Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 8903 przypisów.
Ulixes (łac.) — Ulisses, Odyseusz. [przypis edytorski]
ullatenus (łac.) — w żaden sposób. [przypis redakcyjny]
ultima ratio (łac.) — ostateczny środek. [przypis edytorski]
ultima ratio (łac.) — ostatni argument, środek ostateczny. [przypis edytorski]
ultima ratio (łac.) — ostatni argument, środek ostateczny. [przypis edytorski]
ultima ratio theologorum (łac.) — ostateczny argument teologów. [przypis edytorski]
ultimarie (łac.) — po raz ostatni. [przypis redakcyjny]
Ultima Thule (łac.) — wg staroż. Greków wyspa położona na północ od Brytanii, uchodząca za kraniec świata, niekiedy identyfikowana z Islandią. [przypis edytorski]
ultimatum (z łac. ultimus: ostatni) — ostateczna propozycja, żądanie. [przypis edytorski]
ultimis diebus Octobris excepto legali impedimento (łac.) — w ostatnich dniach października, wyjąwszy prawną jaką przeszkodę. [przypis redakcyjny]
ultimum in linea domus regiae, domus Iagellonicae (łac.) — ostatniego z rodu w domu królewskim krwi jagiellońskiej. [przypis redakcyjny]
ultimum vale (łac.) — ostatnie pożegnanie. [przypis edytorski]
ultimus domus Iagiellonicae pullus (łac.) — ostatnie domu Jagiellońskiego pisklę. [przypis redakcyjny]
ultissimum (łac.) — najbardziej ostateczne. [przypis edytorski]
ultramontanizm (z łac. ultramontanus: znajdujący się za górami) — pogląd głoszący, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny Kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej. [przypis edytorski]
ultramontanizm (z łac. ultramontanus: znajdujący się za górami) — pogląd głoszący, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej; jego powstanie jako prądu myślowego wiąże się z wystąpieniem papieża Piusa VI potępiającym rewolucyjną Francję w 1791 r., a głównym teoretykiem ultramontanizmu był Joseph de Maistre (1753–1821); ultramontańska dusza przen.: dusza niezwykle religijna, dusza dewotki. [przypis edytorski]
ultra posse nemo obligatur (łac.) — nikt nie jest zobowiązany czynić więcej, niż może. [przypis edytorski]
ultro (łac.) — dobrowolnie. [przypis redakcyjny]
ultro (łac.) — sam, z dobrej woli. [przypis redakcyjny]
Umbilicus Orbis terrarum (łac.) — pępek całego świata (dosł.: kręgu ziemi); na Forum Romanum w Rzymie stał okrągły, ceglany monument, zwany Umbilicus urbis Romae (pępek miasta Rzymu), wyznaczający centrum miasta; w tym samym miejscu znajdowała się podziemna struktura o nazwie Mundus (świat), uważana za wejście do podziemnej krainy zmarłych. [przypis edytorski]
Umbra benedicentis Maledictus adumbratur (łac.) — Cień (ręki) błogosławiącego rysuje (postać, kontur) Przeklętego (tj. szatana Bafometa) [Przypis autora]. [przypis autorski]
umbraculum (łac.) — rodzaj ekranu, którym przesłania się monstrancję z Najświętszym Sakramentem w czasie kazania. [przypis redakcyjny]
umbra (łac.) — cień; duch (zmarłego). [przypis edytorski]
unaminiter (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimes in domo (łac.) — zgodni w domu; zwrot z Ps 67, 7: Deus qui inhabitare facit unanimes in domo (w tłum. Wujka: „Bóg, który czyni, że mieszkają jednych obyczajów w domu”), występujący jako fragment mszy na Zielone Świątki w rycie rzymskim. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie, jednomyślnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimitate (łac.) — jednomyślnie, jednogłośnie. [przypis edytorski]
unanimi voce (łac.) — jednomyślnie. [przypis redakcyjny]
unanimi voto (łac.) — jednomyślnie. [przypis redakcyjny]
Una omnes fecere pedem (łac.) — wszyscy razem napięli żagiel. (Wergiliusz, Eneida, ks. V, w. 830). [przypis redakcyjny]
una poenitentium (łac.) — jedna z pokutnic. [przypis edytorski]
una salus victis nullam sperare salutem. (łac.) — jedyny ratunek zwyciężonych: nie spodziewać się znikąd ratunku. (Wergiliusz, Eneida II, w. 354). [przypis edytorski]
unctuarium (łac.) — pomieszczenie w łaźni służące do masażu i namaszczania ciała. [przypis edytorski]
unde malum (łac.) — skąd [pochodzi] zło. [przypis edytorski]
unde versus (łac.) — stąd wiersz. [przypis edytorski]
unguentum (łac.) — maść. [przypis redakcyjny]
universale (łac., l.mn. universalia) — powszechnik; termin filozoficzny będący odpowiednikiem nazwy i pojęcia ogólnego: coś, co obejmuje wszystkie wspólne cechy pewnego zbioru rzeczy jednostkowych; w średniowieczu prowadzono spór o uniwersalia, pomiędzy realizmem pojęciowym, według którego uniwersalia istnieją jako realne byty (łac. res universales), stanowiące jak gdyby idealne pierwowzory konkretnych przedmiotów, a nominalizmem, który głosił, że uniwersalia nie istnieją realnie, a są jedynie nazwami (łac. nomina), abstrakcjami językowymi; umiarkowana postać nominalizmu to konceptualizm, według którego powszechniki istnieją, ale tylko jako pojęcia w ludzkim umyśle, tworzenie uogólnień to sposób umysłowej organizacji obrazu świata. [przypis edytorski]
universitates (łac.) — wszechnice, uniwersytety. [przypis redakcyjny]
universum (łac.) — wszechświat. [przypis redakcyjny]
univira (łac.) — kobieta zamężna tylko raz. [przypis edytorski]
unus homo nobis cunctando restituit rem (łac.) — jeden człowiek zwlekaniem ojczyznę nam zbawił; słowa Enniusza o Fabiuszu Kunktatorze u Cycerona w De senectute, IV; na boku dopisano: Czarniecki. [przypis redakcyjny]
Unusquique mavult credere, quam judicare (łac.) — każdy woli wierzyć, niż wydawać własny sąd (Seneka, O życiu szczęśliwym I 4). [przypis edytorski]
Unusquisque sibi Deum fingit (łac.) — „Każdy sobie wymyśla Boga”. [przypis tłumacza]
Unusquisque (…) via (łac.) — „Niech każdy swoją postępuje drogą” (Propertius, Elegiae, II, 25, 38; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
unus tenor (łac.) — nad jedną treścią, nad jedną zawartością. [przypis edytorski]
ura caduca auctoritate publica (łac.) — przywileje na dobra, których własność do nas wróciła, powagą sejmową. [przypis redakcyjny]
urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
urbi et orbi! (łac.) — miastu i światu (dziś formuła błogosławieństwa papieskiego). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu (formuła używana w odniesieniu do błogosławieństwa udzielanego przez papieża po uroczystej mszy w Niedzielę Wielkanocną w Rzymie). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu. [przypis edytorski]
Urbi et orbi! (łac.) — Rzymowi i całemu światu. [przypis redakcyjny]
urbs Woligost apud urbaniores vocatur Julia Augusta propter urbis conditorem Julium Cesarem: (łac.) — miasto Woligoszcz przez wykształconych nazywane jest Julia Augusta, z powodu założenia go przez Juliusza Cezara. [przypis edytorski]
ureus (łac.) — metalowy wąż, znajdujący się na nakryciach głowy królów egipskich, symbol władzy monarszej. [przypis redakcyjny]
urgeant (łac.) — przypilnować mają. [przypis redakcyjny]
urgebat abdicationem (łac.) — nalegał na zrzeczenie się (abdykacje). [przypis redakcyjny]
ursus (łac.) — niedźwiedź. [przypis edytorski]
usi omnibus populi commentis (łac.) — posługując się wszystkimi plotkami pospólstwa. [przypis redakcyjny]
usque ad finem (łac.) — aż do końca. [przypis edytorski]
usque ad mortem (łac.) — aż do śmierci. [przypis edytorski]
usque (…) alter (łac.) — „Więc niczym dla cię wiedza, jeśli bliźni twoi/ Nie dziwią się jej w tobie?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, I, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Usque quo Domine oblivisceris me in finem (łac.) — Jak długo, Panie, całkiem nie będziesz o mnie pamiętał; Psalm 13. [przypis edytorski]
Usus efficacissimus rerum, omnium magister (łac.) — „Praktyka to najdzielniejsza nauczycielka wszech rzeczy” (Plinius, Naturalis historia, XXVI, 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
usus (łac.) — ustalony zwyczaj, praktyka. [przypis redakcyjny]
ut agere memoratu digna pronum, ita celeberrimus quisque ingenio, ad prodendam uirtutis memoriam sine gratia, aut ambitione, bonae tantum conscientiae pretio ducitur (łac.) — jak skłonny do działania rzeczy godnych pamięci, tak też celujący zdolnością, w uwiecznieniu cnoty powoduje się nie nadzieją wdzięczności albo ambicją, ale jedynie świadomością wartości dobrych czynów. [przypis redakcyjny]
ut aliquid fecisse videatur (łac.) — aby się zdawało, że coś się robi (Laktancjusz, Divinae Institutiones (Ustanowienia Boże) VII 4.1; cytat niedokładny). [przypis edytorski]
ut aliquid fieri videatur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione; placebo. [przypis edytorski]
ut aliquid fieri videotur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione. [przypis edytorski]
ut cadaver (łac.) — jak trup. [przypis redakcyjny]
ut corpore, animi sic viribus fortes et virtute viros (łac.) — mężów dzielnych tak ciałem, jako też siłami ducha i męstwem. [przypis redakcyjny]
ut desint vires, tamen est laudanda voluntas (łac.) — przysłowie: „Chociaż brakuje sił, trzeba pochwalać chęci” (źródło: Owidiusz, Ex Ponto, w: Epistulae III 4,79). [przypis edytorski]
Ut eat incognitus ad lupanar (łac.) — Aby iść niepoznany do domu rozpusty. [przypis tłumacza]
utensylia (z łac.) — rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]
uterque (łac.) — obie strony. [przypis redakcyjny]
uterus (łac.) — macica. [przypis edytorski]
Ut externus (…) vice (łac.) — „Obce narody nie uważają się nawzajem za bliźnich” (Plinius, Naturalis historia, VIII, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
ut fit (łac.) — jak to bywa. [przypis redakcyjny]
ut fuerit (…) didicisse (łac.) — „Byłoby w takim razie lepiej, żebyśmy się niczego nie uczyli” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
utile cum dulci (łac.) — przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]
utile dulci (łac.) — właśc. utile dulci miscere: łączyć przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]
ut immundus pro luto (łac.) — „jak nieczysty [kocha] błoto”. [przypis tłumacza]
utinam diutissime regnet pro gloria Dei et utilitate Reipublicae Christianae (łac.) — oby najdłużej królował na chwałę Boga i pożytek Rzeczypospolitej chrześcijańskiej. [przypis redakcyjny]
utinam falsus sim vates (łac.) — obym był fałszywym prorokiem. [przypis redakcyjny]
Utinam falsus vates sim! (łac.) — Obym był fałszywym prorokiem! [przypis edytorski]
utinam feliciter (łac.) — oby szczęśliwie. [przypis redakcyjny]
utinam in sancta pace requiescat (łac.) — oby w pokoju świętym spoczywała. [przypis redakcyjny]
utinam sim falsus vates (łac.) — obym był fałszywym prorokiem; obym się mylił. [przypis redakcyjny]
utinam sim falsus vates! (łac.) — obym był fałszywym wieszczem. [przypis redakcyjny]
utinam sim falsus vates (łac.) — obym był omylnym prorokiem. [przypis redakcyjny]
uti possidetis (łac.) — co posiadasz; zasada prawa międzynarodowego, wg której kończy się konflikt zbrojny z zachowaniem aktualnego stanu posiadania. [przypis edytorski]
Ut me (…) fatur (łac.) — „Więc gdy mnie zobaczyła, jak pośród rycerzy/ Trojańskich kroczę, zbladła, by na widok cudu,/ Bez myśli i bez czucia zakrzepła w podziwie,/ Drżą kolana i z trudem po chwili tak rzecze” (Vergilius, Aeneida, III, 306; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ut necesse (…) cedere (łac.) — „Jak koniecznym prawem natury jest, aby hak u przezmianu szedł w dół za powieszonym ciężarem, tak musi iść rozum za dowodami jasnymi i przejrzystymi” (Cicero, Academica, II, 12; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ut olim vitiis (…) (łac.) — Tacyt, Roczniki III. 25; cyt. Montaigne. III. 13: „Jak niegdyś na zbrodnie, tak teraz chorujemy na prawa”. [przypis tłumacza]
Ut omnium rerum sic litterarum quoque intemperantia laboramus (łac.) — Seneca Epist., 106; cyt. u Montaigne'a, III. 12. „Chorujemy na niepowściągliwość, jak we wszystkich innych rzeczach, tak i w literaturze. [przypis tłumacza]
Ut quasi (…) cruentent (łac.) — „Jakby już dokonali tego, co potrzeba,/ Puszczają strumień płynu i pościel swą mażą” (Lucretius, De rerum natura, IV, 1029–30; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ut quid Deus repulisti in finem (łac.) — Dlaczego, Boże, odrzuciłeś na wieki; Psalm 74. [przypis edytorski]
utraque civis (łac.) — podwójnie jestem obywatelem. [przypis redakcyjny]
utroque excellere (łac.) — w obu rzeczach celować. [przypis redakcyjny]
utrumque (łac.) — jedno i drugie; tu: armaty i piechotę. [przypis redakcyjny]
utrumque necessarium (łac.) — jedno i drugie potrzebne. [przypis redakcyjny]
