Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7505 przypisów.
Denikin, Anton Iwanowicz (1872–1947) — generał rosyjski; jeden z najważniejszych przywódców antybolszewickich sił podczas wojny domowej w Rosji: współorganizator i od 1918 dowódca Armii Ochotniczej, w latach 1919–1920 dowódca Sił Zbrojnych Południa Rosji. [przypis edytorski]
Denina, Carlo (1731–1813) — włoski filolog i historyk. [przypis edytorski]
Denique (…) insinuetur — Lucretius, De rerum natura, III, 777. [przypis tłumacza]
Denique (…) orta est — Lucretius, De rerum natura, IV, 516. [przypis tłumacza]
Denique (…) toto — Lucretius, De rerum natura, III, 741, 746. [przypis tłumacza]
Denis Diderot (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Denken des Denkens (niem.) — myślenie myślenia. [przypis redakcyjny]
Denko — w innych przekładach „Spodek”, po angielsku „Bottom”. [przypis edytorski]
Denn du heissest Kettler; du bist von Kettler… (niem.) — Ponieważ nazywasz się Kettler; jesteś von Kettler. [przypis edytorski]
De nobis ipsis silemus (…) — tę dewizę dodał Kant w drugim wydaniu swego dzieła. [przypis tłumacza]
de nomine (łac.) — z nazwy, nominalnie. [przypis edytorski]
de nomine (łac.) — z nazwy. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — na nowo. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — od nowa. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — znowu, jeszcze raz. [przypis edytorski]
de noviter repertis (łac.) — tu: ze względu na nowo otwarte (beczki z winem). [przypis edytorski]
de novo (łac.) — na nowo. [przypis redakcyjny]
de novo (łac.) — od nowa. [przypis redakcyjny]
— Den Schluss sollen sie mai sehen! (niem.) — Zobaczą oni, jaki będzie koniec! [przypis autorski]
denszczik (ros.) — adiutant a. ordynans. [przypis edytorski]
Dentatorum (łac.) — Dentatusów; Dentatów; Manius Curius Dentatus (zm. ok. 270 r. p.n.e.), Rzymianin, wzór starożytnej cnoty, pogromca Samnitów, Sabinów i Pyrrusa. [przypis redakcyjny]
Dentatus, [właśc. Manius Curius Dentatus (zm. 270 p.n.e.)] — zwycięzca Pyrrusa [w bitwie pod Benewentem (275 p.n.e.), po której król Pyrrus przerwał wojną prowadzoną przeciw republice rzymskiej i powrócił do Epiru. Być może jednak autor miał na myśli Lucjusza Sykcjusza Dentatusa (zm. ok. 450 p.n.e.), legendarnego plebejskiego bohatera, słynnego z odwagi żołnierza, który walczył w 120 bitwach i zdobył dziesiątki wyróżnień wojskowych, zamordowanego za sprzeciwianie się kolegium decemwirów; red. WL]. [przypis tłumacza]
denudacja (geol.) — ogół procesów niszczących powodujących obnażanie podłoża skalnego, wyrównywanie i stopniowe obniżenie powierzchni ziemi; obejmuje wietrzenie, erozję i przemieszczanie okruchów skalnych z terenów górskich i wyżynnych na nizinne. [przypis edytorski]
denudacja powierzchniowa (oryg. ang. subaerial denudation) — procesy niszczące i wyrównujące powierzchnię ziemi zachodzące pod wpływem czynników działających na lądzie. [przypis edytorski]
denuncjacja — doniesienie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia. [przypis edytorski]
denuncjacja — donos; zgłoszenie złożone stosownym władzom. [przypis edytorski]
denuncjacja — poinformowanie władz o czyimś niezgodnym z prawem postępowaniu. [przypis edytorski]
denuncjacja — tajemne doniesienie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia. [przypis edytorski]
denuncjant — dziś: denuncjator. [przypis edytorski]
denuncjowali nas przed Batorym — samowolne najazdy kozackie na ziemie podległe władzy imperium osmańskiego psuły Batoremu relacje dyplomatyczne z Turkami w obliczu zbliżającej się wojny z Moskwą; m.in. w 1574 roku Kozacy zaporoscy wmieszali się w walki o tytuł hospodara mołdawskiego, a ich watażka Iwan Podkowa wyruszył na Mołdawię i został od końca listopada do grudnia 1577 hospodarem; usunięty z tronu przez Krzysztofa Batorego, brata Stefana Batorego (1533–1586, król Polski od 1576); zbiegł do Polski, gdzie został uwięziony, a następnie na stanowcze żądanie sułtana skazany na śmierć i ścięty. [przypis edytorski]
denuntiando (łac.) — oznajmiając. [przypis redakcyjny]
denuntio (łac.) — zapowiadać. [przypis redakcyjny]
Denysow, popr.: Denisow, Fiodor Pietrowicz (173–1803) — rosyjski generał, dowódca kawalerii; uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej i rosyjsko-szwedzkiej; w czasie insurekcji kościuszkowskiej dowodził korpusem rosyjskim operującym w Małopolsce. [przypis edytorski]
de occulta Philosophia (łac.) — o wiedzy tajemnej. [przypis edytorski]
deodar — gatunek cedru. [przypis redakcyjny]
De officiis — traktat Marka Tulliusza Cycerona (106–43 p.n.e.), poświęcony moralnym zobowiązaniom człowieka. [przypis edytorski]
Deo gratias (łac.) — Bogu dzięki. [przypis edytorski]
De omnibus rebus et quibusdam aliis (łac.) — o wszystkich rzeczach i o niektórych innych. [przypis edytorski]
de omni re scibili (łac.) — o wszystkich rzeczach, które można poznawać. [przypis edytorski]
De omni re scibili (łac.) — Tytuł jednej z dziewięciuset tez, których Pic Mirandola zamierzał bronić publicznie w Rzymie w r. 1486. [przypis tłumacza]
d'Eon de Beaumont, Charles, znany jako kawaler d'Eon lub panna d'Eon (1728–1810) — francuski dyplomata, szpieg i żołnierz; walczył w wojnie siedmioletniej, szpiegował na rzecz Francji podczas pobytu w Rosji i Anglii; zasłynął z noszenia damskich sukien i podawania się za kobietę. [przypis edytorski]
de optimo genere explicandi Hebraica (łac.) — o najlepszym sposobie tłumaczenia z hebrajskiego. [przypis edytorski]
Deotyma — pseudonim literacki Jadwigi Łuszczewskiej (1834–1908), powieściopisarki i poetki, autorki cyklu poematów o dawnych dziejach Polski pt. Polska w pieśni (m.in. poemat Wanda). Deotyma jest najbardziej znana z powieści historycznych dla młodzieży, np. Panienka z okienka. [przypis edytorski]
Deotyma — pseudonim literacki Jadwigi Łuszczewskiej (1834–1908). [przypis edytorski]
Deotyma (pseud.), właśc. Jadwiga Łuszczewska (1834–1908) — pisarka, poetka; autorka powieści dla młodzieży, m.in. Panienka z okienka (1898). [przypis edytorski]
Deotyma, właśc. Jadwiga Łuszczewska (1834–1908) — powieściopisarka i poetka publikująca pod pseud.; autorka cyklu poematów epickich o dawnych dziejach Polski pt. Polska w pieśni (m.in. Wanda, 1887); najbardziej znana z powieści historycznych dla młodzieży, np. Panienka z okienka (1898). [przypis edytorski]
Deotymie (…) gdyby (…) straciła matkę — z matką Deotymy, Niną Łuszczewską, rozdzieliły Narcyzę jakieś nieporozumienia. [przypis redakcyjny]
de pache — pod pachę, pod rękę (zwrot pseudofrancuski). [przypis edytorski]
depaktacją — żądanie wyższej opłaty, zdzierstwo. [przypis redakcyjny]
departament — jednostka podziału administracyjnego we Francji, odpowiednik powiatu. [przypis edytorski]
departament Wydrążona — po francusku Creuse. Podajemy tu nazwę departamentu w przekładzie, gdyż tego wymaga gra słów, na której powieść osnuto. [przypis tłumacza]
departamenty — tu: w znaczeniu części. [przypis redakcyjny]
Department of Correction (ang.) — Departament Więziennictwa. [przypis edytorski]
de — partykuła; orge — jęczmień; słowo ville, oznaczające miasto, często występuje w złożeniach w nazwach miejscowości i nazwiskach. [przypis tłumacza]
depauperacja (z łac.) — zubożenie. [przypis redakcyjny]
depauperatio (łac.) — zubożenie. [przypis redakcyjny]
depcąca — dziś częściej: depcząca. [przypis edytorski]
depcąc nogami — prymitywny sposób prania w strumieniu. [przypis edytorski]
depcą — dziś częściej: depczą. [przypis edytorski]
dependencja — zależność. [przypis redakcyjny]
dependencyja — zależność. [przypis redakcyjny]
dependent (daw.) — pomocnik adwokata lub notariusza. [przypis edytorski]
dependent (daw.) — pomocnik adwokata, notariusza itp. [przypis edytorski]
dependent (daw.) — praktykant lub pomocnik u adwokata lub notariusza. [przypis edytorski]
dependent (daw., z łac. dependens, dependentis: zależny) — praktykant lub pomocnik pracujący u adwokata, notariusza itp. [przypis edytorski]
dependentias (łac.) — skutki. [przypis redakcyjny]
dependentów — pomocników obrońcy. [przypis redakcyjny]
dependent — pomocnik adwokata a. notariusza. [przypis edytorski]
dependent — praktykant u adwokata lub notariusza. [przypis edytorski]
dependent — praktykant u adwokata lub notariusza. [przypis redakcyjny]
dependent — prawnik, pracujący u adwokata. [przypis redakcyjny]
dependować (daw., z łac.) — zależeć. [przypis edytorski]
dependowało od zdarzenia — zawisło, było zależne [od przypadku]. [przypis redakcyjny]
dependowali — byli zależni. [przypis redakcyjny]
dependowali — byli zależni, zależeli. [przypis redakcyjny]
de periculo dantis et accipientis (łac.) — o niebezpieczeństwo dającego i przyjmującego. [przypis redakcyjny]
depesza — telegram. [przypis edytorski]
depesza — tu: telegram. [przypis edytorski]
de philosophia et quibusdam aliis (…) de gratitudine (łac.) — o filozofii i niektórych innych sprawach [jak np.] o wdzięczności. [przypis redakcyjny]
de pire en pire (fr.) — coraz gorzej. [przypis edytorski]
depopulacja — spustoszenie. [przypis redakcyjny]
depopulatores (łac.) — ci, którzy wyludniają. [przypis edytorski]
depopulatores totius mundi et possessores quadraginta regnorum (łac.) — łupieżcy całego świata i panowie czterdziestu królestw. [przypis redakcyjny]
deposita cappa (łac.) — habit (płaszcz) do depozytu (zdeponowany). [przypis edytorski]
deposito (łac. depositum) — przedmiot złożony na przechowanie; tu: przechowalnia. [przypis redakcyjny]
depozycje — zeznania. [przypis redakcyjny]
depozytariusz — grupa państw lub organizacja międzynarodowa przechowująca oryginał umowy międzynarodowej i wszystkich związanych z nią dokumentów. W przypadku umów zawieranych w ramach ONZ depozytariuszem jest Sekretarz Generalny tej organizacji. [przypis edytorski]
depozyt — nakład. [przypis redakcyjny]
depozyt — tu: skarb. [przypis redakcyjny]
Depozyt (…) życie zawisło — W czasie małoletniości i młodości Ludwika XIV Francją wstrząsały zamieszki domowe (Fronda): Orgon stał w nich (jak dowiedzieliśmy się od Doryny w akcie I) po stronie króla. Ale jak zdarza się często w takich domowych wojnach, miał widać przyjaciela w przeciwnym obozie i przyjął odeń jakiś tajemny depozyt do przechowania. Tartufe przejrzał w lot, jaką siłę może mu dać taka broń, i postarał się o to, aby depozyt, który może mieścił jakieś ważne tajemnice polityczne, dostał się w jego ręce. To tłumaczy poniekąd zuchwalstwo, z jakim sobie poczyna, gdyż oddając dworowi przysługę i denuncjując Orgona jako zdrajcę, miał nad nim zupełnie niedwuznaczną przewagę. [przypis tłumacza]
de praesumptionibus (łac.) — o dowodach. [przypis edytorski]
de praeteritis (łac.) — o tym, co się stało. [przypis redakcyjny]
deprecor primum (łac.) — przepraszam naprzód. [przypis redakcyjny]
deprekacją — [daw. B.lp r.ż.] przeproszenie. [przypis redakcyjny]
deprekacją — przeproszeniem. [przypis redakcyjny]
deprekacją — [z] przeproszeniem. [przypis redakcyjny]
deprekacja — przeprosiny. [przypis redakcyjny]
deprekacji — przeproszenia. [przypis redakcyjny]
deprekować — uroczyście przeprosić. [przypis edytorski]
deprekować (z łac. deprecatio: uroczyste przeprosiny) — przeprosić publicznie; termin z języka prawn., przeprosiny takie były zwykle odczytywane w kościele, w obecności zgromadzonych świadków. [przypis edytorski]
