Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | ukraiński | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski


Znaleziono 2992 przypisów.

Pełna współczucia niewiasta — Matylda. [przypis redakcyjny]

Pełne ptaków, pełne psów i kotek fundusze — wedle zwyczaju tureckiego. [przypis redakcyjny]

pełniący się rozkoszą — napełniający się rozkoszą. [przypis redakcyjny]

pełnić srogie losy — dopełnić srogie przeznaczenie; tj. przen. zakończyć życie. [przypis redakcyjny]

Pelagio Palagi (1775–1860) — włoski malarz, rzeźbiarz i architekt. [przypis redakcyjny]

Pelegrino Rossi (1787–1848) — profesor prawa na uniwersytecie genewskim, później w Paryżu, następnie poseł francuski w Rzymie, zginął jako minister państwa kościelnego w czasie rewolucji rzymskiej 15 listopada 1848 roku. [przypis redakcyjny]

pelerynka — narzucona na sutannę, była oznaką kanonika, wyższej godności kościelnej. [przypis redakcyjny]

peletron — miara grecka, my byśmy powiedzieli: morga [morga: daw. miara powierzchni, równa od 0,33 do 1 hektara; red. WL]. [przypis redakcyjny]

Pelijas (właśc. Pelias) — król Jolkos w Tesalii. Zabiły go własne córki zwiedzione przez Medeę, która dała im zioła mające jakoby po wygotowaniu w nich ciała Peliasa przywrócić mu młodość. [przypis redakcyjny]

Pelopidów plemię — Pelops był ojcem Atreusza, pierwszym grzesznikiem w rodzie Pelopidów. [przypis redakcyjny]

Pelorum — przedgórze sycylijskie, według zdania geologów, wnoszących z pokładów ziemi, przez zatop morski od lądu Włoch oddzielone. [przypis redakcyjny]

Pembrocya — hrabstwo Pembrocke w Anglii. [przypis redakcyjny]

Pembroza — hrabstwo Pembroke w płd. Walii w Anglii. [przypis redakcyjny]

Penelopa — żona Odyseusza, jednego z głównych bohaterów Iliady i Odysei Homera, wzór wierności małżeńskiej. [przypis redakcyjny]

penetrować (z łac.) — przenikać, rozumieć. [przypis redakcyjny]

penitencjariusz — duchowny katolicki upoważniony do udzielania rozgrzeszenia w wypadku ciężkiego przewinienia. [przypis redakcyjny]

penitencjariusz (z łac.) — ksiądz, mający prawo rozgrzeszania w szczególnych wypadkach. [przypis redakcyjny]

penitentów — [tu:] żałujących, przystępujących do spowiedzi. [przypis redakcyjny]

penowany — karany. [przypis redakcyjny]

pens — drobna moneta brytyjska, 1/2 szylinga. [przypis redakcyjny]

pensja — stała zapłata. [przypis redakcyjny]

pensja — tzw. „lista cywilna”; pensją — dziś popr. forma B. lp: pensję. [przypis redakcyjny]

Pensja — według Korzona dochody Stanisława Augusta wynosiły w roku rachunkowym 1788/89 ogółem z górą 7.600 tys. zł. polskich. [przypis redakcyjny]

pensum (łac.) — dzienna praca, zadanie; tu B. lm pensa: zadania. [przypis redakcyjny]

Pentesylea — królowa Amazonek, przybyła Trojanom z pomocą; zabita przez Achillesa. [przypis redakcyjny]

Penteus (mit. gr.) — król Teb, który sprzeciwiał się zaprowadzeniu kultu Dionizosa; rozgniewany bóg straszliwie go za to ukarał: matka jego, Agawa, w szale bachicznym rozszarpała go, sądząc, że ma przed sobą lwa; los jego jest tematem tragedii Eurypidesa Bachantki. [przypis redakcyjny]

peplos (z gr.) — wierzchnie okrycie kobiece w starożytnej Grecji. [przypis redakcyjny]

peplum — obszerna, wspaniała szata. [przypis redakcyjny]

per absentiam (łac.) — przez nieobecność. [przypis redakcyjny]

per amicitiam (łac.) — z powodu przyjaźni. [przypis redakcyjny]

per amorem dei nolite pisiare (łac.) — na miłość Boga, nie moczcie. [przypis redakcyjny]

per amorem gentis nostrae (łac.) — z miłości ku narodowi naszemu. [przypis redakcyjny]

per appellationem (łac.) — przez apelację; zwrot sądowy, tu: żart. [przypis redakcyjny]

per ardua (łac.) — dzięki trudnościom. [przypis redakcyjny]

per arendam (łac.) — dzierżawą. [przypis redakcyjny]

per bellum intestinum (łac.) — przez wojnę domową. [przypis redakcyjny]

percepcja — dochód, wpływ pieniężny. [przypis redakcyjny]

per ceram erasam (łac.) — przez zeskrobanie wosku. [przypis redakcyjny]

per certum numerum personarum (łac.) — przez pewną liczbę osób. [przypis redakcyjny]

per confertas (…) (łac.) — przez ściśnięte tłumy, wbrew swemu i wszystkich oczekiwaniu. [przypis redakcyjny]

per curiositatem (łac.) — przez ciekawość. [przypis redakcyjny]

per deputatos (łac.) — przez deputatów, przez delegatów. [przypis redakcyjny]

per deputatos (łac.) — przez deputatów, przez przedstawicieli. [przypis redakcyjny]

Perditio tua ex te (łac.) — Zginienie twoje z ciebie, o Izraelu! (Ozeasz XIII, 9). Chełmski chciał powiedzieć: „Sameś sobie winien, dobijając się tak o tę arendę i gwałtem mię wypierając z Olszówki. Mógłbym rzec teraz: Dobrze ci tak, alem chrześcijanin” itd. [przypis redakcyjny]

per Dominum Nostrum (łac.) — przez Pana Naszego. [przypis redakcyjny]

perduellium (łac.) — wrogów. [przypis redakcyjny]

pereant hostes (łac.) — niech zginą wrogowie. [przypis redakcyjny]

pereat umbra (łac.) — niech giną ciemności. [przypis redakcyjny]

peregrinationis (łac.) — podróżowania. [przypis redakcyjny]

peregrynacja (z łac.) — podróż, pielgrzymka. [przypis redakcyjny]

peregrynacja (z łac.) — wędrówka. [przypis redakcyjny]

peregrynować — podróżować. [przypis redakcyjny]

Perejasław (dziś ukr.: Perejasław-Chmelnyckij) — miasto na środkowej Ukrainie, ok. 80 km na płd. wschód Kijowa, w XVII w. ośrodek kozacki; w 1630 oblegane bez skutku przez polskiego hetmana Koniecpolskiego, w 1649 miejsce rokowań Polaków z Chmielnickim. [przypis redakcyjny]

Perekop — przesmyk, prowadzący na Półwysep Krymski, i osada, broniąca wejścia na półwysep. [przypis redakcyjny]

Perekop — twierdza tatarska, strzegąca wejścia na Półwysep Krymski. [przypis redakcyjny]

perełki Wschodu — młodociane piękności. [przypis redakcyjny]

perenne gloriae monumentum (łac.) — wieczysty pomnik sławy. [przypis redakcyjny]

perenne monumentum (łac.) — wiecznotrwałym pomnikiem. [przypis redakcyjny]

perennis gloriae (łac.) — chwały wieczystej. [przypis redakcyjny]

per exdivisionem (łac.) — przez podział. [przypis redakcyjny]

per fas et nefas (łac.) — godziwą lub niegodziwą drogą. [przypis redakcyjny]

per fas et nefas (łac.) — godziwym i niegodziwym sposobem. [przypis redakcyjny]

perfumy Atkinsona — luksusowe perfumy angielskie. [przypis redakcyjny]

per gradus (łac.) — przez stopnie, kolejno. [przypis redakcyjny]

periclitanti patriae (łac.) — zagrożonej ojczyźnie. [przypis redakcyjny]

pericula denuntiando imminentia (łac.) — oznajmiając grożące niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]

periculosae plenum est opus aleae (łac.) — sprawa ta jest pełna niebezpiecznego hazardu (Horacy). [przypis redakcyjny]

periculosissima incendia (łac.) — najniebezpieczniejsze pożary. [przypis redakcyjny]

periculosissime (łac.) — bardzo niebezpiecznie. [przypis redakcyjny]

periculosus (łac.) — niebezpieczny; tu M. lp r.ż. periculosa: niebezpieczna. [przypis redakcyjny]

periculum in mora (łac. ) — niebezpieczeństwo w zwłoce (hasło wyrażające potrzebę szybkiego działania). [przypis redakcyjny]

periculum (łac.) — niebezpieczeństwo, tu M. lm pericula: niebezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]

periculum libertatis (łac.) — niebezpieczeństwo dla wolności. [przypis redakcyjny]

per importunas instantias (łac.) — przez natrętne prośby. [przypis redakcyjny]

per instrumenta (łac.) — za pomocą. [przypis redakcyjny]

period (z łac.) — okres; tu: pojęcie z zakresu retoryki, okres retoryczny, czyli zdanie o konstrukcji zgodnej z zaleceniami retoryki. [przypis redakcyjny]

period (z łac.) — okres; tu: (w daw. brzmieniu) ciężkie peryjody w znaczeniu: ciężkie czasy, trudne przeprawy. [przypis redakcyjny]

peripatetici (łac.) — [perypatetycy]; tak zwano uczniów Arystotelesa, dlatego że filozof ten zwykł był wykładać w peripatos (z gr.: miejsce przechadzek) ateńskiego Liceum. Stąd przeszła nazwa na całą szkołę filozoficzną. [przypis redakcyjny]

Perkuna tete (…) przyjmuje kąpielą znużone i zapylone słońce i wypuszcza je nazajutrz omyte i błyszczące — zresztą to nie mit, zupełnie nie zgadza się z wszystkim innym, co o litewskim kulcie słońca wiemy; jest to wstęp z bajki o sierocie, rycerzu itd, co w pogoni za czymś na dwór słońca się dostaje, przyjęty przez matkę czy siostrę, nim słońce wróci, a bajkę tę słyszał Żmudzin od Polaka lub Rusina; p. Jakub ustęp z klechdy, kwalifikujący się tylko do „folkloru”, do mitologii przeniósł. [przypis redakcyjny]

per litteras brevibus denuntiare (łac.) — listownie pokrótce uwiadomić. [przypis redakcyjny]

per me licet (łac.) — z mojej strony zgoda. [przypis redakcyjny]

permisję (łac. permisio: pozwolenie) — zwolnienie. [przypis redakcyjny]

per modum humanitatis (łac.) — przez grzeczność. [przypis redakcyjny]

per modum (łac.) — na sposób. [przypis redakcyjny]

per modum (łac.) — w postaci. [przypis redakcyjny]

per necessitatem (łac.) — z konieczności. [przypis redakcyjny]

per nexum sanguinis — dla związków krwi. [przypis redakcyjny]

perniciosa (wł.) — febra malaryczna. [przypis redakcyjny]

per nimiam mollitiem et voluptatem (łac.) — przez zbyteczne wygody i używanie. [przypis redakcyjny]

per non sunt (łac.) — dosłownie: „przez nie są”. [przypis redakcyjny]

per nuntios terrestres (łac.) — przez posłów ziemskich. [przypis redakcyjny]