Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 157985 przypisów.
abo (gw.) — albo. [przypis edytorski]
Abo im odpuść, Panie, ten grzech, abo jeśli tego nie uczynisz, wymaż mię z ksiąg twoich, w któreś napisał — Wj 32, 32. [przypis edytorski]
abolicjonista — zwolennik zniesienia niewolnictwa. [przypis edytorski]
aboli (daw.) — albo, lub też. [przypis edytorski]
abolucjonizm, własc.abolicjonizm — ruch społeczny na rzecz zniesienia jakiegoś prawa, szczególnie zniesienia niewolnictwa. [przypis edytorski]
abominacja — wstręt, obrzydzenie. [przypis edytorski]
abominacja — wstręt, odraza, obrzydzenie; z łac. abominatio, w daw. źródłach zapisywanego także jako abhonimatio, gdyż błędnie wywodzono to słowo od ab homine: od człowieka. [przypis edytorski]
abominacja (z łac. abominatio) — wstręt, odraza, obrzydzenie. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — obrzydzenie, odraza. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt, odraza. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. [przypis redakcyjny]
abominacja (z łac.) — wstręt, odraza, obrzydzenie. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — wstręt, odraza, obrzydzenie. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — wstręt, odraza, obrzydzenie. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — wstręt, odraza. [przypis edytorski]
abominacja (z łac.) — wstręt, odraza. [przypis redakcyjny]
abominacja (z łac.) — wstręt. [przypis edytorski]
abominatio desolationis (łac.) — wstręt do osamotnienia. [przypis redakcyjny]
abominationem naturalem (łac. forma B.lp) — wstręt wrodzony. [przypis redakcyjny]
Abongo, Aka-ka i Batwa — karły afrykańskie. [przypis autorski]
abordować — atakować, wdzierając się na pokład statku. [przypis edytorski]
abo (starop.) — albo. [przypis edytorski]
abo (starop.; gw.) — albo. [przypis edytorski]
Abo szczo? (ukr.) — Bo co? [przypis edytorski]
About, Edmond François Valentin (1828–1885) — fr. pisarz, publicysta i dziennikarz, założyciel pisma „Wiek XIX” („XIXe Siècle”). [przypis edytorski]
ab ovo (łac., dosł.: od jaja) — od początku. [przypis edytorski]
ab ovo (łac.) — dosł. od jajka; od zera, od początku. [przypis edytorski]
ab ovo (łac.: od jaja) — od początku. [przypis redakcyjny]
ab ovo (łac.: od jajka) — od początku. [przypis edytorski]
ab ovo (łac.) — od początku, dosł.: od jajka; jajko stanowiło pierwszą potrawę na ucztach staroż. Rzymian. [przypis redakcyjny]
ab ovo (łac.) — od samego początku. [przypis edytorski]
ab ovo (łac.) — od zarodka, od początku. [przypis tłumacza]
Abrabanel a. Abravanel — jedna z najstarszych i najznakomitszych rodzin żydowskich w Hiszpanii. [przypis edytorski]
Abradatas — król Suzyjczyków, z miasta Suza (na wschód od Babilonu, nad rzeką Choaspes [ob. Karche]), które później było wiosenną rezydencją królów perskich; dziś Suzjana (okolica Suzy) zwie się Chuzistan. W starożytności to kraina Elam. Miasto Suza, po asyryjsku Susan, po hebrajsku Szuszan („miasto lilii”) było od 596 r. przed Chr. stolicą Persji, zdobyte przez Teispesa, pierwszego historycznego króla perskiego z rodu Achemenidów, pradziada Cyrusa (Teispes, Cyrus I, Kambyzes I, Cyrus II). Więc znowu anachronizm, jeśli się mówi o Suzjanie jako o niepodległej krainie. [przypis tłumacza]
Abraham — Ἁβραάμ (N), Ἁβάραμος (D). [przypis tłumacza]
Abraham — biblijny patriarcha, ojciec narodu żydowskiego (hebr. znaczenie jego imienia to: „ojciec narodów”); swego długo wyczekiwanego syna Izaaka był gotów złożyć w ofierze Bogu na górze Moria (wg tradycji utożsamianej późn. ze wzgórzem świątynnym w Jerozolimie), lecz dawszy dowód swej wiary i bojaźni bożej (hebr. Akeda: „związanie”, „ofiarowanie”), został w ostatniej chwili powstrzymany od tego przez anioła, wysłannika Jahwe. [przypis edytorski]
Abraham — biblijny patriarcha, syn Teracha. Pierwotnie miał na imię Abram. Gdy miał 77 lat ukazał mu się Bóg i nakazał mu wyruszyć do miejsca, które mu wskaże; gdy dotarł do miasta Sychem, Bóg oznajmił, że to miejsce oddaje jego potomstwu (Rdz 12,1–7). W wieku 99 lat ponownie ukazał mu się Bóg, by odnowić z nim przymierze; zapowiedział, że Abram będzie ojcem wielu narodów i wówczas zmienił mu imię na Abraham; wtedy również Bóg nakazał dokonywać obrzezania chłopców (Rdz 17,1–11). Abraham pojął za żonę Saraj, która była bezpłodna (Rdz 11,29–30), dlatego pierworodnym jego synem jest syn urodzony przez niewolnicę Hagar — Izmael (Rdz 16,2–11). Dzięki łasce boskiej, której Bóg zmienił imię na Sara, zaszła w ciążę i urodziła Izaaka (Rdz 17,19–21). Po śmierci Sary, Abraham pojął za żonę Keturę, z którą miał jeszcze sześciu synów (Rdz 25,1–2). Bóg wystawił Abrahama na próbę wiary i kazał mu złożyć w ofierze ukochanego syna Izaaka. Abraham przystał na to i gdy miał go zabić, Bóg pozwolił mu złożyć w zamian ofiarę z baranka (Rdz 22,1–13). [przypis edytorski]
Abraham — biblijny patriarcha, syn Teracha. Pierwotnie miał na imię Abram. Gdy miał 77 lat ukazał mu się Bóg i nakazał mu wyruszyć do miejsca, które mu wskaże; gdy dotarł do miasta Sychem, Bóg oznajmił, że to miejsce oddaje jego potomstwu (Rdz 12,1–7). W wieku 99 lat ponownie ukazał mu się Bóg, by odnowić z nim przymierze; zapowiedział, że Abram będzie ojcem wielu narodów i wówczas zmienił mu imię na Abraham; wtedy również Bóg nakazał dokonywać obrzezania chłopców (Rdz 17,1–11). Abraham pojął za żonę Saraj, która była bezpłodna (Rdz 11,29–30), dlatego pierworodnym jego synem jest syn urodzony przez niewolnicę Hagar — Izmael (Rdz 16,2–11). Dzięki łasce boskiej Saraj, której Bóg zmienił imię na Sara, zaszła w ciążę i urodziła Izaaka (Rdz 17,19–21). Po śmierci Sary, Abraham pojął za żonę Keturę, z którą miał jeszcze sześciu synów (Rdz 25,1–2). Bóg wystawił Abrahama na próbę wiary i kazał mu złożyć w ofierze ukochanego syna Izaaka. Abraham przystał na to i gdy miał go zabić, Bóg pozwolił mu złożyć w zamian ofiarę z baranka (Rdz 22,1–13). [przypis edytorski]
Abraham, Gedeon; umacniać wiarę cudami — Fragm. 822. [przypis tłumacza]
Abraham i Jakub ze swymi służebnymi (bibl.) — postacie z Księgi Rodzaju: patriarchowie, spłodzili synów ze służebnymi, kiedy ich żony przez długi czas nie mogły mieć dzieci i wydawały się bezpłodne (Rdz 16, 1–15; Rdz 30, 1–13). [przypis edytorski]
Abraham nie wziął nic dla siebie, jeno tylko dla swoich sług — Kiedy zwyciężył króla Sodomy (Rdz 14, 24). [przypis tłumacza]
Abraham — pierwotnie imię Abram, syn Teracha. Gdy miał 77 lat ukazał mu się Bóg i nakazał mu wyruszyć do miejsca, które mu wskaże; gdy dotarł do miasta Sychem, Bóg oznajmił, że to miejsce oddaje jego potomstwu (Rdz 12,1–7). W wieku 99 lat ponownie ukazał mu się Bóg, by odnowić z nim przymierze; zapowiedział, że Abram będzie ojcem wielu narodów i wówczas zmienił mu imię na Abraham; wtedy również Bóg nakazał dokonywać obrzezania chłopców (Rdz 17,1–11). Abraham pojął za żonę Saraj, która była bezpłodna (Rdz 11,29–30), dlatego pierworodnym jego synem jest syn urodzony przez niewolnicę Hagar — Izmael (Rdz 16,2–11). Dzięki łasce boskiej, której Bóg zmienił imię na Sara, zaszła w ciążę i urodziła Izaaka (Rdz 17,19–21). Po śmierci Sary, Abraham pojął za żonę Keturę, z którą miał jeszcze sześciu synów (Rdz 25,1–2). Bóg wystawił Abrahama na próbę wiary i kazał mu złożyć w ofierze ukochanego syna Izaaka. Abraham przystał na to i gdy miał go zabić, Bóg pozwolił mu złożyć w zamian ofiarę z baranka (Rdz 22,1–13). [przypis edytorski]
Abraham — postać biblijna, pierwszy z hebrajskich patriarchów. [przypis edytorski]
Abraham (rel.) — biblijny protoplasta i patriarcha narodu izraelskiego. Łono Abrahama jest metaforą zasłużonego odpoczynku po śmierci. [przypis edytorski]
Abraham (rel.) — patriarcha hebrajski, żyjący w ok. II tysiącleciu p.n.e. Był praojcem narodu arabskiego i żydowskiego, mężem Sary i Hagar oraz ojcem Izmaela i Izaaka. [przypis edytorski]
abrakadabra — zaklęcie z tajemnic gnostycyzmu. [przypis redakcyjny]
Abrakax — także: Abraksas, pierwotny zapis: Abrasax; najwyższe bóstwo w mit. pers. oraz gnostycki symbol pełni i logiki; synonim magii i tajemnicy, w języku popularnym abrakadabra pochodzi od imienia Abraksas. [przypis edytorski]
Abram a. Abraham (ok. II tysiąclecia p.n.e.) — pierwszy z hebrajskich patriarchów, ojciec Izaaka i Izmaela. [przypis edytorski]
Abramowski, Edward (1868–1918) — polski myśliciel polityczny, filozof, psycholog i socjolog. [przypis edytorski]
Abram — pierwotne imię biblijnego patriarchy Abrahama, syna Teracha. Gdy miał 77 lat ukazał mu się Bóg i nakazał mu wyruszyć do miejsca, które mu wskaże; gdy dotarł do miasta Sychem, Bóg oznajmił, że to miejsce oddaje jego potomstwu (Rdz 12,1–7). W wieku 99 lat ponownie ukazał mu się Bóg, by odnowić z nim przymierze; zapowiedział, że Abram będzie ojcem wielu narodów i wówczas zmienił mu imię na Abraham; wtedy również Bóg nakazał dokonywać obrzezania chłopców (Rdz 17,1–11). Abraham pojął za żonę Saraj, która była bezpłodna (Rdz 11,29–30), dlatego pierworodnym jego synem jest syn urodzony przez niewolnicę Hagar — Izmael (Rdz 16,2–11). Dzięki łasce boskiej, której Bóg zmienił imię na Sara, zaszła w ciążę i urodziła Izaaka (Rdz 17,19–21). Po śmierci Sary, Abraham pojął za żonę Keturę, z którą miał jeszcze sześciu synów (Rdz 25,1–2). Bóg wystawił Abrahama na próbę wiary i kazał mu złożyć w ofierze ukochanego syna Izaaka. Abraham przystał na to i gdy miał go zabić, Bóg pozwolił mu złożyć w zamian ofiarę z baranka (Rdz 22,1–13). [przypis edytorski]
abrenuntiat (łac.) — wyrzeka się. [przypis redakcyjny]
abrewiator (z łac. breve: krótki) — ten, który używa skróconych słów lub znaków zamiast całych wyrazów. [przypis redakcyjny]
abrewiatura — skrót, zwł. w dawnym piśmie odręcznym. [przypis edytorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 153. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 154. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 155. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 28. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 317. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 91. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 111. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 116, M. Rose, Authors and Owners. The invention of copyright, London 1994, s. 111, Ch. May, S. K. Sell, Intellectual property rights. A critical history, London 2006, s. 96. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 118. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 17; M. Juda, Przywileje drukarskie w Polsce, s. 75. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 211. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 216. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 273. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 30, G. Petri, Transition from guild regulation to modern copyright law (Sweden), [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 108, N. Davies, Europa, rozprawa historyka z historią, Kraków 1998, s. 293. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 32. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 51. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 58. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…., s. 58. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 63, B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 9. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 70. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 73. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 73. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 73. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 82, P. Gancarczyk, Muzyka wobec rewolucji druku…, s. 257, J. Kostylo (2008), Commentary on the Venetian decree of 1545 regarding author/printer relations, [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 82 [przypis autorski]
A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…., s. 98. [przypis autorski]
Abrokomas — satrapa Fenicji, dowodził wojskami perskimi od wybrzeży Morza Śródziemnego na zachodzie po Eufrat na wschodzie. [przypis edytorski]
Abruzzy — położone w środkowych Włoszech najwyższe pasmo Apeninów. [przypis edytorski]
Abruzzy, właśc. Abruzzo (wł.) a. Abruzja — górzysty region, leżący w centralnej części Półwyspu Apenińskiego, nad Morzem Adriatyckim. Tu prawdopodobnie metonimia dzikiego terenu, w którym grasują zbójcy. [przypis edytorski]
Abruzzy, właśc. Abruzzo (wł.) a. Abruzja — górzysty region w centralnej części Półwyspu Apenińskiego, nad Morzem Adriatyckim; w XIX w. nękany powstaniami, zbrojnymi walkami politycznymi i bandytyzmem. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — obraz, plan. [przypis redakcyjny]
abrys (daw.) — plan. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — rysunek, szkic; stroje ludowe, o których mówi Norwid, ozdabiane były kopiami runów z nagrobków, traktowanymi jednak nie jak pismo, a jako abstrakcyjne wzory. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — szkic, zarys. [przypis edytorski]
abrys (daw.) — zarys, także: rycina. [przypis redakcyjny]
abrys (daw., z ros.) — szkic, zarys. [przypis redakcyjny]
Absalom (bibl.) — syn króla Dawida i Maaki (2Sm 3,2–3). Zabił on swojego przyrodniego brata Ammona (syna Dawida i Achinoam), w ramach odwetu za to, że Ammon zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar (2 Sm 13,1–29). Dumny ze swoich długich włosów, zginął w wojnie domowej przeciw ojcu, gdy uciekając zaczepił włosami o gałęzie drzewa i nie zdołał się wyswobodzić przed nadejściem pogoni. [przypis edytorski]
Absalom — syn Dawida i Maaki (2Sm 3,2–3). Zabił on swojego przyrodniego brata Ammona (syna Dawida i Achinoam), w ramach odwetu za to, że Ammon zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar (2 Sm 13,1–29). [przypis edytorski]
Absalon, właśc. Absalom — postać biblijna, syn króla Dawida; kiedy jego przyrodni brat, pierworodny potomek króla, zgwałcił rodzoną siostrę Absaloma, Tamar, i nie został ukarany, Absalom kazał swoim sługom zamordować go podstępnie podczas uczty, a następnie zbiegł; pozbawiony wstępu na dwór, zawiązał bunt przeciw ojcu, został obwołany przez swoich zwolenników królem i zajął Jerozolimę; zginął zabity podczas ucieczki po zakończonej klęską bitwie z wojskami Dawida. [przypis edytorski]
absence (fr.) — nieobecność. [przypis edytorski]
absentees (ang.) — nieobecni. [przypis redakcyjny]
absenteizm — uchylanie się od spełniania obowiązku, nieobecność w życiu społecznym. [przypis edytorski]
absent (fr.) — nieobecny. [przypis edytorski]
absit omen(łac.) — oby to nie była wróżba. [przypis redakcyjny]
Absit omen! (łac.) — Oby to nie było złą wróżbą! [przypis edytorski]
Absolomów […] brat rodzony, / Dla Tamary […] mieczem przebodziony — Amnon, zabity przez Absaloma za to, że gwałt uczynił siostrze jego Tamarze. [przypis redakcyjny]