzwała na pojedynek tkacki boginię Atenę, za swą pychę została zamieniona w pająka. [przypis edytorski]
Arachne — mityczna królewna frygijska, mistrzyni w tkactwie; Pallas Atene, bogini sztuk i rzemiosł, zamieniła ją z zazdrości w pająka. [przypis redakcyjny]
Arachne — w mitologii greckiej mistrzyni tkania i haftu. [przypis edytorski]
Arachne (z gr. pająk; mit. gr.) — lidyjska dziewczyna, mistrzyni tkactwa, która zuchwale odważyła się zmierzyć w tej dziedzinie z Ateną. Na tkaninie Ateny ukazani zostali bogowie olimpijscy oraz ich potęga, a także (aluzyjnie) kary, jakie ponoszą ludzie za okazaną wobec bogów pychę. W odpowiedzi Arachne utkała obraz przedstawiający związki miłosne bogów z ziemiankami. Rozzłościło to dziewiczą boginię, która podarła pracę dziewczyny, a ją samą pobiła czółnem tkackim. Arachne powiesiła się z rozpaczy, ale Atena w akcie skruchy za swój postępek ożywiła ją pod postacią pająka, mistrza tkackiego w świecie zwierząt. [przypis edytorski]
Ara coeli (łac.: ołtarz niebios) — właśc. Basilica Sanctae Mariae de Ara coeli (Bazylika Świętej Marii Ołtarza Niebiańskiego), zabytkowy kościół na Kapitolu, wzniesiony na gruzach rzym. świątyni Junony. [przypis edytorski]
ara — gatunek papugi. [przypis redakcyjny]
Arago, François (1786–1853) — francuski astronom, fizyk, polityk; członek Francuskiej Akademii Nauk, dyrektor paryskiego obserwatorium astronomicznego. [przypis edytorski]
Arago, Jacques (1790–1855) — francuski podróżnik, rysownik i literat, młodszy brat fizyka i astronoma François Arago; autor relacji z trzyletniej francuskiej wyprawy naukowej: Voyage autour du monde (Wyprawa naokoło świata, 1822). [przypis edytorski]
Aragonia — region hist. w płn.-wsch. Hiszpanii, dawniej samodzielne królestwo; w XV w. utworzyła z Kastylią zjednoczone królestwo Hiszpanii, w którym do pocz. XVIII w. zachowała odrębność ustrojową. [przypis edytorski]
Aragonia — region w Hiszpanii ze stolicą w Saragossie, w czasach przedstawionych w powieści stanowił samodzielne królestwo (unia personalna z królestwem Kastylii nastąpiła w 1469). [przypis edytorski]
Aragonu król Jan — właśc. książę Jan Aragoński. [przypis edytorski]
Arago — wielki uczony francuski (1786–1855). [przypis redakcyjny]
araka, dziś: arak (z arab.) — wysokoprocentowy alkohol o smaku anyżowym, popularny na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
arak — alkohol o smaku anyżowym, otrzymywany z destylacji zacieru ryżowego lub daktyli. [przypis edytorski]
arak — aromatyczny, mocny napój alkoholowy, wyrabiany z ryżu z dodatkiem melasy z trzciny cukrowej. [przypis edytorski]
arak — aromatyczny napój alkoholowy o smaku anyżowym. [przypis edytorski]
arak — aromatyczny napój alkoholowy. [przypis edytorski]
araka — wódka z kwaśnego mleka krowiego. [przypis autorski]
arak — mocny, aromatyczny napój alkoholowy z ryżu i trzciny cukrowej. [przypis edytorski]
Charles Dickens, Dawid Copperfield, Dawid Copperfield, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
arak — mocny napój alkoholowy (40–80%) o smaku anyżu. [przypis edytorski]
arak — mocny napój alkoholowy, wyrabiany z ryżu lub trzciny cukrowej. [przypis redakcyjny]
arak — napój alkoholowy na bazie anyżu. [przypis edytorski]
arak — napój alkoholowy otrzymywany z ryżu i trzciny cukrowej. [przypis edytorski]
arak — rodzaj aromatycznego alkoholu. [przypis edytorski]
Arakses — ob. Araks, rzeka w Zakaukaziu, płynąca ze wsch. Turcji w stronę M. Kaspijskiego, najdłuższy dopływ rzeki Kura. [przypis edytorski]
arak (z ar.) — aromatyczny napój alkoholowy o smaku anyżowym. [przypis edytorski]
arald (starop.) — herold. [przypis redakcyjny]
Aralia papyrifera — w ob. klasyfikacji Tetrapanax papyrifer. [przypis edytorski]
Aral — Jezioro Aralskie, dawniej określane jako morze, leżące w dzisiejszym Kazachstanie i Uzbekistanie. [przypis edytorski]
Aralsko-Kaspijskie Morze — dwa istniejące w czasach nowożytnych bezodpływowe jeziora słonowodne: Jez. Aralskie oraz M. Kaspijskie, stanowiły dawniej części jednego morza; Jez. Aralskie wskutek działalności ludzkiej w XX w. zanikło. [przypis edytorski]
Arambur — XIII-wieczna dziedziczka francuskiego hrabstwa le Maine. [przypis edytorski]
aramejski — jeden z języków semickich używanych od II w.p.n.e. do dzisiaj. Początkowo używany jedynie przez Aramejczyków, ale na początku I w. p.n.e. rozpowszechnił się na całym Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
Aram Naharaim — wg Biblii: obszar między rzekami Eufrat i Tygrys, lub rzekami Eufrat i Orontes; później nazwa obejmowała również tereny obecnej Syrii. [przypis edytorski]
Aram-Naharaim — znajdujące się pomiędzy dwoma rzekami: Eufratem i Tygrysem, zob. Raszi do 24:10. [przypis edytorski]
Aram Nahor — prawdopodobnie tereny obecnej północnej Syrii. [przypis edytorski]
Aramu — kraina na północ od Izraela; miasto Haran, w którym mieszkał Abraham, znajdowało się w Aramie. [przypis edytorski]
Aran a. Haran — trzeci syn Teracha, ojciec Lota (Rdz 11,26–27). [przypis edytorski]
Arana y Goiri, Sabino de (1865–1903) — baskijski działacz narodowy, autor licznych prac o języku i historii Basków, współtwórca flagi Kraju Basków; w 1894 założył Baskijską Partię Narodową. [przypis edytorski]
arangement (z fr.) — układ, sposób zaaranżowania. [przypis edytorski]
Aranjo, José Ferreira de — założyciel i redaktor „Gazeta de Noticias”. [przypis edytorski]
Aranjuez — miasto w środkowej Hiszpanii, letnia rezydencja królów hiszpańskich ze wspaniałymi ogrodami pałacowymi ozdobionymi dziesiątkami fontann i rzeźb; tu: chwile przyjemności, pobytu w miłym, luksusowym miejscu. [przypis edytorski]
Aranjuez — miasto w środkowej Hiszpanii, letnia rezydencja królów hiszpańskich ze wspaniałymi ogrodami pałacowymi ozdobionymi dziesiątkami fontann i rzeźb. [przypis edytorski]
Aranjuez — miasto w środkowej Hiszpanii, nad rz. Tag, na płd. od Madrytu; letnia rezydencja królów hiszpańskich ze wspaniałym pałacem i ogrodami. [przypis edytorski]
Aranjuez — pałac królów hiszpańskich; tu: chwile wesołości, pobytu w miejscu wesołem. [przypis autorski]
aranżer — tu: organizator, wodzirej. [przypis edytorski]
aranżer — urządzający tańce, zabawy. [przypis redakcyjny]
aranżować — tu: organizować jakąś przestrzeń (np. mieszkanie) w jakiś sposób. [przypis edytorski]
ara-ponga (port.) — procnias, dzwonnik nagoszyjny, rodzaj ptaków z podrodziny bławatników. [przypis edytorski]
Ararat — góra, masyw wulkaniczny leżący w centrum Wyżyny Armeńskiej między jeziorami Wan i Sewan; dziś na terytorium Turcji, w pobliżu granicy z Armenią i Iranem. [przypis edytorski]
Ararat — góra w dzisiejszej Turcji, na jej szczycie wg Biblii wylądowała Arka Noego po potopie. [przypis edytorski]
Ararat — góra w dzisiejszej Turcji, na jej szczycie wg Biblii wylądowała arka Noego po potopie. [przypis edytorski]
Ararat — góra w dzisiejszej Turcji, na jej szczycie wg Biblii wylądowała Arka Noego po potopie. [przypis edytorski]
Ararat — jeden z łańcuchów górskich, które od południa oddzielają Armenię od Mezopotamii i które otaczają również ziemie Kurdów. W aramejskim Targum Onkelos góry Ararat przetłumaczone są jako góry Kardu. Miejsce, w którym biblijna arka osiadła po potopie, było identyfikowane jako pasmo górskie na północny wschód od jeziora Wan, mogła spocząć na niektórych niższych szczytach łańcucha górskiego otaczającego ten region. Jednakże wszelkie utożsamianie biblijnego Araratu z konkretną górą nie ma oparcia w słowach Biblii. [przypis tradycyjny]
ara — rodzaj papugi. [przypis edytorski]
a ratione ad rationatum valet consequentia (łac.) — (wywód) od przesłanki do wniosku jest wywodem poprawnym. [przypis edytorski]
Araukania — kraina historyczna w płd. części Ameryki Płd., na północ od Patagonii; obecnie należąca do Chile. [przypis edytorski]
araukaria — rodzaj drzew iglastych rosnących na półkuli południowej; w płd. części Brazylii rośnie araukaria brazylijska, nazywana w innych miejscach tekstu „sosną brazylijską”. [przypis edytorski]
araukaria — roślina iglasta występująca w rejonie Australii i Oceanii. [przypis edytorski]
arba — ciężki wóz dwukołowy typowy dla krajów zachodniej Azji; występował także na Ukrainie, na Kaukazie i w południowej Rosji. [przypis edytorski]
arba — ciężki wóz dwukołowy typowy dla krajów zachodniej Azji. Występował także na Ukrainie, na Kaukazie i w południowej Rosji. [przypis edytorski]
arbata (gw.) — herbata. [przypis edytorski]
