Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3472 przypisów.
interdykt (łac. interdictum) — zakaz odprawiania obrzędów religijnych na danym terenie, przez grupę ludzi lub konkretną osobę nakładany przez władze kościelne lub powstający na mocy prawa kanonicznego przez sam czyn, np. zabójstwo biskupa czy sprzyjanie grupie stowarzyszeniowej działającej w sprzeczności z nauką i interesem kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
interdykt — w prawie kanonicznym kościoła katolickiego wydany przez władze kościelne zakaz sprawowania kultu w oznaczonym miejscu. [przypis edytorski]
interdykt — wydany przez władze kościelne zakaz odprawiania obrzędów religijnych na danym terenie, przez grupę ludzi lub konkretną osobę. [przypis edytorski]
interdykt (z łac.) — zakaz odprawiania mszy. [przypis edytorski]
Inter enim (…) omnes — Lucretius, De rerum natura, III, 872. [przypis tłumacza]
interesa (daw.) — dziś M.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa (daw.) — interesy, sprawy. [przypis edytorski]
interesa — daw. M.lm; dziś: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś M.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. B. lm.: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma B.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma M.,B.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma M. i B.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma M. i B. lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma M. lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. forma M.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr.: interesy. [przypis edytorski]
interesa — dziś popr. M.lm: interesy. [przypis edytorski]
interesa mojego folwarku pruskiego — Kleszczewka pod Gdańskiem. [przypis redakcyjny]
interes (daw.) — tu w znaczeniu: obiekt zainteresowania, interesujący obiekt. [przypis edytorski]
interes (daw.) — tu: zainteresowanie; utrzymać interes: utrzymać czyjeś zainteresowanie, uwagę. [przypis edytorski]
interes (daw.) — zainteresowanie. [przypis edytorski]
interes (daw.) — zainteresowanie, zaciekawienie; coś, co interesuje, zaciekawia. [przypis edytorski]
interes — dziś: zainteresowanie. [przypis edytorski]
interesowanych — tu: nieobiektywnych. [przypis edytorski]
interesowany (daw.) — zainteresowany, zaangażowany. [przypis edytorski]
interesowany — dziś: zainteresowany. [przypis edytorski]
interesowny — kierujący się korzyściami materialnymi. [przypis edytorski]
interessant (fr.) — interesant, klient. [przypis edytorski]
interes status (łac.) — interes państwa, racja stanu. [przypis redakcyjny]
interessy — dziś: interesy. [przypis edytorski]
interesting young lady (ang.) — interesująca młoda dama. [przypis edytorski]
interes (tu daw.) — zainteresowanie. [przypis edytorski]
interes — tu: przedmiot zainteresowania. [przypis edytorski]
interes — tu: zainteresowanie. [przypis edytorski]
Interesujące i prawdziwie trafne określenie istoty zamiaru artystycznego Czyżewskiego zawartego w słownictwie sprymitywizowanym, jednocześnie ludowym i wyrafinowanym, znajduję w później wydanej książce Stefana Szumana O kunszcie i istocie poezji lirycznej (Łódź 1948): „Żywcem prawie został tu naśladowany tekst ludowych, nieporadnych kolęd. Poza tym starodawna jakaś pisownia — staroświecka. Poza tym gwara ludowa, nieokrzesana, prawie śmieszna. Poza tym jeszcze dziwne zawołania, nawoływania, zaśpiewy z niezrozumiałych brzmień… A jednak małe arcydzieło — kolęda w nowym wymiarze, ciosana z chłopska po staroświecku, z przedziwną wrażliwością dla smaku, który ucho odczuwa w wyrazach w starej pisowni słyszanych, w duchu gwary wymawianych, a przeplatanych tymi dziwnymi nutkami zaśpiewów… Nowy wymiar, nowa chwila pozaświata rodzi się z artystycznego odcieleśnienia słowa, z przywrócenia słowu swojskich, a nie wyzyskanych w wymiarze poetyckim dźwięków, z doprowadzenia do tego, aby się słowo stało malutkie, proste a bogobojne, jako oni pasterzowie u żłóbka”. [przypis autorski]
inter et inter (łac.) — pomiędzy i pomiędzy, pośród i pośród. [przypis edytorski]
interferencja — tu: wzajemne oddziaływanie. [przypis edytorski]
inter gentes (łac.) — między [obu] narodami. [przypis redakcyjny]
interièur (fr.) — wnętrze. [przypis edytorski]
interim consilia (łac.) — tymczasem obrady. [przypis redakcyjny]
interim (łac.) — tymczasem [przypis redakcyjny]
interim (łac.) — tymczasem. [przypis redakcyjny]
inter incudem et malleum (łac.) — między młotem i kowadłem. [przypis redakcyjny]
Inter (…) interest — Cicero, Academica, II, 28. [przypis tłumacza]
interlokutor (daw., z łac.) — rozmówca. [przypis edytorski]
interlokutor — rozmówca. [przypis edytorski]
interlokutor (z łac.) — rozmówca. [przypis edytorski]
interlokutor (z łac.) — rozmówca. [przypis redakcyjny]
interludium — instrumentalna wstawka muzyczna rozdzielająca poszczególne partie utworu. [przypis edytorski]
interludium (muz.) — muzyczny przerywnik w ciągu utworu. [przypis edytorski]
intermedium — krótka sceniczna wstawka, zwykle komiczna, pomiędzy częściami średniowiecznego dramatu religijnego. [przypis edytorski]
intermedium (z łac.) — tu: przerwa (dosł.: utwór teatralny grany między aktami sztuki). [przypis edytorski]
intermezzo (wł.) — komiczna wstawka, wykonywana w antraktach opery włoskiej; tu: niespodziewany przerywnik. [przypis edytorski]
intermezzo (wł.), — krótka wstawka o pogodnym lub komicznym charakterze wykonywana między aktami opery (np. opery seria); z czasem zrodziła się opera buffa. [przypis edytorski]
intermezzo (wł., muz.) — fragment muzyczny o lżejszym i pogodnym charakterze włączony do opery. [przypis edytorski]
intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]
intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]
intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła; w okresie romantyzmu: rodzaj miniatury fortepianowej. [przypis edytorski]
intermezzo (wł.) — przerwa (między częściami utworu a. przedstawienia). [przypis edytorski]
intermezzo (wł.) — przerwa. [przypis edytorski]
intermezzo (wł.) — wstawka o charakterze komicznym. [przypis edytorski]
intermezzo (wł.) — wstawka o lżejszym i pogodnym charakterze pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]
Intermissa, Venus, diu [rursus bella moves?] Parce precor, precor (łac.) — Po tak długim czasie, Wenus, [znowu wszczynasz wojnę?] Oszczędź, błagam, błagam (Horacy, Pieśni IV, 1–2). [przypis edytorski]
intermitujący (z łac.) — przerywany. [przypis edytorski]
inter moenia (łac.) — w murach. [przypis redakcyjny]
inter multiformia vero deorum numina non diffitentur unum deum in celis ceteris imperitantem illum prepotentem celestia tantum curare hos vero de sanguine eius processisse (łac.) — między wielorakimi potęgami bogów nie rozróżniali, wierząc, że jeden bóg w niebie rządzi wszystkimi innymi i troszczy się o nich, gdyż z jego krwi prawdziwie pochodzą. [przypis edytorski]
internacjonalny — międzynarodowy. [przypis edytorski]
intern (daw. z fr. interne) — absolwent studiów medycznych odbywający staż w szpitalu, lekarz stażysta. [przypis edytorski]
inter nos (łac.) — między nami. [przypis edytorski]
internować — tu: osadzić gdzieś, uwięzić, odizolować. [przypis edytorski]
intern — tu: lekarz odbywający praktyki. [przypis edytorski]
inter octavas Corporis Christi (łac.) — w oktawę Bożego Ciała. [przypis redakcyjny]
inter pares (łac.) — między równymi sobie. [przypis edytorski]
inter patres patriae (łac.) — między ojcami ojczyzny. [przypis redakcyjny]
interpelacja — zapytanie. [przypis edytorski]
interpelować — składać oficjalne zapytanie w sprawach urzędowych; tu żart.: pytać. [przypis edytorski]
interpelować — składać zapytanie, zwł. oficjalne i w sprawach urzędowych. [przypis edytorski]
Interpelowany o pochodzenie etymologiczne nazw Hawrań i Murań prof. Franciszek Sławski (Uniwersytet Jagielloński) odpowiedział listownie:
„Według mnie Hawrań pochodzi ostatecznie od słowackiego havran (gawron). Są to czeskie nazwy miejscowe Hawrań, tłumaczone jako nazwy dzierżawcze (zbudowane przy pomocy dawnego przyrostka — jak nasze Przemyśl, Bydgoszcz) od przezwiska havran (gawron). Podstawą nazwy Murań jest wyraz znany w pasterskiej kulturze karpackiej z szeregu języków z nią związanych, reprezentowany także i w polskim przez murga. Najbliżej nazwy szczytu stoi morawskie murgana (owca z czarnymi pręgami). W języku słowackim przyrostek -ań jest bardzo produktywny w rzeczownikach osobowych i odpowiada polskim nazwom na -oń. Jest on nierzadki także w nazwach szczytów.”
Pięknie dziękuję autorowi Słownika etymologicznego języka polskiego i przypominam jednocześnie ludową etymologię Murania (spotykaną również w przewodnikach tatrzańskich). Mianowicie od słowa mur, z uzasadnieniem, że szczyt ten posiada ostre i podcięte ściany, czyli mury. Etymologia oczywiście błędna, gdyby ją bowiem konsekwentnie w Tatrach stosować, co drugi w nich szczyt mógłby się nazywać Murań.
[przypis autorski]
Inter pocula aurea restauranti, qui vulgo dicitur Rupes Cancali (żart., łac.) — pośród złotych pucharów w [restauracji], zwanej potocznie Skałą Cancali; Cancale: miejscowość i gmina we Francji, w regionie Bretanii. [przypis edytorski]
inter pocula (łac.) — dosł. między kubkami; w trakcie spotkania przy alkoholu. [przypis edytorski]
interpone tuis interdum gaudia curis (łac.) — powinieneś niekiedy przeplatać pracę zabawą. [przypis tłumacza]
interponitur (łac.) — zachodzi. [przypis redakcyjny]
interponować się (z łac.) — wstawiać się za kimś. [przypis edytorski]
interpres (łac.) — tłumacz. [przypis redakcyjny]
interpretationi (łac. forma C.) — interpretacji. [przypis edytorski]
interpretatio romana (łac.) — interpretacja rzymska, tu: przypisywanie rodzimym bogom imion bóstw rzymskich. [przypis edytorski]
interpreter (ang.) — tłumacz. [przypis edytorski]
interpretes (łac.) — tłumacze. [przypis redakcyjny]
inter regna (łac.) — w granicach królestwa. [przypis edytorski]
inter regna — w granicach królestwa. [przypis edytorski]
interregnorum (łac.) — bezkrólewii. [przypis edytorski]
interregnum (łac.) — bezkrólewie, czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją jednego króla a koronacją następnego. [przypis edytorski]
interregnum (łac.) — bezkrólewie; czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją władcy a wstąpieniem na tron następcy. [przypis edytorski]
interregnum (łac.) — bezkrólewie. [przypis edytorski]
interregnum (łac.) — bezkrólewie. [przypis redakcyjny]
interregnum (łac.; lm: interregna) — bezkrólewie, czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją jednego króla a koronacją następnego. [przypis edytorski]
