Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 157643 przypisów.
Chamberlain, Houston Stewart (1855–1927) — uczony i filozof niemiecki pochodzenia brytyjskiego, zięć Richarda Wagnera; znany jako autor książki Die Grundlagen des neunzehnten Jahrhunderts (Podstawy XIX wieku, 1899), głosił poglądy rasistowskie i wyjątkową rolę rasy teutońskiej. [przypis edytorski]
Chamberlain, Houston Stewart (1855–1927) — znany pisarz niemiecki, autor głośnych dzieł: Die Grundlagen des XIX Jahrhunderts; Richard Wagner; Goethe; Inmanuel Kant, die Persönlichkeit ais Einführung in das Werk. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Chambord, Henri Dieudonné, hrabia de (1820–1883) — potomek rodu Bourbonów, wnuk Karola X, pretendent do tronu francuskiego, znany pod imieniem Henryka V; w 1873, po upadku II Cesarstwa i powstaniu III Republiki, otrzymał propozycję objęcia tronu Francji, jednak nie zgodził się na panowanie pod rewolucyjną trójkolorową flagą, żądając powrotu do białego sztandaru z liliami. [przypis edytorski]
chambres garnies (fr.) — pokoje umeblowane do wynajęcia. [przypis redakcyjny]
Cham — chan. [przypis redakcyjny]
cham — człowiek niższego stanu, chłop. [przypis edytorski]
cham (daw., pogard.) — człowiek niższego stanu, chłop; chamstwo: chłopstwo. [przypis edytorski]
chameleont — dziś: kameleon. [przypis edytorski]
Chamfort, Sébastien-Roch de (1741–1794) — francuski literat epoki Oświecenia, autor licznych maksym i złotych myśli. [przypis edytorski]
Chamfort, Sébastien-Roch de (1741–1794) — francuski literat epoki Oświecenia. [przypis edytorski]
Chamfort, Sébastien-Roch de (1741–1794) — fr. literat epoki Oświecenia, autor licznych maksym i złotych myśli. [przypis edytorski]
Chamici — dawna umowna nazwa grupy ludów niesemickich zamieszkujących północną i północno-wschodnią Afrykę przed ekspansją ludów semickich (potocznie także: czarni Afrykanie, potomkowie biblijnego Chama); obecnie zarzucona, gdyż ludy te należą do kilku równorzędnych językowo rodzin, znacznie różnią się również kulturowo i rasowo. [przypis edytorski]
Chamisso, Adelbert von (1781–1838) — niemiecki poeta, przyrodnik i podróżnik. [przypis edytorski]
chamois (fr.) — giemza, zamsz; koloru giemzy, jasnobrązowy. [przypis edytorski]
chamor — osioł. [przypis tłumacza]
Chamos a. Kemosz — wspominane w Biblii bóstwo Amonitów i Moabitów, które próbowano identyfikować z Baalem lub Molochem. [przypis redakcyjny]
Champagne — Szampania, historyczna prowincja francuska, położona w płn.-wsch. części kraju. [przypis edytorski]
Champaigne, Filip de (1602–1674) — jeden z najbardziej cenionych malarzy XVII w. Był istotnie nader uroczystym i zimnym, mimo swej sławy. [przypis tłumacza]
Champaigne, Philippe de (1602–1674) — francuski malarz pochodzenia flamandzkiego; nadworny artysta Ludwika XIII i kardynała Richelieu. [przypis edytorski]
Champcenetz, Louis René Quentin de Richebourg de, zwany kawalerem de Champcenetz (1760–1794) — francuski dziennikarz, znany z dowcipu. [przypis edytorski]
Champfleury, właśc. Fleury-Husson, Jules François (1821–1889) — pisarz fr., pracował jako dziennikarz i krytyk sztuki, był zwolennikiem realizmu; przyjaźnił się Victorem Hugo i Gustave'em Flaubertem; autor m.in. powieści Chien-Caillou, fantaisies d'hiver, Pauvre Trompette, fantaisies de printemps i Feu Miette, fantaisies d'été (1847); Confessions de Sylvius (1849); Les Aventures de Mademoiselle Mariette (1853); Les Oies de Noël (1852); Les Souffrances du professeur Delteil (1853); Les Bourgeois de Molinchart (1855); La Succession Le Camus (1858); Le Violon de faïence (1862); La Comédie Académique — La Belle Paule (1867). [przypis edytorski]
championat — tytuł championa; prymat, czołowe miejsce, przywództwo. [przypis edytorski]
Champollion, Jean-François (1790–1832) — francuski archeolog i językoznawca; w roku 1822 odczytał egipskie hieroglify, opierając się m. in. na wielojęzycznej inskrypcji na kamieniu z Rosetty. [przypis edytorski]
Champollion, Jean-François (1790–1832) — francuski językoznawca i orientalista; w roku 1822 odczytał egipskie hieroglify, opierając się dwujęzycznej inskrypcji na kamieniu z Rosetty. [przypis edytorski]
cham (pot.) — ordynarny człowiek, prostak. [przypis edytorski]
Champs Élysées (fr.: Pola Elizejskie; pot.), właśc. Avenue des Champs-Élysées (Aleja Pól Elizejskich) — reprezentacyjna aleja Paryża. [przypis edytorski]
Cham-sam-merer-amen-Ramesses-neter-hog-an — właśc. Ramessisu Chaem-Uaset Meri-Amon Neczer-Heka-Junu („Syn-Re, Który-ukazał-się-w-Tebach, Umiłowany-przez-Amona, Bóg-Władca-Heliopolis”), pełne imię faraona Ramzesa XI, dawniej przez egiptologów uważane za imię Ramzesa XIII, którego istnienie jest dziś negowane. [przypis edytorski]
chamsin — gwałtowny, gorący i suchy wiatr pustynny wiejący w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim, pojawiający się najczęściej od kwietnia do czerwca. Porywy chamsinu wywołują burze piaskowe i pyłowe. [przypis edytorski]
chamskie mydełko — Savonette a vilain, tak nazywano ironicznie w XVII wieku urzędy, które dawały plebejuszom godność szlachecką. [przypis tłumacza]
chamstwo (daw.) — pogardliwie określenie chłopów. [przypis edytorski]
Chanaan a. Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; jej płd. część wskazywana jest w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Jahwe; siedmiom narodom Chananejskim: po przybyciu do Kanaanu Izraelici mieli pokonać i zniszczyć siedem potężnych narodów, by zająć ich ziemie (Pwt 7, 1). [przypis edytorski]
chan a. chana — karawanseraj, zajazd (w krajach muzułmańskich). [przypis edytorski]
Chanamel — inaczej Chanameel, kuzyn Jeremiasza (Jr 32,6–7). [przypis edytorski]
chananejski a. kananejski — związany z Kanaan, biblijną Ziemią Obiecaną, krainą obfitości, szczęścia i bogactwa; (pot.) zamożny, obfity, bogaty. [przypis edytorski]
chana zawołgskiego wyprowadzili Tatarowie z Polski aż za Kijów — „Jeszcze zasławnoj pameti Korola Zygmunta otca Naszeho J. M., z Carom Zawolskim, prowadeczy Jeho z Państwa naszeho Wielikoho Kniażestwa Lituwskoho za Kijew”. [przypis autorski]
chancelier d'ambassade (fr.) — szef kancelarii ambasady, wyższy urzędnik zajmujący się paszportami i dokumentami dyplomatycznymi. [przypis edytorski]
Chanctonbury Ring — fort ziemny, usypany przez ludzi w epoce brązu, a następnie służący jako obóz rzymski, położony w hrabstwie West Sussex, ok. 60 km na zachód od miejsca akcji powieści. [przypis edytorski]
Ch. Anderson, Za darmo. Przyszłość najbardziej radykalnej z cen, Kraków 2011, s. 51. [przypis autorski]
chandra — przygnębienie, zły nastrój. [przypis edytorski]
chandra (ros.) — melancholia, przygnębienie. [przypis redakcyjny]
Chaneph — hebr.: wyspa obłudy. [przypis tłumacza]
changez les dames (fr.) — zmiana partnerek. [przypis edytorski]
Chanina ben Chachinai — tannaita trzeciej generacji, uczeń rabbiego Akiby. Zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]
Chanina ben Dosa — jeden z najpobożniejszych i najbiedniejszych tanaitów. [przypis tłumacza]
Chanisko — zgrubienie od słowa chan. [przypis edytorski]
chanson d'actualité (fr.) — piosenka na tematy aktualne. [przypis edytorski]
chanson — francuska odmiana popularnej piosenki. [przypis edytorski]
chanson rosse (fr.) — piosenka satyryczna, uszczypliwa, złośliwa. [przypis edytorski]
Chansons de geste — średniowieczne starofrancuskie poematy rycerskie, mówiące o przygodach historycznych i legendarnych bohaterów. [przypis edytorski]
chantage (fr.) — szantaż. [przypis edytorski]
chan — tu: Murad Gerej. [przypis redakcyjny]
chan — tytuł panującego w niektórych krajach Wschodu; też: osoba, której przysługuje ten tytuł. [przypis edytorski]
chan — tytuł władcy u plemion mongolskich i tureckich. [przypis edytorski]
Chanuka (hebr.: Poświęcenie) — w judaizmie Święto Poświęcenia, Ognia lub Świateł; jego obchody trwają osiem dni i wiążą się z zapalaniem oliwy lub świec umieszczonych w specjalnym chanukowym świeczniku. [przypis edytorski]
Chanuka — święto obchodzone przez osiem dni na cześć odnowionej świątyni i zwycięstwa nad greckimi okupantami. [przypis tłumacza]
Chanuka — święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis edytorski]
Chanuka — święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej, po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis tłumacza]
chanukowe bączki — czerwone bączki oznaczone literami N, G, H, SZ, którymi bawią się dzieci w święto Chanuka; jest to święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej, po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis tłumacza]
chanukowy drejdł — bąk w kształcie czworoboku, którym bawią się dzieci w święto Chanuki. [przypis tłumacza]
chanukowy — związany z Chanuką (Chanuke), świętem upamiętniającym wznowienie kultu religii mojżeszowej w odrestaurowanej Świątyni Pańskiej (165 r. p.n.e). [przypis tłumacza]
chan w dwieście tysięcy koni — pogłoski okazały się przesadzone; historycy podają liczbę 4 tys. jazdy. [przypis redakcyjny]
chan — władca Tatarów, Islam III Girej (1606–1654). [przypis redakcyjny]
Chaon — miał być przyjacielem czy bratem Helenusa i poświęcić życie dla dobra ziomków. [przypis edytorski]
Chaosa bytnost' dowremiennu iz biezdn Ty wiecznosti wozzwał — fragment ody Bóg Gawriły Dierżawina (1743–1816), poety rosyjskiego, przedstawiciela klasycyzmu. [przypis edytorski]
Chaosa bytnost' (…) iz wiekow wiecznosti wozzwał — chłopiec miesza tekst i gubi sens ody Dierżawina. [przypis edytorski]
Chaos — podziemie, jako czeluść ziejąca pustką i pochłaniająca (gr. chainein) wszystko. [przypis edytorski]
Chaos wiekuiste — w mit. gr. stan Kosmosu przed powstaniem świata. [przypis edytorski]
Chaos — z którego wyszedł świat, zalega wraz z ciemnością podziemie. [przypis edytorski]
chapać (pot.) — chwycić, zjeść naprędce, ukraść. [przypis edytorski]
chapania — chwytania, porywania. [przypis redakcyjny]
chapanka — dawna gra w karty o wszystkie lewy. [przypis redakcyjny]
chapanka — gra w karty pochodzenia fr. i wł., popularna w Polsce w XVIII w. [przypis redakcyjny]
chapanka — gra w karty popularna w Polsce w XVIII w. [przypis redakcyjny]
chapeau à huit reflets (fr.) — rodzaj błyszczącego cylindra. [przypis edytorski]
chapeau (fr.) — kapelusz. [przypis edytorski]
Chapelain, [Jean] (1595–1674) — poeta protegowany przez kardynała Richelieu i sławny swego czasu, choć bez zdolności. [przypis tłumacza]
Chapelle, Jean de la (1651–1723) — francuski pisarz i dramaturg, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Chaplin, Charlie — właśc. Charles Spencer Chaplin, (1889–1977), aktor komiczny i reżyser, gwiazda kina niemego. Urodzony w Londynie, karierę zrobił w USA. Stworzył postać trampa Charliego, biedaka o złotym sercu, wyposażonego w melonik, muszkę i laseczkę. W filmie Dyktator (1940) parodiował Adolfa Hitlera. [przypis edytorski]
Chaplin, Charlie, właśc. Charles Spencer Chaplin (1889–1977) — brytyjski aktor i reżyser okresu kina niemego, później także filmów udźwiękowionych; scenarzysta i producent filmowy; od 1914 występujący filmach w Stanach Zjednoczonych, stworzył postać tragikomicznego bohatera: włóczęgi Charliego; współzałożyciel wytwórni United Artists w 1919. [przypis edytorski]
Chappe, Claude (1763–1805) — francuski wynalazca; w 1792 zaprezentował system łączności optycznej opartej na specjalnym układzie semaforów, który wkrótce został wprowadzony w całej Francji. [przypis edytorski]
Chapsal Noel — niezwykle popularny w XIX w. podręcznik gramatyki języka francuskiego Nouvelle Grammaire française avec Exercices autorstwa Charles-Pierre'a Chapsala (1787–1858) i François Noëla (1756–1841), wydany po raz pierwszy w 1823 r. [przypis edytorski]
Charabin — Χαραβὶν (N), Καφαραβὶν (D). [przypis tłumacza]
characterem [łac.]… mają — mają odrębną, specjalną formę. Chodzi tu zapewne o próbę przystosowania rytmiki wiersza polskiego do metrum antycznego. [przypis edytorski]
Charaks — filozof. [Aulus Claudius Charax z Pergamonu (II w. n.e.), historyk; red. WL.] [przypis tłumacza]
charakter a. częściej charakternik (daw.) — czarownik a. osoba zaklęta, której się kule nie imają. [przypis edytorski]
Charakter Chińczyków tworzy inną mieszaninę, która jest przeciwieństwem charakteru Hiszpanów. Niepewność ich życia sprawia, iż rozwijają oni nadzwyczajną czynność — wskutek natury klimatu i ziemi. [przypis autorski]
charakter (daw.) — litera. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — tu: litera, znak. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — znak, litera. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — znak, pismo, [litera]. [przypis redakcyjny]
charakter (daw.) — znak. [przypis edytorski]
Charakter Hertforda — Młody król okazywał najwyższe przywiązanie do swego wuja Hertforda, który był człowiekiem nader umiarkowanym i uczciwym. [Hume, Historia Anglii, tom III, str. 324]. Jeżeli oburzające mogło być z jego (protektora) strony, że nadał sobie tyle godności, to jednak zasłużył sobie na wielką pochwałę przez prawa przeprowadzone na tej sesji, a łagodzące niezmiernie poprzednie ustawy karne i dające niejaką rękojmię swobód konstytucyjnych. Zniesiono wszelkie prawa, które definiowały zbrodnie zdrady stanu szerzej niżeli statut wydany na dwudziestopięciolecie panowania Edwarda III, wszelkie prawa o zbrodni buntu wydane podczas ubiegłego panowania, wszelkie dawniejsze prawa, skierowane przeciwko lollardom [lollardowie — członkowie ruchu plebejsko-religijnego w Anglii XIV–XVI w., powstałego pod wpływem nauk Johna Wycliffe'a, głoszący hasła równości społecznej i nawołujący do likwidacji wielkich majątków, zwłaszcza kościelnych; wywołali groźne powstanie w r. 1381; red. WL] i innym heretykom wraz z ustawą Sześciu Artykułów. Nikt nie mógł już być oskarżony za słowa, o ile od ich wypowiedzenia minął miesiąc. Postanowienia te unieważniły wiele z najokrutniejszych praw, jakie posiadała Anglia, stając się dla ludu zwiastunami pierwszej jutrzenki wolności zarówno obywatelskiej, jak i religijnej. Unieważniono też owo prawo, które sprzeciwia się wszelkim zasadom prawnym, że mianowicie edykty królewskie mają moc równą ustawie. [Tamże, tom III, str. 339]. [przypis autorski]
charakter księcia de Lauzun — wyniosłość i odwaga w rzeczach wielkich, ale czujność na rzeczy drobne; temperament gwałtowny i żółciowy. Jego zachowanie z panią de Monaco (Saint-Simon, V, 383); jego przygoda pod łóżkiem pani de Montespan, gdy król był u niej. Bez tych drobiazgów charakter ów jest niepojęty dla kobiet. [przypis autorski]
charakter, który posiadam (…) — Na marginesie: Uzupełnić. W sprawie mojego charakteru. Ktoś może mi powiedzieć: „Czy pan jest księciem albo Emilem, żeby jakiś Jan Jakub Rousseau miał sobie zadać trud zgłębiania pańskiego charakteru i kierowania nim?”. Odpowiem na to: „Cała rodzina brała udział w moim wychowaniu. Raz popełniwszy tę wielką nieostrożność, że po śmierci mojej matki zupełnie przestali się tym zajmować, teraz widzieli we mnie jedyną rozrywkę dla siebie i napełniali mnie całą tą nudą, od której ich uwalniałem. Nigdy nie rozmawiać z dziećmi w moim wieku!”. Pisanie: myśli mi pędzą galopem; jeżeli ich prędko nie notuję, uciekają. Co robić, żeby pisać prędko? W taki to sposób, panie Colomb, uczę się źle pisać. Omar, thirtyest december 1835, wracając z San Gregorio i Foro Boario. [przypis autorski]
charakternik — czarownik. [przypis edytorski]
charakternik (z gr.) — czarodziej, czarownik. [przypis redakcyjny]
charakternik (z ukr.) — czarodziej. [przypis edytorski]
charakternik (z ukr.) — czarownik. [przypis edytorski]
charakterologia — nauka o charakterze. [przypis edytorski]
Charakter rewolucyjny strajki wogóle od dawna już straciły. W Rosyi również prawa reklamacyjne nadanemi robotnikom zostały. [przypis autorski]
