Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3337 przypisów.
Homer — na poły legendarny, genialny poeta grecki, twórca fundamentalnych dla kultury europejskiej eposów, Iliady i Odysei. Miał urodzić się w Smyrnie w Azji Mniejszej, w VIII lub IX w. p.n.e.; według tradycji na starość był ubogim ślepym, wędrownym śpiewakiem. [przypis edytorski]
Homer opiewa, jak Achilles nie za chłopaka miłowanego, tylko za druha… — por. Iliada XVIII 98 i 128. [przypis tłumacza]
Homer o Terezjaszu mówi pośród umarłych… — w Odysei X 495; wieszczkowi Terezjaszowi władczyni zmarłych Persefona jako jedynemu pozostawiła rozum, świadomość po śmierci. [przypis edytorski]
Homer (…) ową złotą linę — Homer, Iliada VIII 18–27 (Zeus na radzie bogów o swojej potędze, przekonując, że nawet wszyscy bogowie i boginie razem nie mogliby, ciągnąc za złoty łańcuch przywiązany na szczycie Olimpu, ściągnąć go na ziemię, podczas gdy on sam pociągnąłby ich wraz z morzami i ziemią, a następnie związałby łańcuch wokół szczytu i wszystko zawisłoby w przestrzeni). [przypis edytorski]
Homerowi (…) nie mogła być obcą perspektywa (…) szpiegi znajdowali się nieco dalej od innych figur — odnosi się to do dotyczących wierszy Homera, opisujących tarczę np. „Nieco opodal przysiadło z narodu dwoje na warcie” (szpiegi) albo „Nieco opodal Keryksy pod drzewem gotują wieczerzę (…)”. [przypis autorski]
Homer (…) powiada: przysmakiem przy trunku cebula — por. Iliada XI 631. [przypis tłumacza]
Homer (…) przypisuje niektórym bohaterom dar przewidywania przyszłości w chwili zgonu — wiara, że przed skonaniem ma się proroczego ducha, była w starożytności powszechna. U Homera umierający Patroklos przepowiada śmierć zabójcy swemu, Hektorowi (Iliada, XVI, w wyd. Biblioteki Narodowej w. 540 i n.), a Hektor wróży zgon Achillesowi (Iliada, XXII, w wyd. Biblioteki Narodowej w. 263 i n.). W Apologii Platona (XXX) czytamy też zdanie o przepowiadaniu przyszłości przez umierających, ale bez powołania się na Homera. [przypis tłumacza]
Homer przypisuje Odyseuszowi przymiot pewnego mówcy — zob. Odyseja VIII 171. [przypis tłumacza]
Homer — starogrecki pieśniarz wędrowny, śpiewak i recytator, uważany za ojca poezji epickiej. [przypis edytorski]
Homer tak tajemniczo serce i wosk podobnymi wyrazami nazywa — Homer, nazywając serce, zawsze zamiast formy κέαρ (kéar) używa słowa κῆρ (kēr), które przypomina słowo κηρός (kērós), oznaczające wosk. [przypis edytorski]
Homer (VIII wiek p.n.e.) — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, autor Iliady i Odysei, uważany za ojca poezji epickiej. [przypis edytorski]
Homer (VIII w. p.n.e) — epik grecki; jak głoszą podania, był ślepym śpiewakiem wędrownym, twórcą Iliady i Odysei. [przypis edytorski]
Homer (VIII w. p.n.e) — epik grecki; jak głoszą podania, był ślepym śpiewakiem wędrownym, twórcą Iliady i Odysei. [przypis edytorski]
Homer (VIII w. p.n.e.) — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, autor Iliady i Odysei. [przypis edytorski]
Homer (VIII w. p.n.e.) — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, twórca najstarszych greckich poematów epickich, Iliady i Odysei. [przypis edytorski]
Homer wyprowadza do boju Trojańczyków z dzikim okrzykiem (…) — [por.] Iliada, III 2 i 8: „Wyszli z krzyki głośnymi Trojanie (…) / Złością zaś pałający Achaje w milczeniu ruszali”. [przypis tłumacza]
homerycki śmiech — niepohamowany, głośny, szczery, serdeczny śmiech; Homer w Iliadzie wspomina o „nieugaszonym śmiechu” bogów. [przypis edytorski]
homeryczny śmiech — głośny i szczery. [przypis edytorski]
homeryczny śmiech — niepohamowany, głośny, szczery śmiech, jakim śmieją się bogowie w Iliadzie Homera. [przypis edytorski]
homeryczny śmiech — niepohamowany, głośny, szczery, serdeczny śmiech; Homer w Iliadzie wspomina o „nieugaszonym śmiechu” bogów. [przypis edytorski]
Homerydzi — ród śpiewaków z wyspy Chios, wywodzących się rzekomo od Homera i wygłaszających publicznie jego utwory; później nazwa wszystkich śpiewaków wykonujących poezje Homera i rozwijających ich wątki. [przypis edytorski]
Homery, Wirgile — metonimia: dzieła Homera i Wergiliusza, dzieła literatury starożytnej. [przypis edytorski]
homesickness (ang.) — tęsknota za ojczyzną. [przypis edytorski]
homestead — Po polsku można by to przełożyć: „bezpieczeństwo domowego ogniska”. Na mocy tego prawa majętność staje się współwłasnością żony i dzieci, zatem nie może być w razie bankructwa męża ani odjęta rodzinie, ani sprzedana za długi. [przypis autorski]
home, sweet home (ang.) — dom, słodki dom. [przypis edytorski]
homeward bound (ang. żegl.) — zmierzający do domu, płynący do portu macierzystego. [przypis edytorski]
homileta a. homiletyk — osoba zajmująca się układaniem i wygłaszaniem kazań. [przypis edytorski]
hominem iniuriatum (łac.) — człowieka skrzywdzonego. [przypis redakcyjny]
homines religiosi (łac.) — ludzie religijni (bogobojni). [przypis edytorski]
hominum otiosorum (łac.) — dosł. ludzi próżnujących; próżniaków. [przypis edytorski]
Homo assimilatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis (łac.) — Ps 48, 13: „Człowiek przyrównany jest bezrozumnemu bydłu i stał się mu podobny”. [przypis tłumacza]
Homo divinus — boski człowiek. [przypis autorski]
homo duplex (łac.) — człowiek podwójny, człowiek dwoisty. [przypis edytorski]
homo eroticus (łac.) — człowiek erotyczny. [przypis edytorski]
homoerotyk (daw.) — homoseksualista, gej. [przypis edytorski]
Homo est (…) trutina (łac.) — Człowiek jest wzorem bezsilności, łupem czasu, igrzyskiem losu, obrazem niestateczności, szalą zawiści i niedoli. [przypis redakcyjny]
homo faber (łac.) — człowiek twórca, zręczny; określenie pochodzące od Bergsona i Schelera, początkowo odnoszone do człowieka pierwotnego, tworzącego narzędzia niezbędne do przeżycia. [przypis edytorski]
homo faber (łac.) — dosł.: człowiek zręczny, majster; przen. twórca, wytwórca, człowiek pracy: termin z zakresu antropologii, w której przeciwstawia się temu typowi człowieka homo ludens, tj. człowieka zabawy (oraz, z drugiej strony deus faber: boga twórcę). [przypis edytorski]
homo homini lupus (łac.) — człowiek człowiekowi wilkiem. [przypis edytorski]
Homo homini lupus (łac.) — człowiek jest dla człowieka wilkiem. [przypis tłumacza]
homo liber (łac.) — człowiek wolny. [przypis edytorski]
homologiczny, z gr. homologos: zgodny (biol.) — o narządach organizmów z dwu różnych grup: mający wspólne pochodzenie ewolucyjne i z tego powodu podobną strukturę. [przypis edytorski]
Homo natus de muliere, brevi vivens tempore (łac.) — Człowiek urodzony z niewiasty żyje przez krótki czas; początek pierwszej strofy jest wolnym przekładem tego motta. [przypis edytorski]
homonimia (z gr.) — identyczność brzmienia wyrazów mających różne znaczenia. [przypis edytorski]
homo nobilis (łac.) — szlachcic. [przypis edytorski]
homo novus (łac.) — dorobkiewicz (dosł.: człowiek nowy). [przypis edytorski]
homo novus (łac.) — nowy człowiek. [przypis edytorski]
Homo oeconomicus (łac.) — człowiek ekonomiczny (w ekonomii: koncepcja człowieka jako istoty racjonalnie dążącej do maksymalizacji osiąganych zysków, dokonującej wyborów ze względu na wartość ekonomiczną ich rezultatów). [przypis edytorski]
homo (pot.) — skrócenie od: homoseksualista. [przypis edytorski]
Homo proponit, Deus disponit — człowiek zamyśla, Bóg rozporządza; por. pol. przysłowie: „Chłop strzela, Pan Bóg kule nosi”. [przypis redakcyjny]
homo rapax (łac.) — człowiek zachłanny, żarłoczny. [przypis edytorski]
Homo sapiens (biol., łac.) — dosł. człowiek rozumny; gatunek ssaka, współtworzący z szympansami, gorylami oraz orangutanami rodzinę człowiekowatych (Hominidae: wielkie małpy); jedyny występujący współcześnie przedstawiciel rodzaju Homo. [przypis edytorski]
homo sapiens (łac.) — człowiek rozumny (nazwa człowieka jako gatunku). [przypis edytorski]
homo sapiens (łac.) — dosł. człowiek rozumny; łac. nazwa dla zoologicznego gatunku: człowiek; do utworów literackich wprowadzona wówczas przez tytuł trylogii powieściowej Przybyszewskiego. [przypis redakcyjny]
homo sapiens, serenissimus rex naturae — człowiek myślący (a. jako gatunek biol.: homo sapiens), najjaśniejszy pan natury. [przypis edytorski]
Homo sapiens — trylogia powieściowa autorstwa Stanisława Przybyszewskiego, pierwodruk po niem.: Unterwegs (cz. II, Berlin 1895), Im Malström (cz. III, Berlin 1896), Über Bord (cz. I, Berlin 1898); tłumaczone na polski jako: 1) Na rozstaju, 2) Po drodze, 3) W Malstromie (wyd. Lwów 1899). [przypis edytorski]
homo simplex (łac.) — prosty człowiek. [przypis edytorski]
homo sum et nihil humani a me alienum puto (łac.) — człowiekem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce. [przypis edytorski]
Homo sum, nihil humani a me alienum puto (łac.) — Człowiekiem jestem, nic, co ludzkie, nie jest mi obce. [przypis edytorski]
Homo virtuti consimillimus, et per omnia genio diis, quam hominibus proprior: qui numquam recte fecit, ut facere videretur, sed quia aliter facere non poterat — Mąż cnocie najpodobniejszy i całym charakterem bliższy bogom niż ludziom: który nigdy nie postępował szlachetnie dla pozoru, lecz dlatego, że inaczej nie mógł. [przypis tłumacza]
homo vulgaris — pospolitak. [przypis autorski]
homunculus cerreus (łac.) — woskowy człowieczek. [przypis edytorski]
homunculus — dosł. człowieczek; jego wytworzenie, czyli sztuczne stworzenie „człowieka z probówki” było marzeniem i celem alchemików; w literaturze udaje się to m.in. Faustowi, tytułowej postaci dramatu Goethego. [przypis edytorski]
homunculus imbecilis (łac.) — człowieczek zidiociały; imbecylek; uzyskanie (zrodzenie) sztuczną drogą doświadczeń chemicznych homunkulusa: małego człowieczka, udaje się to m.in. Faustowi, tytułowej postaci dramatu Goethego. [przypis edytorski]
homunculus (łac.) — człowiek stworzony w sposób sztuczny, zwykle miniaturowy i bezpłciowy. [przypis edytorski]
homunculus (łac.) — człowiek stworzony w sposób sztuczny, zwykle miniaturowy i bezpłciowy. [przypis edytorski]
homunculus (łac.) — sztucznie stworzony, niewielki człowieczek. [przypis edytorski]
homunculus — miniaturowy, bezpłciowy człowieczek sztucznie stworzony w retorcie przez alchemika. [przypis edytorski]
homunculus — miniaturowy, bezpłciowy człowiek sztucznie stworzony przez alchemika. [przypis edytorski]
homunkulus (łac.) — dosł. człowieczek; jego wytworzenie, czyli sztuczne stworzenie „człowieka z probówki”, było marzeniem i celem alchemików; w literaturze udaje się to m.in. Faustowi, tytułowej postaci dramatu Goethego. [przypis edytorski]
Homunkulus (z łac. ) — sztucznie stworzony, niewielki człowieczek. [przypis edytorski]
homunkulus (z łac. ) — sztucznie stworzony, niewielki człowieczek. [przypis edytorski]
H. O. — najmłodszy brat nosi imiona Horacy Oktawiusz, w domu jest nazywany H. O. [przypis edytorski]
Hon. (ang.) — skrót od grzecznościowego tytułu honourable: szanowny, czcigodny. [przypis edytorski]
honesta oratio est (łac.) — pięknie brzmią te słowa (Terentius, Andria, I, 114; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
honeste (łac.) — z uszanowaniem. [przypis edytorski]
honestissime (łac.) — bardzo gościnnie. [przypis edytorski]
honestus (łac.) — dosł. uczciwy; tu określenie mieszczanina. [przypis edytorski]
Hongkong — miasto i specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej. [przypis edytorski]
Hong-Kong (właśc. Hongkong) — specjalny Region Autonomiczny Hongkong, terytorium miejskie w Chinach, na południowo-wschodnim wybrzeżu, nad M. Południowochińskim. [przypis edytorski]
Honielnik (gw.) — chłopiec pomagający bacy i juhasom przy owcach. [przypis edytorski]
honnete homme (fr.) — człowiek uczciwy. [przypis edytorski]
honneten — ehrbaren. [przypis edytorski]
honnette — ehrbare. [przypis edytorski]
honneurs d'esprit (fr.) — honory z powodu polotu, inteligencji. [przypis edytorski]
Honny soit qui mal y pense (fr.) — Hańba temu, kto widzi w tym coś nieprzystojnego (dewiza angielskiego Orderu Podwiązki, według legendy ustanowionego przez króla, kiedy jedna z dam zgubiła na balu dworskim podwiązkę, co wzbudziło śmiech zebranych). [przypis edytorski]
Honny soit qui mal y pense (fr.) — Niech będzie przeklęty, kto ma tu złe myśli (dewiza królów angielskich). [przypis edytorski]
honny soit qui mal y pense — hańba temu, kto pomyśli o tym coś złego; dewiza Orderu Podwiązki ustanowionego w 1348 r. przez króla Anglii, Edwarda III; według anegdoty związanej z powstaniem orderu, kiedy na balu jedna z dam, pani de Salisbury, zgubiła podwiązkę w obecności króla, on osobiście wybawił ją z tej nad wyraz kłopotliwej sytuacji, podnosząc i własnoręcznie zawiązując podwiązkę na właściwym miejscu, wypowiadając słowa upamiętnione jednym z najstarszych orderów w Europie. [przypis edytorski]
Honolulu — główne miasto archipelagu Hawajów, które w latach 1898—1959 były terytorium zależnym Stanów Zjednoczonych (ob. są jednym ze stanów tego państwa). [przypis edytorski]
honoraria — wynagrodzenie. [przypis redakcyjny]
honoratiores (łac.) — dostojnicy. [przypis edytorski]
honoratior (łac. dosł.: dostojniejszy), pol. honoracjor (daw.) — osoba piastująca wyższą godność. [przypis edytorski]
honor, czyli cnotę przykrojoną na użytek królów — człowiek przysparza sobie honoru w r. 1620, powtarzając bez ustanku i możliwie służalczo: „Mój król i pan” (obacz pamiętniki pp. de Noailles, de Torcy i wszystkich ambasadorów Ludwika XIV). To zupełnie proste: zwrotem tym wyraża stanowisko, które zajmuje wśród poddanych. Stanowisko to, które otrzymał od króla, zastępuje w uważaniu i czci ludzkiej stanowisko dane w starożytnym Rzymie przez opinię obywateli, którzy widzieli go walczącego nad Trazymenem i przemawiającego na forum. Niszcząc próżność i jej fortyfikacje, które ona zowie konwenansami, czyni się wyłom w monarchii absolutnej. Walka między Szekspirem a Racine'em jest tylko jedną z form walki między Ludwikiem XIV a Konstytucją. [przypis autorski]
Honoré — eine der ältesten Straßen in Paris, führt nördlich der Seine am Louvre vorbei. [przypis edytorski]
Honores mutant mores (łac.) — godności zmieniają obyczaje. [przypis edytorski]
honorificabilitudinitatibus (łac.) — utworzony przez Szekspira celownik liczby mnogiej poświadczonego w śrdw. łacinie wyrazu honorificabilitudinitas (stan gotowości do przyjęcia zaszczytu), uważanego w tych czasach za najdłuższe ze znanych słów. [przypis edytorski]
honorifice (łac.) — zaszczytnie, bez uszczerbku mej sławy. [przypis redakcyjny]
honorifice (łac.) — ze czcią, grzecznie, uprzejmie. [przypis redakcyjny]
honoris causa (łac.) — określenie honorowego tytułu naukowego bądź godności honorowej. [przypis redakcyjny]
honoris gratia (łac.) — dla oddania czci. [przypis redakcyjny]
