Przypisy

q.e.d. — skrót od łacińskiego zwrotu quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia), używanego jako znak zakończenia wyprowadzonego dowodu. [przypis edytorski]

q.e.d. — skrót od łac. quod erat demonstrandum: co było do udowodnienia; wyrażenie używane na zakończenie dowodu filozoficznego lub matematycznego. [przypis edytorski]

Quacabundus — Toyotomi Hideyoshi (1537–1598), japoński wojownik i władca, drugi z „trzech zjednoczycieli”, od ok. 1590 sprawujący rządy nad całym krajem. Nosił tytuł kampaku (regenta lub pełnomocnika cesarza), stąd łacińskie określenie quacabundus (z jap. kampaku-dono: szanowny pan regent). W 1597 Hideyoshi nakazał pojmać grupkę chrześcijan, misjonarzy i Japończyków, których z jego rozkazu torturowano, pokazywano okaleczonych w miastach całej Japonii, po czym ukrzyżowano. Hideyoshi powoływał się przy tym na tezę głoszoną przez Skargę, że nie da się utrzymać pokoju w państwie, w którym pojawia się nowa, druga religia przeciwko ustalonej starej. [przypis edytorski]

quadrivium i trivium (łac.) — tradycyjne łacińskie nazwy grup dziedzin wiedzy obejmujących łącznie tzw. siedem sztuk wyzwolonych, stanowiących podstawę kształcenia w średniowiecznej Europie; na trivium, nauczane na poziomie niższym, składały się trzy przedmioty humanistyczne (gramatyka, retoryka i dialektyka), natomiast quadrivium, wykładane na poziomie wyższym, obejmowało cztery przedmioty matematyczne (arytmetyka, geometria, astronomia oraz muzyka). [przypis edytorski]

Quae medicamenta non sanant, ferrum sanat; quae ferrum non sanat, ignis sanat — czego leki nie uzdrowią, to uleczy żelazo, czego żelazo nie uzdrowi, to uleczy ogień; red. WL. [przypis edytorski]

Quaeque aliae gentes ubi frigore constitit Ister (łac.) — i pewne inne narody, gdzie Ister mrozem skuty. [przypis edytorski]

quae regio in terris — jakaż kraina na ziemi (nie jest pełna naszej pracy; urwany cytat: Quae regio in terris nostri non plena laboris, Wergiliusz, Eneida, I, 460). [przypis edytorski]

quaerens, quem devoret (łac.) — [tamquam leo rugiens circuit,] quaerens quem devoret — [jak lew ryczący krąży,] szukając kogo by pożarł; Wulgata, 1 P 5, 8; o diable. [przypis edytorski]

quaestionis (łac.) — wspomniana. [przypis edytorski]

qua (from Latin) — as. [przypis edytorski]

quai des Orfèvres (fr.) — Nabrzeże Złotników; budynek w Paryżu przy quai des Orfèvres 36, na wyspie Cité na Sekwanie, mieści komendę kryminalną paryskiej prefektury policji. [przypis edytorski]

Qu' ai-je oublié? (fr.) — O czym to ja zapomniałem? [przypis edytorski]

quakeress (ang.) — kwakierka, członkini protestanckiej grupy wyznaniowej. [przypis edytorski]

qua (łac.) — jako. [przypis edytorski]

Qualis artifex pereo — jakiż artysta ginie w mej osobie (miały to być ostatnie przed śmiercią słowa Nerona). [przypis edytorski]

qualis artifex pereo (łac.) — jaki artysta ginie w mojej osobie (przedśmiertne słowa Nerona). [przypis edytorski]

qu'allait il faire dans cette galère (fr.) — cóż miałby robić na tej galerze; słynny cytat z Szelmostw Skapena Moliera. [przypis edytorski]

qu'allait — il faire donc, dans cette galère? — zniekształcony cytat z Szelmostw Skapena Moliere'a, gdzie było: Que diable allait-il faire dans cette galère, tj. jaki diabeł przybędzie tą galerą? [przypis edytorski]

quamadero — miejsce egzekucji dokonywanych przez Świętą Inkwizycję, wybudowane w Sewilli w roku 1481. [przypis edytorski]

Quam temere in nosmet legem sancimus iniquam (łac.) — Jakże pochopnie zgadzamy się z niesprawiedliwym prawem godzącym w nas samych (Horacy, Satyry I, 3, 67). [przypis edytorski]

quand à sa personne, c'est une… (fr.) — jeśli o nią chodzi, jest ona… [przypis edytorski]

quand il montrera a Celadon (…), car il n'y a rien au monde de si plaisant. Il sait encore 1000 secrets (fr.) — kiedy pokaże Celadonowi, ponieważ nie ma zabawniejszej rzeczy na świecie. Zna jeszcze tysiąc sekretów. [przypis edytorski]

„Quand Madelon vient nous verser à boire…” (fr.) — fragment z La Madelon, piosenki popularnej we Francji podczas I wojny światowej, w tłum. „Kiedy Madelon był nam podawany (do picia)”. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — jak zawsze. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — jednak; mimo wszystko. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — jednak. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — mimo wszystko. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — przecież; jednak. [przypis edytorski]

quand même (fr.) — przecież, jednak; wciąż; mimo wszystko. [przypis edytorski]

Quando me Paco me azze (…) hecho de marzipan (hiszp.) — Kiedy Paco bierze mnie za rękę w tańcu, moje ciało staje się miękkie jak marcepan. [przypis edytorski]

quand on a mange… (fr.) — gdy się przejadło milion, czuje się cały wiek na barkach, nieprawdaż? [przypis edytorski]

quand on l'on lui offre une belle (fr.) — gdy mu ofiarują piękne. [przypis edytorski]

Quand on vous verra fideles, reptiles (fr.) — Kiedy będziecie nam wiernymi, gady. [przypis edytorski]

Quando veniam et apparebo ante faciem Dei? (łac.) — kiedy przyjdę i zjawię się przed obliczem Boga? (Ps 41, 3, w tłumaczeniu Wulgaty). [przypis edytorski]

Quand un homme et une femme (…) les conventions humaines (fr.) — Jeśli kobieta i mężczyzna darzą się wzajemnie gwałtowną namiętnością, zawsze mi się wydaje, że choćby istniały przeszkody, które ich rozdzielają: mąż, rodzice… kochankowie są sobie przeznaczeni z natury, że należą do siebie zgodnie z rozporządzeniem boskim, wbrew prawom i konwencjom ludzkim. [przypis edytorski]

Quand votre fils aura l'âge de 20 ans, vous lui direz vous même: „mon fils, il faut que tu sois un cochon” (fr.) — Kiedy pana syn będzie miał 20 lat, sam mu pan powie: „synu, trzeba być świnią”. [przypis edytorski]

quantité négligeable (fr.) — ilość nieznaczna; ilość do pominięcia (zignorowania itp.). [przypis edytorski]

quantité négligeable (fr.) — wartością do pominięcia (tj. którą można pominąć ze względu na jej małą wagę dla ostatecznego rachunku). [przypis edytorski]

quantum (łac.) — dosł.: ile; tu: ilość, określona zawartość. [przypis edytorski]

quantum (łac.) — dosł.: ile; tu: ilość. [przypis edytorski]

quantum (łac.) — pewna ilość. [przypis edytorski]

quantum (łac.) — ustalona ilość. [przypis edytorski]

quantum mutatus [ab illo] (łac.) — jakże zmieniony, inny [niż tamten] (Wergiliusz, Eneida III 274; Eneasz o Hektorze, który zjawił mu się we śnie pokryty ranami). [przypis edytorski]

quantum mutatus ab illo (łac.) — niepodobny do tego, jakim był kiedyś. [przypis edytorski]

quantum satis (łac.) — ile wystarczy. [przypis edytorski]

quantum (z łac.) — ustalona ilość czegoś. [przypis edytorski]

Quaranta, Stefano (zm. 1678) — włoski jurysta z Neapolu, biskup pomocniczy Amalfi, autor Summa Bullarii et Constitutionum Summorum Pontificum (1609). [przypis edytorski]

quarante (fr.) — czterdzieści. [przypis edytorski]

quarante siècles (fr.) — czterdzieści wieków; fragment zdania wypowiedzianego przez Napoleona Bonaparte przed bitwą pod piramidami (21 lipca 1798): „Żołnierze, pamiętajcie, że z wierzchołka tych piramid czterdzieści wieków na was patrzy”. [przypis edytorski]

quare conturbas me (łac.) — czemu mnie trwożysz (Ps 42, 6; fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim, odmawiany przez kapłana). [przypis edytorski]

Quare fremuerunt gentes (łac.) — dlaczego buntują się narody; Psalm 2. [przypis edytorski]

quare (łac.) — dlaczego. [przypis edytorski]

Quare? Quia (łac.) — w jaki sposób, skoro. [przypis edytorski]

quare tristis incedum dum affligit me inimicus, popr. quare tristis incedo… (łac.) — czemu chodząc, narzekam, nieprzyjaciół się lękam (Ps 43, 2; fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim). [przypis edytorski]

Quartalsaüfer (niem.) — pijak na co dzień zachowujący trzeźwość, co pewien czas spożywający jednak duże ilości alkoholu. [przypis edytorski]

Quartier de l'Europe (fr.: Dzielnica Europejska) — dzielnica Paryża, w której ulice noszą nazwy miast europejskich. [przypis edytorski]

Quartier Latin (fr.), Dzielnica Łacińska — dzielnica uniwersytecka Paryża, położona na lewym brzegu Sekwany; nazwa pochodzi od łaciny, języka używanego powszechnie na uniwersytetach aż do czasów Rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]

quarum memoriam nolumus transferre ad posteros (łac.) — których pamięci nie chcemy zachować dla potomnych. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby, niby, pozornie. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby, niby. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jakby. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — jak, jakby. [przypis edytorski]

quasi (łac.) — niby. [przypis edytorski]

Quasimodo — bohater powieści Victora Hugo Katedra Marii Panny w Paryżu, uosobienie brzydoty oraz dobroci serca. [przypis edytorski]

Quasimodo — postać literacka, bohater powieści Victora Hugo Katedra Marii Panny w Paryżu: dzwonnik z Notre-Dame, uosobienie zniekształcenia i brzydoty. [przypis edytorski]

quasi-prorok (z łac.) — niby-prorok. [przypis edytorski]

qu'as-tu fait, qu'as-tu fait de ta jeunesse? (fr.) — co zrobiłaś, co co zrobiłaś ze swoja młodością? [przypis edytorski]

quaternio terminorum (łac.) — czwórmian terminów; błąd logiczny polegający na tym, że termin wspólny dla obydwu przesłanek sylogizmu (schematu wnioskowania) w każdej z przesłanek jest użyty w innym znaczeniu. W sylogizmie występują dwie przesłanki, zwane większą i mniejszą, przy czym we wniosku sylogizmu termin z przesłanki większej występuje jako podmiot, termin z przesłanki większej jako orzecznik, zaś termin wspólny obu przesłankom (termin średni) we wniosku nie występuje. Błąd quaternio terminorum oznacza, że w rzeczywistości w sylogizmie użyto czterech terminów, a nie trzech, zatem poprawnego wniosku wyprowadzić się nie da. [przypis edytorski]

quattrino (wł.) — moneta wł. używana od średniowiecza. [przypis edytorski]

quattrocento (wł.: czterysta) — XV wiek w kulturze włoskiej (lata tysiąc czterysetne). [przypis edytorski]

quattrocento (wł.) — dosł. czterysta, pojęcie odnoszące się do XV wieku, czyli początków renesansu w kulturze włoskiej. [przypis edytorski]

qu-a-tu-dit (fr.) — co ty mówisz. [przypis edytorski]

Quatuor articuli judicii castrensis: stuprum, incendium, latrocinium et vis armata alienis aedibus illata (łac.) — Cztery artykuły sądu wojskowego: gwałt, podpalenie, rabunek i napaść zbrojną siłą na czyjś dom. [przypis edytorski]

Qu'avez-vous donc? lui dit un de ces rats; parlez! (fr.) — Co ci jest?, pyta jeden ze szczurów. Mówże! [przypis edytorski]

Quebec — miasto w Kanadzie, u ujścia Rzeki Świętego Wawrzyńca, jedna z najstarszych europejskich osad w Ameryce Płn.; założone przez Francuzów w 1605, w 1663 zostało stolicą prowincji Nowa Francja, utworzonej z fr. kolonii w Ameryce Płn. [przypis edytorski]

Quebranta huesos — rybołów; gatunek drapieżnego ptaka wędrownego. [przypis edytorski]

que Celadon sera bientôt veuf. Je vous en assure, qu'on Vous verra plutôt porter le même habit que vous portiez il y a un an (fr.) — że Celadon będzie wkrótce wdowcem. Zapewniam cię, że raczej ciebie zobaczą w tych samych szatach, które nosiłaś rok temu [tj. w żałobie]. [przypis edytorski]

que c'est la lettre du roi à la reine (fr.) — że to jest list króla do królowej. [przypis edytorski]

Que c'est ridicule! (fr.) — Jakie to niedorzeczne! [przypis edytorski]

Qu'ecrirez vous sur ces tablettes? (fr.) — Co napiszecie na tych kartkach? [przypis edytorski]

que diable (fr.) — do diabła. [przypis edytorski]

que diable! (fr.) — u diabła! [przypis edytorski]

Que dites-vous, mademoiselle? — Co pani mówi? [przypis edytorski]

Que dit-on etc. (fr.) — Co mówi się o mnie? Warszawa ma się uciszyć. Będzie się mówić o was przed cesarzem! Wydajcie rozkaz! Mój kochany: marsz na Warszawę i zmasakrować wszystkich. [przypis edytorski]

Queenstown — ob. Cobh, miasto portowe na płd. wybrzeżu Irlandii. [przypis edytorski]

Queipo de Llano, Gonzalo (1875–1951) — hiszpański generał, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej po stronie nacjonalistów. [przypis edytorski]

que j'ai perdue ma humilité d‘autre fois et j‘ai peur (fr.) — że straciłam dawną pokorę i boję się. [przypis edytorski]

que je vous embrasse (fr.) — niech cię uścisnę. [przypis edytorski]

Que la Charte soit une vérité (fr.) — Co w Karcie (Praw), to jest prawdą. [przypis edytorski]

Quel beau pays que l'Italie (fr.) — Jakże pięknym krajem są Włochy. [przypis edytorski]

Quel caprice!… (fr.) — Co za kaprys! Co za niesprawiedliwość! Jak to! Twoja Klarysa zdradziłaby twą miłość? [przypis edytorski]

quel dommage (fr.) — jaka szkoda. [przypis edytorski]

que le paysan est aussi un homme (fr.) — że chłop też jest mężczyzną. [przypis edytorski]

Quel est votre prix (fr.) — jaka jest pani cena. [przypis edytorski]

Quel giorno piu non vi leggemmo avante (wł.), pol.: Dnia tego nie czytaliśmy więcej — Dante Alighieri, Boska komedia, Piekło, pieśń V, w. 138 (zakończenie opowieści Franceski z Rimini, o jej cudzołożnej namiętności do Paola Malatesty, która wybuchła, gdy wspólnie czytali romans rycerski). [przypis edytorski]

Quel honneur (…) serviteur — „Co za zaszczyt, co za szczęście! Ach, panie senatorze, jestem pańskim uniżonym sługą”. Refren satyrycznej piosenki z 1813 r. Le Sénateur Pierre-Jeana Bérangera, w której łaski senatora wobec będącego podmiotem lirycznym męża są pochodną łask, którymi jego żona obdarza senatora) [przypis edytorski]

quelle brute cléricale! (fr.) — co za klerykalny brutal! [przypis edytorski]

Quelle chance! (fr.) — co za szczęście. [przypis edytorski]

Quelle corvée! (fr.) — co za pańszczyzna. [przypis edytorski]

Quelle diable de rosse me donnez-vous là? (fr.) — Co do diabła mi tu dajecie? [przypis edytorski]