Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Józef Siemiradzki, Za morze!

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Po obaleniu cesarstwa w roku 1889 rząd młodej republiki Brazylii podjął szeroko zakrojone działania celem skolonizowania znacznych obszarów w bardzo słabo zaludnionych południowych stanach państwa. Utworzono odpowiednie agencje werbownicze, wśród ubogich mieszkańców przeludnionych wsi Środkowej i Wschodniej Europy rozwinięto akcję propagującą zamorski umiarkowany klimat, żyzną glebę, przyznawane przez rząd działki gruntu i darmowy transport przez ocean. W poszukiwaniu lepszego życia dziesiątki tysięcy ludzi wyjeżdżało z ziem polskich do Brazylii. Niestety, akcja sprowadzania kolonistów z Europy była źle przygotowana i dla wielu stała się okazją do oszukiwania i wyzyskiwania wychodźców. Zaniepokojenie opinii publicznej masowością emigracji z Królestwa Polskiego doprowadziło do zawiązania komitetu obywatelskiego w Warszawie. Zgromadzono fundusze, po czym wysłano z misją radcę Mikołaja Glinkę oraz księdza Zygmunta Chełmickiego, redaktora warszawskiej gazety „Słowo”, w celu zbadania sytuacji na miejscu i zorganizowania powrotu do kraju części emigrantów, którzy popadli w kłopoty i nędzę.

Agitacja wychodźcza objęła również Galicję. Narastająca fala emigracji skłoniła grono lwowskich działaczy społecznych do działania. W 1889 roku podczas II Zjazdu Prawników i Ekonomistów Polskich we Lwowie ogłoszono postulat ujęcia wychodźstwa w ramy zaplanowanej, kontrolowanej akcji kolonizacyjnej. Powołano Komisję Emigracyjną, która uznała, że konieczne jest zbadanie, jak przebiega emigracja, dokonanie oceny sytuacji polskich wychodźców oraz panujących na miejscu stosunków. W misję do Brazylii wydelegowano Józefa Siemiradzkiego, doktora geologii wykładającego na uniwersytecie we Lwowie, mającego już doświadczenie i wiedzę na temat Ameryki Południowej, gdyż dekadę wcześniej prowadził badania w Andach. Towarzyszyć mu mieli dwaj koledzy, Antoni Hempel i Witold Łaźniewski. Fundusze miał zapewnić komitet warszawski, ale negatywne nastawienie społeczeństwa w Królestwie nie pozwoliło na zebranie dodatkowych środków, zaś zgromadzone pieniądze zostały użyte na pokrycie kosztów wyprawy ks. Chełmickiego i zakup biletów powrotnych dla repatriantów. Wysłannicy lwowscy byli zmuszeni odbyć wyprawę na własny koszt.

Relacja Józefa Siemiradzkiego z Brazylii, przedstawiona w jego książce Za morze!, znacząco różni się od ocen wyrażanych przez jego poprzedników, Zygmunta Chełmickiego i Adolfa Dygasińskiego, który jako korespondent „Kuriera Warszawskiego” w swoich sprawozdaniach do kraju pisał o „piekle brazylijskim”. Siemiradzki był przekonany, że właściwie zorganizowane osadnictwo polskie w południowej Brazylii nie tylko przyniesie korzyść emigrantom, ale też stanie się szansą swobodnego rozwoju narodowego dla polskiego społeczeństwa na nowych ziemiach. Nędzę, choroby i śmierć wielkiej liczby wychodźców polskich przypisuje nie miejscowym warunkom klimatycznym i przyrodniczym, ale niewiedzy i niefrasobliwości samych emigrantów, bałaganowi administracyjnemu, nieprzestrzeganiu prawa przez miejscowe władze. Receptą powinno być roztoczenie opieki nad emigrującymi. Charakter wyprawy Siemiradzkiego, jak również jego entuzjastyczne poglądy na akcję kolonizacyjną znalazły odbicie w książce. Znaczna jej część poświęcona została podróży, opisom egzotycznego kraju oraz wyjaśnieniom przyczyn fatalnej sytuacji emigrujących Polaków. Autor przeplata je skrupulatnymi, rzeczowymi informacjami z objazdu delegacji po koloniach polskich, z podaniem miejscowych cen produktów i wyrobów włącznie.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Józef Siemiradzki
for. Maria Nowaczyńska, domena publiczna, Wikimedia Commons

Józef Siemiradzki

Ur.
28 marca 1858 w Charków
Zm.
12 grudnia 1933 w Warszawie
Najważniejsze dzieła:
Z Warszawy do równika. Wrażenia z podróży po Ameryce Południowej odbytej w latach 1882–83, Za morze!

Polski geolog i paleontolog, podróżnik i działacz organizacji emigracyjnych. Wcześnie osierocony przez matkę, wychował się w domu swojego stryja Hipolita, ojca znanego malarza Henryka Siemiradzkiego. W roku 1871 jego rodzina przesiedliła się do Warszawy, gdzie w 1878 roku Józef Siemiradzki ukończył gimnazjum, a następnie podjął studia geologiczne na uniwersytecie w Dorpacie (ob. Tartu w Estonii). Podczas studiów został mianowany asystentem przy katedrze mineralogii i geologii. W roku 1881 ukończył uniwersytet i po odbyciu służby wojskowej wyjechał na rok w towarzystwie zoologa Jana Sztolcmana na francuskie Małe Antyle oraz do Ekwadoru, gdzie prowadzili badania Andów, gromadzili próbki geologiczne i okazy fauny. Opis tej podróży Siemiradzki wydał w roku 1883 w książce Z Warszawy do równika, zaś wyniki naukowe opublikował w dwóch pracach, na podstawie których uzyskał na Uniwersytecie Dorpackim magisterium (1884) oraz doktorat (1885). Wróciwszy do Warszawy, przez kilka lat pracował nad geologią Polski, w roku 1887 wyjechał do Lwowa, gdzie jako docent prywatny wykładał geologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza.

W okresie emigracyjnej tzw. gorączki brazylijskiej Siemiradzki nawiązał współpracę z organizacjami wychodźczymi. Na prośbę działaczy lwowskich w 1891 roku wspólnie z Witoldem Łaźniewskim i Antonim Hemplem odbył wyprawę do Brazylii, Urugwaju, Chile i Paragwaju, głównie w celu sprawdzenia na miejscu sytuacji emigrantów polskich, a także przeprowadzenia terenowych badań naukowych. Po powrocie do kraju opublikował opis tej podróży w dwóch książkach: Za morze oraz Na kresach cywilizacji. W 1895 roku powtórnie udał się do Brazylii, wysłany z misją dyplomatyczną przez Sejm Galicyjski; rezultat tej wyprawy opublikował w książce Szlakiem wychodźców. W roku 1901 uzyskał profesurę geologii i paleontologii Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1903–09 wydał podręcznik do nauki geologii: dwutomową monografię Geologia ziem polskich .