ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7731 przypisów.
dek — kryty pomost a. pokład; tu: osłonięta brezentem skrzynia ciężarówki, na której przewożono aresztowanych ludzi. [przypis edytorski]
deklamacja — ekspresyjne wygłaszanie utworu literackiego. [przypis edytorski]
deklamacja — wygłaszanie utworu literackiego wyraziście i z ekspresją. [przypis edytorski]
deklamować — wygłaszać utwór literacki wyraziście i z ekspresją. [przypis edytorski]
deklamować z Hegelochem górnie:/ „Po groźnej burzy jasny słoneczny cień nastał” — aktor Hegelochos pomylił się w wymowie, czym rozśmieszył cały teatr. Ksantias przytacza tę pomyłkę. Po polsku oddałem to grą wymów: „cień” i „dzień”. [przypis tłumacza]
Deklamuje się sonety Baffa — dialekt wenecki posiada opisy miłości fizycznej tak jaskrawe, iż zostawia o tysiąc mil za sobą Horacego, Propercjusza, La Fontaine'a i wszystkich poetów. Pan Buratti, wenecjanin, jest w tej chwili poetą satyrycznym naszej smutnej Europy. Celuje zwłaszcza w komicznym opisie fizycznym swych bohaterów; toteż często dostaje się do więzienia. Patrz Elefanteida, l'Uomo, Strefeida. [przypis autorski]
deklaracja 1682 roku — sporządzona przez Jacquesa-Bénigne Bossueta, przyjęta na nadzwyczajnym zgromadzeniu duchowieństwa królestwa Francji, zwołanym przez Ludwika XIV podczas konfliktu z papieżem Innocentym XI; złożona z czterech artykułów deklaracja o „wolnościach Kościoła gallikańskiego” ustalała granice władzy papieskiej, stwierdzała m.in. że papież ma jedynie władzę duchową, książęta i królowie nie podlegają mu w sprawach świeckich, oraz, że władza papieska jest ograniczona władzą soborów. [przypis edytorski]
Deklaracja genewska, a. Genewska deklaracja praw dziecka — deklaracja praw dziecka sygnowana przez Ligę Narodów, organizację poprzedzającą ONZ. [przypis edytorski]
Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych — akt prawny z 1776 r. autorstwa m.in. Thomasa Jeffersona (1743–1826), uzasadniający prawo kolonii brytyjskich w Ameryce Płn. do wolności i niezależności od Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
Deklaracja o ochronie kobiet i dzieci w sytuacjach nadzwyczajnych i w czasie konfliktów zbrojnych — przyjęta przez ONZ w 1974 r., wskazuje wyłącznie na ochronę praw kobiet i dzieci przynależnych do ludności cywilnej. [przypis edytorski]
deklaracja — oświadczenie. [przypis redakcyjny]
Deklaracja Praw Człowieka, 1789, dostępna pod adresem: http://pl.wikisource.org/wiki/Deklaracja_Praw_Cz%C5%82owieka_i_Obywatela (dostęp 07.09.2012 r.). [przypis autorski]
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela — uchwalona 26 sierpnia 1789 r. przez Konstytuantę jako wstęp do opracowywanej konstytucji. [przypis edytorski]
deklaracja — tu: oświadczyny [przypis edytorski]
deklarują i obiecują (daw.) — znaczenie nieosobowe; dziś: deklarowano i obiecywano. [przypis redakcyjny]
deklinacja — odmiana przez przypadki i liczby. [przypis edytorski]
deklinacja — odmiana wyrazów przez przypadki i liczby. [przypis edytorski]
deklinacyj i koniugacyj — daw. forma D.lm., dziś raczej: koniugacji, deklinacji. [przypis edytorski]
deklinować się — odmieniać się przez przypadki i liczby. [przypis edytorski]
deklinowanie — odmienianie słowa przez przypadki i liczby. [przypis edytorski]
Dekokt — Absud aus Heilpflanzen. [przypis edytorski]
dekokt (daw.) — wywar. [przypis edytorski]
dekokt (daw., z łac. decoquo, decocsi, decoctum: gotować) — wywar z ziół. [przypis edytorski]
dekokt — napój leczniczy lub magiczny. [przypis edytorski]
dekokt (z łac. decoquo, decocsi, decoctum: gotować) — wywar, zacier; ekstrakt. [przypis edytorski]
dekolte (fr. décolleté) — dekolt. [przypis edytorski]
dekonfitura (daw., z fr.) — porażka. [przypis edytorski]
dekować się — w gwarze obozowej: ukrywać się przed władzami obozu i unikać w ten sposób pracy. [przypis edytorski]
dekować — w gwarze obozowej: ukrywać się przed władzami obozu i unikać w ten sposób pracy. [przypis edytorski]
dekownik — osoba uchylająca się od walki a. od pracy. [przypis edytorski]
dek — przykrycie, derka. [przypis redakcyjny]
dekret 18 nivôse'a — chodzi o dekret Konwentu przyjęty z inicjatywy dantonisty Bourdona de l'Oise, pozbawiający ministrów prawa do dysponowania funduszami bez każdorazowego upoważnienia przez jeden z Komitetów. Nivôse to według kalendarza republikańskiego miesiąc na przełomie grudnia i stycznia. [przypis edytorski]
dekreta exsecutionis (łac.) — postanowienia ściągnięcia podatku, wyroki egzekucyjne. [przypis redakcyjny]
dekret — akt prawny mający moc ustawy. [przypis edytorski]
dekreta — wyroki. [przypis redakcyjny]
dekret — chodzi o akt nominacji króla. [przypis redakcyjny]
dekret ferować (starop.) — wyrok stanowić. [przypis redakcyjny]
dekret królewski z dnia 21 grudnia 1807 r. — Dziennik Praw Ks. Warsz. I, 10. [przypis redakcyjny]
dekret solutionis (łac.) — wyrok zapłaty, uiszczenia. [przypis redakcyjny]
dekret (starop.) — [tu:] wyrok [daw. forma lm: dekreta; dziś: dekrety; red. WL]. [przypis redakcyjny]
dekret — wyrok. [przypis redakcyjny]
dekrety mają skrzydła — Gra słów na słowie dekretalia (alae, skrzydła). [przypis tłumacza]
dekret (z łac.) — termin prawny oznaczający wyrok zwierzchności. [przypis redakcyjny]
de Kruif, Paul (1890–1971) — amerykański mikrobiolog pochodzenia holenderskiego, popularyzator nauki; najbardziej znany jako autor książki Microbe Hunters (Łowcy mikrobów, 1926, wyd. pol. 1932), która nie tylko była bestsellerem jeszcze długo po publikacji, ale także zalecaną lekturą naukową i inspiracją dla wielu lekarzy i naukowców. [przypis edytorski]
Deksipos oczerniał go — porównaj ks. V, 1. [przypis tłumacza]
Dekuj, pon! Ne noriu! — Dziękuję panu, nie chcę! [przypis autorski]
dekurion — dziesiętnik, dowódca pododdziału liczącego 10 żołnierzy. [przypis edytorski]
de l'abîme aux étoiles (fr.) — od otchłani do gwiazd. [przypis edytorski]
delacja — denuncjacja. [przypis edytorski]
delacja — oskarżenie; chodziło o skompromitowanie możliwie wielu osób wpływowych, aby uniemożliwić ściganie jednego Ponińskiego. [przypis redakcyjny]
De la conduite prescrite aux viérges (fr.) — o przepisowym prowadzeniu się dziewic. [przypis edytorski]
Delacroix, Eugène (1798–1863) — malarz francuski, przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
Delacroix, Eugene (1798–1863) — malarz francuski, przywódca kierunku romantycznego; tworzył portrety i obrazy historyczne. [przypis edytorski]
Delacroix, Ferdinand Victor Eugène (1798–1863) — fr. malarz, sztandarowy przedstawiciel romantyzmu; jego malarstwo pozostawało pod silnym wpływem Rubensa. [przypis edytorski]
Delacroix, Ferdinand Victor Eugène (1798–1863) — malarz francuski, czołowy przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
delacye i wyroki: padli ofiarą Geminius, Celsus i Pompejus (…) Celsus trybun, oskarżony udusił się łańcuchem, do którego był przykuty — Tacyt [Roczniki VI, 14; z opisy kolejnych przypadków pochodzą z następnych fragmentów tego samego dzieła]. [przypis autorski]
de la derniere indifférence (fr.) — ostatecznej obojętności. [przypis edytorski]
De la Dignite et de l'Accroissement des Sciences — francuski tytuł napisanego po łacinie dzieła Francisa Bacona De dignitate et augmentis scientiarum (O godności i postępach nauk, 1623), w 1668 wpisanego przez Kościół katolicki na Indeks ksiąg zakazanych. [przypis edytorski]
de la Duchesse et de la Comtesse — o Księżnej i Hrabinie. [przypis edytorski]
Delafon, właśc. Henri Mamert Onésime Delafond (1805–1861) — fr. weterynarz, dyrektor Szkoły Weterynarii w Alfort. [przypis edytorski]
de la Grande Duchesse (fr.) — Wielkiej Księżnej. [przypis edytorski]
de la grande nation (fr.) — wielkiego narodu. [przypis edytorski]
de la Mettrie — Zachowuję tutaj pisownię nazwiska, której używał zarówno sam autor Człowieka-maszyny, jak i jego współcześnicy, i którą spotykamy we wszystkich wydaniach dzieł de la Mettriego. Natomiast forma La Mettrie lub znacznie częściej: Lamettrie jest skrótem pochodzącym dopiero z drugiej połowy wieku XIX. [przypis tłumacza]
De la musique, de la musique, avant toute chose (fr.) — muzyki, przede wszystkim muzyki; wyraz pragnienia a. postulatu umuzykalnienia sztuki: w epoce modernizmu czytelne nawiązanie do wiersza Paula Verlaine'a (1844–1896) Art Poétique (Sztuka poetycka) z 1874 r., wydanego w 1884 r. w tomie Jadis et Naguère), dedykowanego innemu poecie fr., Charles'owi Morice'owi i stanowiącego rodzaj poetyckiego manifestu symbolizmu. [przypis edytorski]
de lana caprina (łac.) — (spór) o kozią wełnę, czyli o rzecz błahą. [przypis redakcyjny]
De la Poste (fr.) — pod pocztą. [przypis edytorski]
delara (daw.) — delia, płaszcz. [przypis redakcyjny]
Delaroche, Paul (1797–1856) — francuski malarz, przedstawiciel akademizmu. [przypis edytorski]
de La Roncière, Emile François Guillaume (1804–1874) — fr. hrabia, oficer kawalerii oskarżony w 1835 w głośnym procesie o gwałt na 16-letniej córce swego przełożonego, Marie de Morell. Mimo przekonujących dowodów, że świadectwo dziewczyny było fałszywe, sąd uznał go za winnego i skazał na 10 lat więzienia. Dzięki staraniom rodziny La Roncière w 1843 został zwolniony. W 1848 sprawę wznowiono, został zrehabilitowany, po czym kontynuował karierę wojskową, został administratorem kolonialnym i gubernatorem Tahiti. [przypis edytorski]
de la Rotonde, du Grand Balcon — popularne kawiarnie paryskie. [przypis redakcyjny]
de las Descalzas Reales (hiszp.) — dosł.: Bosych Królewskich, część hiszpańskiej nazwy królewskiego klasztoru klarysek w Madrycie, El Monasterio de las Descalzas Reales. [przypis edytorski]
Delassus, Henri (1836–1921) — francuski ksiądz katolicki, doktor teologii, autor tekstów antymasońskich. [przypis edytorski]
delatę — doniesienie, wykaz. [przypis redakcyjny]
delatora — donosiciela, oskarżyciela. [przypis redakcyjny]
delator — donosiciel. [przypis redakcyjny]
delator (łac.) — donosiciel, oskarżyciel publiczny. [przypis edytorski]
delatorom — donosicielom, oskarżycielom. [przypis redakcyjny]
delatorstwo (daw.) — donosicielstwo. [przypis edytorski]
delator (z łac.) — oskarżyciel, denuncjator. [przypis edytorski]
de Laubespin — prawdop. Louis Charles Antoine de Laubespin (1768–1800), generał armii Napoleona. [przypis edytorski]
de Laveaux, Ludwik (1868–1894) — malarz, uczeń Józefa Mehoffera, zmarły na gruźlicę. [przypis edytorski]
de Laveaux, Ludwik (1868–1894) — malarz, uczeń Józefa Mehoffera, zmarły na gruźlicę. [przypis redakcyjny]
de la vieille roche (o turkusie, fr.) — prawdziwy turkus; nazwa używana niekiedy w jęz. francuskim dla odróżnienia go od odontolitu, zwanego turquoise de nouvelle roche. [przypis edytorski]
Delavigne, Casimir (1793–1843) — francuski poeta i dramaturg, członek Akademii Francuskiej (1825). [przypis edytorski]
Delcassé, Théophile (1852–1923) — francuski polityk, minister spraw zagranicznych w latach 1898–1905; podczas kryzysu marokańskiego (1905) przekonywał, że mimo gróźb Niemcy nie zdecydują się na wojnę, a nawet gdyby do niej doszło, Wielka Brytania stanie po stronie Francji; przegłosowany przez Radę Ministrów, podał się do dymisji. [przypis edytorski]
delegację do Lublina do tamtejszego Rządu Ludowego… — według informacji otrzymanych od jednego z delegatów delegację przyjął członek Rządu Lubelskiego, minister spraw wewnętrznych Thugutt, który wyraził radość z powodu powstania samodzielnej organizacji w powiecie tarnobrzeskim, przyrzekł pomoc dla niej i dał auto wojskowe z dwunastoma żołnierzami z poleceniem aresztowania i dostawienia do Lublina tych, którzy nie chcieli uznać Rządu Ludowego. W szczególności miał być aresztowany hr. Zdzisław Tarnowski. Minister zalecał przeprowadzić wszystko, co dobre, praktyczne i demokratyczne, usuwać, co austriackie. Oświadczył, że po zbadaniu organizacji zastosuje ją w innych częściach Polski. Delegacja była też u ministra wojny, gen. Rydza-Śmigłego, który dał Dąbalowi nominację na majora i przyrzekł pomoc do tworzenia armii w powiecie (1000 mundurów, 1000 karabinów i 6 armat). [przypis autorski]
Delegacji — limita (odroczenie zebrań) Sejmu i wyłonienie Delegacji do rokowań z dworami ościennymi oraz ułożenia formy rządu 18 maja; nastąpiło jeszcze pięć limit, tak że Sejm rozwiązał się dopiero 11 kwietnia 1775 r. [przypis redakcyjny]
delegat — tu: reprezentant władzy króla Francji na prowincji, zajmujący się egzekwowaniem sprawiedliwości i kontrolowaniem administracji w jego imieniu. [przypis edytorski]
de lege ferenda (łac.) — dotyczą pożądanej zmiany albo uzupełnienia istniejącego prawa; [zwrot używany na określenie ewentualnych przyszłych zmian w obowiązującym ustawodawstwie: przyszłe prawo a. prawo, jakim być powinno; red. WL]. [przypis redakcyjny]
delegowany — z Towarzystwa Dobroczynności do udziału w kweście. [przypis redakcyjny]
de l'Empire (fr.) — cesarstwa. [przypis edytorski]
Delenda est Carthago (łac.) — trzeba zburzyć Kartaginę. [przypis redakcyjny]
Delevi ut nubem iniquitates tuas, et quasi nebulam peccata tua, revertere ad me quoniam redemi te (łac.) — „Pomnijże na to, Jakubie i Izraelu! przeto żeś ty jest sługą moim. Stworzyłem cię, sługaś ty mój, o Izraelu, iżbyś nie zapomniał o mnie. Gładzę nieprawości twoje jako obłoki, a grzechy twoje jako mgłę; nawróć się do mnie, bom cię odkupił”. [przypis tłumacza]
Deleyre, [Alexandre] (1726–1797) — pisarz z grupy encyklopedystów, później sekretarz ambasady Choiseula w Wiedniu, wreszcie członek konwentu, gdzie głosował za śmiercią Ludwika XVI. [przypis edytorski]
Delfijczykom, gdy podczas wojny medyjskiej (…) odparła wyrocznia (…) — Herodot, Dzieje, VIII, 36. [przypis tłumacza]
Delfina — bohaterka powieści Delphine (1802) fr. autorki Madame de Staël (1766–1817). [przypis edytorski]
Delfinat — kraina hist. w płd.-wsch. Francji. [przypis edytorski]
Delfinat — region w południowo-wschodniej Francji. [przypis edytorski]
Delfinat — region w południowo-wschodniej Francji. [przypis edytorski]
delfiniak (żegl.) — rozpórka zamocowana prostopadle do bukszprytu (drzewca na dziobie statku), biegnąca w dół i służąca do mocowania lin stabilizujących bukszpryt. [przypis edytorski]
