Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji współczesnych autorek i autorów wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur.
Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | żeglarskie
By language: all | polski
343 footnotes found
Nae iste magnoconatu magnas nugas dixerit (łac.) — Terencjusz, Heaut III, 5, 8. „Zaiste, ów z wielkim przygotowaniem powiedział wielkie głupstwo” (cyt. u Montaigne'a III. 1.). [przypis tłumacza]
Nam (…) ante (łac.) — „Cokolwiek swoje kształty porzuca lub zmienia,/ Powoduje natychmiast śmierć dawnego bytu” (Lucretius, De rerum natura, II, 752; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam (…) atri (łac.) — „I nie zeszła noc po dniu, ni jutrznia po nocy,/ Iżby nie posłyszały niemowląt kwilenia/ Obok lęków i płaczów, czarnych druhów zgonu!” (Lucretius, De rerum natura, II, 579; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam istis (…) censeo (łac.) — „Albowiem tych, którzy świegot ptaków rozumieją i lepiej znają wątrobę bydlęcą niż swoją, i z tego prorokują, tych można słyszeć, ale nie trzeba słuchać” (Pacuvius cyt. w: Cicero, De divinatione, I, 57; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Namque (…) sus (łac.) — „Nos mój woń każda najpierwej przenika:/ Czy obrosłego koźli pot ramiączka,/ Czy w łonie samym sromliwa bolączka,/ Zwęszę wpierw niźli wyżeł na barłogu dzika” (Horatius, Epodes, XII, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam (…) semper (łac.) — „Otóż oprócz tych zasad, nie mogę wymyślić/ Ani znaleźć rad innych dla ciebie, bo wszystko/ Wiecznie to samo” (Lucretius, De rerum natura, III, 957; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam tua res agitur paries dum proximus ardet (łac.) — Lecz należy spełnić swój obowiązek, gdy płonie najbliższa ściana (tj. granica). [przypis edytorski]
Nam (…) venirent (łac.) — „Bo gdy spostrzegł, że wszystko, czego tu potrzeba/ Dla śmiertelnych, natura już przygotowała,/ Że ludzie sławą, mieniem, zaszczytem darzeni,/ Wraz otoczeni dziatwą wzorową i zacną,/ Pomimo wszystko noszą utrapienia w sercu/ I dusze wolne zmuszą służyć troskom czarnym;/ Zrozumiał to i pojął, że naczynie samo/ Jad wytwarza, co psuje całą wnętrza wartość/ I to zewnętrzne szczęście, ba i przyszłość kazi” (Lucretius, De rerum natura, VI, 9; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nascentes (łac.) — zrodzone. [przypis edytorski]
Nascentes (…) pendet (łac.) — „Z chwilą narodzin zaczynamy umierać i początek zahacza się o koniec” (Manilius, Astronomica, IV, 16; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
natione (łac.) — rodu, z rodu. [przypis redakcyjny]
natura abhorret vacuum (łac.) — Natura nie znosi próżni; aksjomat dawnej fizyki. [przypis tłumacza]
natura formavit (łac.) — przyroda utworzyła. [przypis redakcyjny]
naturalem defensionem (łac.) — prawo obrony przyrodzone. [przypis redakcyjny]
naturalia non sunt turpia (łac.) — rzeczy naturalne nie są szpetne (hańbiące). [przypis edytorski]
naturali jure (łac.) — prawem naturalnym; według naturalnego prawa. [przypis edytorski]
naturaliter (łac.) — naturalnie. [przypis redakcyjny]
naturaliter (łac.) — z natury. [przypis redakcyjny]
naturaliter quod procedere non potest (…) (łac.) — z konieczności co nie może postępować, cofa się, a zatrzymanie się w stanie doskonałym jest trudne; i jak z początku zapalamy się do doścignięcia przedniejszych, tak potem, gdyśmy zwątpili w możność prześcignięcia ich lub im dorównania, wraz z nadzieją starzeje się zapał i przestaje dążyć zatem, czego osiągnąć nie może (Velleius). [przypis redakcyjny]
Naturam expellas furca… (łac.) — choćbyś naturę wypędzał widłami [ona zawsze powróci]; fragm. przysłowia łac. naturam expellas furca, tamen usque recurret. [przypis edytorski]
naturam expellas furca (łac.) — choćbyś naturę wypędzał widłami [ona zawsze powróci]; fragm. przysłowia łac. naturam expellas furca, tamen usque recurret. [przypis edytorski]
natura non facit saltum (łac.) — natura nie czyni skoków. [przypis edytorski]
Natura non facit saltum (łac.) — natura nie czyni skoków. [przypis edytorski]
naufragas legere tabulas (…) (łac.) — tylu przygód… pozbierać deski rozbitego okrętu.. Co ciężkiem było do zniesienia, to słodko jest przypominać sobie (jedna z najczęściej powtarzanych u Potockiego sentencji). [przypis redakcyjny]
nawa (daw., z łac.) — statek, okręt; por. nawigacja. [przypis edytorski]
nawigant (z łac. nawigans, navigantis: żeglujący) — podróżnik morski; żeglarz, marynarz. [przypis edytorski]
nawigant (z łac.) — żeglarz. [przypis edytorski]
Nec calidae (…) cubandum est (łac.) — „I ognista gorączka nie pierwej ustąpi,/ Jeśli stękasz na krasnych kobiercach w purpurach,/ Niż gdy trzęsiesz się od niej pod derką plebejską” (Lucretius, De rerum natura, II, 34; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
necessaria (łac.) — potrzebne rzeczy. [przypis redakcyjny]
Necesse est ut peccet, a quo ignoratur justitia (łac.) — Musi grzeszyć ten, kto nie nieświadom jest tego, co sprawiedliwe. Św. Augustyn, Opus imperfectum contra Julianum, I, 106. [przypis tłumacza]
necessitas acuit ingenium (łac.) — potrzeba rozum ostrzy. [przypis redakcyjny]
necessitas (łac.) — konieczność. [przypis redakcyjny]
necessitas misera, cum vel civi ob patriam, vel patriae a cive mors inferenda est (łac.) — smutna konieczność, gdy albo obywatelowi ojczyzna, albo ojczyźnie obywatel śmierć zadawać musi. [przypis redakcyjny]
necessitas, necessitatis (łac.) — konieczność. [przypis redakcyjny]
necessitatem (…) decet (łac.) — konieczność przystoi raczej znosić niż opłakiwać. [przypis redakcyjny]
Nec fas (…) particeps (łac.) — „I za grzech to uznałem zażywać rozkoszy/ Jakiejkolwiek, jak długo druh mój jej nie dzieli” (Terentius, Heauton Timorumenos, 1, 97; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nec Hercules contra plures (łac.) — dosł. I Herkules nie poradzi przeciw wielu. [przypis edytorski]
nec Hercules contra plures (łac.) — nawet Herkules na nic przeciw wielu. [przypis edytorski]
nec Hercules contra plures (łac.) — nawet Herkules na nic przeciw wielu. [przypis redakcyjny]
nec Hercules contra plures (łac.) — nawet Herkules nie poradzi przeciwko wielu. [przypis edytorski]
Nec Hercules contra plures (łac., przysł.) — ani Herkules (nie sprosta) przeciw wielu. [przypis edytorski]
nec Julium ipsum nec Julii hastam nec statuncula idolorum colatis (łac.) — ani samego Juliusza, ani jego włóczni, ani posążków idolów nie czcijcie. [przypis edytorski]
nec locus ubi Troia fuit (łac.) — nie ma śladu, gdzie była Troja. [przypis edytorski]
Nec me pudet, ut istos, fateri nescire quid nesciam (łac.) — Cicero Tusc. I, 25; cyt. u Montaigne, Próby III, 13. „I nie wstyd mnie, jak owym, wyznać, że nie wiem tego, czego nie wiem”. [przypis tłumacza]
nec nuntius cladis (łac.) — ani zwiastun klęski. [przypis redakcyjny]
Nec nuntius cladis (łac.) — nie pozostał świadek klęski. [przypis edytorski]
Ne convertantur et sanem eos (Izajasz), et dimittantur eis peccata (Marek 3) (łac.) — Iz 6, 10; Mk 4, 22. [przypis tłumacza]
nec plus ultra (łac.) — nic ponad to; kraniec, nieprzekraczalna granica. [przypis edytorski]
Nec (…) secetur (łac.) — „Z niemałą iście swadą i powagą prawił,/ Jak ćwiertować zające, jak pieczone kury” (Iuvenalis, Satirae, V, 123; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nec sutor ultra crepidam (łac.) — przysłowie odpowiadające polskiemu: pilnuj, szewcze, kopyta. [przypis redakcyjny]
Nec (…) ullum (łac.) — „Więc nikt nie będzie pragnął ni życia, ni ciała/ Z powrotem…/ Ani nas też tęsknota za sobą nie zbierze” (Lucretius, De rerum natura, III, 932 i 935; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nec vir fortis, nec femina casta (łac.) — Ani męża dzielnego, ani kobiety czystej. [przypis redakcyjny]
ne eis mors nocere possit (łac.) — śmierć im nie mogła zaszkodzić. [przypis edytorski]
ne evacuata sit crux (łac.) — 1 Kor 1, 17: „Iżby krzyż się nie spóźnił”. [przypis tłumacza]
Ne evacuetur crux Christi (łac.) — 1 Kor 1, 17: „Aby krzyż Chrystusa nie był opuszczony”. [przypis tłumacza]
negabat (łac.) — odmawiał. [przypis redakcyjny]
negat, contradicit (łac.) — nie chce, sprzeciwia się. [przypis redakcyjny]
negligenter (łac.) — niedbale, obojętnie. [przypis redakcyjny]
nego consequentiam (łac.) — neguję konsekwencję. [przypis edytorski]
nego consequentiam (łac.) — odrzucam wniosek (podany w rozumowaniu). [przypis edytorski]
Nego, ergo sum (łac.) — Przeczę, więc jestem. [przypis edytorski]
nego maiorem (łac.) — neguję większą (przesłankę); w tradycyjnej logice używano sylogizmów, schematów wnioskowania pośredniego o dwóch przesłankach, zwanych większą i mniejszą, przy czym we wniosku sylogizmu termin z przesłanki większej występuje jako podmiot, termin z przesłanki większej jako orzecznik, zaś termin wspólny obu przesłankom (termin średni) we wniosku nie występuje. [przypis edytorski]
nego minorem (łac.) — neguję mniejszą (przesłankę). [przypis edytorski]
negotium (łac.) — sprawa. [przypis redakcyjny]
Negr (daw., z łac.) — człowiek czarnoskóry, Murzyn; obecnie określenie pogardliwe. [przypis edytorski]
ne intelligis, domine? (łac.) — nie rozumiesz, panie? [przypis edytorski]
nemine excepto (łac.) — bez wyjątku, niekogo nie wyłączając. [przypis redakcyjny]
nemine excepto (łac.) — bez wyjątku, nikogo nie wyłączając. [przypis redakcyjny]
nemine excepto (łac.) — bez wyjątku. [przypis redakcyjny]
neminem civium laesit (łac.) — nikogo z obywateli nie skrzywdził. [przypis redakcyjny]
neminem (…) inscitia (łac.) — „Niechaj nikt nie stara się ciągnąć korzyści z głupoty drugiego” (Cicero, De officiis, III, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nemine reclamante (łac.) — bez niczyjego sprzeciwu (zwrot sądowy). [przypis redakcyjny]
nemine reclamante (łac.) — bez niczyjego sprzeciwu; zwrot używany w relacji woźnego, donoszącego sądowi, że oddanie majętności w posiadanie odbyło się spokojnie, bez niczyjego sprzeciwu. [przypis redakcyjny]
nemini vox deneganda (łac.) — nikomu nie należy odmawiać głosu. [przypis edytorski]
Nemo ante obitum beatus est (łac.) — Nikt nie jest szczęśliwy przed śmiercią. [przypis tłumacza]
Nemo (…) certior (łac.) — „Niech nikt nie myśli, że jest dalej grobu, ani że jutra pewniej doczeka niż bliźni” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 91; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nemo, Domine (łac.) — nikt, Panie. [przypis edytorski]
nemo est contemnendus, in quo aliqua virtutis signiftcatio apparet (łac.) — nikogo lekceważyć nie należy, w kim dostrzec można jakikolwiek ślad cnoty. [przypis redakcyjny]
Nemo facit virtutem in nomine meo et cito possit de me male loqui (łac.) — Mk 10, 39: „Nikt nie jest co by czynił cuda w imieniu moim, aby mógł snadnie źle mówić o mnie. [przypis tłumacza]
nemo (łac.) — nikt. [przypis edytorski]
Nemo me impune lacessit (łac.) — nikt mnie nie obrazi bezkarnie. [przypis redakcyjny]
Nemo novit Patrem nisi Fillus, et cui voluerit Filius revelare. (łac.) — Mt 11, 27: „Nikt nie zna Ojca jak tylko Syn, i ten, któremu Syn zechciał objawić”. [przypis tłumacza]
Nemo potest facere signa que tu facis nisi Deus (łac.) — „Co za znak czynisz, iżbyśmy widzieli i uwierzyli ci?” — „Nie powiadają: Jaką naukę głosisz?” (J 6, 30). „Nikt nie może czynić znaków, które ty czynisz, jeno Bóg” (J 3, 2). [przypis tłumacza]
nemo profeta (łac.) — nikt (nie jest) prorokiem. [przypis edytorski]
nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — mądry, kto umie być cierpliwy. [przypis redakcyjny]
Nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — „Nie jest mądry, kto nie umie być cierpliwy” — średniowieczne przysłowie łacińskie. [przypis redakcyjny]
nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — Nikt nie jest mądrym, jeśli nie jest cierpliwym. [przypis edytorski]
Nemo suit, neque Filius (łac.) — Mk 13, 32: „Nikt nie wie, ani Syn”. [przypis tłumacza]
Nempe (…) tergo (łac.) — „Bo śmierć dosięgnie nawet najchybszego męża:/ I porazi pacholę na młodych kolankach/ Uciekające trwożnie” (Horatius, Odae, III, 2, 14. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
nepos (łac.) — wnuk. [przypis edytorski]
nequam (łac.) — nicpoń, ladaco. [przypis edytorski]
nequam (łac.) — nicpoń, ladaco. [przypis redakcyjny]
neque boni intellectus neque cura mali, sed mercede aluntur ministri sceleribus, privatimque degeneres, in publicum exitiosi (łac.) — ani zrozumienie dobra ani troska o zło, (u nich nie istnieje), ale zapłatą się żywią pośrednicy zbrodni, w domu zwyrodniali, w życiu publicznem zgubni. [przypis redakcyjny]
neque (…) cogitur (łac.) — „Nie zmusza go żadna konieczność, aby obstawać i bronić wszystkiego, co mu zalecono i wykładano” (Cicero, Academica, IV, 3; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Neque dicet: Forte mendacium est in dextera mea (łac.) — „Ani rzec: izali to nie jest oszukanie, co jest w prawicy mojej?”. [przypis tłumacza]
Neque (…) Domini (łac.) — 2 Krl 14,17 [„Nie wzrusza się ani błogosławieństwem, ani złorzeczeniem, niby Anioł Pański”; Red. WL]. [przypis tłumacza]
Neque enim (…) amaritiem (łac.) — „I ja nie jestem obcy tej bogini,/ Co w duszę leje słodycz wraz z goryczą” (Catullus, Carmina, LXVIII, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Neque (…) malis (łac.) — „Niechaj on nie ma żadnego grobu,/ Jakoby portu dla ciała,/ Gdzie by po trudach życia ziemskiego/ Dusza spokoju zaznała” (Cicero, Tusculanae disputationes, I, 44; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
neque reapse hoc fundamentum sufficere evicit (łac.) — I w samej rzeczy nie przeprowadził wystarczająco tej zasady. [przypis tłumacza]