Przypisy

maciora (starop.) — macierz, matka. [przypis edytorski]

mająli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli mają. [przypis edytorski]

majoran (starop.) — majeranek (rodzaj zioła używanego jako przyprawa). [przypis edytorski]

małeby karanie (starop.) — zdanie eliptyczne, inaczej: małe by [było] karanie; mała byłaby kara. [przypis edytorski]

małmazyje (starop.) — pierwotnie nazwa ciemnych, aromatycznych win produkowanych w okolicach miasta Malvasia na Peloponezie; tu: słodkie wina. [przypis edytorski]

mało co (starop.) — niewiele. [przypis edytorski]

mało miał na tem (starop.) — mało mu tego było. [przypis edytorski]

mało słychany (starop.) — rzadko słyszany; o którym rzadko słychać (się słyszy). [przypis edytorski]

mało (starop.) — nieco, trochę. [przypis edytorski]

mało (starop.) — trochę, nieco. [przypis edytorski]

mało (starop.) — trochę, niewiele. [przypis edytorski]

mało (starop.) — trochę; postój mało: poczekaj chwilę. [przypis edytorski]

mało (starop.) — trochę; poznać mało: trochę się dowiedzieć. [przypis edytorski]

mało (starop.) — trochę. [przypis edytorski]

mało (starop.) — tu: trochę. [przypis edytorski]

mało weźrzawszy w ziemię (starop.) — krótko popatrzywszy w ziemię. [przypis edytorski]

mało że (starop.) — omalże, prawie. [przypis edytorski]

małpa (starop.) — ladacznica. [przypis edytorski]

mały czas wyszedł (starop.) — niewiele czasu minęło. [przypis edytorski]

mali (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli ma. [przypis edytorski]

maluneczki (starop.) — zdrobn. melony. [przypis edytorski]

mam działo (starop.) — mam dzieło, mam zadanie. [przypis edytorski]

marnie zatrząsać (starop.) — marnować, trwonić. [przypis edytorski]

ma się na pieczy (starop.) — uważa na siebie; pilnuje się. [przypis edytorski]

masz być łaskaw na (starop.) — tu w znaczeniu: podobno jesteś łaskawy dla. [przypis edytorski]

maszkara (starop.) — maska. [przypis edytorski]

matki posłuszne mistrzyniej (starop.) — szyk przestawny; dziś: posłuszne matce mistrzyni. [przypis edytorski]

mdła (…) płeć (starop.) — słaba płeć; kobieta. [przypis edytorski]

mdły (starop.) — słaby, osłabiony. [przypis edytorski]

mdły (starop.) — słaby; osłabiony. [przypis edytorski]

mdły (starop.) — słaby. [przypis edytorski]

Męszyjasz (starop.) — Mesjasz. [przypis edytorski]

mężobójca (starop.) — zabójca, morderca. [przypis edytorski]

meszkita (starop.) — meczet. [przypis edytorski]

meszkita (starop.) — meczet, świątynia mahometańska. [przypis edytorski]

mgleć (starop.) — mdleć. [przypis edytorski]

miąszy (starop.) — gruby. [przypis edytorski]

miąższość (starop.) — grubość; tu: masa, rozmiar. [przypis edytorski]

miąższy (starop.) — gruby. [przypis edytorski]

miała bydź zatajoną inszem (starop.) — miała być zatajona przed innymi. [przypis edytorski]

miał swoje otuchy (starop.) — spodziewał się. [przypis edytorski]

mianować (starop.) — nazywać po imieniu, nazywać wedle miana. [przypis edytorski]

mianować (starop.) — nazywać (po imieniu, tj. wedle miana). [przypis edytorski]

mianować (starop.) — tu: wyzwać po imieniu. [przypis edytorski]

miasto krotofile (starop.) — zamiast zabawy. [przypis edytorski]

miasto (starop.) — zamiast. [przypis edytorski]

miasto (starop.) — zamiast, w miejsce. [przypis edytorski]

miasto (starop.) — zamiast; w miejsce. [przypis edytorski]

mię (starop.) — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]

mieć kogo za co (starop.) — uważać kogo za co. [przypis edytorski]

mieć moc nad czym (starop.) — panować nad czym. [przypis edytorski]

mieć na pieczy (starop.) — opiekować się, dbać (o kogo). [przypis edytorski]

mieć na pieczy (starop.) — troszczyć się o co; por. piecza: troska, pieczołowitość, pilność. [przypis edytorski]

mieć o kogo staranie (starop.) — dbać o kogo; opiekować się kim. [przypis edytorski]

mieć plac od kogo (starop.) — dostać od kogo miejsce (przestrzeń, okazję); niech ma od ciebie plac męstwu swoiemu: daj mu przestrzeń (sposobność) dla ukazania jego męstwa. [przypis edytorski]

mieć plac (starop.) — tu: mieć okazję. [przypis edytorski]

mieć serce (starop.) — mieć odwagę. [przypis edytorski]

mieć się do obrony (starop.) — szykować się do obrony. [przypis edytorski]

mieć się do sprawy (starop.) — tu: przygotowywać się do walki. [przypis edytorski]

mieć się do szturmu (starop.) — szykować się do szturmu. [przypis edytorski]

mieć się trzeba do czego (starop.) — trzeba się skierować ku czemuś, sięgnąć po coś itp. [przypis edytorski]

mieć staranie o kim (starop.) — dbać o kogo; opiekować się kim. [przypis edytorski]

mieć staranie o kim (starop.) — opiekować się kim. [przypis edytorski]

mieć zabawę (starop.) — zabawić (gdzieś), przebywać. [przypis edytorski]

mieć zakon lichy (starop.) — nie trzymać się zasad, reguły zakonnej. [przypis edytorski]

miece się (starop.) — miota się; rzuca się, ciska się. [przypis edytorski]

miech (starop.) — tu: sakwa, sakiewka; worek na pieniądze i kosztowności. [przypis edytorski]

miednica (starop.) — tu: naczynie miedziane. [przypis edytorski]

miedzy (starop.) — dziś popr.: między. [przypis edytorski]

miedzy (starop.) — między. [przypis edytorski]

miejcie się do sprawy (starop.) — szykujcie się [gotujcie się] do sprawy [tj. tu: do walki]. [przypis edytorski]

miejsca w nich żadne nie miały wywody (starop.) — nie przemawiały do nich żadne tłumaczenia. [przypis edytorski]

mienić się (starop.) — zmieniać się, odmieniać się, przemieniać się. [przypis edytorski]

mienić się (starop.) — zmieniać się. [przypis edytorski]

mienić (starop.) — odmieniać, zmieniać. [przypis edytorski]

mienić (starop.) — zmieniać, odmieniać. [przypis edytorski]

mierzch (starop.) — zmierzch. [przypis edytorski]

miesiąc (starop.) — księżyc. [przypis edytorski]

miesięczny (starop.) — księżycowy. [przypis edytorski]

mie (starop.) — mnie. [przypis edytorski]

mieszać się (starop.) — tu: wahać się. [przypis edytorski]

mieszanina (starop.) — zamieszanie. [przypis edytorski]

mieszek (starop.) — woreczek na pieniądze, sakiewka. [przypis edytorski]

mieszkać (starop.) — zwlekać, opóźniać się. [przypis edytorski]

mieszkać (starop.) — zwlekać. [przypis edytorski]

mieszkanie (starop.) — tu: zwłoka, opóźnienie. [przypis edytorski]

mieszkanie (starop.) — zwlekanie; zwłoka. [przypis edytorski]

miłość (starop.) — łaska. [przypis edytorski]

mimo (starop.) — obok. [przypis edytorski]

minucjarz (starop.) — układający kalendarze, tj. minucje; astronom, astrolog. [przypis edytorski]

miotać się w co (starop.) — rzucać się w co; 3. os. lp: miece: miota, rzuca, ciska. [przypis edytorski]

miotać (starop.) — rzucać. [przypis edytorski]

mirziączka a. mierziączka (starop.) — obrzydzenie, wstręt, ohyda. [przypis edytorski]

misterstwo (starop.) — mistrzostwo; rzemiosło. [przypis edytorski]

mistrzostwać nic nie pomogą (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

młóto (starop.) — słód (tj. skiełkowane i wysuszone ziarna zbóż służące jako jeden z surowców w piekarnictwie, do produkcji piwa itp.). [przypis edytorski]

mniejszy (starop.) — dziś M.lm: mniejsi, pomniejsi. [przypis edytorski]

mniemać (starop.) — sądzić, uważać. [przypis edytorski]

mój (starop.) — Piotr Kochanowski stosuje zamiennie formę z o ścieśnionym, jak tu (mój) oraz dawniejszą z nieścieśnionym: moy (moj). [przypis edytorski]

mocnić (starop.) — wzmacniać; tu 3.os.lm, mocnili: umacniali (przekopy i wieże). [przypis edytorski]