Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 447 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | polski
Znaleziono 8954 przypisów.
servire Deo regnare est (łac.) — służyć Bogu jest to królować. [przypis redakcyjny]
servire ob domini panem (łac.) — służyć dla chleba pańskiego. [przypis redakcyjny]
servus (łac.) — sługa, niewolnik; służebny, niewolniczy. [przypis edytorski]
serwitut (z łac.) — powinność, zobowiązanie; obowiązek wynikający z posiadania czegoś wraz z płynącymi z tego konsekwencjami. W daw. Polsce uprawnienia chłopów do korzystania z dworskich łąk, pastwisk i lasów (tj. prawo do korzystania z drzewa opałowego, chrustu, runa leśnego oraz prawo wypasu). Reforma uwłaszczeniowa chłopów (Galicja 1848, Królestwo Polskie 1864) przyznawała właścicielom ziemskim prawo własności do terenów obciążonych serwitutami, ale bez zgody wsi nie mogli nią swobodnie dysponować (np. sprzedać ziemię a. wyciąć las); natomiast prawo chłopów do użytkowania terenów serwitutowych zostało potwierdzone, ale decyzję o sposobie jego egzekwowania pozostawiono właścicielom, co dawało im możliwość wywierania nacisku na wieś. W tej sytuacji szlachta dążyła do układu z wsią w sprawie serwitutów: za uzyskanie zgody chłopów na zniesienie obciążenia serwitutami jakiegoś terenu, wynagradzała ich innymi gruntami. [przypis edytorski]
serwitut (z łac.) — przen. obowiązek wynikający z posiadania czegoś wraz z płynącymi z tego konsekwencjami. [przypis edytorski]
serwitut (z łac.) — przen. powinność, zobowiązanie. [przypis edytorski]
Serwus (przest. pot.; z łac. servus: sługa) — cześć, witam; dawny pot. zwrot powitalny i pożegnalny, skrót od zwrotu grzecznościowego: „jestem pańskim uniżonym sługą”. [przypis edytorski]
sestercja (z łac.) — moneta rzymska, najpierw srebrna, potem kuta w brązie. [przypis edytorski]
sexus (łac.) — płeć. [przypis edytorski]
Si Angelus (łac.) — Ga 1, 8: „Gdyby anioł”. [przypis tłumacza]
sibi (łac.) — sobie. [przypis edytorski]
sibi scribere (łac.) — pisać sobie (dla siebie samego). [przypis edytorski]
Sic adduxisti populum tuum ut faceres tibi nomen gloriae (łac.) — „Który ich wiódł po prawicy Mojżeszowej ramieniem wielmożności swojej, który rozdzielił wody przed nimi, aby sobie uczynił imię wieczne”. „Takeś wiódł lud swój, abyś sobie uczynił imię sławne”. [przypis tłumacza]
sica (łac.) — rodzaj krótkiego noża. [przypis edytorski]
Sic (…) cum joco (łac.) — Tak się przywidziało Wenerze. Ona lubi w surowym żarcie rzucać pod jarzmo małżeńskie ludzi o odmiennej postaci i duszy. [przypis tłumacza]
sic (łac.) — tak, tak było; używane w funkcji zwracania uwagi na jakiś fakt czy użyte słowo. [przypis edytorski]
sic (łac.) — tak; tak właśnie. [przypis edytorski]
sic (łac.) — tak; tak właśnie; używane w funkcji zwracania uwagi na jakiś fakt czy użyte słowo. [przypis edytorski]
Sic locutus est Abraham ei semini eius in saecula (łac.) — Jako rzekł Abrahamowi i nasieniu [tj. potomstwu] jego na wieki (Łk 1, 55). [przypis edytorski]
Sic transit gloria mundi (łac.) — tak przemija chwała świata. [przypis edytorski]
Sic transit gloria mundi (łac.) — Tak przemija sława świata. [przypis edytorski]
sic transit gloria mundi (łac.) — tak przemija sława świata. [przypis redakcyjny]
Sic transit!… (łac.) — początek sentencji: Sic transit gloria mundi: Tak przemija chwała świata. [przypis edytorski]
Si (…) cucullo (łac.) — „A gdy idzie na nocną schadzkę z cudzą żoną,/ Przywdziewa płaszcz zakonny, twarz kryje zasłoną” (Iuvenalis, Satirae VIII, 144; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Si cupides (…) agna (łac.) — „Jeśli chciwy, nadęty i jak jagnię słaby” (Iuvenalis, Satirae, VIII, 14; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
sicut erat in principio (łac.) — jak było na początku. [przypis edytorski]
Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris (łac.) — jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. [przypis edytorski]
sicut fulgur exit ab occidente et paret usque ad orientem (łac.) — pojawia się jak błyskawica na zachodzie i świeci aż na wschodzie; cytat z Biblii (Mt 24, 27). [przypis edytorski]
Sicut in coelo, et in terra! (łac.) — Jak w niebie, tak i na ziemi! [przypis edytorski]
Sicut (…) tecti (łac.) — „Tak gdy spiżowa czara wodą się napełni,/ Odbija światło słońca lub księżyca w pełni,/ Drgając, śle blask w powietrze przez puste przestwory/ I na stropie komnaty tworzy jasne wzory” (Vergilius, Aeneida VIII, 22; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
sicut terra sine aqua (łac.) — jak ziemia bez wody. [przypis tłumacza]
sicut terra sine aqua (łac.) — niczym ziemia bez wody. [przypis edytorski]
siderum (łac.) — gwiazd. [przypis redakcyjny]
si Deus pro nobis, quis contra nos (łac.) — jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam. [przypis edytorski]
Si Deus vult peccata… (łac.) — Jeżeli Bóg chce zbrodni, popełnia je; jeżeli ich nie chce, jednak bywają popełniane, trzeba będzie zatem nazwać go nieopatrznym, bezsilnym albo okrutnym, skoro albo nie umie, albo nie chce, albo nie może swej woli wykonać. [przypis tłumacza]
sierra (hiszp., z łac. serra: piła) — łańcuch górski. [przypis edytorski]
Si… exterminabunt, iustificabuntur (łac.) — „Jeśli… wypędzą, będą usprawiedliwieni”. [przypis tłumacza]
Si fractus illabatur orbis, impavidum ferient ruinae (łac.) — choćby cały świat się zawalił, on zginie w ruinach nieustraszony; słowa rzym. poety Horacego. [przypis edytorski]
sigillum (łac.) — pieczęć. [przypis edytorski]
Sigillum Praemislai Polonorum Regis et Ducis Pomeraniae (łac.) — Pieczęć Przemysława, Króla Polskiego i Księcia Pomorza. [przypis edytorski]
Sigismundus (łac.) — Zygmunt. [przypis edytorski]
signa (łac.) — znaki; tu: rzymskie sztandary legionowe. [przypis edytorski]
Signa legem in electis meis (łac.) — Iz 8, 16: „Zapieczętuj zakon między uczniami moimi”. [przypis tłumacza]
significant (łac.) — oznaczają. [przypis redakcyjny]
significat (łac.) — znaczy. [przypis redakcyjny]
signum de coelo (łac.) — znak z nieba. [przypis autorski]
signum (łac.; tu forma M. lm: signa) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak. [przypis edytorski]
signum (łac.) — znak. [przypis redakcyjny]
signum (łac.) — znak; tu: nawiązanie do określenia signum temporis: znak czasów. [przypis edytorski]
signum manu propria (łac.) — podpis własnoręczny. [przypis edytorski]
signum temporis (łac.) — znak czasów. [przypis edytorski]
signum (z łac.) — znak; znak czasu (signum temporis). [przypis edytorski]
si gravis (…) levis (łac.) — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 29. [przypis tłumacza]
Si in digito Dei… regnum Dei ad vos (łac.) — Łk 11, 20: „Jeśli palcem Bożym… królestwo Boże do was (przyszło)”. [przypis tłumacza]
Si iniquitates (…) sustinebit (łac.) — Panie, Panie, będzieszli nieprawości upatrywał, któż się ostoi (z Psalmu 130). [przypis redakcyjny]
si (łac.) — jeżeli; dwukrotnie użyte w mowie Ujejskiego. [przypis redakcyjny]
silentium (łac.) — cisza, milczenie. [przypis edytorski]
silentium (łac.) — cisza. [przypis edytorski]
silentium (łac.) — milczenie, cisza. [przypis edytorski]
silentium (łac.) — milczenie. [przypis autorski]
silentium (łac.) — milczenie. [przypis redakcyjny]
silentium (łac.) — wieczne milczenie. [przypis redakcyjny]
siluit terra (łac.) — zamilkła ziemia (z Wulgaty, łac. tłumaczenia Biblii (1 Mch 1,3), o Aleksandrze Macedońskim: et siluit terra in conspectu eius: i zamilkła przed nim ziemia). [przypis edytorski]
simia (łac.) — małpa; tu M. lm simia: małpy. [przypis edytorski]
simiarum destructor (łac.) — pogromca małp. [przypis edytorski]
simias, protheos et chamaleones (łac.) — małpami, proteuszami i kameleonami. [przypis edytorski]
Similia przez similia trzeba zabezpieczyć (z łac. similis, tj. podobny) — podobne leczy się podobnym, zasada homeopatii. [przypis edytorski]
simplex servus Dei (łac.) — prosty sługa Boży (przen.: człowiek uczciwy, prostoduszny, nieoświecony prostaczek). [przypis edytorski]
simplex sigillum veri (łac.) — prosta figura (pieczęć) prawdy. [przypis edytorski]
simplex veritatis oratio (łac.) — prosta wymowy prawda. [przypis redakcyjny]
„Simplicissimus” (łac.) — dosł. prostaczek, najpierw imię bohatera powieści łotrzykowskiej, potem niemiecki tygodnik o charakterze satyrycznym, wydawany w latach 1896–1944. [przypis edytorski]
simpliciter (łac.) — po prostu. [przypis edytorski]
simpliciter (łac.) — po prostu. [przypis redakcyjny]
simulacrum (łac.) — obraz, wizerunek. [przypis redakcyjny]
simulant (łac.) — udają. [przypis redakcyjny]
simul et semel (łac.) — naraz i razem. [przypis redakcyjny]
simul et semel (łac.) — razem i obok. [przypis redakcyjny]
simultates, reconciliabitur (łac.) — waśnie, zgoda nastąpi. [przypis redakcyjny]
sine activitate (łac.) — bez czynnego udziału. [przypis redakcyjny]
sine armis et sine arte (łac.) — bez broni i bez sztuki. [przypis edytorski]
sine arte mensa (łac.) — stół (obiad) bez kunsztu, prosty. [przypis redakcyjny]
sine bannis (łac.) — bez zapowiedzi. [przypis redakcyjny]
sine comprobatione iuratoria (łac.) — bez poprzysiężenia. [przypis redakcyjny]
sine consensu Reipublicae (łac.) — bez zezwolenia Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]
sine contradictione (łac.) — bez sprzeciwu (termin sądowy). [przypis redakcyjny]
sine custodia (łac.) — bez straży; tu: bez świadka. [przypis edytorski]
sine dubio (łac.) — bez wątpienia. [przypis edytorski]
sine effectu (łac.) — bez skutku. [przypis redakcyjny]
sine fuco adulationis (łac.) — bez żadnej barwy pochlebstwa. [przypis redakcyjny]
sine ira et studio (łac.) — bez gniewu i bez przychylności, tj. bezstronnie. [przypis redakcyjny]
sine legali impedimento (łac.) — bez prawnej przeszkody. [przypis redakcyjny]
sine maiori motu (łac.) — bez wielkiego zawichrzenia. [przypis redakcyjny]
sine mysterio (łac.) — bez tajemnej przyczyny. [przypis redakcyjny]
sine nobilitate (łac.) — bez szlachectwa; słowo „snob” to skrót od tego sformułowania. [przypis edytorski]
sine nullo dato et accepto (łac.) — bez żadnej zapłaty i przyjęcia (tejże zapłaty). [przypis edytorski]
sine qua non (łac.) — bez którego nie (jest coś możliwe itp.); nie do uchylenia, nieodwołalny. [przypis edytorski]
sine qua non (łac.) — bez którego nie (jest coś możliwe itp.). [przypis edytorski]
sine qua non (łac.) — konieczny (warunek); dosł. „bez którego nie” (w domyśle: nie można o danej sprawie dalej nawet myśleć). [przypis edytorski]
