Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156649 przypisów.
chimera (mit.) — potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża. [przypis edytorski]
„Chimera” — pełen tytuł: „Chimera: miesięcznik poświęcony sztuce i literaturze”, czasopismo literacko-artystyczne wydawane nieregularnie w latach 1901–1907 w Warszawie, pod redakcją i kierownictwem artystycznym Zenona Przesmyckiego (pseud. Miriam). [przypis edytorski]
chimera — potwór mitologiczny, przenośnie: urojenie, mrzonka. [przypis redakcyjny]
Chimera — potwór ziejący ogniem: głowa lwia, tułów kozi, ogon smoczy. [przypis redakcyjny]
chimera — potwór z mitologii greckiej o głowie lwa, ciele kozy i ogonie węża; tu przen.: coś nierealnego, co istnieje tylko w marzeniach. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, coś nierealnego, ułuda. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, coś nierealnego, ułuda. [przypis edytorski]
chimera — tu: urojenie, mrzonka. [przypis edytorski]
chimera — tu: wyobrażenie. [przypis edytorski]
chimera — tu: złudzenie. [przypis edytorski]
chimera — urojenie; ułuda. [przypis edytorski]
chimera — w mit. gr. potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; w sztuce i archit.: motyw dekoracyjny w postaci fantastycznego, dziwacznego zwierzęcia. [przypis edytorski]
chimera — w mit. gr. ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża.; tu przenośnie: coś nierealnego, co istnieje tylko w marzeniach, urojenie, ułuda. [przypis edytorski]
Chimera — z przodu lew, z tyłu smok, w środku dzika koza. [przypis edytorski]
chimerów — dziś popr. r.ż., D. lm: chimer. [przypis edytorski]
chimeryczki — grymaśnice, dziwaczki. [przypis redakcyjny]
chimeryczna — nierealna, dziwaczna; od: Chimery, potwora z mitologii greckiej o postaci lwa z głową kozy i wężem w miejscu ogona. [przypis edytorski]
chimeryczny — nierealny, dziwaczny; od: Chimery, potwora z mitologii greckiej o postaci lwa z głową kozy i wężem w miejscu ogona. [przypis edytorski]
chimik — dziś popr.: chemik. [przypis edytorski]
Chińcyki trzymają się (…) — jesienią 1899 r. wybuchło w Chinach tzw. powstanie bokserów, skierowane przeciw cudzoziemcom, a właściwie przeciw imperialistycznej dominacji mocarstw europejskich na obszarach „Cesarstwa Nieba”. Interwencja wojskowa w 1901 r. tych państw (między nimi również monarchii Austro-Węgier) doprowadziła do stłumienia ruchu rewolucyjno-niepodległościowego i do zwiększenia zależności Chin od mocarstw. Z końcem 1900 roku (a w Weselu „rzecz dzieje się w roku tysiąc dziewięćsetnym”) rząd chiński jeszcze opierał się ich naciskowi, kiedy spotkał się z żądaniem krwawych represji na powstańcach. Pytanie Czepca ma zatem treść najzupełniej aktualną. [przypis redakcyjny]
chiński cień — taki jak w tradycyjnym chińskim teatrze cieni, w którym sylwetki przedstawianych ludzi, zwierząt, elementów krajobrazu pojawiają się za podświetlonym, półprzezroczystym ekranem. [przypis edytorski]
chiński imbier — chiński imbir uważano za lek żołądkowy. [przypis redakcyjny]
china — dziś popr.: chinina, lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
china — dziś popr.: chinowiec, tropikalne drzewo, z którego kory otrzymuje się chininę, lek przeciwmalaryczny. [przypis edytorski]
Chinensu — Henen-Nesut (gr. Herakleopolis Magna), stolica 20. nomu Górnego Egiptu, położona ok. 90 km na południe od Memfis. [przypis edytorski]
chinina — lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku, otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek w postaci białego, gorzkiego proszku, otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — lek w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywany z kory chinowca. [przypis edytorski]
chinina — pierwszy skuteczny lek przeciwko malarii. [przypis edytorski]
chinina — przeciwmalaryczny środek leczniczy. [przypis edytorski]
chi non ha, non è (wł.) — kto nie ma, ten nie jest. [przypis edytorski]
Chinon — miejscowość niedaleko Tours, miejsce spotkania Joanny d'Arc z następcą tronu, Karolem VII, w 1427 r. [przypis edytorski]
chinowiec (bot.) — rodzaj drzew tropikalnych, których kora zawiera chininę, stosowaną jako lek przeciwmalaryczny w postaci białego, gorzkiego proszku (zwykle dostarczany jako sól: chlorowodorek lub siarczan chininy). [przypis edytorski]
chinowy (rzad.) — chininowy, zawierający chininę, lek przeciwmalaryczny mający postać białego, gorzkiego proszku, otrzymywanego z kory chinowca. [przypis edytorski]
Chiny — W XX wieku jedną z największych katastrof humanitarnych jakie dotknęły Chiny była klęska głodu w latach 1959–1961, której bezpośrednią przyczyną była nieudolna polityka industrializacji i kolektywizacji zainicjowana przez Mao Zedonga. Ofiarą głodu mogło paść wedle szacunków nawet 45 milionów ludzi. [przypis edytorski]
Chios — wyspa na Morzu Egejskim w pobliżu wybrzeży Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Chios — z powstaniem państwa attyckiego posiadłość ateńska, przoduje w II Związku, stronnictwo arystokratyczne przechyla ją ku Sparcie, Persom, Macedonii. [przypis tłumacza]
Chio — wyspa na Morzu Egejskim. [przypis redakcyjny]
chipolata (fr.) — krótka kiełbaska z surowej wieprzowiny, przeznaczona do smażenia. [przypis edytorski]
Chippendale, Thomas (1718–1779) — brytyjski projektant mebli; jego nazwisko stało się nazwą angielskiego stylu meblarstwa, zapoczątkowanego przez wydaną przez niego pierwszą w historii książkę o projektowaniu mebli. [przypis edytorski]
Chiriguanie, Assinibuanie i Apalasi — w innym tłum.: Assinipoelowie i Apalakowie-Chiricahua. [przypis edytorski]
chiromancja — wróżenie z dłoni. [przypis edytorski]
chiromancja — wróżenie z ręki. [przypis edytorski]
chiromancki — dotyczący chiromancji, czyli wróżenia z linii dłoni. [przypis edytorski]
chiromanta — osoba potrafiąca wróżyć z linii papilarnych dłoni. [przypis edytorski]
chiromantka — osoba wróżąca z linii papilarnych. [przypis edytorski]
Chiron a. Chejron (mit. gr.) — centaur (pół koń, pół człowiek), wychowawca Achillesa. [przypis tłumacza]
Chiron (mit. gr.) — znany z mądrości centaur (tj. pół człowiek a pół koń), wychowawca wielu spośród mitologicznych bohaterów. [przypis edytorski]
Chiron (mit. rzym.) — najmądrzejszy z centaurów, istot z ludzkim tułowiem na końskim korpusie, wychowawca wielu herosów, m. in. Achillesa. [przypis edytorski]
chiryja — moneta. [przypis edytorski]
chiton — codzienny strój w staroż. Grecji: prostokąt tkaniny (lnianej, wełnianej itp.) spinany na ramionach i z boku (względnie dwa prostokąty zszyte po bokach i spinane na ramionach); chiton joński był szatą długą, sięgającą do kostek, zaś chiton dorycki krótki, do połowy ud; chiton niekiedy przewiązywano w pasie, względnie pod biustem przez kobiety. [przypis edytorski]
chiton — codzienny strój w starożytnej Grecji: prostokąt płótna spinany na ramionach i z boku. [przypis edytorski]
Chitonem (…) nienaruszone — Iliada, II, 43–47. [przypis redakcyjny]
chiton — rodzaj sukni bez rękawów noszonej w starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
chiton — spodnia szata płócienna, dla młodszych wełniana, na kształt koszuli, z otworami na szyję i ramiona. Jest to strój grecki. W wieku VI pod wpływem Jończyków z Azji używa się chitonów fałdzistych, z rękawami, płóciennych i dla młodzieży nieobcisłych. [przypis tłumacza]
chiton — staroż. strój grecki, prostokąt płótna spinany na ramionach i z boku. [przypis edytorski]
chiton — starożytny grecki strój codzienny: luźna szata wkładana bezpośrednio na ciało. [przypis edytorski]
chiton — starożytny strój grecki, prostokąt płótna spinany na ramionach i z boku. [przypis edytorski]
chiton — w staroż. Grecji podstawowy strój codzienny: szata lniana a. wełniana z dwóch prostokątów zszytych po bokach i spinanych na ramionach (tworzyły się w ten sposób krótkie rękawy), długa do kostek (ch. joński) lub krótka do połowy ud (ch. dorycki), niekiedy przewiązywana w pasie a. przez kobiety pod biustem. [przypis edytorski]
chitony a. wielotarczowce (biol.) — gromada morskich mięczaków, u których zauważalna jest jeszcze pierwotna segmentacja, która zaniknęła u pozostałych mięczaków. [przypis edytorski]
Chi troppo s'assottiglia, si scavezza — Petrarka, Canzone, XXII, 48. [przypis tłumacza]
chi va piano, va sano (wł.) — kto idzie powoli, idzie zdrowo. [przypis edytorski]
Chi va piano, va sano! (wł.) — Powoli, ale bezpiecznie! [przypis redakcyjny]
Chiwa — miasto nad rzeką Amu-Darią w Azji Środkowej, dziś na terenie Uzbekistanu, ok. 500 km na wschód od brzegów Morza Kaspijskiego, w latach 1515–1920 stolica państwa, zwanego Chanatem Chiwy, i bogaty ośrodek handlowy; Rosjanie starali się je sobie podporządkować, co udało im się w 1873 r. [przypis edytorski]
Chiwa — miasto nad rzeką Amu-darią w Uzbekistanie w Azji Środkowej. [przypis edytorski]
chiżyna (z ukr.) — chata, chałupa. [przypis edytorski]
chłeptać — wciągać płyn językiem. [przypis edytorski]
Chłodna — ulica w Warszawie, w trakcie okupacji jej część znalazła się w obrębie getta, reszta pozostała po tzw. aryjskiej stronie. W styczniu 1942 nad ulicą zbudowany został drewniany most dla pieszych łączący tzw. małe getto z dużym. Ta kładka przetrwała do wielkiej akcji deportacyjnej latem 1942, dziś upamiętnia ją Kładka Pamięci. [przypis edytorski]
chłodnawe klima — dziś: chłodnawy klimat. [przypis edytorski]
chłodniczek (daw.) — tu: altanka. [przypis edytorski]
chłodnik — altana a. grota; miejsce zacienione. [przypis edytorski]
chłodnik chróściany — altana z gałęzi. [przypis redakcyjny]
chłodnik (daw.) — altana. [przypis edytorski]
chłodnik (daw.) — miejsce zacienione; tu: altana. [przypis edytorski]
chłodnik — rodzaj altany, szałas z gałęzi. [przypis redakcyjny]
chłodnik — tu: altana. [przypis edytorski]
chłodnik — tu: miejsce zacienione. [przypis edytorski]
chłodnik — zacienione, chłodne miejsce; altana. [przypis edytorski]
Chłodząc odkrytą głowę — w A.[autografie] zam. przekreślonego: Kąpiąc w rosie swą głowę. [przypis redakcyjny]
chłonie w siebie — przywłaszcza sobie przywileje. [przypis redakcyjny]
chłopacy — dziś popr. chłopcy. [przypis edytorski]
chłopaki całowały (…) i oglądały — dziś popr. raczej: chłopcy całowali (…) i oglądali. [przypis edytorski]
Chłopaki jak łza, kryształ: jeden za drugiego w ogień — zdania charakterystyczne dla skrótowego stylu Korczaka, czasowniki zostały celowo pominięte, pozostawione domyślności czytelnika. [przypis edytorski]
chłopak kredensowy — usługujący przy stole. [przypis redakcyjny]
chłopak — tu: niewolnik. [przypis tłumacza]
chłopak — tu: służący. [przypis edytorski]
chłopa — za człowieka tu wzięto, nie za kmiecia tylko. [przypis redakcyjny]
chłopca, który z miłości zmazał posąg Wenery uczyniony przez Praksytelesa (…) — por. Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium VIII, 11. [przypis tłumacza]
chłopcowi — dziś popr. forma C lp r.m.: chłopcu. [przypis edytorski]
Chłopcy (…) biegały (daw.) — dziś popr. chłopcy biegali. [przypis edytorski]
chłopcy dorosłe (daw. forma) — dziś: chłopcy dorośli. [przypis edytorski]
chłopcy — dziś popr. forma N.lm: chłopcami. [przypis edytorski]
chłopcy krzyczeli na cały głos: „Dodatek nadzwyczajny” — w I połowie XX w. nie istniała jeszcze telewizja ani Internet, wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. Jeżeli po wyjściu gazety z drukarni wydarzyło się coś ważnego, redakcja gazety w pośpiechu przygotowywała dodatkowe wydanie, nazywane dodatkiem nadzwyczajnym, z opisami tych wydarzeń. [przypis edytorski]
chłopcy małe — młodzież skazana w procesie filareckim. [przypis redakcyjny]
Chłopcy więc, uczęszczający do szkół, uczą się ciągle sprawiedliwości — mowa tu o wychowaniu dzieci znakomitszej szlachty, z której rekrutują się generałowie i namiestnicy. Ogół Persów nie odbierał takiego wychowania. [przypis tłumacza]
Chłopcy z Albatrosa — właśc. Pięciu chłopców z Albatrosa (1936), popularna piosenka napisana przez Feliksa Konarskiego. [przypis edytorski]
chłopczyna, co do mnie (…) strzelił — Amor. [przypis edytorski]
Chłopicki, Józef (1771–1854) — polski generał, uczestnik powstania kościuszkowskiego, wojen napoleońskich; pierwszy wódz naczelny (od 3 grudnia 1830) i dyktator powstania listopadowego, 17 stycznia 1831 złożył rezygnację. [przypis edytorski]
Chłopicki, Józef Grzegorz (1771–1854) — generał, walczył w wielu wojnach, m.in. w wojnie polsko-rosyjskiej (1792), powstaniu kościuszkowskim (1794), wojnach napoleońskich. Był wodzem naczelnym powstania listopadowego, przygotował i poprowadził polskie oddziały w wygranej, ale krwawej bitwie pod Grochowem (25.02.1831). [przypis edytorski]
