Przypisy

Abo szczo? (ukr.) — Bo co? [przypis edytorski]

A ce szczo takie, jakie łycho? (ukr.) — A co to takiego, jakie licho? [przypis edytorski]

a deż win, a deż win podiłsia (ukr.) — a gdzież on, a gdzież on się podział. [przypis edytorski]

Ałe szczoby cij łycar Bohuna ubyw (z ukr.) — Ale żeby ten rycerz zabił Bohuna. [przypis edytorski]

Amin (ukr.) — Amen. [przypis edytorski]

A szczo, ja ne skazała! (ukr.) — A co, nie powiedziałam. [przypis edytorski]

A szczo? Ne kazały! (ukr.) — A co? Nie mówiłyśmy! [przypis edytorski]

A taki breszesz i breszesz (ukr.) — No właśnie kłamiesz i kłamiesz. [przypis edytorski]

A teper to i na korowu po francusku kłyczu (ukr.) — A teraz to i na krowę po francusku wołam. [przypis edytorski]

A ty odlitaj, Laszku, od kolaski, koły step baczysz (ukr.) — Odlatuj, Polaczku, od kolaski, kiedy widzisz step. [przypis edytorski]

A wam, koneć (z ukr.) — A z wami koniec. [przypis edytorski]

A wot i nyma wże nimciw w Żytomire (z ukr.) — No i już nie ma Niemców w Żytomierzu. [przypis edytorski]

A wsio taki ja najszoł (ukr.) — a jednak znalazłem. [przypis edytorski]

baczu (ukr.) — widzę. [przypis edytorski]

Baczysz? Ratujte ludy! (ukr.) — Widzisz? Ratujcie ludzie. [przypis edytorski]

Baczyw ty? (ukr.) — Widziałeś? [przypis edytorski]

bahato (ukr.) — dużo. [przypis edytorski]

Bahato utikło, bahato zabyły (z ukr.) — dużo uciekło, dużo zabili. [przypis edytorski]

bajdak (ukr.) — duża rzeczna łódź żaglowo-wiosłowa. [przypis edytorski]

bajdak (z ukr.) — duża rzeczna łódź żaglowo-wiosłowa, używana na Dnieprze. [przypis edytorski]

bajdara (ukr.) — łódź wiosłowa a. statek rzeczny, używany na Dnieprze. [przypis edytorski]

bakę w oczy świecić (z ukr. baka: oko, ślepie) — dosł. razić światłem, mamić; pot. mydlić oczy, blagować; pochlebiać komuś. [przypis edytorski]

bałachon (z ukr., reg. wsch.) — długie, szerokie ubranie wierzchnie; chałat, kitel. [przypis edytorski]

batka (z ukr.) — ojczulek; o przywódcy, wodzu. [przypis edytorski]

bat'ko pane (z ukr.) — ojcze panie. [przypis edytorski]

bat'ko (ukr.) — ojciec. [przypis edytorski]

bat'ko (ukr.) — ojciec; tu: przywódca, zwierzchnik. [przypis edytorski]

berkut (ukr.) — ptak z rodziny jastrzębi. [przypis edytorski]

bihme (z ukr.) — przysięgam na Boga. [przypis edytorski]

Bił nam czołom i prosył, szczob jeho podaryty, a my pomniawszy jeho usługi, dajem (z ukr.) — Bił nam czołem i prosił, żeby go obradować, a my, wspomniawszy jego usługi, dajemy. [przypis edytorski]

błahocześciwy (daw., ukr.) —prawosławny. [przypis edytorski]

błahocześciwy (z ukr.) — pobożny, prawowierny; prawosławny. [przypis edytorski]

bodiak (ukr.) — oset. [przypis edytorski]

bodiak (z ukr.) — kolczasty chwast stepowy. [przypis edytorski]

bohato (z ukr. bahato) — dużo. [przypis edytorski]

Boh znajet, szczo budet (z ukr.) — Bóg wie, co będzie. [przypis edytorski]

boimo (ukr.) — boimy. [przypis edytorski]

bojahuz (ukr.) — tchórz. [przypis edytorski]

bondar (ukr.) — bednarz. [przypis edytorski]

borba (z ukr.) — walka, bójka. [przypis edytorski]

Braty ridnyje, spasajte! (ukr.) — Bracia kochani, ratujcie! [przypis edytorski]

braty ridnyje (ukr.) — bracia kochani. [przypis edytorski]

braty (ukr.) — bracia. [przypis edytorski]

budem (ukr.) — będziemy. [przypis edytorski]

Bude sława… Do kińca wika (z ukr.) — Będzie sława sławna Między Kozakami, Między przyjaciółmi, Na długie lata, Do końca wieków. [przypis edytorski]

budesz byty (z ukr.) — będziesz bić. [przypis edytorski]

budesz ty sto hroszy warta (z ukr.) — Będziesz ty sto groszy warta. [przypis edytorski]

Bude taka wijna, jakoi ne buwało (ukr.) — Będzie taka wojna, jakiej jeszcze nie było. [przypis edytorski]

Bud' szczasływ… (z ukr.) — bądź szczęśliwy. [przypis edytorski]

budu (ukr.) — będę. [przypis edytorski]

burzan (z ukr. бур'ян, burian) — chwast, zielsko. [przypis edytorski]

burzan (z ukr.) — chwast stepowy tworzący gęste zarośla. [przypis edytorski]

Buw did (ukr.) — był dziad. [przypis edytorski]

Buw, pane! (ukr.) — Byłem, panie! [przypis edytorski]

charakternik (z ukr.) — czarodziej. [przypis edytorski]

charakternik (z ukr.) — czarownik. [przypis edytorski]

chiżyna (z ukr.) — chata, chałupa. [przypis edytorski]

chmyz (z ukr.) — mały, niepozorny okaz zwierzęcia, zwł.: mały, niepozorny koń; przen. lekceważąco o małym, niepozornym człowieku; malec, smarkacz. [przypis edytorski]

chołostiak (ukr.) — kawaler, nieżonaty. [przypis edytorski]

chutor (z ukr.) — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis edytorski]

chwost (starop., ukr.) — ogon. [przypis edytorski]

ciła usianaja (z ukr.) — cała zasiana. [przypis edytorski]

czambuł (z ukr.) — tatarski oddział zbrojny. [przypis edytorski]

czarnobrewki a. czarnobrewy (z ukr.) — obdarzony czarnymi brwiami, cenionym w ukr. tradycji atrybutem wyrazistej urody. [przypis edytorski]

czarnobrewy (z ukr.) — obdarzony czarnymi brwiami, cenionym w ukr. tradycji atrybutem wyrazistej urody. [przypis edytorski]

Czarty były Wernyhoru,/ Nadybaw mater, hdeś koło futoru,/ Taj byw, taj łyru tyskaw w hrud' kobity,/ Taj na smert' matku byw, ne moh zabyty (z ukr.) — Diabli bili Wernyhorę,/ Zastał matkę gdzieś koło futoru i bił,/ i lirę cisnął w pierś kobiety,/ i na śmierć matkę bił, a nie mógł zabić. [przypis edytorski]

czereda (z ukr.) — gromada, grupa; zgraja. [przypis edytorski]

czerniec (ukr.) — zakonnik. [przypis edytorski]

czerniec (z ukr. a. z ros.) — mnich. [przypis edytorski]

czerniec (z ukr.) — mnich prawosławny. [przypis edytorski]

Czort by ich pobraw, i cei smerdiaczoi wody kazały pylnowaty! (z ukr.) — Czart by ich wziął, i tej śmierdzącej wody kazali pilnować! [przypis edytorski]

Czorty, ne Lachy (ukr.) — Diabły, nie Polacy. [przypis edytorski]

czumak (daw., ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis edytorski]

czumak (daw., ukr.) — chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]

czumak (ukr.) — chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]

czyste pole (z ukr.) — puste pole. [przypis edytorski]

detyna (ukr.) — dziecko. [przypis edytorski]

detyny (z ukr.) — dzieci; dzieciny. [przypis edytorski]

Diakujem, pane! (ukr.) — Dziękujemy, panie! [przypis edytorski]

Diawoł błahougodnyku ne straszen (z ukr.) — Człowiek czystego serca nie boi się diabła. [przypis edytorski]

Didko chyba znaje! (z ukr.) — Diabeł chyba wie. [przypis edytorski]

Didko jeho bery (z ukr.) — niech go diabli wezmą. [przypis edytorski]

did (ukr.) — żebrak, dziad. [przypis edytorski]

ditki (ukr.) — dzieci. [przypis edytorski]

dobry deń (z ukr. добрий день) — dzień dobry. [przypis edytorski]

Do chutoriw, pane, do seła (ukr.) — Do chutorów, panie, do wsi. [przypis edytorski]

doma (daw.; ros., ukr.) — w domu. [przypis edytorski]

donia (ukr.) — córeczka. [przypis edytorski]

dowbysz (daw., ukr.) — dobosz. [przypis edytorski]

drużka (z ukr.) — towarzyszka. [przypis edytorski]

duma (z ukr.) — liryczno-epicka pieśń o życiu Kozaków, o tematyce historyczno-bohaterskiej lub obyczajowej. [przypis edytorski]

dumka (ukr.) — myśl, pomysł; por.: dumać. [przypis edytorski]

dumka (ukr.) — myśl; por.: dumać. [przypis edytorski]

dumy piała (z ukr.) — śpiewała pieśni. [przypis edytorski]

dusysz mene, panyczu (z ukr.) — dusisz mnie, paniczu. [przypis edytorski]

duszu moju, świtło moje (z ukr.) — duszę moją, światło moje. [przypis edytorski]

Ej, tam na hori… Kozaki idut' (ukr.) — Hej, tam na górze żeńcy żną, A pod górą, pod zieloną, kozacy maszerują. [przypis edytorski]

Ej to ne pili pilili!… Ne tumany ustawały (z ukr.) — Ej, to nie pyły pyliły, nie mgły wstawały. [przypis edytorski]

futor a. chutor (z ukr.) — pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis edytorski]

futor a. chutor (z ukr.) — samodzielne gospodarstwo, oddalone od wsi. [przypis edytorski]