Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 8903 przypisów.
transcendować (z łac.) — przekraczać. [przypis edytorski]
transfiguracja (z łac.) — przemiana (w teologii katolickiej: przemiana hostii w ciało i krew Chrystusa). [przypis edytorski]
Transfixerunt (łac.) — Ewangelia św. Jana 19, 37: „Przebodli”. [przypis tłumacza]
transformista (z łac. transformatio: przekształcenie) — aktor szybko zmieniający za kulisami kostium i charakteryzację, grający kilka ról w jednym przedstawieniu. [przypis edytorski]
transito (łac.) — dosłownie: przechodzę; oznacza przechodzenie lub przejazd bez zatrzymania się. [przypis edytorski]
transito (łac.) — tu: to, co przechodzi. [przypis edytorski]
Translationis (łac.) — przeniesienia. [przypis edytorski]
translokacja (z łac.) — przeniesienie. [przypis edytorski]
transponować (z łac.) — przekładać. [przypis edytorski]
transsubstancjacja (z łac.) — przeistoczenie; w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
Tres faciunt collegium (łac.) — trzech tworzy zespół (rzymska formuła prawna, zgodnie z którą zgromadzenie przynajmniej trzech osób posiada moc prawną, np. jako stowarzyszenie, komisja itp.). [przypis edytorski]
Trevirianum (łac.) — mowa o Trewirze (niem. Trier), mieście w zachodnich Niemczech, założonym jeszcze w czasach Imperium Rzymskiego. [przypis edytorski]
triangał (z łac.) — świecznik trójramienny. [przypis redakcyjny]
triangulus ascendens (łac.) — trójkąt o wierzchołku skierowanym ku górze. [przypis edytorski]
triangulus magneticus (łac.) — trójkąt magnetyczny. [przypis edytorski]
triarii (łac.) — najbardziej doświadczeni legioniści, weterani, wprowadzani do walki w kulminacyjnym momencie bitwy. [przypis redakcyjny]
triarii (łac.) — żołnierze rezerwowi. [przypis edytorski]
tribuni plebis (łac.) — trybuni ludowi (urząd w staroż. Rzymie). [przypis edytorski]
triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
triclinium (łac.) — sala jadalna w staroż. domu rzymskim. [przypis edytorski]
triduum (z łac.) — trzydniowe święto kościelne. [przypis edytorski]
Triformis (łac.) — trójkształtna; Hekate była przedstawiana jako trzy postacie lub posąg o trzech głowach. [przypis edytorski]
triklinium a. triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków: trójkątny stół jadalny. [przypis edytorski]
tripudia (łac.) — tańce wojenne oparte na trzech krokach. [przypis edytorski]
tritum (łac.) — utarte, znane. [przypis redakcyjny]
triumwirat (łac.) — dosł. „władza trzech mężów”; w starożytnym Rzymie I triumwirat został zawiązany w roku 60 p.n.e. przez Gnejusza Pompejusza, Gajusza Juliusza Cezara i Marka Krassusa; po śmierci tego ostatniego dwaj pozostali triumwirowie stoczyli ze sobą wojnę, zakończoną zwycięstwem Cezara. [przypis edytorski]
trochanter major, minor (łac., med.) — terminy anatomiczne: krętarz większy i mniejszy, części kości udowej. [przypis edytorski]
Tros Rutulusve fuat (łac.) — bez różnicy, czy był to swój czy obcy (cytat z Eneidy Wergiliusza). [przypis edytorski]
trutynować (z łac.) — rozważać. [przypis edytorski]
trybulacja (daw., z łac.) — zmartwienie, niepokój, kłopot. [przypis edytorski]
tu autem (łac.) — ty natomiast. [przypis edytorski]
tuba marina (łac.) — trąba morska. [przypis edytorski]
tuba maryna a. tubmaryna (z łac. tuba: trąba, marina: morska) — trąba anielska; historyczny instrument smyczkowy, popularny w średniowieczu i renesansie, używany do poł. XVIII w., zaliczany do chordofonów; złożony z długiego, wąskiego pudła rezonansowego, na którym zamocowano progi i wzdłuż którego biegła jedna struna; jego charakterystyczny dźwięk przypominał brzmienie trąbki. [przypis edytorski]
Tu enim pater noster, et Abraham nescivit nos et Israel ignoravit nos (łac.) — „Tyś, zaiste, ojciec nasz; bo Abraham nie wie o nas, a Izrael nie zna nas”. [przypis tłumacza]
Tu es Dominus et Deus meus (łac.) — Ty jesteś pan i Bóg mój (niedokładny cytat słów Tomasza apostoła, por. J 20, 28). [przypis edytorski]
Tu es sacerdos in aeternum (łac. ) — jesteś kapłanem na wieki. [przypis redakcyjny]
Tu felix, Cinna (łac.) — jesteś szczęściarzem, Cinno. [przypis edytorski]
Tum (…) expectorat (łac.) — „Tak przerażenie pozbawia mnie wszelkiej przytomności” (Ennius u Cycerona [w:] Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes], III, 26; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
tumor (łac.) — guz nowotworowy. [przypis edytorski]
tumor paedagogicus, właśc. timor paedagogicus (łac.) — gra słów, zamiast timor paedagogicus: lęk przed nauczycielem (tj. szacunek dla autorytetu), dowcipny autor listu pisze tumor: guz. [przypis edytorski]
tumulandi (łac.) — dosł. mający być pogrzebani; nieboszczycy. [przypis redakcyjny]
tumult (daw.; z łac. tumultus: zgiełk, rozruch) — zamieszki (często na tle wyznaniowym); zamieszanie, zamęt; tu forma zdr.: tumulcik. [przypis edytorski]
tumult (daw., z łac. tumultus: zgiełk, zamęt, starcie) — rozruchy, zamieszki. [przypis edytorski]
tumult (z łac.) — zamieszanie. [przypis edytorski]
Tum vertice (…) ruinam (łac.) — „Z głową odkrytą stawał na deszczu nawalnym,/ Wśród grzmotów i piorunów rozpętanych w niebie” (Silius Italicus, Punica, I, 250; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
tunc (łac.) — wtedy, wówczas. [przypis edytorski]
Tun', vetule (…) escas (łac.) — „Więc, staruszku, gromadzisz żer dla cudzych uszu?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, I, 22; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Tu quid dicis? Dico quia propheta eas (łac.) — J 9, 17: „Co ty mówisz? Mówię, że jest prorokiem”. [przypis tłumacza]
turbacja (z łac.) — zmartwienie. [przypis edytorski]
turbare semetipsum (łac.) — J 11, 33: „Zafrasował się”. [przypis tłumacza]
turbidum (łac.) — burzliwe. [przypis redakcyjny]
turbować się (daw., z łac.) — martwić się. [przypis edytorski]
turbować się (z łac.) — martwić się. [przypis redakcyjny]
turnus a. per turnum (łac.) — kolej, ustalona kolejność wykonywania jakiejś czynności, np. głosowania. [przypis edytorski]
Tu sciebas, quid patiebar, nullus hominum (łac.) — Ty wiedziałeś, co cierpiałem, a nikt z ludzi (Augustyn, Wyznania VII 7). [przypis edytorski]
tuta (…) villis (łac.) — „Chwalę sobie swe małe, lecz bezpieczne mienie,/ A jeśli mi go braknie, to i tak żyć będę;/ Ale gdy mi fortuna poszczodrzy, to twierdzę,/ Że tylko ci są mądrzy oraz życie znają,/ Co na piękny dom łożą pieniądz i na włości” (Horatius, Epistulae, I, 15, 42; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
tutor (daw., z łac.) — opiekun, wychowawca. [przypis edytorski]
tutor (łac.) — opiekun. [przypis edytorski]
tutumque (…) laeto (łac.) — „Sądził się być bezpiecznym już ten zacny szwagier./ Więc łzy leje obleśne i z radosnej piersi/ Obłudne jęki puszcza” (Lucanus, Pharsalia, IX, 1037; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Tuum fac nec respicias finem (łac.) — czyń swoje, nie myśl o końcu; rób swoje, nie patrz końca. [przypis edytorski]
Tuum fac nes respicias finem (łac.) — Rób swoje i nie patrz końca. [przypis edytorski]
tuum (łac.) — twoje. [przypis edytorski]
Tuum tam spectatum exemplum, tenaci saeculorum memoriae traditum, in ipsa astra sublime pennata Fama fert (łac.) — Twój tak świetny przykład trwałej wieków pamięci przekazany, w górę pomiędzy gwiazdy skrzydlata sława niesie. [przypis redakcyjny]
tuwalnia (z łac.) — rodzaj szala z delikatnej materii, poprzez który ksiądz ujmuje monstrancję w czasie błogosławieństwa. [przypis redakcyjny]
tynktura (z łac. tingere: barwić) — barwnik: substancja barwna, rozpuszczona w wodzie lub oleju, służąca do trwałego barwienia przedmiotów; tu: tynktura brązowa, po zastosowaniu której przedmiot wygląda jak wykonany z brązu. [przypis edytorski]
tyrannidem (…) inducere in Rempublicam (łac.) — tyranię wprowadzić do ustroju Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
tyrannis (łac.) — tyrania. [przypis redakcyjny]
Tyriis in locis (łac.) — przysłowiowe Tyria maria zmienił Pasek na Tyria loca; Tyria maria: tyryjskie morza, w znaczeniu: niebezpieczne morza (dla żeglujących) stały się przysłowiowe, odkąd Tyryjczycy, tj. pochodzący od nich Kartagowie, stali się panami morza Śródziemnego. [przypis redakcyjny]
tytle (z łac.) — litery. [przypis redakcyjny]
ubera suxit (łac.) — wymię ssało. [przypis redakcyjny]
ubi bene, ibi patria (łac.) — gdzie dobrze, tam ojczyzna. [przypis edytorski]
Ubi est Deus tuus (łac.) — Ps 41, 4: „Gdzie jest twój Bóg”. [przypis tłumacza]
ubi genus, ubi rura (łac.) — na wieś, skąd gatunek (dosł. gdzie gatunek, gdzie wieś); także: Ubi genus ubi rura / Sic asinum vocat natura: wieś określa pochodzenie, osła przyzywa jego natura. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — miejsce; pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (daw., z łac.) — tu: pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac.; daw.) — miejsce. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac., daw.) — pomieszczenie. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac.) — tu daw.: pomieszczenie, salka. [przypis edytorski]
ubikacja (z łac. ubicato: usytuowany, umiejscowiony) — tu: miejsce. [przypis edytorski]
ubi leones (łac.) — [tam] gdzie [mieszkają] lwy; starożytne wyrażenie oznaczające nieznane kraje. [przypis edytorski]
ubi leones (łac.) — tam, gdzie [mieszkają] lwy; zwrot oznaczający dalekie, nieznane krainy. [przypis edytorski]
Ubi (…) mensque (łac.) — „Kiedy przemoc wszechwładnej starości poderwie/ Nasze ciało i mięśnie zwiotczeją bezsilnie,/ Wtedy i umysł chroma, i język się plącze” (Lucretius, De rerum natura, III, 452,; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ubi miles (…) noctis (łac.) — Gdy żołnierz, gardząc dostatkami i bogactwy, toczy boje w karności i ubóstwie, znużonemu służy ziemia za łoże, za pokarm używa, co ma, a sen jego trwa krócej niż noc (Curtius: De rebus Alexandri Magni III, 2, 15). [przypis redakcyjny]
Ubinam sunt quaerenda fons et fundamentum philosophiae moralis? Suntne quaerenda in explicatione ideae moralitatis quae conscientia immediate contineatur? aut in alio cognoscendi principio (łac.) — gdzież należy szukać źródła i podstawy filozofii etycznej? Czy może należy ich szukać w rozwinięciu idei moralności, zawartej bezpośrednio w świadomości? czy też w innej jakiejś racji? [przypis tłumacza]
ubi pater sum, ibi Patria (łac.) — gdzie jestem ojcem, tam (moja) ojczyzna. [przypis edytorski]
ubi patria, ibi bene (łac.) — gdzie ojczyzna, tam [jest] dobrze; nawiązanie do łacińskiej sentencji: ibi patria, ubi bene (tam ojczyzna, gdzie [jest] dobrze). [przypis edytorski]
ubi primi esse possent, soli volunt; qui nunquam recte fecerunt, ut facere viderentur, sed quia aliter facere non potuerunt (łac.) — gdzie by pierwszymi być mogli, samymi być chcą; którzy nigdy nic dobrego nie zrobili, ażeby zdawało się przynajmniej, że coś robią, ale ponieważ inaczej robić nie mogli. [przypis redakcyjny]
ubique adulatorum uberrima messis (łac.) — wszędzie obfite żniwo pochlebców. [przypis redakcyjny]
ubi sentire, quam velis, et quae sentios, exprimere licet (łac.) — gdzie wolno czuć, jak chcesz i wypowiadać, co czujesz. [przypis redakcyjny]
udelektować (z łac. delectare) — sprawić przyjemność, rozkosz. [przypis edytorski]
udeterminowane (łac.) — postanowione. [przypis edytorski]
Udum (…) rota (łac.) — „Póki glina wilgotna, podatna i miękka,/ Na toku ją garncarskim urabiaj co żywo!” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, III, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
ukontentowanie (daw., z łac.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie (z łac.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie (z łac.) — zadowolenie, radość. [przypis edytorski]
Ulikses, właśc. Ulisses (łac.; mit. gr.) — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu król Itaki, przeklęty przez Posejdona, boga mórz, podróżował przez 10 lat po świecie, nie mogąc trafić do domu. [przypis edytorski]
Uli (…) nobiles (łac.) — Prawdziwym szlachcicem jest, kogo nie tylko samo urodzenie, lecz i cnota uszlachetnia. [przypis redakcyjny]
Ulisses (łac.; mit. gr.) — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu król Itaki. [przypis edytorski]
Ulisses (łac.; mit. gr.) — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu król Itaki; towarzysze Ulissa ukochali swe zezwierzęcenie: na jednej z wysp czarodziejka Kirke zmieniła jego towarzyszy w świnie. [przypis edytorski]
